9tet düeaaudity pakt aan CLnfkwta Voldoening en misnoegen De onderhandelingen te Moskou De Finsche weermacht ZATERDAG 21 OCTOBER 1939 LE1DSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Rome en Moskou zwijgen De frontpagina van alle Turksche bladen is gewijd aan het verdrag tusschen Frank rijk, Engeland en Turkije, dat Donderdag is onderteekend. Tegelijk met den tekst van het verdrag worden foto's van president Ininoe, Koning George en president Le brun gepubliceerd. De Turksche pers acht het een verstan dige beslissing, de zijde van de groote de mocratieën te kiezen, die een „kruistocht" ondernemen tegen den aanval. Een van de leidende Turksche bladen schrijft: „Het verdrag is een meesterstuk van vre de en veiligheid. Het is een succesvolle be vordering van den wereldvrede, de Turk sche nationale veiligheid en het welzijn der menschheid. De naam van president Ino- noe, die een waardig opvolger is van Ke- mal Pasja, is vandaag op de lippen en in het hart van een dankbaar volk". GEMENGDE GEVOELENS TE ROME. De Romeinsche correspondent van de „Tijd" seinde Vrijdagavond: Er is wel reden voor, zeer nieuwsgierig te zijn naar de Italiaansche reactie op de cnderteekening van het zoolang reeds han gende Fransch-Engelsch-Turksche pact Toen dit pact indertijd geprojecteerd werd ondervond het in Italië scherpe critiek, zoo als trouwens de heele politiek, waarvan het deel uitmaakt, de zoogenaamde „omsinge- lingspolitiek". Toen bestond er echter tus schen Duitschland en Rusland nog vijand schap, was de oorlog niet uitgebroken en had de Russische beer van de vraatzucht, die hij thans toont, nog geen blijk gege ven. Italië volgt sinds het uitbreken van den oorlog niet op de eerste plaats een aspoli- tiek, maar een politiek van afzijdigheid, wat nog iets anders is dan neutraliteit. Voor de Italiaansche afzijdigheid is de af zijdigheid van de Balkanlanden een con ditio sine qua non. Aanvankelijk zag Italië in de onderhandelingen tusschen Turkije en Rusland geen kwaad. Zij konden leiden tot sluiting van de Dardanellen voor oor logsschepen, en dit scheen Italië voor de neutraliteit van den Balkan alleen maar gunstig toe. Toen de Baltische landen even wel ten offer vielen ging men zich hier af vragen, of de besprekingen, welke Rus land met Turkije voerde, eigenlijk niet dienden, opdat de Russische beer zijn vraatzucht ook kon stillen op den Balkan. Italië zag met steeds grootere bezorgdheid inaar het resultaat der besprekingen uit. De mislukking er van bracht hier ongetwij feld opluchting te weeg, maar de vreugde was geenszins onvermengd. Nauwelijks toch was de mogelijkheid van een Russisoh-Turksch pact van de baan, of die van een Fransch-Engelsch- Turksoh werd werkelijkheid. Een werke lijkheid, waardoor de Italiaansche afzijdig heid van een vrijwillige een eenigszins ge dwongen wordt. Italië kan, daar het steeds de hegemonie van de Middellandsche Zee voor zich opeischt en verklaarde niet de gevangene van de Middellandsche Zee te willen zijn, het Fransch-Engelsch-Turksche pact moeilijk anders waardeeren, dan op zijn minst als een aantasting van zijn pres tige. Anderzijds schijnt dat pact de neutrali teit van den Balkan wel zoo zeer te garan deeren, als zulks een Turksch-Russisch pact zou hebben gedaan, en helpt het dus Ita lië bij de handhaving van zijn afzijdigheid. Dit is voor Italië de gunstige zijde hiervan. Met de leiding te nemen van een neutraal Balkanblik zou Italië veeleer bij het Fransch-Engelsch-Turksch pact een zeker prestige-evrlies kunnen goed maken. Wij verwachten dan ook, dat de Italiaansche politiek in de naaste toekomst nog meer dan in het verleden op het veroveren dier leiding gericht zal zijn. RUSSISCHE PERS ZWIJGZAAM. De Russische pers publiceert niets over het sluiten van het Fransch-Britsch-Turk- eche verdrag, terwijl op een opvallende plaats de telegrammen worden gepubli ceerd, welke zijn gewisseld tusschen Sa- Bijgaand kaartje geeft den lezer een duidelijk beeld van de strategische betee- kenis van het Turksche rijk, dat in het Oostelijke bekken van de Middallandsche zee tcegang tot de Zwarte zee beheerscht. Het verdrag, dat een dezer dagen tus- radojgloe en Molotof en waarin gesproken wordt over de vriendschap en het vertrou wen, welke het kenmerk zijn van de be trekkingen tusschen beide landen. Men heeft' verder den indruk, dat Frank rijk en Engeland hun best doen een ver drag tusschen Turkije en de Sovjet-Unie te vergemakkelijken, dat in het belang van beide landen is en tegemoet komt aan het v/ettig verlangen van de Sovjet-Unie tot veiligheid in de Zwarte Zee. „De deur blijft open voor verdere be sprekingen met den Sovjet op een nog niet vastgestelden datum" aldus verklaarde de Turksche minister van buitenlandsche zaken, Saradjogloe, gisteren tegenover ver tegenwoordigers van de pers, toen hij te Istanboel uit Moskou op weg naar Ankara arriveerde. Voorts, zeide hij: „Ik ben uit Sovjet-Rus land vertrokken met de oprechte overtui ging, dat de Turksch-Russische vriendschap even krachtig blijft als ooit." DUITSCHE PERSSTEMMEN. De Duitsche bladen betoogen in hun com mentaar op het verdrag tusschen Enge land, Frankrijk en Turkije, dat reeds de voorgeschiedenis dezer gebeurtenis in het nauwste v<rband met de Britsche omsinge- lingspolitiek stond. Zij zeggen ook, dat het pact vele punten onopgehelderd laat. On duidelijk blijft in de eerste plaats aldus het „Hamburger Fremdenblatt" hoe en tegen wie de westelijke mogendheden Tur kije hulp zouden kunnen bieden. Artikel twee, dat spreekt van Turksche hulp aan de kestelijke mogendheden in geval van een aanval in de Middellandsche Zee zal in Italië de bijzondere aandacht trekken. Italië is immers de eenige Middellandsche Zee-staat, waarop het artikel betrekking kan hebben. In artikel drie, volgens het welk Turkije ook zal helpen, wanneer vij andelijkheden ontstaan tengevolge van de Britsche en Fransche waarborgen aan Roe menië en Griekenland, ziet de Beriijnsche correspondent van dit blad het bewijs, dat Engeland het conflict wil uitbreiden. Hy vraagt zich verder af tegen wie de garantie aan Roemenië gericht kan zijn. De nakoming der garantie is slechts denkbaar, wanneer de Dardanellen voor de oorlogs schepen der westelijke mogendheden ge opend zouden worden. Hieruit kan men zien, dat het verdrag tegen Rusland ge richt is. Doch ten aanzien van de Sovjet- Unie verliest het verdrag veel van zijn kracht door het protocol, dat zegt, dat Tur kije geen actie behoeft te voeren, die het in een gewapend conflict met de Sovjet-Unie zou brengen. Ook uit dit pact blijkt, zoo vervolgt de correspondent, dat Engeland de eigenlijke rustverstoorder op het Europeesche con tinent is. De les, die het lot van Polen ge leerd heeft, zal juist door de kleine staten niet zoo spoedig vergeten worden. Zooals Havas uit Zurich bericht, heeft eerst Vrijdagmiddag 2 uur, dus veertien uur na de onderteekening, de Duitsche ra dio medegedeeld, dat het Britsch-Fransch- Turksche verdrag was onderteekend. Radio Stuttgart gaf nauwelijks bijzonderheden over de houding van Duitschl. ten aanzien van dit verdrag. Men beperkte zich tot te zeggen, dat Fransch-Britsche hulp, wel ke Turkije is beloofd, vaag blijft. De mededeeling werd gevolgd door een bericht waarin werd gezegd, dat de Bal kanlanden zeer onder den indruk zym van de kracht van het Duitsche leger. Von Mackensen naar Berlijn ontboden. Naar te Berlijn vernomen wordt is de Duitsche ambassadeur von Mackensen uit Rome naar Berlijn ontboden om rapport uit te brengen over de reactie op het Britsoh- Fransch-Turksche pact, aldus meldt Uni ted Press aan haar bladen. Naar men gelooft zou hij voor zijn ver trek een onderhoud hebben met Mussolini. AMERIKA's MEENING. De „New York Herald Tribune" noemt het pact van Turkije met Engeland en Frankrijk een zwaren slag voor de as Rome- schen Egeland en Turkije is geteekend zal veel bijdragen tot behoud van den vrede op den Balkan. Op de kaart zijn de belangen van Frank rijk, Engeland en Italië in dit gedeelte van Zujd-Oost-Europa aangegeven. Berlijn en zegt, dat hiermede de Middel landsche Zee gemaakt wordt tot een zee der geallieerden, waardoor 't dubbel zeker wordt, dat Italië geen oorlog tegen Frank rijk en Engeland zal aangaan, en waardoor de weg geëffend wordt voor een actieve sa menwerking met die beide landen. CONTACT MET ROEMENIë. De Turksche minister van Buitenlandsche Zaken, Saradjogloe, is Vrijdagmiddag van zijn bezoek aan de Sovjet-Unie terugge keerd. Verder is Vrijdagochtend de Roemeen- sche ambassadeur, Stoika, te Ankara aan gekomen. Hij zou 'n onderhoud hebben met Saradjogloe en Vrijdagavond naar Boeka rest terugkeeren. Flnsctie tegenvoorstellen GARANTIE VAN DE NOORDSCHE STATEN? Het Finsche Telegraafagentschap meldt: Een vertegenwoordiger van den Finschen minister van buitenlandsche zaken heeft tegenover de pers verklaard, dat Finland voldaan is over de resultaten van de confe rentie in Stockholm. De minister van bui tenlandsche zaken heeft gisteravond instruc ties gegeven aan de Finsche delegatie, die vandaag naar Moskou vertrekt. Verantwoordelijke kringen hopen, dat Paasikivi in Moskou een overeenkomst tot stand zal brengen, die aan de gewettigde Russische eischen voldoet zonder de vol ledige Finsche onafhankelijkheid te ver minderen. Sommige kringen denken, dat de aanwezigheid van Stalin by de aanvanke lijke besprekingen harde onderhandelingen voorspelt, anderen echter herinneren er aan, dat Stalin buitengewoon thuis is in Finsche zaken. Volgens den correspondent van de Neue Züricher Zeitung in Helsinki zou Finland als tegenaanbod aan Rusland de stellige verzekering bieden, dat Rus land niet door een derde mogendheid zal worden aangevallen door Finland heen. Om deze verzekering steun te verleenen zouden de Noordsche staten zich garant stellen voor de volstrekte neutraliteit van Finland. De defensiemaatregelen in Finland wor den als voltooid beschouwd en de troepen zyn gestationeerd in de streken van Kare- lié, Viipuri en Kuusamo. Uit de vrij ge ringe concentratie van Russische troepen aan de grens leidt men af, dat Rusland niet verwacht tot oorlog zijn toevlucht te zullen gaan nemen. Geschenken van kleeding, geld en andere benoodigdheden worden door het Finsche publiek overvloedig voor de verdedigingstroepen toegezonden. DE DUITSCHE VOLKSVERHUIZING De eerste schepen met Duitsche emigran ten uit Letland en Estland zijn te Dantzig aangekomen. Zij worden voorloopig over gebracht naar de badplaats Adlershorst, die reeds 700 emigranten herbergt Den laatsten tyd komen honderden Duit- schers van de Philippijnen, Japan, China en andere streken van Azië door Moskou. Over de Randstaten keeren zij naar Duitsch land terug. Sommigen hunner zijn zaken lieden en technici, anderen zijn jongelieden van dienstplichtigen leeftijd. Het schijnt, dat nog vele Duitschers zullen volgen. De onderhandelingen tusschen het groote Rusuand en het kleine Fin land duren voort, en velen vragen zich af, wat het kleine land tegen het groote zou kunnen beginnen, wanneer het tot een conflict zou komen. Het spreekt vanzelf, dat de Russische weermacht oneindig veel grooter is dan de Finsohe, doch Finland is paraat. Het Belgische dagblad, de „Gazet van Antwerpen" publiceerde hierover het vol gende artikel: „Nauwelijk 21 jaar is Finland onafhan kelijk, of er dreigen weer gevaren. Van 1809 tot 1918 waren de Russen heer en meester in het „Land der duizend meren". De vraag is niet alleen: „Wat zal Finland doen?", maar zeer zeker ook: „Wat kan Finland doen?" Het Finsche leger begon pas, toen het afgerekend had met de Russische troepen. Men had inderdaad wel reden om aan te nemen, dat Rusland niet al te spoedig zou berusten in de onafhankelijkheid van Fin land, dat over gunstige strategische punten beschikt. Finland moest groote offers brengen, en het heeft dit gedaan in de overtuiging, dat de onafhankelijkheid op het spel stond. Finland was de eenige staat van de Scandinavische landen, die de vor ming van een communistische partij ver bood. Daartoe was niet alleen moed noodig, maar ook de mogelijkheid, om zich tegen den toorn van Moskou te verweren. En thans, na 20 jaar van Finsche onafhanke lijkheid, moet men zeggen: het Finsche le ger is de grootste steunpilaar van het land geweest. Dit Finsche leger bestaat uit drie infan- terie-divisies en een ruiterij-brigade. Elke divisie is samengesteld uit drie infante- rie-regimenten en één artillerieregiment. Zij worden aangevuld door speciale een heden, waarvan b.v. te vermelden is een loopgraven-bataillon, een luchtafweerregi- ment, een pantsoertroepenregiment, drie bataillons wielrijders, een vrachtauto-com pagnie, een bataillon pioniers en een batail- lon van den ordonnance-dienst. Tot de rui terij behooren naast twee regimenten rui terij een battel y rijdende artillerie en een escadron ordonnance-troepen. De Finsche luchtmacht is in de laatste jaren geheel gemoderniseerd. De lucht macht bestaat uit zes luchtmachteskaders en een eskader verkenningsvliegtuigen. Voor de opleiding van vliegeniers bestaat een school voor piloten en één voor meca- niciëns. Finland beschikt over iets meer dan 100 vliegtuigen, gedeeltelijk vervaar digd in Finsche vliegtuigenfabrieken. De vloot van Finland is ontoereikend om de kust te verdedigen. Zij bestaat uit on geveer 30 eenheden, waaronder enkele pantserschepen. Maar de natuur komt Fin land te hulp. Door de vele inhammen is het mogelijk door het leggen van mijnen den toegang tot de kust bijna geheel af te sluiten. In Finland bestaat de algemeene dienst plicht Tot zijn 40ste levensjaar behoort de strijdbare Finsche man tot de eerste re serve, van 40 tot 60 jaar behoort hij tot de tweede reserve. Het land is ingedeeld in 30 militaire districten. Het vredesleger van Finland bestaat uit 30.000 man, terwijl men door de premilitai- re opleiding vaii jongens van 17 jaar en ouder, nog over 20.000 man beschikken kan. Maar een factor, die in andere landen maar een kleine rol speelt bij de weer macht, heeft in Finland groote beteekenis, namelijk de burgerwacht. De Finsche burgerwacht bestaat uit on geveer 100.000 vrijwilligers, die den eed van trouw aan het vaderland hebben afge legd. De burgerwachters ontvangen van den staat een geweer, een uniform, een helm, en een gordelriem met hiunitie. Er wordt zeer veel gedaan aan sport. Regematig vin den schietoefeningen plaats zooals in Zwit serland. Bovendien is er nog een vrouwelijke burgerwacht, de „Lotta Svard", die onge veer 90.000 vrouwelijke vrijwilligers om vat. Zy bereiden zich voor om gebeurlijk heden in oorlogstijd, zooveel mogelijk bur- gerwerk uit de handen van de mannen te nemen. Zij moeten eventueel ook zorgen voor de ambulancediensten, en het eten koken en fourageeren van de soldaten. Finland heeft bijzonder veel werk ge maakt van de opleiding der troepen voor den winterveldtocht De geheele infanterie, en alle afdeelingen van de fietsers worden dan veranderd in ski-afaeelingen. Deze op leiding wordt vergemakkelijkt door het feit, dat het ski-loopen in Finland prac- tisch door niemand behoeft geleerd te wor den. Ieder kent deze sport van jongsaf, die meer een noodzakelijkheid is dein een zui vere sport. In Finland wordt zeer veel voor de ver dediging uitgegeven. Een vijfde gedeelte van de geheele Finsche begrooting komt ten bate van de verdediging. Wat zal Finland echter tegen Rusland kunnen doen in het geval van een eventuee- len oorlog? Met zekerheid valt niets te ver melden. Wanneer de weersomstandigheden voor de aanvallers niet al te günstig zyn, zal Finland geruimen tijd weerstand kun nen bieden. Maar niet mag uit het oog ver loren worden, dat Finland altijd gehoopt heeft buiten een conflict te blijven, omdat Duitschland en Rusland beiden belang had den bij zekere Finsche strtegische punten. Nu zyn de zaken zoo veranderd, dat Duitschland weinig zal zeggen, als Rusland deze punten gaat opeischen. Een oorlog tegen Rusland, zonder dat Finland bondgenooten heeft, is doelloos, en zou slechts leiden tot vernietiging van den Fin schen staat. Dit wil echter niet zoggen, dat Fin land zich de onafhankelijkheid zonder oor log zal laten ontnemen." Tot zoover de „Gazet van Antwerpen", die hiermede een duidelijk overzicht gaf van de Finsche weermacht. Wij willen hier nog aan toevoegen, dat men tegen het ein de van 1938 begonnen is met de uitwer king van het plan om Abo, de oude hoofd stad uit den Zweedschen tyd van Finland tot voornaamste oorlogshaven te maken en deze plaats dus strategisch belangrijk te versterken. Het „bereik" van de vloot zou dan vooral de omgeving van de Aland- eilanden tot aan het Stockholmsche „scho ren-gebied" omvatten, hetgeen van niet ge ring belang is. Zoo ziet men, dat Finland altijd druk be zig is geweest om paraat te blijven, en wy kunnen voor dit jonge en dappere mooie land slechts hopen, dat al de preventieve maatregelen, die jarenlang in Finland zyn genomen, in de practijk overbodig zullen blijken. DE DUITSCHE BOMAANVAL OP DE FIRTH OF FORTH. En de koelbloedige treinreizigers De „Daily Telegraph" weet te vertellen, waarom geen der reizigers de trein verliet, die tijdens het luchtgevecht boven de mon ding van de Forth, ondanks de aanzwer- mende vliegmachines, over de eenige kilo meters lange spoorbrug .eeu. De trein had gestopt in het station Dal- meny, vlak voor de brug en de reizigers werden voor het gevaar gewaarschuwd. Toch stapte niemand uit. Koelbloedigheid, heldenmoed? Geen denken aan! De conducteur, die de waarschuwing gaf, had gezegd: „U kunt nu nog uitstappen, maar denk er aarwie uitstapt, moet straks opnieuw betalen!" Met als gevolg, dat de zuinige Schotten allemaal doorreden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5