Wat bereidt Berlijn voor? jAANDAG 16 OCTOBER 1939 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Besluiten op komst De loop van den oorlog zal er van afhangen, zegt Rome Noorsch stoom schip op mijn ge- loopen 31ste Jaargang No. 9466 S)e Êcid6clvcSoti^<Mit Bureaux PapengTacht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. Adv. en Abonn.-tarieven zie pog 2. Giro 103003. Postbus 11. V Gemeenschappelijke propaganda voor het goede Wij drukken elders in dit nummer af een oproep aan de „Vrouwen in Nederland", welke wij dezer dagen ontvingen (en welke wegens plaatsgebrek even was blijven lig gen). Deze oproep geeft uitdrukking aan ge dachten en gevoelens, waarin wij allen kun nen overeenstemmen, en welke ons aller sympathie moeten hebben. Zeker, als wij onze katholieke overtuiging laten spreken, dan zeggen wij het anders tot onszelf en tot anderen tot ons zelf aller eerst. Of liever: dan zeggen wij hetzelfde en meer! Indien wij onszelf en anderen voorhou den, dat wü niet moeten klagen, ondanks alles, dan zijn wij ons bewust, dat daarvoor groote geestelijke en zedelijke kracht wordt vereischt, vooral bij de minder-bedeelden, die in armoe en gebrek moeten leven van den eenen dag in den anderenEn dan richten onze gedachten en verlangens zich naar de kracht-bronnen van ons heilig Ge loof, van onzen heiligen Godsdienst. Daarheen wordt in dien oproep niet ver wezen.... Maar dat sluit niet uit, dat een oproep, als de hier-bedoelde, onze hartelijke in stemming heeft! Onze instemming heeft het zoeken en streven naar het goede, wat wij gemeen schappelijk kunnen bezitten en gemeen schappelijk kunnen propageeren. Als men dat gemeenschappelijke maar niet wil stellen in de plaats van ons persoonlijk bezit van godsdienstige overtuiging en godsdienstige beleving Maar zulk een streven blijkt uit de hier bedoelde circulaire en uit vele andere soortgelijke publicaties b.v. van de propagandisten voor „geestelijke en moree- le herbewapening" geenszins. Er moet voor gewaakt worden, dat het ook niet gebeuren, z a L Het is heel goed mo gelijk, het gevaar is reëel, dat, zelfs onbe doeld en onbewust, zou worden gepropa geerd een soort van christendom boven ge loofsverdeeldheid, een soort van op begin selloosheid gebaseerde eenheid. Dat zou, na tuurlijk, voor ons onaanvaardbaar zijn, en werkelijk funest. Doch, als dat niet gebeurt, dan is tegen dergelijke gemeenschappelijke activiteit ons inziens geen principieel bezwaa. in tegendeel, dan heeft deze onze oprechte sympathie, zooals ook de oproep aan de „Vrouwen van Nederland" onze hartelijke instemming heeft. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN HIJ HAD GELIJK! De Avondpost schrijft: Men kan haast geen nummer opslaan van de N.S.B.-pers in ons vaderland, of men leest, dikwijls met vette letters, dat de ontwikkeling der gebeurtenissen den heer Mussert gelijk heeft gegeven. H ij wist het; h ij had het voorzien; h ij kreeg gelijk. Een lezer brengt ons nu „Volk en Va derland", „extra-blad voor Den Haag", van 27 April 1936. De geheele eerste bladzijde daarvan wordt ingenomen door een arti kel, waarin kolommen achtereen wordt be toogd welk een vooruitzienden blik de heer Mussert had en heeft. Nu willen wij uit dat artikel een aardig bewijs daarvan geven. Eerst dit: „In Nederland is slechts één man, die zonder zijn beginsel of standpunt te veranderen, de richting kan klagen, die ons volk heeft vernederd van zelfstandige natie tot bijwagen van de Europeesche grootmachten die man is Mussert. Mussert had gelijk, enMussert krijgt gelijk!" Wij lezen, hoe die „ééne man" in Neder land de internationale gebeurtenissen be ziet, doorziet en voorspelt. Ook wat Rus land betreft. Men hoore: „Kort en goed is het parool van Moskou: geleidelijke uitbouw der we reldrevolutie, door de Europeesche Staten tegen elkander op te zetten, met de democraten aan te pappen want via de democratie is hun doel te bereiken en het fascisme, him eeni- gen vijand, te kraken". Wij moeten zeggen, toen wy dit lazen Te Berlijn heeft men den laatsten tijd de gewoonte aangenomen om belangrijke be slissingen aan het einde van de week be kend te maken! De Zaterdag is echter voorbijgegaan, als mede de Zondag, en er is niets gebeurd. Toch was er wel reden om iets bijzonders te verwachten. Na de afwijzende rede van minister-president Chamberlain heeft Hit- Ier zich beraden over zijn houding. Wij zijn van Berlijn gewend, dat zulk beraad vrij kort is. De mogelijkheid van een afwijzing kon werkelijk wel van te voren worden voor- i, zoodat men met deze eventualiteit re kening had kunnen houden. De Duitsche pers heeft onmiddellijk en fel gereageerd, doch van officieele zijdes wordt gezwegen. Een in deze omstandigheden ongewoon stilzwijgen. Wordt er wat bijzonders uitgebroed in Berlijn? In de Fransche pers kan men al dagen lang de verwachting lezen, dat er weldra een Duitsch offensief op het West- front zal worden ingezet. Zal dit het ant woord van Berlijn zijn? Het is mogelijk, maar uit Italië komen berichten, welke aanduiden, dat men in Rome iets bijzonders verwacht, iets waar in de loop van den oorlog zal afhangen. Gemeld wordt, dat Hitier op het punt staat om belangrijke beslissingen te nemen, doch de aard van deze beslissingen wordt niet onthuld, zelfs niet aangeduid. In verband met deze geheimzinnigheid duiken overal geruchten op over nieuwe wapens, waarover het Duitsche leger zou beschikken, nieuwe wapens met een ver schrikkelijke uitwerking; ook wordt ge fluisterd van luchtraids op vijandelijk ge bied, welke weldra zullen beginnen. Al deze geruchten hebben geen enkele waar de; niemand kan eenige garantie geven van de waarheid daarvan. Degenen, die het weten kunnen, zwijgen, en zij, die spre ken, weten het niet. De wereld wacht gelaten den loop der gebeurtenissen af. Misschien houdt het uit blijven van beslissingen af van de hou ding van Rusland en wil men eerst af wachten wat het resultaat is van de Rus sische activiteit in het Noorden. De Finsche delegatie is uit Moskou naar de Finsche hoofdstad teruggekeerd, wat naar men zegt niet beteekent dat de on derhandelingen zijn afgebroken. Maar waarom is dan de geheele delegatie ver trokken? Het heeft er allen schijn van, dat de besprekingen niet bepaald vlot ver- loopen, en dat de Russen eischen hebben gesteld, welke te Helsinki zwaar moeten worden overwogen. In de Deensche bladen heeft een opsom ming gestaan van de vermoedelijke Russi sche eischen, doch van officieele zijde wordt de juistheid van deze publicatie ontkend. Er heerscht nog altijd onzekerheid en bange afwachting. hebben wij werkelijk versteld gestaan van des heeren Mussert's helderziendheid. Om de wereldrevolutie uit te bouwen, zullen de Russen „aanpappen" met „de de mocraten", want op die manier kunnen ze hun doel bereiken om „het fascisme, hun eenigen vijand, te kraken". Na dit gelezen te hebben moeten wij Nederland gelukkig prijzen, dat het in ieder geval „een man" bezit, die alles heeft voorzien. Wij houden ons voor verdere profetieën warm aanbevolen. DRIE DOODEN, ACHT GEREDDEN. Door Finsch stoomschip in IJmuiden binnengebracht. Het Finsche stoomschip „Emmi" heeft in IJmuiden binnengebracht acht leden van de bemanning van het Noorsche stoom schip „Gressholm" dat op weg was van Stavanger naar Antwerpen. De „Gressholm" is Vrijdagavond op een mijn geloopen op 53 graden 55 minuten Noorderbreedte en 2 graden 55 minuten Oosterlengte. Drie leden van de bemanning zyn om het leven gekomen. De „Emmi" is met de overlevenden op weg naar Amsterdam. Nog geen overleg met Rome en Moskou GENERAAL VON BLOMBERG GEVANGEN? Madame Tabouif schrijft in de „Oeuvre" uit Berlijn te hebben vernomen, dat maar schalk von Blomberg, de vroegere opper bevelhebber van het Dnitsche leger en vijf andere hooge officieren, zijn opgesloten in de vesting Landsberg. Hitier zelf heeft in deze vesting gevan gen gezeten na de mislukte Putsch te Mün- chen in 1923 en heeft hier zijn boek „Mein Kampf" geschreven. TE ROME VERWACHT MEN DUITSCHE ACTIE In fascistische kringen is men van gevoe len, dat in Berlijn iets wordt voorbereid, waarvan de loop van den oorlog zal afhan gen. De belangstelling der Italiaansche kringen wordt meer en meer geconcen treerd op de bedrijvigheid van Hitier en op de belangrijke beslissingen, die hij op het punt zou staan te nemen. Men is van mee ning, dat de redevoering van Chamberlain in zekeren zin een einde heeft gemaakt aan iedere diplomatieke activiteit. De uiterst heftige taal van de Duitsche pers jegens de beide groote Westersche mogendheden wordt nog steeds krachtiger. Heeft Hitier het voornemen een algemeen offensief aan het Westelijk front te ont ketenen, gepaard gaande met een lucht bombardement van de Engelsche kusten? Zal hij integendeel een beslissing uitstellen, teneinde eenigen tijd te kunnen winnen voor minder pi'oblematieke verrassingsmo gelijkheden? Deze vragen houden de aan dacht in Romeinsche kringen vast en wor den openlijk besproken door de Berlijnsche correspondenten van de fascistische bla den. Deze laatste schijnen van meening te zijn, dat zich ieder oogenblik nieuwe groo te feiten van Duitschen kant kunnen voor doen op militair gebied. Vooral melden zij, dat binnenkort een geheime raad in Berlijn bijeen zal komen, waaraan deelgenomen zal worden door de bevelhebbers der Duit sche strijdkrachten. Deze geheime raad zou ten doel hebben de hooge Duitsche mili taire autoriteiten op de hoogte te brengen van de beslissingen, die door Hitier zullen zijn genomen. In welke mate rekent Hitier, om zijn doeleinden te bereiken op Russischen mi litairen steun? Voor de Italiaansche waar nemers lijdt het geen twijfel, dat de regee ringen van Berlijn en Moskou elkander krachtens het DuitschRussische accoord van 28 September zullen raadplegen. De zelfde waarnemers echter brengen met een zekeren nadruk de volstrekte reserve naar voren, die men te dien aanzien in Berlijn en vooral in Moskou handhaaft. Tegelijk ma ken zij melding van de ontwijkende ant woorden, die de laatste dagen door de woordvoerders van de Wilhelmstrasse wor den gegeven aan de buitenlandsche jour nalisten, die hen ondervroegen over de eerstvolgende ontwikkeling van de Duitsch- Russische vriendschap. Niets bekend van een conferentie van drie. Het agentschap Belga verneemt uit Ber lijn, dat in de Wilhemstrasse wordt ver klaard, dat men daar niets weet van een conferentie tusschen Duitschland, Sovjet- Rusland en Italië. KONING LEOPOLD ZAL TOT AMERIKA SPREKEN In antwoord op een tot hem gerichte uit- noodiging, heeft de Belgische koning erin toegestemd op Donderdag 26 October een radio-redevoering tot de Vereenigde Staten te richten. Het uur van uitzending zal la ter bekend gemaakt worden. DE BIJEENKOMST VAN HET BRITSCHE PARLEMENT Het Britsche Lagerhuis zal Dinsdag, Woensdag en Donderdag a.s. bijeenkomen en het Hoogerhuis zal vermoedelijk op de zelfde dagen vergaderen. Minister-president Chamberlain zal zijn wekelijksche verkla ring op Woensdag afleggen. De minister van marine, Churchill, zal een mededeeling doen over het verlies van de „Royal Oak". Verder zal aan de regeering gevraagd worden of zij onderhandelingen wil voeren met de Sovjet-Unie om te komen tot het sluiten van een handelsverdrag, dat uitge breider is, dan het onlangs gesloten ver drag, dat slechts betrekking had op hout, rubber en tin. Ook zal worden gevraagd of bij de onderhandelingen met de Sovjet- regeering dit jaar is voorgesteld, dat de Russen militaire vloot- en luchtvaartbases zouden krijgen in de Oostzee COMMENTAAR OP DE REDE VAN CHAMBERLAIN Het eerste Italiaansche commentaar De „Giornale lTtalia" is de eerste Ita liaansche krant, welke commentaar levert op de rede van minister-president Cham berlain. De directeur van genoemd blad schreef Zaterdag, dat de rede drie negatieve elementen bevat en geen waarlijk opbou- wenden geest toont. De negatieve elemen ten bestaan uit het onjuist voorstellen van de gebeurtenissen, welke het Poolsche con flict voorafgingen, de weigering om de voorstellen van Hitier te aanvaarden en tenslotte het nalaten om het juiste doel van den oorlog te omschrijven. De rede van de minister-president, aldus de directeur van de „Giornale d'Italia", toont duidelijk de weloverwogen onver zoenlijkheid van Engeland. Wat betreft het herstel van Polen, moet Chamberlain zich niet alleen richten tot Duitschland, doch ook tot Rusland en Litauen, die ieder een deel van het Poolsche gebied hebben bezet. Bovendien heeft Hitler in zyn rede laten blijken, dat hij een Poolschen staat op ethnische gronden wil herstellen. Tenslotte merkte de schrijver op, dat de geschiedenis van de politiek van Europa na den oorlog te dikwijls heeft getoond, dat men het gegeven woord niet heeft gehou den, dat men Hitier hiervan geen ernstig verwijt kan maken. Een Russisch blad over de rede Onder het opschrift „Chamberlain wil den oorlog", schrijft het orgaan van het roode leger „Kraasnaja Swjesda" over de rede van den Britschen minister-president, dat Chamberlain de vredesvoorstellen van Hitier heeft afgewezen en hiermede de ge heele verantwoordelijkheid draagt voor het voortzetten van den oorlog en voor de on zegbare ellende en vernietiging, welke de oorlog alle volken zal brengen. De oorzaak van deze houding ziet het blad in den wensch van de Britsche regee ring om met alle middelen den toestand te handhaven, welke in Europa twintig jaar geleden is geschapen door het verdrag van Versailles, alleen in het belang van de Westelijke mogendheden. De oorlog, welke de massa van het volk de zwaarste offers oplegt, is ook in Engeland niet populair, zoo gaat het blad verder. Het Britsche volk weet op het oogenblik heel goed, dat voort zetten van den oorlog, welke wordt ge voerd om de Britsche wereldheerschappij, slechts nieuwe offers en groote uitbuiting van hen beteekent en alleen in het belang is van het grootkapitaal en de ophitsers tot oorlog. DUITSCH OFFENSIEF ZOU OP KOMST ZIJN. Reuters Parijsche correspondent meldt, dat het Duitsche offensief aan het Weste lijk front zeer spoedig schijnt te zullen be ginnen. De Duitschers, zoo schrijft hij, treffen uitgebreide voorbereidingen voor een aan val aan het geheele front. Er zijn troepen naar de frontlinie gebracht. De Fransche artillerie heeft hevig gereageerd. Vannacht is motorgeluid vernomen. De Duitsche ar tillerie zwijgt, klaarblijkelijk met het doel haar posities geheim te houden. Militaire waarnemers in Londen hechten groot belang aan vroegere Fransche be richten, als zouden de Duitschers een ster ke troepenmacht samentrekken achter Bieenwald, vermoedelijk ter voorbereiding van een aanval op de stellingen van Lau- terburg, waarachter de Elzasvlakte ligt. Vliegtuigen der geallieerden hebben troe pen-concentraties ontdekt tot bij Keulen, Bonn, Koblenz, Mainz en Mannheim, waartoe, naar men gelooft, dertien gemo toriseerde divisies behooren uit Polen. Andere berichten maken melding van sterke concentraties artillerie achter de lijn Merzig-Saarbrücken-Zweibrücken - Barza- bern, met veel tanks en vliegtuigen. In to taal wordt berekend, dat de Duitschers thans 800.000 tot 900.000 man, gereed voor den aanval, hebben opgesteld. Algemeen wordt verwacht, dat zij de zelfde tactiek zullen gebruiken als in Po len, n.L eerst een aanval met tanks, daar na aanvallen door de stoottroepen, onder Dit nummer bestaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland WAT WORDT ER TE BERLIJN VOOR BEREID? (1ste blad).. DE VERMOEDELIJKE RUSSISCH* EISCHEN AAN FINLAND. (2de blad). DE GEDULD-OORLOG IN HET WES TEN. (2de blad). Binnenland DE REGEERING KOOPT AARDAPPE LEN. (1ste blad). NOORSCH SCHIP OP EEN MIJN GE LOOPEN. (1ste blad). Lelden DE UITREIKING VAN PETROLEUM- BONS. (1ste blad). dekking van spervuur der artillerie en van bommenwerpers. De tijd van het jaar wordt steeds ongun stiger voor krijgsverrichtingen te land. Reeds worden de bewegingen door zware regens belemmerd. MEDEDEELING VAN HET DUITSCHE OPPERBEVEL. De „Repulse" zwaar beschadigd. Naar het opperbevel van de Duitsche weermacht bekend maakt, heeft dezelfde duikboot, welke het Britsche slagschip „Royal Oak" heeft tot zinken gebracht, door torpedotreffers 't Engelsche slagschip „Repulse" zwaar beschadigd en voor den strijd ongeschikt gemaakt. IS ER NIETS MET DE „REPULSE" GEBEURD? LONDEN 16 October (ANP). Britsche vlootkringen verklaren, dat het door de Duitsche radio verspreide bericht, als zou de pantserkruiser „Repulse" getorpedeerd zijn, slechts een nieuw verzinsel is van de Duitsche propaganda, evenals dat gister avond het geval was met de bewering, dat de „Hood" zou zijn gebombardeerd. DE A.S. BESPREKING TE STOCKHOLM. In welingelichte kringen te Helsinki zijn berichten in omloop, welke de mo gelijkheid opperen aan Roosevelt en Mussolini te vragen de rol op zich te ne men van bemiddelaars voor een alge- meenen vrede. Woensdag zal deze aangelegenheid ter sprake komen op de conferentie der Noordsche landen te Stockholm. OP ONBEWAAKTEN OVERWEG DOOR TREIN GEGREPEN. Twee militaire motorrijders gedood. Op den onbewaakten overweg bij de Hertenkop te Amersfoort is vanochtend een ongeluk gebeurd, dat twee personen het leven heeft gekost. Omstreeks tien uur passeerden twee militaire motorrijders den overweg. Klaarblijkelijk bemerkten zij niet, dat er een trein uit Nijmegen met volle vaart naderde. Beiden werden gegrepen en op slag gedood. Het lijk van een hunner werd ongeveer veertig meter, dat van den ander circa tweehonderd meter meegesleurd. De trein had zestien minuten vertraging. VREEMD VLIEGTUIG BOVEN ONS LAND. De regeeringspersdienst meldt: Gisterenavond laat is langs de Noordzee kust achtereenvolgens op verschillende plaatsen motorgeronk waargenomen. Blijkbaar is een vreemd vliegtuig, dat zich door den mist niet oriënteeren kon, boven ons grondgebied verdwaald geraakt. Op verschillende plaatsen is het vlieg tuig onder vuur genomen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1