Weinig instemming met Hitiers
vredessuggesties
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Cwcapa ntaet dewttyd wouden van
de acpceööie
Publieke opinie in Engeland en
Frankrijk aiwijzend
Hitiers vrede
Nieuw Feuilleton
ZATERDAG 7 OCTOBER 1939 31ste Jaargang No. 9459
S)e CcicUK^Soti^atit
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
De wereld heeft gewacht op het woord
van Hitier, doch heeft niet gehoord wat zij
gaarne vernomen had.
Na een historische uiteenzetting van den
aanval op Polen, waarbij hij geen goed
woord over had voor den verslagen tegen
stander wat een zeer onsympathieken in
druk maakte kwam Hitler ten slotte tot
zijn vredesvoorstel. Gedetailleerde voorstel
len deed hij niet, doch hij gaf slechts den
wensch te kennen, dat het zou komen tot
een algemeene Europeesche conferentie,
welke zou moeten worden voorafgegagan
door een demobilisatie in de oorlogvoeren
de landen. Deze conferentie zou mogen pra
ten over Polen, maar geen besluiten nemen,
want het Polen van Versailles was definitief
dood en zou nooit meer herrijzen. Oost- en
Zuidoost-Europa behoorden tot de compe
tentie van Duitschland en Rusland, daar
zouden de Westerscue democratieën niets in
te vertellen hebben.
Met geen. woord werd ook gesproken over
een herstel van Tsjecho-Slowakije.
Hitiers rede, voorzoover het over zijn
vredesvoorstel gaat, kan eigenlijk worden
samengevat in een paar zinnen: „Ik heb nu
genomen wat ik wilde hebben, ondanks jul
lie tegenstand. Praat daar nu niet over. Ik
geef de verzekering, dat ik nu geen ver
dere eischen meer heb, behalve dan de
koloniale eischen".
Daarin zitten twee kernpunten, welke
voor Engeland en Frankrijk moeilijk ver
teerbaar zijn n.l. lo. dat zij zich moeten
neerleggen bij het onrecht den Polen aan
gedaan en hun belofte van bijstand moeten
verloochenen, 2o. dat zij opnieuw moeten
gelooven in een bewering, die reeds eer
der is gedaan, doch niet nagekomen.
Om deze twee punten draaien dan ook
vooral de perscommentaren, welke aan
stonds na de ontvangst van Hitiers woor
den zijn geschreven.
De „Daily Herald" schrijft bijv: „Laat
Hitier zijn troepen uit Polen terugtrekken,
laat hem erin toestemmen, dat op de con
ferentie, welke hij voorstelt, het herstel
van Polen en Tsjecho-Slowakije als eerste
punt op de agenda zal komen. Op een der-
gelijken grondslag zou een werkelijke con
ferentie, waarvoor ook de groote neutrale
mogendheden zouden kunnen worden uit-
genoodigd, mogelijk zijn. Doch er kan geen
vrede zijn, die slechts de vruchten van den
aanval moet bevestigen".
En de „Daily Mail" zegt: „Als deze voor
stellen de basis voor onderhandeling met
een Duitsche regeering, die wij kor.den ver
trouwen, zouden vormen, dan zouden wij
met zekere reserves, zooals de terugtrek
king der Duitsche troepen uit Polen, „ja"
kunnen antwoorden. Tot Hitier en zijn nazi-
genooten zal „neen" gezegd worden".
De nuchtere Amerikanen, die graag uit
rekenen wat voor winst er aan een trans
actie zit, wezen er direct op, dat Hitier zoo
terloops weg een groote concessie van En
geland vraagt, n.l. de teruggaaf van de
Duitsche koloniën.
En in ruil daarvoor biedt hij niets anders
aan dan verzekeringen omtrent vredelie
vende wenschen, welke zoo vaak te voren
verbroken zijn.
Eenige mooie woorden en gevoelens, die
oprecht lijken, ten spijt, zegt men in Ame
rika, toont een nauwkeurige lezing van de
rede geen enkel punt, waarover Hitier zou
willen onderhandelen of tot een compromis
komen in ruil voor de groote concessies,
die hij voor Duitschland eischt.
En toch zou het op zijn weg gelegen heb
ben, om een flinken prijs te betalen voor
den vrede, welke voor Duitschland van
enorm groot voordeel zou zijn.
Hitier heeft vrede noodig, schrijft de
„New York Times", omdat hij goede reden
heeft te twijfelen aan zijn bewering, dat
Duitschland een lange blokkade kan over
leven en omdat hij goede reden heeft te
vreezen voor de uiteindelijke toorn van het
Duitsche volk, wanneer het eens opnieuw
zal ontdekken, dat het opnieuw gevoerd is
in een donker dal van rampen en genood
zaakt zal zijn te lijden gelijk van 1914/1918.
Hoe het ook zij, de beslissing over oorlog
of vrede ligt thans te Londen en Parijs.
Overijlde besluiten zullen niet genomen
worden.
Niet vóór volgende week Woensdag
schynt het antwoord van Engeland te zul
len worden gegeven.
Dit antwoord zal dus wel overwogen zijn.
WAT HITLER ZEIDE
AANVULLENDE BIJZONDERHEDEN.
Ons gisteren gegeven beknopte verslag
van Hitiers redevoering kan nog als volgt
worden aangevuld:
Ten aanzien van de overeenkomst met
Stalin, zeide Hitier, dat desondanks het
nationaal-socialistische Duitschland het na-
tionaal-socialistische Duitschland blijft en
dat beide landen eikaars opvattingen eer
biedigen en daardoor in vriendschap kun
nen leven. Tusschen beide landen zijn
vaste grenzen vastgesteld, in de eigen ge
bieden zijn beide landen verantwoordelijk
voor rust en orde. Met de etnografische
grenzen is rekening gehouden, een deel
Ber aanleidingen voor Europeesche con
flicten wordt daarmee weggenomen. Een
Poolsche staat mag nooit een storend ele
ment zijn voor Duitschland, noch ten aan
zien van de verhouding DuitschlandRus
land.
Hitier verdedigde het goede recht der
Duitsche aanspraken op „Lebensraum" en
koloniën. Men zou mogen verwachten, dat
de rechten van Duitschland geëerbiedigd
werden. Versailles en de Volkenbond ver
hinderden dit. De verhoudingen tusschen
Duitschland en zijn buren moesten tot
klaarheid worden gebracht.
Met Nederland wordt de iraditio-
neele vriendschap onderhouden en er
bestaan tusschen Duitschland en Ne
derland geen geschillen. Ook aan
België heeft Duitschland geen eischen
gesteld en ook met België is de ver
houding goed.
Ook gewaagde Hitler van de vriend
schappelijke verhouding met den Duce en
het pact tusschen Duitschland en Italië.
Ten aanzien van Frankrijk bestaan er
geen Duitsche eischen meer, er bestaat
geen probleem-Elzas Lotharingen meer,
wij stellen slechts den eisch met Frankrijk
in vriendschap te leven. Ook voor een
Duitsch-Britsche vriendschap heeft spr.
zich de piterste moeite gegeven.
Er kan slechts vrede in de wereld zijn
als Duitschland en Engeland elkaar be
grijpen. Met Rusland is nu een blijvend
vredesverdrag gesloten.
In Duitschland zijn alle elementen aan
wezig voor vrede in de wereld. Het is mijn
eer en mijn trots, dat ik in midden-Euro
pa de elementen tegen den vrede heb
weggenomen. Mijn eer en mijn trots, en
zeker geen misdaad. Wij hebben vereenigd
wie met onzen bodem één waren.
Angst, lafheid of vertwijfeling, die men
spreker van Engelsche zijde toeschrijft,
wijst spr. af. Het oordeel is aan de histo
rie. Mijn prestige is groot genoeg om mij
te kunnen veroorloven naar een goede re
geling met Engeland en Frankrijk te stre
ven. Wie gelooft in lafheid en vertwijfe
ling aan onze zijde, dien zal de verdere
loop der dingen het tegendeel bewijzen.
(Toejuichingen).
Nooit zal een herrijzende Poolsche
reststaat een bron van onrust mogen
vormen.
Rust en orde zullen er heerschen,
laat Engeland zich maar met Palestina be
moeien. Engeland zal nog een groote taak
voor zich zien en behoeft zich met Polen
niet bemoeien. Duitschland heeft Engeland
noch Frankrijk eischen gesteld. Maar als
zij Duitschland den eisch stellen van een
ander regiem, zullen millioenen zich daar
tegen teweer stellen. (Toejuichingen).
Het verdrag van Versailles bestaat niet
meer. Erkend moet worden het recht van
Duitschland op teruggaaf der Duitsche
koloniën.
De bewapeningen moeten verminderd
worden, opdat de economische wederop
bouw van Europa mogelijk zal zijn.
Een vrede, vrij van wantrouwen, moet
in Europa mogelijk zijn door onderlinge
samenwerking. Naar die samenwerking
dient men te streven, elk van de groote
mogendheden zal daartoe moeten komen.
De groote mogendheden zullen daartoe
aan de conferentietafel moeten plaats ne
men. Doch zulk een conferentie heeft een
lange voorbereiding noodig en kan niet
geschieden terwijl het kanon buldert. Als
Frankrijk Saarbrücken beschiet, beschiet
Duitschland Mulhouse.
Deze verklaring is sprekers laatste als
men er niet op ingaat. Er wordt dan ge
scheten. En ik twijfel er geen seconde aan
of Duitschland zal overwinnen! (Langdu
rige toejuichingen). Mogen de volken en
hun leiders mijn woorden begrijpen en
mijn hand niet weigeren. Moge God allen
den juisten weg wijzen! (Heil-geroep).
DE REACTIE OP HITLERS
WOORDEN
EEN BRITSCHE VERKLARING.
Er is meer noodig dan woorden.
Een op gezag van de regeering uitgege
ven verklaring zegt:
De redevoering is in twee deelen ver
deeld. Het eerste deel, dat in hoofdzaak
een overzicht is van de afgeloopen gebeur
tenissen, vloeit over van verdraaiingen
van de waarheid, die.gemakkelijk herkend
zullen worden door de-.bevolking in dit
land en inderdaad in de geheele wereld.
De wereld heeft reeds een eigen oordeel
gevormd over het z.g. verzoek van de Tsje
chen om ingelijfd te worden in Duitsch
land, terwijl Hitler's verklaring, dat hij
zijn belofte nooit gebroken heeft, alleen
aantoont, dat woorden voor hem een be-
teekenis hebben, die totaal verschilt van
die, welke gemeenlijk daaraan gehecht
wordt.
„Hitier zegt, dat in 1596 een Engelsch-
man heeft gesproken over de wreedheid
en moreele losbandigheid der Polen en hij
beweert, dat de recente gebeurtenissen
aantoonen, dat de Poolsche staat iederen
nationalen, historischen cultureelen of mo-
reelen grondslag miste".
Dat was niet de opvatting van Hitier,
toen hij in zijn rijksdagrede van 21 Mei
1935 zeide: „Wij erkennen den Poolschen
staat als het tehuis van een groote, pa-
triotische natie, met het begrip en de har
telijke vriendschap van erkende nationa
listen".
Voortgaande zegt de verklaring:
„In een verdere passage beklaagt Hitier
er zich over, dat gedurende vele jaren
doelstellingen zijn toegeschreven aan de
Duitsche buitenlandsche politiek, welke op
zijn best verwacht konden worden van de
verbeelding van een schooljongen".
Wanneer er sprake is van verkeerd be
grip, dan kan dat alleen worden toege
schreven aan Hitler's openlijke aspiraties
naar wereldoverheersching in „Mein
Kampf", aan zijn uitlatingen, sinds hij aan
de macht is en nog meer aan zijn daden.
Tenslotte zijn de herhaalde suggesties,
dat Groot-Brittannië verantwoordelijk is
voor den oorlog, niet op feiten gegrond.
Integendeel, de pogingen van de Britsche
regeering om den vrede te behouden gedu
rende de opeenvolgende, door Duitschland
in de laatste twee jaar veroorzaakte cri
sis, zijn welbekend en door de geheele we
reld erkend".
„De tweede helft van de rede van Hitier
behelst wat Hitier beschrijft als „nog een
paar vredesvoorstellen". In hun huidigen
vorm zijn deze voorstellen in vele opzich
ten vaag en duister. Opgemerkt wordt
echter, dat zij geen voorstel behelzen be
treffende een weer goed maken van door
Duitschland aan andere volkeren aange
daan onrecht".
„Desalniettemin zullen zij, gelijk ver
klaard is door den premier en den minis
ter van buitenlandsche zaken, onderwor
pen worden aan een nauwgezette bestudee
ring, in overleg met de regeeringen van de
dominions en van de Fransche republiek.
Het is echter noodzakelijk te herinneren
aan twee dingen:
Ten eerste: Dat geen vredesvoor
stellen kans hebben aanvaardbaar ge
vonden te worden, welke niet daad
werkelijk Europa bevrijden van de
bedreiging met agressie.
En ten tweede: Dat de verzekerin
gen, die door de Duitsche regeering in
het verleden zijn gegeven bij vele ge
legenheden, waardeloos zijn geworden
en dat thans iets meer dan woorden
noodig zal zijn om het vertrouwen te
vestigen, dat de essentieele basis voor
den vrede moet zijn".
Voor het oogenblik is er geen aanduiding,
dat Hitiers rede iets behelst dat zou kun
nen leiden tot een bespreking in het par
lement vóór Woensdag, wanneer de rede
automatisch ter sprake zal komen tijdens
de debatten, die volgen op het wekelijksch
overzicht van den premier.
In parlementaire kringen is men van
meening, dat de redevoering in zeer veel
opzichten geworden is hetgeen men ver
wachtte.
CANADEESCHE PERSSTEMMEN
Over de rede van Hitier schrijft de „To
ronto Telegram": „Zijn woord is waarde
loos", en „er is maar één antwoord". De
andere Canadeesche dagbladen beschouwen
Hitiers aanbod als „volkomen onaanvaard
baar".
INDRUKKEN IN PARIJS
Welingelichte kringen te Parijs zijn van
meening, dat de redevoering van Hitier be
antwoordt aan hetgeen de op de hoogte
zijnde meening er van verwachtte. Afge
zien van de oude thema's, waarop Hitier
naar zijn gewoonte terugkomt het ver
drag van Versailles, de Duitsche levens
ruimte, de gelijkheid van Duitschland en
den Führer onderscheidt de redevoering
zich door enkele bijzondere trekken. In de
eerste plaats door het cynisme, waarmede
hij niet gevreesd heeft Polen te beleedigen
niet alleen in zijn leiders, maar zelfs in zijn
combattanten, en in de tweede plaats zijn
persoonlijke hoogmoed. Hitiers toon echter
blijft geforceerd en demagogisch. Zijn rede
is een sommatie aan de andere mogendhe
den om de exploitatie van Midden- en
Oost-Europa af te staan voor ieder bevel,
voor iederen wensch van Duitschland als
een Duitsch koloniaal gebied, ziedaar de
grondslag, waarop Hitier den vrede in
Europa wil grondvesten, zegt Havas.
AMERIKA GEEFT ZIJN ZEGEN NIET
Welingelichte kringen te Washington
verklaren, dat de Vereenigde Staten geen
vrede kunnen onderschrijven, zooals Hit-®
Ier dien voorstelt, aangezien de regeering
der Vereenigde Staten eerst kort geleden
verklaard heeft te weigeren om de verove
ring en deeling van Polen te erkennen,
evenals zij weigerde het lot van Tsjecho-
Slowakije te erkennen. Dezelfde kringen
verklaren, dat een vrede, die beide staten
onder Duitsch vazalschap zou laten, niet
den zegen zou krijgen aan deze zijde van
den Atlantischen Oceaan.
De oorlogeffecten zijn in Wallstreet op-
geloopen na de redevoering van Hitier.
Bethlehem Steel sprong bij opening vier
punten omhoog en vele andere aandeelen
van staalfabrieken, chemische ondernemin
gen en vliegtuigfabrieken liepen even
eens op.
GOEDE ONTVANGST IN MOSKOU
Niet officieele Russische kringen hebben
uitdrukking gegeven aan hun voldoening
over de vriendschappelijke woorden van
Hitler ten aanzien van de U.S.S.R.
MEENINGEN IN ROME
Kringen, die in nauw contact staan met
officieele instanties te Rome, zijn van ge
voelen, dat Hitiers toon gematigd was en
dat hij een laatste poging heeft gedaan om
om algemeene brand te voorkomen. Derhal
ve hoopt men, dat zijn woorden wel over
wogen zullen worden door de betrokken
regeeringen en dat geen overijld antwoord
zal worden gegeven of overijlde actie on
dernemen, hetgeen de geheele beschaafde
werèld in gevaar zou brengen.
In Italiaansche politieke kringen wijst
men er volgens het Duitsche Nieuwsbureau
op, dat de rede van Hitier den toestand op
heldert. Het voorname van de rede ligt in
den gematigden vorm en in het feit, dat zij
een laatste poging van Duitschland vormt
tot vermijding van een catastrophe.
Volgens Reuter echter zou de meening
van representatieve, niet officieele waarne
mers zijn, dat Hitiers rede iedere kans op
succes van onderhandelingen te niet heeft
gedaan. Hitiers houding van waarschuwing
aan andere mogendheden om zich te ont
houden van tusschenkomst in Oost-Europa,
terwijl Duitschland en Rusland de minder-
hedenkaart opnieuw opmaken, zou in het
bijzonder gebelgdheid wekken.
Turksche politieke kringen zijn grootelijks
teleurgesteld, volgens een telegram uit
Ankara. Zij beschouwen de verklaringen
In den nacht van Zaterdag op
Zondag eindigt de zomertijd.
Men zette dus HEDENAVOND
de klok één uur TERUG
Dit nummer bestaat uit vi|f
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE REACTIE IN HET BUITENLAND OP
HITLERS RIJKSDAGREDE. (1ste blad).
REGEN BELEMMERT DE TOCH AL
GERINGE ACTIVITEIT AAN HET WEST
FRONT. U"e blad).
Binnenland
DE KOSTWINNERSVERGOEDING
VOOR MILITAIREN IS MET INGANG
VAN 1 SEPTEMBER L.L. TOT 3 VER
HOOGD. (2de blad).
REGELING INZAKE HET UITVAREN
VAN DE VISSCHERSVLOOT. (2de blad).
REGELING IN ZAKE DEN UITVOER
VAN GEZOUTEN HARING. (2de blad).
GEEN FUSIE TUSSCHEN AMSTER-
DAMSCHE BANK EN ROTTERDAMSCHE
BANK. (2de blad).
van den Führer als onsamenhangend en als
niet het minste element biedende tot aan
moediging van besprekingen met het oog
op een staking der vijandelijkheden en de
afsluiting van een langdurigen, rechtvaar
digen vrede.
JAPANSCH COMMENTAAR
In hun commentaren op de rede van Hit-
Ier betwijfelen de „Nitsji-nitsji" en de „Jo-
mioeri" het, of Engeland en Frankrijk het
voorstel van Hitier tot het bijeenroepen van
een internationale conferentie zullen aan
vaarden, omdat de geallieerde staten tegen
een vrede zijn, waarbij Polen zou worden
opgeofferd.
WIL HITLER BEMIDDELING VAN
ROOSEVELT?
Het Amerikaansche departement van bui
tenlandsche zaken heeft geweigerd com
mentaar te leveren op een suggestie, die,
naar vermeld wordt, uit gezaghebbende
bron te Berlijn gedaan is en volgens welke
Hitler in een wapenstilstand zou toestem
men indien Roosevelt daartoe een voorstel
zou doen. Van officieele zijde wordt ver
klaard, dat hieromtrent geen bericht uit
Berlijn ontvangen is.
In welingelichte kringen acht men het
niet waarschijnlijk, dat de president een
wapenstilstand zal voorstellen, tenzij hij
tevoren de officieele zekerheid zou hebben,
dat Frankrijk en Engeland ermede zouden
instemmen. Hij zal, zegt men, zich niet lec-
nen voor een actie van Hitler, die tot effect
zou hebben, dat de schuld voor het voort
duren van den oorlog op de geallieerden
geworpen zou worden.
Wel toevallig heeft het gisteren be
ëindigde feuilleton ons, nu wy staan
aan het begin van een nieuwen oorlog,
het begin van den oorlog in 1914 be
schreven.
Met ons nieuwe feuilleton
©/tie mannen en Hun
naadtot
steken wij nu de zee over om ter ont
spanning een schokkende geschiedenis
te gaan beleven onder een misdadigers-
bende in Amerika.
Dit verhaal is als een film. Een
uiterst spannende detective-film, zoo-
als wij die kennen uit de bioscoop,
met veel heldenmoed en veel amusan
te vechtpartijen. En natuurlijk ook
met veel oprechte liefde.
De eerlijke en moedige Ier O'Malley,
een van de hoofdpersonen van dit
spannende verhaal zal spoedig aller
harten veroveren.
