De oorlog In het Westen pacten Moskou sluit ten apzien&atende mededeeting, aan admiraal Ülaede* Verscherping van den zee-oorlog In den zelfden geest als met Estland met £etCand Het lot van Polen DADEN. V&ccUag aan (tiptcind VRIJDAG 6 OCTOBER 1939 DE LElDSCHE COURANT TWEEDE R!.*D - PAG. 6 DE STRIJD TE LAND LIGT STIL DE FRANSCHE LEGERBERICHTEN. Kalmte 's nachts en overdag. Het Fransche legerbericht van gister avond luidt: „Een kalme dag aan het gehéele front, op verschillende deelen van het front wa ren de verkenningsafdeelingen actief". Het Fransche legerbericht van vanoch tend luidt: „Een kalme nacht. Activiteit van patrouil les, met name ten Zuid-Westen van Saar- brücken". VERSCHERPING VAN DEN DUIKBOOTOORLOG. Zal binnenkort van kracht worden. Naar de Berlynsche correspondent van liet „Hbld." van Duitsche marine-zijde verneemt, staat men da?r nog thans op het standpunt, dat van een z.g. onbeperk ter. Duitschen duikbootoorlog nog vol- sirekt niet mag worden gesproken, ondanks net feit, dat van Engelschen kant reeds officieel is medegedeeld, dat alle Britsche koopvaardijschepen gewapend zijn en be vel hebben te trachten Duitsche duikboo- ten zoodra zy die zien en deze hen aan houden, te rammen.. Duitschland, aldus verklaart men, voert den handelsoorlog ter zee streng naar de voorschriften van de „Prisenordnung" en de internationale regelen van den oorlog ter zee. Engeland heeft zijn methode van oorlogvoeren ter zee voortdurend ver scherpt, gelijk het zulks ook in den we reldoorlog heeft gedaan. Daarom zal Duitschland nu koopvaardijschepen, die zich met geweld trachten te verzetten te gen aanhouding, met alle middelen bestrij den, die voor zulk een geval zijn toegela ten Gaat een koopvaardijschip tot den aan val over, dan zal de onderzeeboot met be schieting beantwoorden. Maar dit heeft, aldus is de Duitsche verzekering, met de piactijk van den onbeperkten duikbootoor log nog niet het minste te maken. Het gaat hier slechts om een verscherpten duik bootoorlog, die tegen Engeland is gericht, sinds de Engelsche koopvaardijvloot haar nieuwe agressieve instructies heeft gekre gen. Het beteekent echter geen wijziging in de behandeling door Duitschers van neutrale schepen. Slechts indien deze con trabande met Engelsche bestemming aan boord hebben, wordt het neutrale schip in beslag genomen of getorpedeerd. De verscherpte duikbootoorlog zal bin nenkort van kracht worden. Het staat nog niet vast, of het oogenblik van inwerking treding zal worden bekend gemaakt. EEN MERKWAARDIGE MEDEDEELING. Volgens een verklaring van het Witte Huls te Washington, heeft de commandant der Duitsche vloot de Vereenlgde Staten ervan in kennis ge steld, dat het Amerlkaansche stoom schip „Iroquois", dat met Amerikaan- sche burgers van Europa onderweg is, tot zinken zal worden gebracht, wan neer het de Amerikaansche kust nadert. De secretaris van Roosevelt, Stephen Early, zeide, vóór hij deze verklaring aan de journalisten overhandigde, dat de aan gelegenheid volledig besproken is in de bijeenkomst van het kabinet en dat men besloten heeft alle feiten bekend te maken. Early verklaarde, dat admiraal Raeder, de Duitsche vlootcommandant, de mededee- ling aan den Amerikaanschen marine-atta ché te Berlijn gedaan had. Roosevelt is er Woensdagavond van in kennis gesteld. In de verklaring van het Witte Huis wordt gezegd, dat admiraal Raeder de Vereenigde Staten ervan in kennis had ge steld, dat „volgens een inlichting, waaraan hij geloof hechtte, de „Iroquois" tot zin ken zal worden gebracht, wanneer het schip de Amerikaansche Oostkust nadert. Het tot zinken brengen zou worden vol bracht door een herhaling van de omstan digheden, die den ondergang van de „Athe- ria" kenmerkten. Het Witte Huis deelt in de verklaring verder mede, dat een vaartuig van de kustwacht en verscheidene vlooteenheden de .Iroquois" tegemoet zouden varen en he», schip naar een Amerikaansche haven zouden convoyeeren, louter bij wijze van voorzorgsmaatregel. Men heeft den gezag voerder den raad gegeven nauwkeurig te onderzoeken of zich wellicht ontplofbare stoffen aan boord bevindetn. Het Witte Huis heeft later te kennen ge geven de verklaring ongeloofwaardig te achten. Early zeide: „Wij gelooven niet, dat er veel menschen in de Vereenigde Sta ten zfjn, die denken, dat het bericht waar is of waar kan zijnDe bijeenkomst van hei kabinet was vrijwel geheel aan de be spreking van deze aangelegenheid gewijd. „Wij kunnen ons niet voorstellen, aldus zeide Early nog, dat Engelsche, Fransche of andere schepen zouden doen, wat het bericht inhoudt." Het Witte Huis wil vol gens Earley geen sensatie verwekken. EEN ONGEBRUIKTE PROPAGANDA- MANOEUVRE. Het verhaal van de „Iroquois" heeft te Washington niet weinig opwinding ver oorzaakt, hoewel de algemeene opvatting in regeeringskringen is, dat het bericht een ongebruikelijke propaganda-manoeuvre beteekent, doordat het uitgaat van de ge dachte, dat het Amerikaansche publiek ge loof heeft gehecht aan de Duitche bewe- iing, dat Churchill de „Athenia" heeft tot zinken doen brengen. Dit is, aldus zegt men met nadruk, niet het geval. Vandaar dat men zich te Washington af vraagt, wat het Rijk probeert te winnen met de uitwerking van een nieuwe propa ganda op een grondslag, welke reeds niet als echt wordt erkend. De „Iroquois" heeft 584 personen aan boord, passagiers en be manning, die allen van Amerikaansche na tionaliteit zijn. DUITSCHE DUIKBOOT IN CHILEENSCHE WATEREN WAARGENOMEN. De admiraal-opperbevelhebber der Chi- leensche vloot heeft tegenover den ver tegenwoordiger van Havas verklaard, dat een in de haven van Valparaiso dienst doend officier op 5 October om 4.10 uur de periscoop heeft waargenomen van een duikboot. Het onderzoek heeft bevestigd dat hier sprake is van een Duitsche duik boot, Chileensche schepen hebben instruc tie ontvangen, om alle booten te verjagen die de Chileensche neutraliteit schenden. DUÏTSCH KOOPVAARDIJSCHIP DOOR FRANSCHE DUIKBOOT BINNEN GEBRACHT. De Fransche duikboot, welke volgens het gisteren uitgegeven Fransche communiqué een Duitsch koopvaardijschip heeft aange houden, is met zijn prijs de haven binnen gekomen. Zeer ver in den Atlantischen Oceaan heeft de duikboot den Duitschen koopvaarder opgemerkt. Om haar basis te kunnen bereiken heeft zij niet minder dan duizend zeemijlen moeten afleggen. In dien tijd kon het buitgemaakte schip geen seconde uit het oog worden verloren. BUITENLANDSCHE SCHEPEN IN RUSSISCHE HAVENS VASTGEHOUDEN. Gemeld wordt, dat te Moersmansk en te Archangel Engelsche en Zweedsche koop vaardijschepen worden vastgehouden. Naar Verluidt staat deze maatregel in verband met een order van het Russische commis sariaat van buitenlandschen handel, die de vorige maand afgekondigd is en waarbij de uitvoer van niet te voren betaalde goe deren verboden werd. HANDELSBESPREKINGEN MET DE NEUTRALEN. Een convooi-stelsel noodzakelijk. Zooals reeds eerder gemeld, bevinden zich momenteel commercieele deskundigen die verscheidene neutrale landen Vertegen woordigen in Londen ter bespreking van kwesties aangaande de toekomst van hun exporthandel met Groot-Brittannië, aldus de diplomatieke correspondent van Reuter. Men is algemeen van gevoelen, dat hoe spoediger het mogelijk zal zijn een convool- systeem voor de neutrale scheepvaart in te voeren, hoe vlugger de omstandigheden gestabiliseerd zullen zijn. Het is duidelijk, dat Duitschland gebelgd zal zijn, wanneer neutralen hun toevlucht nemen tot Brit sche convooien en aldus beschermde sche pen als goed wild zal beschouwen. Aangezien Duitsche oorlogschepen ech ter reeds neutrale schepen tot zinken ge bracht of buitgemaakt hebben zonder dit voorwendsel, is men van gevoelen, dat neutrale schepen er alleen maar beter van kunnen worden, wanneer zij door de Brit sche vloot worden geëscorteerd, aldus Reu ter. Weliswaar zou Duitschland kunnen drei gen met nog krachtiger optreden tegen de neutralen, die het tarten, maar een der gelijke koers zou alleen het aantal van zjjn vijanden vergrooten, zonder het ma terieel ten goede te komen, aangezien de landbouwproductie van de meeste dier sta ten afhankelijk is van geimporteerde grond stoffen, welke onder controle staan van Engeland. Het ligt voor de hand, dat het Duitsche plan, waarover berichten verschenen zijn, betreffende een Europeeschen boycot van den handel met Groot-Brittannië, het z.g. continentale stelsel, volkomen onuitvoer baar is. DE ZEEVAART IS THANS GEEN PRETJE Overal waarschuwingen! Het Amerikaansche departement van buitenlandsche zaken heeft onthuld, dat bijna veertig waarschuwingen aan de scheepvaart zijn ontvangen van Europee- sche naties sinds de oorlog is begonnen. De laatste was de waarschuwing van Duitschland van Maandag tegen „onbe hoorlijk gedrag" van Amerikaansche sche pen in de wateren rond Groot-Brittannië en Frankrijk. Frankrijk heeft het departement er van in kennis gesteld, dat de lichtseinen zou den worden gestaakt en dat geen buiten landsche schepen binnen de driemijls- grens mogen komen zonder speciale ver gunning of binnen zes mijl van een aantal nader genoemde marinehavens. Frankrijk heeft ook verklaard, dat in de wateren bij Marseille mijnen zijn gelegd. Groot-Brittannië heeft medegedeeld, dat tal van scheepslichten niet meer werken en dat mijnen zijn gelegd in de buurt van Dover, de Firth of Forth, bij Helgoland en elders. In Marokko en de Maltasche wate ren zijn beperkingen op het ankeren en het naderen van de kust van kracht. Egyp te heeft een groot gedeelte van zijn kust voor de scheepvaart gesloten. Ook Canada, Letland en Denemarken hebben beperkin gen gemaakt. De Sovjet-unie heeft het departement van buitenlandsche zaken doen weten, dat de ingang van de Witte Zee verboden zone is en dat een aantal lichtbakens in de Wit te Zee is weggenomen. DE OORLOG IN DE LUCHT. Resultaten volgens Duitsche berichtgeving. Op 30 September werd als resultaat van de Duitsche afweer gemeld, dat in totaal 14 vijandelijke vliegtuigen aan het Weste lijk front en boven de Noordzee vernield waren. Een nauwkeurig nagaan van het verloop der luchtgevechten in de laatste dagen van de eerste oorlogsmaand heeft nog uitgewezen, dat de verliezen der Engelschen en Franschen niet slechts veertien, maar zelfs 23 vliegtuigen bedragen, waarvan 21 boven het Westelijk front en 2 boven de Noordzee vernietigd werden. De Duitsche verliezen bedragen daarentegen slechts vijf toestellen. In de geheele maand September hebben de Duitschers hun Westelijken tegenstanders verliezen toegebracht van in totaal 72 vliegtuigen, n.l. 27 Engelsche toe stellen en 45 Fransche. Duitsche vliegtuigen boven Belgisch gebied. In de buurt van St. Vith hebben zes Duit sche vliegtuigen boven het Belgische grens gebied gevlogen. De luchtwachtdienst werd onmiddellijk gealarmeerd. Na een korte vlucht boven Belgisch gebied verdwenen de vliegtuigen in de richting Trier. DE TEKST GEPUBLICEERD. Gisteren is te Moskou een pact van wederzijdschen bijstand tusschen de Sovjet-Unie en Letland onderteekend. De tekst van het verdrag luidt: Artikel 1. De beide contracteerende par tijen verbinden zich elkander eiken bij stand, met inbegrip van militairen bij stand te verleenen in geval van een di- recten aanval of een bedreiging met aan val van de zijde van eenige groote Euro- peesche mogendheid tegen de zeegrenzen der partijen in de Oostzee of hun land grenzen, door de territoria der Estlandsche en Litausche republieken, alsmede tegen ae in artikel 3 genoemde bases. Artikel 2: De Sovjet-Unie verbindt zich net Letlandsche leger bijstand te verlee nen in wapening en andere militaire uit rusting op gunstige voorwaarden. Artikel 3: Ten behoeve van de waarbor ging van de veiligheid der Sovjet-Unie en ter consolideering van haar eigen onafhan kelijkheid verleent de Letlandsche repu bliek de Sovjet-Unie het recht tot het heb ben van vlootbases in pacht en tegen rede lijken prijs in de steden Liepaja (Libau) en Ventspils (.Windau) en van verschei dene vliegvelden. De nauv/keurige plaat- ren voor de bases en vliegvelden en de grenzen daarvan zullen in wederzijdsch overleg worden vastgesteld. Voor de be scherming van de Straat Irben wordt de Sovjet-Unie het recht verleend op dezelf de voorwaarden een basis voor kust-artil- lerie aan de kust tusschen Ventspils en Pitragesc te vestigen. Voor de bescherming der vlootbases, der vliegvelden en der kust-artillerie basis heeft de Sovjet-Unie het recht op eigen kosten op de aangewe zen plaatsen land- en luchtmachttroepen tot een strikt -beperkt aantal te handhaven. De maximale grootte dezer strijdkrachten zal bij speciale overeenkomst bepaald worden. Artikel 4: De contracteerende partijen verbinden zich geen bondgenootschap aan te gaan of niet deel te nemen aan eenige coalitie, gericht tegen een der partijen. Artikel 5: De tenuitvoerlegging van dit pact mag in geen enkel opzicht schade toe brengen aan de souvereiné rechten der partijen, in het bijzonder aan haar staats organisatie, economische en sociale stelsels en militaire maatregelen. Het gebied, aan gewezen voor de in artikel 3 genoemde bases en vliegvelden blijft territorium van de Letlandsche republiek. Artikel 6: Dit pact treedt in werking door de uitwisseling der ratificatie-oorkon den. Deze uitwisseling zal te Riga geschie den binnen zes dagen na den datum van cr.derteekening van dit verdrag. Het ver drag geldt voor tien jaar en, indien geen der partijen het noodzakelijk acht het pact een jaar voor het afloopen op te zeggen, zal het automatisch gedurende tien nieuwe jaren blijven gelden. DE UITWERPING DER COMMUNISTEN. Gisteren heeft de socialistische Kamer fractie vergaderd onder leiding van Leon Blum. De fractie heeft vrijwel eenstemmig een motie aangenomen, waarin wordt ge zegd, dat Frankrijk in den oorlog is gegaan om zijn plicht te vervullen jegens een vrij volk, dat het slachtoffer was van een ver- schrikkelijken aanval. Na hulde te hebben gebracht aan de soldaten, die reeds aan de grens strijden, heeft de fractie de houding van de Sovjet-Unie veroordeeld. De fractie betreurde vervolgens het optreden van de leiders der Fransche communisten, die zich niet willen losmaken van een schandelijke medeplichtigheid. Leon Jouhaux, de secretaris-generaal van het Fransche vakverbond, schrijft in de „Peuple", het officieele orgaan van het verbond, dat zoo spoedig mogelijk de her groepeering van het verbond moet worden voltooid. Het moet thans gereorganiseerd worden om de taak voort te zetten, waarbij alle communistische elementen worden uit gesloten. Twee der voornaamste communistische leiders, Julien Racamond en Benoit Frachon zijn uit het politieke bureau der communis tische partij getreden en zijn als secretaris sen van het vakverbond medewerkers ge worden van Jouhaux. Ook Marcel Erout, de voorzitter van de bouwvakarbeidersorgani satie, is uit de communistische partij getre den. Kolonel Loriot, regeerings-commissaris bij den derden krijgsraad te Parijs, heeft opdracht ontvangen een onderzoek in te stellen naar de houding van Ramette, Flo- rimond Bonté en anderen. De eerste is voorzitter van de nieuwe parlementsfractie van werklieden en boe ren, welke in de plaats is gekomen voor de ontbonden communistische fractie. Zy wor den beschuldigd van overtreding van de wet, waarbij iedere directe of indirecte actie tot overbrengen van de bevelen van de derde internationale wordt verboden. Gisterochtend hebben verscheidene door de prefectuur van de Seine aangewezen administratieve commissies zich gemeld by de gemeentehuizen in de Parijsche voor steden om de communistische gemeente raden te vervangen. DE RUSSISCH—LITHAUSCHE ONDERHANDELINGEN. De Lithausche regeering heeft besloten in beginsel het Sovjet-voorstel betreffen de een aanzienlijk uitgebreiden handel, transito langs den Romny-Wilna-Libau- spoorweg en terugkeer van het ethnogra- fisch Lithausche deel van het district Wil na naar Lithauen te aanvaarden, volgens te Riga ontvangen berichten. Volgens niet officieele inlichtingen te Kaunas behelzen de Sovjet-Russische voor stellen aan Lithauen een pact tot weder zijdschen bystand en beschikbaarstelling van twee bases voor de Sovjet-Russische luchtmacht in Lithauen. FINLAND NIET UITGENOODIGD. Te Helsinki wordt ontkend, dat ook de Finsche regeering een uitnoodiging zou hebben ontvangen een vertegenwoordiger naar Moskou te zenden. Wel heeft de Sov jet-Unie het verzoek hernieuwd de Aalands Eilanden niet te versterken. HET DUITSCH-RUSSISCHE PACT. De meening van den Deenschen correspondent. De Moskousche correspondent van het Deensche dagblad „Politiken" telegrafeert ui; Moskou: „Diplomatieke kringen alhier beschou wen het Russisch-Duitsche pact steeds meer als een illusie, die op het punt staat om uit te flakkeren als een vriendschap voor het gemak, die ontbonden kan worden, wanneer het gezonde verstand dat eischt. Het samengaan is gebaseerd op straffe onderhandelingen en uitwisseling van be loften, welke gewijzigd worden wanneer het belang zulks eischt. In Moskou begrijpt men, dat de Duitschers niet gaarne toezien bij Ruslands opmarsch naar het Westen te hunnen kosteBerlijn heeft uit Moskou alleen de belofte van militaire neutraliteit gekregen, waarvan zij weten, dat zij door de Sovjets zou kunnen worden gebroken. Wat de beloften van Russische leveringen van grondstoffen betreft, alle deskundigen beschouwen dergelijke beloften als bijna onmogelijk uit te voeren zonder nadeel voor de eigen defensie van Rusland." Voortgaande meldt de correspondent, Waarschijnlijk wil Rusland een groot deel van zijn normale exporten naar Duitschland zenden in plaats van naar de landen, waarmede de verbinding is verbro ken. Het is mogelijk, dat het Duitschlands weerstandskracht in den oorlog tegen Frankrijk en Engeland wil verlengen, ten einde de ideologische vijanden van de Sovjets uit te putten. Desalniettemin is de uitvoering van een dergelijk ambitieus program waarschijnlijk boven de krachten der Sovjets. Rusland, dat plotseling een Oostzeemo- gendheid is geworden, moet in overeen stemming met zijn nieuwen rol leven door snel zyn vloot en luchtstrijdkrachten uit te breiden en een dergelijk program laat wei nig over voor den uitvoer naar Duitsch land", aldus besluit de correspondent. HITLER IN WARSCHAU. Hitier heeft gisteren de troepenorganisa ties bezocht, die Warschau hebben belegerd en die thans vrij komen. Aan het slot van zijn bezoek marcheerden eenige troepen- deelen langs den Fuehrer. Na een korte militaire bespreking begaf Hitier zich naar de stad. Tijdens den rit door Warschau kon geconstateerd worden, dat de meeste gezantschaps- en ambassade gebouwen onbeschadigd zyn. Het Italiaan- sche ambassadegebouw is echter geheel ver nield. Het onmiddellijk daarnaast gelegen gebouw der Nederlandsche legatie is vol komen onbeschadigd. Zelfs de ruiten zijn niet gesprongen, hetgeen een bewijs vormt, dat in de Ujazdowskie-allee geen granaat- treffer is gevallen, aldus het Duitsche Nieuwsbureau. Dagorder van Hitier. Naar aanleiding van het einde van den Poolschen veldtocht heeft Hitier gisteren een dagorder aan de soldaten van de weer macht in het Oosten uitgevaardigd. De in houd luidt: „Op den eersten September zijt gij op mijn bevel aangetreden om ons Rijk te be schermen tegen den Poolschen aanval. In voorbeeldige wapenbroederschap tusschen leger, luchtwapen en marine hebt gij de u op gelegde taak ten uitvoer gelegd. Gij hebt moedig en dapper gestreden. Vandaag heb ik de tegen het versterkte Warschau in het veld gebrachte troepen kunnen be groeten. Deze dag sluit een strijd af, die melding maakt van het beste Duitsche sol datendom. Met mij dankt u vol trots het Duitsche volk. In onwrikbaar vertrouwen kykt de natie, dank zij u, weer naar haar weermacht en haar leiding. Wij herdenken onze gevallenen, die evenals de twee mil- lioen dood en van den wereldoorlog hun eigen leven gaven, opdat Duitschland zou leven. Onder de vanen, die in trotsche vreugde allerwege in Duitsche landen wap peren, staan wij dichter dan ooit naast el kander en binden den stormband vaster. Ik weet, dat gij tot alles bereid zijt in het geloof aan Duitschland". WAT DE BUITENLANDSCHE JOURNALISTEN MOESTEN GETUIGEN. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Warschau: „Het opperbevel der weermacht heeft den buitenlandschen persvertegen woordigers gisteren de gelegenheid gege ven zich ervan te overtuigen, dat de ver dediging van Warschau een militaire on zin was. Een officier van den generalen staf leidde de journalisten rond en zij kon den er zich van overtuigen, dat Warschau in een vesting veranderd was. Ieder huis aan den buitenkant der stad was tot bunker verbouwd en overal in de straten waren barricaden opgeworpen. By den rondgang door de stad bleek duidelijk, dat het Duit sche commando getracht heeft alle cul tuurmonumenten te sparen. Ook de kerk van het Heilige Kruis, een der schoonste gebouwen van Warschau, is vrijwel onbe schadigd gebleven. De Duitsche legerauto- riteiten hebben ongeveer zes honderd stuk ken geschut, 4500 machinegeweren, 200.000 geweren en tweehonderd wagons muniti® en kruit in beslag genomen". DE DUITSCHE PLANNEN. Het omroepstation Rome heeft gisteren avond melding gemaakt van Duitsche pers artikelen, volgens welke een nieuwe klei nere Poolsche staat onder Duitsch protec toraat slechts zou worden opgericht op voorwaarde, dat de vijandelijkheden in het Westen zouden eindigen. Indien Engeland een afwijzende houding zou aannemen, zou Duitschalnd onmiddellijk besprekingen met de Sovjet-Unie aanknoopen krachtens de Duitsch-Russische overeenkomst. ARGENTINIë EN URUGUAY ERKENNEN DE ANNEXATIE NIET. Men meent te weten, dat de Argentijn- sche regeering de annexatie van Polen niet zal erkennen. Eveneens wordt vernomen, dat de regee ring van Uruqua de verovering van Polen niet zal erkennen. Buitenlandsche berichten WOLVEN ONTVLUCHTEN DE OORLOGSGEBIEDEN. Groote aantallen wolven zijn Letland binnengevlucht uit Polen in verband met den oorlog. De wolven hebben vele scha pen gedood en zelfs paarden op Letlandsch gebied nabij de Poolsche grens. Jachtpar tijen zijn er nog niet in geslaagd de wol ven uit te roeien. Het Katholiek Comité van Actie „Voor God" schrijft ons s Er wacht ons, katholieken, een groote en grootsche taak niets minder dan de herkerstening van ons gemeenschapsleven. En met deze taak moeten wij beginnen, nu aL Het moet niet blijven bij wee klagen, bij praten, doch de handen dienen te worden ineen geslagen en daden gesteld. Prof. J. B. Kors O.P.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 8