Chn de heewefiappij, tei Zee
In de lucht en onder water
Uit het Verre Oosten
Uit het bezette
Polen
De Russische in
vloed In het
Noorden
DINSDAG 24 OCTOBER 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Rusl aan het front
afgeloopen
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt als volgt:
„Activiteit van de voorhoede-elementen,
vooral in het gebied ten Westen van de
Saar".
Havas teekent hierbij aan:
De kalmte, die aan het geheele front
edert Vrijdag j.l. is ingetreden, schijnt
aeze week niet te zullen voortduren.
Reeds in den loop van den Zondag had
men een toegenomen bedrijvigheid kunnen
waarnemen van de patrouilles. Gisteren
was het niet meer het Niemandsland, waar
enkele nachtelijke zwerftochten gehouden,
hinderlagen gelegd of geweervuurgevech
ten geleverd werden. De tegenover elkan
der liggende troepen tastten elkander
rechtstreeks aan, uit de eene stemming naar
de andere, met geweer- en mitrailleurvuur.
Zooals steeds het geval is, was de militaire
bedrijvigheid het meest intensief in den
uiterst Westelijken sector tusschen de
Saar en de Moezel. Het gebied, dat door
het communiqué van gisteravond wordt
aangeduid, als „ten Westen van de Saar"
is de streek, die onmiddellijk volgt op het
gebied, dat gedekt wordt door het thans
zeer bekende ravijn van Apach, over een
lengte van zes k.m. vanaf den loop der
Moezel. Deze streek wordt gekenmerkt door
niet zeer hooge, schaarsch beboschte berg
kruinen, wier meer steile hellingen Zuid
waarts gekeerd liggen, terwijl naar het
Noorden, d. w. z. in de richting van de
Duitsche stellingen de hellingen veel
glooiender zijn. De Fransche stellingen zijn
daarvoor in een gunstige positie. Zij heb
ben tevens de lange hellingen onder het
vuur der automatische wapens en kunnen
rechtstreeks de Duitsche stellingen bestrij
den.
DE ZEE-OORLOG.
Verliezen der Duitsche luchtmacht.
Door welingelichte Britsche vlootkringen
worden thans bijzonderheden medegedeeld,
waaruit blijkt, dat de Duitsche luchtmacht
in de afgeloopen week minstens 16 bom-
bardementsvliegtuigèn heeft verloren bij
de aanvallen op de Britsche kust en de
Britsche schepen. Hieraan wordt toege
voegd, dat het werkelijk aantal vermoede
lijk nog hooger is. Aan Britsche zijde zijn
dertig dooden gevallen. Geen enkel Britsch
schip is verloren gegaan, doch wel werd
eenige schade aangericht aan het oude slag
schip „Iron Duke".
Zaterdag te 12.14 uur heeft de Duitsche
luchtmacht een aanval gedaan op een
Britsch convooi voor de kust van Yorkshi
re. Door het vuur van de afweerbatterijen
van de escorteerende schepen en van de
kustbatterijen zijn minstens vier vijande
lijke vliegtuigen omlaag gehaald. In dezen
eersten aanval op het convooi is geen
Eritsch schip verloren gegaan of bescha
digd. Ooggetuigen verhalen, dat de sche
pen in twee linies in Zuidelijke richting
stoomden, beschermd door de oorlogsbo
dems. In het Noorden werd een aantal Duit
sche verkenningsvliegtuigen gezien en van
tyd tot tijd zag men, dat vijandelijke vlieg
tuigen, dekking zoekend achter lage wol
ken, het convooi volgden. Wanneer zij uit de
wolken kwamen, openden de luchtdoelbat
terijen van de schepen het vuur. Omstreeks
half een kwamen drie bombardementsvlieg
tuigen uit den mist, doch tengevolge van
de warme ontvangst der begeleidende sche
pen moesten zij weer dekking zoeken in
den mist. Om 1 uur verschenen meer vijan
delijke vliegtuigen, hoog in de wolken in
het Zuid-Oosten en spoedig hierop vielen
twee escadrilles, elk van drie toestellen,
het convooi aan. De escorteerende sche
pen openden een hevig vuur, waarvoor de
aanvallers zich terugtrokken. Een tweede
maal vielen de bombardementsvliegtuigen
aan, doch toen kwamen Britsche jachtvlieg
tuigen van het land en het laatste wat men
zag was, dat Britsche toestellen de Duit-
schers achtervolgden. Op het convooi wer
den geen treffers geplaatst en zonder ver
deren overlast bereikte het convooi de
haven.
Inzake de andere aanvallen wordt ver
nomen, dat de bom, welke den kruiser
„Southampton" heeft getroffen op 16 Octo
ber j.l., de brug heeft geraakt en zonder
ernstige schade aan te richten in zee gleed.
Het schip kon onmiddellijk zee kiezen.
Bij de aanvallen van 16 en 17 October
hebben, naar is vastgesteld, de Duitschers
acht toestellen verloren. Vermoedelijk zijn
nog twee toestellen omlaag geschoten en
het is niet zeker, hoeveel toestellen hun
basis hebben kunnen bereiken.
De activiteit der Duitsche duikbooten.
Wat betreft de hernieuwde activiteit van
de duikbooten wordt in welingelichte mari
nekringen verklaard, dat, hoewel de Brit
sche scheepvaart wederom verliezen heeft
geleden, deze slechts 10 procent uitmaken
van het verlies over dezelfde persiode in
1917 wat het aantal schepen betreft en 21
procent wat betreft de tonnage.
De conclusie is, dat Duitschland defini
tief de eerste ronde heeft verloren van
zijn poging een intensen luchtoorlog toe
te passen op Britsche vloot en koopvaardij.
De aanval op de Firth of Forth was de
eerste aanval van moderne vliegtuigen in
open strijd op moderne oorlogsschepen
voorzien van modern afweergeschut en ge
holpen door moderne jachtvliegtuigen. De
zware verliezen, welke de vijand heeft ge
leden, bewijzen, dat het zeer moeilijk is
voor aanvallers te ontkomen aan het vuur
van oorlogsschepen.
De deskundigen van de marinelucht
macht zijn overtuigd, dat de Britsche vloot
thans maatregelen heeft genomen tegen
bombardementsvliegtuigen en bereid is
het hoofd te bieden aan elke verrassing.
Men verwacht, dat Duitschland nog meer
intense aanvallen zal doen, doch ook ge
looft men vast, dat de verliezen, welke hem
zijn toegebracht, zoo groot zijn, dat zij
eenige aarzeling zullen veroorzaken, alvo
rens men overgaat tot massa-aanvallen.
VLIEGTUIGEN TEGEN U-BOOTEN.
Britsche vliegers brengen Duitsche
onderzeeërs tot zinken.
Het Britsche ministerie van Lucht
vaart deelt mede, dat vliegtuigen kort
geleden twee aanvallen op Duitsche
duikbooten hebben gedaan, die, naar
men gelooft, succes hebben gehad en
wel één op de Noordzee en de ander
op den Atlantische Oceaan. Na beide
aanvallen cirkelden de vliegers boven
de plaats waar de onderzeeboot was
verdwenen. Van de schepen werd
echter niets meer gezien.
.Eén der aangevallen duikbooten werd
waargenomen door een verkenningsvlieg
tuig, dat voor den periscoop een lading
dieptebommen liet vallen. De duikboot
zonk daarop steil naar beneden. De mi-
trailleurschutter verklaarde met stellig
heid, na de ontploffing van de bommen
nog een tweede ontploffing onder water
te. hebben gehoord. Het vliegtuig liet, na
teruggekeerd te zijn. nog een tweede lading
bommen vallen. Na het eerste salvo werden
olievlekken waargenomen en na het twee
de salvo nog meer. Van de duikboot werd
niets meer gezien.
De tweede duikboot werd aangevallen
door een vliegtuig, dat boven den Atlan-
tischen Oceaan patrouilleerde en dat op
Let inmiddels ondergedoken vaartuig ver
scheidene zware bommen liet vallen. De
eerste was reeds, naar men gelooft, een
voltreffer. Na den aanval werden donke
re voorwerpen in het water gezien, ter
wijl luchtbellen naar de oppervlakte ste
gen. Hoewel het vliegtuig nog eenigen tijd
bleef rondcirkelen, werd van de duikboot
niets meer gezien.'
Een convooi Britsche koopvaardijschepen
is door de bewaking van vliegtuigen gered
van een wissen ondergang. Het convooi
voer langs de kust van Schotland en werd
door patrouilleerende vliegtuigen gewaar
schuwd, dat door Duitsche duikbooten mij
nen in den weg van het convooi waren
gelegd. Het convooi stopte en de mijnen
werden eerst geveegd, waarna het convooi
zijn weg vervolgde.
TWEE BRITSCHE SCHEPEN TOT
ZINKEN GEBRACHT.
Reuter meldt nog uit Londen: Onlangs
zijn twee 'kleine Britsche schepen tot zin
ken gebracht. Het te Londen thuisbehoo-
rende schip „Sea Venture", dat 1375 ton
meet, is door een vijandelijke actie tot
zinken gebracht en het kustvaartuig „Whi
te Mantle" is na een ontploffing gezonken.
De „Sea Venture" is in drie uur gezonken.
De 25 opvarenden zijn er in geslaagd met
een kleine boot een eiland te bereiken. Een
reddingboot heeft ze vervolgens naar een
van de Noordelijke havens gebracht.
Veertien opvarenden van de „White
Mantle" worden vermist, doch het is mo
gelijk, dat zij door een ander schip zijn
opgepikt. Vijf anderen werden door een
treiler gered, twee van hen zijn gewond.
De mannen verklaarden niet te weten of
de ontploffing, tengevolge waarvan het
schip is gezonken, is toe te schrijven aan
een duikboot of aan een mijn.
CONTINENTALE BLOKKADE.
Het Zweedsche blad „Dagbladet" schrijft
over het Duitsche plan tot een continentale
blokkade tegen Engeland, dat dit niet doel
treffend kan zijn, zelfs als de blokkade
voor 100 procent kon worden doorgevoerd.
Engeland is volgens het blad niet afhanke
lijk van invoer van het vasteland van
Europa.
DUITSCHERS BRENGEN AMERI-
KAANSCH SCHIP NAAR MOERMANSK.
En worden daar zelf geïnterneerd.
Volgens een bericht uit Moermansk, is
daar in den avond van 23 October een
vrachtschip onder Duitsche vlag zonder
Russischen loods binnengeloopen.
Een onderzoek bracht aan het licht, dat
net hier ging om het Amerikaansche stoom
schip „City of Flint" metende 5000 ton, dat
van New York was uitgevaren naar Man
chester en dat was aangehouden door een
Duitschen kruiser, waarvan 18 man het
schip naar de Kolabaai opbrachten. D e
Duitsche bemanning beschouwt de lading
als contrabande. Deze lading bestaat uit
tractoren, graan, vruchten, leer, was, etc.,
:r. totaal 3700 ton.
De havenautoriteiten van Moermansk heb
ben voor het oogenblik het schip aange
houden en de Duitsche bemanning geinter-
neerd.
Over de in beslagneming van de „City
of Flint", schrijft de „New York Herald
Tribune: .,Het algemeene gevoelen te Was
hington was, dat Duitschland, zelfs indien
zou worden vastgesteld, dat het gehandeld
heeft volgens de regelen, een psychologi
sche blunder heeft gemaakt, welke de
Amerikaansche openbare meening van dat
land zou kunnen vervreemden. De in be
slagneming zal een krachtigen weerslag
vinden bij de debatten in den senaat over
de neutraliteit."
Volgens een bericht van Havas uit Was
hington heeft Naccarthy, de vice-president
van de USA Line, de reederij van de „City
of Flint" verklaard, dat het schip geen
passagiers aan boord had. Hij voegde hier
aan toe, geen enkel bericht te hebben ont
vangen over de in beslag neming. Hij wei
gerde commentaar te geven.
De „City of Flint" heeft indertijd 220
passagiers opgepikt van de „Athenia".
Officieele kringen te Washington, geven
te kennen, dat indien 51 procent of meer
der lading uit contrabande zou bestaan,
het Duitsche schip volgens het internatio
nale recht tot in beslagneming zou heb
ben mits de bevrachters of de kapitein we
ten, dat contrabande werd vervoerd.
Indien de regeerir.g der Vereenigde Sta
ten zou vaststellen, dat de lading voor min
der dan 50 procent uit contrabande be
stond, zou zij aan de regeeringen van
Duitschland en Rusland vragen de „City
of Flint" vrij te laten.
De maritieme commissie' geeft te ken
nen, dat de „City of Flint" 5000 ton pro
ducten aan boord had, o. m. spek, graan,
vet, vleesch, appelen, katoen, naaimachines,
tractors, aardpek, verschillende andere ma
chines en smeermiddelen.
ZWEEDSCH SCHIP GEZONKEN.
De reeders van het 1200 ton metende
Zweedsche s.s. „Albania" deelen mede, dat
het schip gezonken is, naar men gelooft,
tengevolge van een duikbootaanval. T^>e
leden der bemanning zfjn verdronken. De
overlevenden zijn naar een Britsche ha
ven gebracht en in een ziekenhuis opgeno
men.
DE RUSSISCH-JAPANSCHE
ONDERHANDELINGEN.
De Japansche ambassadeur, die naar Ber
lijn was gegaan om zich onder behandeling
van een tandarts te stellen, komt op 27 Oct.
naar Moskou terug. Men denkt, dat de be
sprekingen over de regeling van de Mon-
goolsch-Mandsjoerijsche grenskwestie, die
onderbroken zyn, dan zullen worden her
vat.
Voor zooveer nagegaan kan worden,
wordt het uitzenden van een gemengde
commissie voor de afbakening van de grens
EEN PROTEST VAN HET VATICAAN.
Over het optreden van de Duitschers.
Volgens den correspondent van de
„Times" te Rome heeft het Vaticaan een
protest gericht tot de Duitsche regeering
inzake de onderdrukking van de Kerk
door de autoruiten in het door de Duit
schers in Polen bezette gebied.
Dit protest is vergezeld gegaan van een
gedetailleerd verslag, waarin wordt ver
klaard, dat tot 12 October naar zou blij
ken 117 onder kerkelijk toezicht staande
instellingen en 211 kerken waren gesloten,
de herderlijke activiteit van zeven bis
schoppen beperkt, dat 193 leeken en reli
gieuzen van orden, beschuldigd van poli
tiek optreden waren gearresteerd en dat
zich 50 ernstige incidenten hadden voor
gedaan, waarbij tientallen priesters waren
mishandeld en gewond.
Indien Duitschland het protest negeert,
zou de Heilige Stoel, een gedocumenteerd
verslag van dit Duitsche terrorisme kun
nen publiceeren.
POOLSCHE WERKLOOZEN NAAR
RUSSISCHE MIJNEN.
Het Deensche blad „Politiken" bericht,
dat verscheidene duizenden Poolsche werk-
loozen uit Lwow naar de mijnen in het
steenkoolbekken van de Don zijn vervoerd.
Ook naar andere industriecentra zullen
Polen worden gebracht. Het gerucht gaat
verder, dat de bevolking van de Oekraine,
welke weggevoerd wordt, zal worden ver
vangen door gedemobiliseerde soldaten van
het roode leger.
HET GOUD DER POOLSCHE
NATIONALE BANK.
De Duitsche radio, aldus wordt in een
mededeeling van het Britsche Foreign Of
fice gezegd, doet het voorkomen alsof net
aan de Poolsche Nationale Bank behoo-
rende goud, dat vóór de Duitsche bezet
ting uit Polen werd verwijderd, door de
Britsche regeering aan Turkije zou kun
nen worden overhandigd. Dit, aldus de
mededeeling, is volkomen onwaar. Het
goud is eigendom van de Poolsche regee
ring, welke uitsluitend bevoegd is, erover
te beschikken.
POLEN HEEFT GEEN GAS GEBRUIKT.
De correspondent te Bazel van de
„Times" meldt, dat prof. Dudolf Staehelin,
van de universiteit van Bazel, tegenover
hem het Duitsche bericht heeft ontkend
als zou hij getuigd hebben, dat de Po'.en
bij den oorlog van gas zouden hebben ge
bruik gemaakt. Wel heeft hij gasverstik-
king bij negen soldaten geconstateerd.
Doch hem is daarbij niet gebleken hoe de
vergiftiging was veroorzaakt.
in de streek van het Boeir Nor vertraagd
door het feit, dat tevoren zekere kwesties,
zooals de uitwisseling van krijgsgevange
nen, ter plaatse moeten zijn geregeld door
de plaatselijke bevelvoeringelf der Japan
sche en Sowjetrussische troepen. Het
schijnt, dat de Russen niet alleen die krijgs
gevangenen terug eischen, die in gevangen
schap geraakt zijn tijdens de affaire-No-
monhan, maar ook die, welke eerder op
Mandsjoerijsch gebied zijn gemaakt.
De Japanneezen weigeren dit, waarbij
zij uitgaan van de opvatting, dat niet
verschillende zaken met elkander moe
ten worden vermengd. De uitwisseling
van krijgsgevangenen moet geschieden
op basis van gelijkheid, maar dat is
niet gemakkelijk, daar elk van beide par
tijen meer krijgsgevangenen gemaakt wil
hebben dan de ander. Aangezien de Russen
echter krijgsgevangenen opeischen, die bij
vroegere gelegenheden verloren zijn kan
men veronderstellen, dat zij meer mannen
gevangen genomen hebben dap de Japan
neezen.
VAN HET VATICAAN
DE PAUS NEEMT AFSCHEID VAN
CASTEL GANDOLFO.
Bisschopswijding van negerpriesters en
Chineczen.
Paus Pius XII heeft in zijn zomerpaleis
te Castel Gandolfo de vertegenwoordigers
van de bevolking van het stadje in af-
scheidsaudiëntie ontvangen, met het oog
op zijn aanstaanden terugkeer naar Vati
caanstad.
De delegatie werd geleid door den waar-
nemenden burgemeester, den deken van
Gastel Gandolfo en den secretaris van de
fascistische partij-afdeeling. Namens de
bevolking werd den paus een geschenk
aangeboden, bestaande uit voorwerpen
voor den eeredienst, bestemd voor de mis
sies en eenige producten van het land.
Toen de Paus in de zaal verscheen, werd
hij geestdriftig toegejuicht, niet in het
minst door eenige honderden kinderen, die
de audiëntie mochten bijwonen.
Paus Pius XII wees er op hoe rustig en
vredig het in Castel Gandolfo is. Hij zin
speelde op den huidigen oorlog en herin
nerde aan den rouw, die thans in zoovele
gezinnen heerscht, ten gevolge van den
rampspoed en de stormen, die over Europa
zijn losgebroken. De Paus spoorde de be
volking aan, haar gebed met dat van de
kerk te vereenigen, opdat „de Barmhar
tige Heer de mogendheden met elkander
verzoene, de kerk beseherme en de wereld
dagen van vrede zal hergeven". De Paus
eindigde zijn toespraak met den bewoners
van Castel Gandolfo zijn Apostolischen
Zegen te schenken.
A.s. Zondag zal de Paus twaalf nieuwe
bisschoppen wijden, o.w. voor het eerst
negers, n.l. den elect-bisschop Joseph Ki-
wanuka uit Oeganda en mgr. Ignacius Ra-
maro Sandratana uit Madagascar. Voorts
behooren tot de nieuwe bisschoppen de
Britsch-Indiër mgr. Rocco Agniswani en
de Chineesche geestelijke mgr. Thomas
Tjen.
DE FINSCH—RUSSISCHE ONDER
HANDELINGEN.
Hoop op vreedzame regeling.
De woordvoerder van het Finsche minis
terie van buitenlandsche zaken heeft ver
klaard, dat de uit Moskou ontvangen be
richten toonen, dat de Russisch-Finsche on
derhandelingen een normaal verloop heb
ben en de hoop rechtvaardigen, dat een
vreedzame regeling tot stand zal worden
gebracht.
Censuur in sommige Finsche districten.
Op grond van de vigeerende uitzonde
ringsbepalingen werd in de districten Vii-
puri, Kuopio, Oleaborg en Lapland een-
suur ingevoerd op poststukken en het te
legraaf- en telefoonverkeer.
DE RUSSISCHE TROEPEN IN
ESTLAND.
De Sovjet-Russische troepen-afdeelingen
zijn thans alle in de voor haar op het vas
teland van Estland aangewezen ditricten j
aangekomen en ingekwartierd.
Op Saarejaa (Oesel) duurt de troepen-
beweging en de inkwartieringsvoorberei-
ding nog voort. Op het vasteland zijn alle
verkeerswegen vrijgegeven.
Het is te verwachten, dat de komende
dagen de Sovjet Russische transportmidde
len ten deele uit Estland zullen worden te
ruggezonden.
TOCH ONDERHANDELINGEN OVER
TERUGKEER VAN MEMEL
NAAR LITAUEN?
De correspondent van de „Times" in
Riga meldt: Betrouwbare bronnen in
Kaunas berichten, dat onderhandelin
gen gaande zijn tusschen Litauen en
Duitschland over den terugkeer van
de geheele haven van Memel naar
Litauen voor 55 jaar en dat de aankon
diging van een overeenkomst elk
oogenblik kan afkomen.
Deze correspondent voegt aan het bo
venstaande toe:
„In dit verband gelooft men, dat de re
cente Russisch-Duitsche overeenkomst, vol
gens welke Duitschland zich zou terug
trekken uit het Oosten van de Oostzee Cen
gunste van de U. S. S. R. den afstand van
Memel omvatte, en dat om deze reden
Duitschland enkele weken geleden begon
nen is de fortificaties te ontmante'en, wel
ke met zooveel haast gebouwd zijn, nadat
Litauen gedwongen was in het voorjaar
Memel af te staan. Als een aanwijzing
van het Duitsche verlies aan invloed in de
Oostzee kan gemeld worden, dat Walter
Prose Tuck, de leider der Duitsche natio-
naal-socialisten in een Litausche stad ver
oordeeld is tot een maand gevangenisstraf
eft een zware boete wegens beleediging
van den Litauschen staat. Ook de toon van
de pers doet blfjken, dat de gevoelens van
Duitschland minder consideratie krijgen
dan voordat Rusland de rol op zich nam
van protector der Baltische Landen."
De lichting 1940 is Maandag opgekomen. Een vroolijke groep op weg naar het Centraal Station ta
Amsterdam, om per trein naar de garnizoensplaats te vertrekken
