Hitler's rede in den Rijksdag
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Een overwinningslied over het neerslaan
der Poolsche legioenen
Program voor een internationale
conierentie
VRIJDAG 6 OCTOBER 1939
31ste Jaargang No. 9458
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
DE OVERWINNING OP DE POLEN.
Hedenmiddag heeft Hitler in den Rijks
dag een redevoering uitgesproken, waarin
hij o.m. het volgende verklaarde:
Ik heb U vandaag opnieuw laten ontbie
den om U een blik in het heden en voor
zoover dat mogelijk is in de toekomst te
kunnen geven. Onder klokgelui viert het
Duitsche volk een groote, naar zijn aard
slechts één keer in de geschiedenis voorge
komen overwinning. Een staat van toch nog
in ieder geval 36 millioen menschen, een
leger van ongeveer vijftig infanterie- en
cavalleriedivisies, stond tegenover ons aan
getreden. Hun bedoelingen waren ver
gaand, het vaste vertrouwen op de vernie
tiging van ons Duitsche Rijk gold als iets
natuurlijks. Acht dagen na het uitbreken
van dezen strijd evenwel waren de teer
lingen van den oorlog gevallen. Waar Pool
sche troepen ook met Duitsche eenheden in
■botsing kwamen, werden zij teruggewon
pen of verslagen. Het koene gebouw van het
strategisch offensieve Polen tegen het Duit
sche Rijksgebied stortte reeds in de eerste
48 uur van dezen veldtocht ineen. Moedig
tot in den dood bij den aanval en met on
vergetelijke marschprestaties hebben de
Duitsche divisies, het lucht- en pantserwa
pen, zoomede <"e eenheden van de marine
de wet van het handelen naar zich toege
trokken. Deze kon hun geen oogenblik meer
ontwrongen worden. Na veertien dagen
waren de grootste gedeelten van het Pool
sche leger öf uiteengeslagen, gevangenge
nomen óf omsingeld. De Duitsche legers
evenwel hadden in dezen tijd afstanden
afgelegd en gebieden bezet, voor de vol
tooiing waarvan 25 jaar geleden meer dan
veertien maanden noodig zijn geweest.
Wanneer ook een aantal bijzonder geestige
strategen van de dagbladen in de andere
wereld het tempo van dezen veldtocht als
voor Duitschland niettemin teleurstellend
wilden voorstellen, dat weten wij allen, dat
in de krijgsgeschiedenis tot nu toe toch
nauwelijks een grootere prestatie van het
'hoogste soldatendom is voorgekomen. Dat
de laatste overblijfselen van de Poolsche
legers in Warschau, Modlin en Hela zich tot
1 October vermochten staande te houden,
was slechts het gevolg van onze koele kloek
heid en aan ons verantwoordelijkheidsbe-
wustzijn toe te schrijven.
Ik heb verboden.
Ik heb verboden meer menschen op te
offeren dan strikt noodzakelijk was. Wat
onvoorwaardelijk noodzakelijk is te doen,
geschiedt zonder rekening te houden met
offers. Wat evenwel kan worden vermeden,
wordt achterwege gelaten. Het zou voor ons
geen probleem zijn geweest, den tegenstand
van Warschau, zooals wij deze van 25 tot
27 September hebben gebroken, van 10 tot
12 September te breken.
De poging, de verantwoordelijke Pool
sche troepenleiding voor zoover deze
zelfs ook maar bestond van de doelloos
heid, ja van den onzin, van een tegenstand
juist in een millioen enstad te overtuigen,
mislukte. In de erkenning, dat de fortifi
caties alleen wel niet zouden standhouden
tegen den Duitschen aanval, heeft men
de stad als zoodanig in een vesting ver
anderd en heeft men de geheele bevolking
opgewekt tot deelneming aan den strijd.
Ik heb eenvoudig uit medelijden met vrou
wen en kinderen den machthebbers te War-
schap aangeboden, tenminste de burgerbe
volking te laten wegtrekken. Ik liet een
wapenschorsing intreden, verzekerde de
aioodige aftochtswegen en wij allen hebben
juist zoo vergeefs op een onderhandelaar
gewacht als wij einde Augustus op een
Poolschen onderhandelaar hebben ge
wacht. De trotsche Poolsche plaatselijke
commandant heeft ons niet eens een ant
woord waardig geacht.
Ik heb daarop aangeboden een geheel
stadsdeel, Praga, in het geheel niet te be
schieten, doch voor de burgerbevolking te
reserveeren, teneinde deze de mogelijkheid
te geven zich derwaarts terug te trekken.
Ook dit voorstel werd met Poolsche ver
achting gestraft. Ik heb tweemaal moeite
gedaan, althans de internationale kolonie,
uit de stad te verwijderen. Dit is eindelijk
met vele moeilijkheden gelukt. Bij de Rus
sische pas op het laatste oogenblik. Ik had
toen vóór 25 September het begin van den
aanval bevolen. Dezelfde verdediging,
welke het eerst beneden haar waardigheid
vond op de menschelijke voorstellen ook
zelfs maar in te gaan, heeft vervolgens zeer
zeker uiterst snel haar houding gewijzigd.
De Poolsche soldaat heeft individueel
op vele plaatsen dapper gevochten, zijn lei
ding kan van bovenaan te beginnen
slechts als onverantwoordelijk, gewetenloos
en onbekwaam worden betiteld.
Ook voor Hella had ik bevolen geen en
kele man op te offeren, aleer éen zeer gron
dige voorbereiding was geschied. Ook daar
is de overgave gebeurd op het oogenblik,
dat de Duitsche aanval werd aangekondigd
en zijn aanvang nam".
Hitier wilde deze dingen vaststellen om
voor de geschiedenis de vorming van legen
deree voorkomen. Hij roemde daarop uit
bundig de dapperheid van het Duitsche
leger.
De Duitsche verliezen.
Terwijl allen op uitnoodiging van Hitier
opstonden, deelde spr. het aantal dooden
en gewonden mee.
•Volgens de opgaven van 30 Septem
ber 1939, waarin in feite niet veel ver
andering zal komen, van leger, oorlogs
marine en luchtwapen, met inbegrip
van de officieren, gevallen 10.572,
gewond 30.322, vermist 3409
man.
Van deze vermisten zal een deel, dat
in Poolsche handen is gevallen, helaas
wel eveneens als afgeslacht en gedood
moeten worden beschouwd.
Met den val van de vestingen Warschau,
Modlin en de overgave van Hela is de Pool
sche veldtocht geëindigd. Het resultaat van
den strijd is de vernietiging van alle Pool
sche legers. De ontbinding van dezen staat
was het gevolg.
694.000 man gevangenen zijn den marsch
naar Berlijn begonnen. De buit aan ma
teriaal is nog niet te overzien.
Hitier ging vervolgens de oorzaken na.
die z.i. moesten leiden tot den ondergang
van den Poolsch Staat. Deze was een kunst
matig product van Versailles, waar een min
derheid regeerde van aristocratische of niet-
aristocratische grootgrondbezitters en ver
mogende intellectueelen, voor wie het
eigen Poolsche volk slechts in het gunstig
ste geval een massa werkkrachten betee-
kende. Achter dit regime stonden derhalve
ook nimmer meer dan 15 pet. van de ge
heele bevolking. Dit //as in overeenstem
ming met den economischen noodtoestand
en het cultureele laagtepeil.
In 1919 nam deze staat van Pruisen, en
ook van Oostenrijk, in eeuwenlange arbeid
moeizaam ontwikkelde, ja ten deele zelfs
bloeiende provincies, af. Thans, twintig jaar
later, staan zij op het punt langzamerhand
weer tot steppen te worden. Steden en dor
pen zijn verwaarloosd. De straatwegen op
enkele uitzonderingen na verwaarloosd en
vervallen. Ondanks de onverdragelijke toe
standen in dit land heeft Duitschland ge
probeerd, er een dragelijke houding tot
stand te brengen.
Ik zelf heb er in 1933 en '34 naar ge
streefd, op gerechtvaardigde en billijke
wijze onze nationale belangen met elkander
in overeenstemming te brengen en den
wensch betoond tot handhaving van den
vrede met dit land. Dat was in den tijd,
dat maarschalk Pilsoedski nog leefde, waar
in het scheen te gelukken. In de weinige
jaren tot 1922 hebben echter meer dan an
derhalf millioen Duitschers hun vroegere
woonplaatsen moeten verlaten. Zij werden
verjaagd, vaak zonder ook slechts de meest
noodzakelijke kleedingstukken te kunnen
meenemen.
WAAROM ZAL DE OORLOG
VOORTDUREN?
In het vervolg zijner rede zeide de rijks
kanselier, dat men de Duitsche natie er geen
verwijt van kan maken, als zij teruggave
van de gestolen kolonies eischt. Ik heb ech
ter aldus Hitier geweigerd erom te
smeeken.
Waarom zou deze oorlog voortduren? Het
Polen van Versailles zal nooit meer opstaan.
Het uiteindelijk vraagstuk van den Pool
schen staat zal door Rusland en Duitschland
worden geregeld.
Teneinde te geraken tot het doel van een
continentalen vrede, moeten de groote na
ties in conferentie bijeenkomen. Dit zal
natuurlijk omvangrijke voorbereidingen
noodig maken. Het is echter onmogelijk
zulk een conferentie bijeen te roepen on
der den druk van een oorlog of zelfs maar
van gemobiliseerde legers.
Hitier vervolgde: Dfe doelstellingen van
de Duitsche regeering ïsjn de volgende:
1. Billijke regeling van de Duitsche gren
zen, welke in overeenstemming is met de
ethnologische en socidle situatie.
2. Verscheidene rassen in het geheele on
der Duitsche souvereiniteit staande gebied
en in geheel Zuid-Oost Europa moeten de
hun toekomende plaats krijgen.
3. Streven naar regeling van het Jood-
sche vraagstuk.
4. Het opnieuw opbouwen van de han
delsbetrekkingen met alle landen.
5. Het opbouwen van een Poolschen staat,
welks veiligheid door Duitschland en Rus
land zal worden gewaarborgd en welks re
geering geen intrigues tegen een van deze
landen zal toestaan.
Na een verwijzing naar een internatio
nale conferentie zeide Hitier: „Zou Chur
chill zulk een conferentie weigeren, dan zal
deze, mijn verklaring de laatste zijn".
Hitier zeide, dat de Duitsche voorstellen
overwogen zouden kunnen worden op die
internationale conferentie, ofschoon zij
door haar niet geregeld kunnen worden.
Hitier zeide voorts: „Duitschland ver
klaart, dat de door Versailles geschapen
situatie niet langer bestaat en dat het der
halve geen eischen meer in de wereld te
stellen heeft behalve die van een billijk
koloniaal gebied.
Na aangedrongen te hebben op een rege
ling van de valutakwestie, zeide Hitier:
„De regels van den oorlog moeten even
eens herzien worden. Wij moeten erin sla
gen, nauwkeurig het doel te omlijnen van
de luchtmacht, van den duikbootoorlog, en
contrabande te omschrijven, teneinde den
oorlog minder verschrikkelijk te maken
voor hen, die er geen deel aan nemen.
Slechts dan zal het in Europa werkelijk
vrede kunnen zijn. Doch dit alles kan
slechts door samenwerking tot stand wor
den gebracht. Een ding is zeker: nooit in de
geschiedenis zijn er twee zegevierende
ties geweest, doch vaak zijn er twee ver
liezers geweest. Ik kan slechts den Almach
tige verzoeken, ons in de toekomst even
als in het verleden den juisten weg te too-
nen, zoodat Europa weder vreedzaam zal
kunnen zijn".
HET VREDESOFFENSIEF.
LONDEN, 6 Oct. (A. N. P.). Volgens de
„Daily Express" hebben nationaal-socialis-
len tal van brieven gezonden aan leden
van het parlement en zelfs aan de regee
ring om hen aan te sporen gevolg te geven
aan de vredesvoorstellen van Hitier. De
brieven hadden een vrijwel gelijken tekst.
Feesten in dezen li|d.
Feesten zijn ook in dezen tijd niet per se
uit den booze.
Feesten kunnen wij hebben 't al meer
opgemerkt een juist nu zoo gewensch-
te, noodzakelijke ontspanning geven.
Natuurlijk moeten wij ons in de feest
viering méér dan anders beperken.
Om verschillende redenen.
Veel feestvieren botst tegen den ernst
van de tijdsomstandigheden
Veel feestvieren vormt een pijnlijke te
genstelling met het leed van zeer velen.
Veel feestvieren doet lang niet altijd de
dubbeltjes rollen in de richting, naar het
doel, waarheen ze behooren te rollen. En
nu geldt nóg meer dan anders, dat iemand
met zijn geld niet maar mag doen of na
laten, wat hij wil doen of nalaten.
Maar dat alles sluit niet in, dat we alle
feestviering uit den booze moeten achten.
En een feestviering, waarin het element
van geestelijke verheffing en geestelijke
cultiveering het voornaamste is, waarin
de geest, aan het materialistische onttrok
ken, in het rijk der schoonheid wordt ge
bracht zulk een feestviering is zelfs
juist in dezen tijd een kostbaar goed.
Heel bijzonder is dit waar van kerke
lijke feesten.
Als er ooit een tijd is, waarin een in
houdsvolle viering van kerkelijke
feesten door de menschen, die er van kun
nen genieten, gewaardeerd wordt dan
is het déze tijd.
Verleden week is er een week lang feest
gevierd door de parochie te Oegstgeest.
En er was belangstelling voor! Wij hadden
er nc-g 'ns op terug willen komen. Maar
de heden verschenen aflevering van „Sint
Bavo" laten we liever aan het woord. Wij
lezen daarin:
„Te Oegstgeest is van Zaterdag 23 Sept.
t/m. Zondag 1 Oct. met groote luister en
buitengewone interesse van parochianen
zoowel als niet-katholieken het twaalfde
Eeuwfeest herdacht van de stichting der
parochie door St. Willibrord.
De viering beperkte zich tot een kerke
lijke herdenking.
De hoofdgedachte was: het parochiebe-
wustzijn te verdiepen, de parochie, mid
delpunt van christelijke gezinnen, die uit
de 7 Godsgaven der Sacramenten alle
krachten putten om hun zending voor
Kerk en Maatschappij te kunnen vervul
len.
Iedere avond van deze feestweek was
gewijd aan een uiteenzetting van elk dier
Sacramenten, terwijl de kerkelijke plech
tigheid met deze uiteenzetting verbonden,
het speciale karakter van het Sacrament
omlijnde.
Het was geen missie-idee!
Niet met preeken wat we niet moeten
doen, maar wél duidelijk aantoonen, wel
ke rijkdom ons geschonken is, en welke
kracht ons ter beschikking staat en wat
daarmee valt te bereiken.
De geestelijke resultaten, ervaren ln den
loop en aan het einde van deze week, be
wezen, dat ons katholieke volk deze rijk
dom verstaat en waardeert.... er om
vraagt.
Inderdaad een program dat voor een
parochie-reveil navolging verdient.
Een telegram uit Vaticaanstad met pau
selijke gelukwensch en vaderlijke zegen,
op den sluitingsdag ontvangen, was een
mooie getuigenis van de voortzetting der
verbondenheid met Rome, welke Sint
Willibrord zoo evident heeft geprakti-
zeerd".
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
REDE VAN HITLER. (1ste blad).
EEN OPZIENBARENDE MEDEDEELING
VAN DEN DUITSCHEN VLOOTCOM-
MANDANT OVER EEN A.S. AANVAL OP
EEN AMERIKAANSCH PASSAGIERS
SCHIP (2de blad).
VERDRAG VAN BIJSTAND GESLO
TEN TUSSCHEN RUSLAND EN LET
LAND (le blad).
Binnenland
DE BOTERPRIJS VOOR DEN WINTER.
(2de blad).
DE VRIJWILLIGE LANDWEERKORP
SEN. (2de blad).
Tweede Kamer
WETSONTWERP INZAKE VOOR
ZIENINGEN BETREFFENDE MILITAIRE
JUSTITIE AANGENOMEN
De Tweede Kamer heeft gisterenmiddag
het wetsontwerp ï.adere voorzieningen be
treffende de militaire justitie zonder hoof
delijke stemming aangenomen.
Na de vergadering ging de Kamer in de
afdeelingen voor het onderzoek van het
wetsontwerp houdende tijdelijke voorzie
ningen tot versterking van de middelen tot
dekking van de uitgaven des rijks.
Dinsdag 17 October komt de Kamer we
der bijeen tot behandeling van een groot
aar.tal wetsontwerpen, w.o. wijziging van
de tariefwet en de wet op het statistiek-
recht, wijziging der vestigingswet kleinbe
drijf en wijziging van de wet op het alge
meen verbindend en onverbindend verkla
ren van ondernemersovereenkomsten.
Majoor Schaepman heeft door amende
menten de keuze van rechtsprekende perso
nen uitgebreid, zoodat officieren, die met
succes een tweejarigen universitairen cur
sus voor meer uitgebreide rechtskennis
hebben gevolgd, ook als voorzitters van
krijgsraden te velde benoembaar zullen zijn.
De begrooting van Defensie trekt jaarlijks
een 10.000 gulden uit voor gedeeltelijke
universitaire studiën van beroepsofficieren.
Er kan voor de colleges gewoon gesolli
citeerd worden, maar er is slechts een klein
corps van werkelijk ingewerkte krachten
beschikbaar. In normale tijden is dat ook
niet verwonderlijk. Nu echter moeten er
deskundigen gekweekt worden aan de be
staande colleges. Daarom stelde de regee
ring er op prijs op, de mogelijkheid te heb
ben, den eenig ingewerkte krijgsraadpresi
dent, mr. W. van Lanschot te 's Hertogen
bosch, nog tijdelijk te herbenoemen, of
schoon hij dit jaar zeventig jaar wordt. De
heer Wendelaar wilde die tijdelijke her
benoeming beperken tot één jaar, maar de
Kamer verwierp het liberale amendement
met 34 tegen 39 stemmen. Tegen het amen
dement stemden de katholieken, de sociaal
democraten (behalve mevrouw de Vries, de
heer van Lienden en jhr. v. d. Goes), de
christelijk-historische jhr. Rutgers van Ro
zenburg, mevr. mr. Bakker en de twee aan
wezige communisten. Alle antirevolutionai
ren en christelijk-historischen stemden voor
het liberale amendement en tegen dit re-
geeringsvoorstel.
DOODELIJK ONGELUK TE
DORDRECHT.
Op het Stationsplein te Dordrecht is gis
teravond een wielrijder tegen een autobus
opgereden. De autobus, bestuurd door den
heer R. V. uit 's Gravendeel, zwenkte links
af naar het stationsgebouw. De wielrijder
D. J. P„ wonende te Dordrecht, kwam uit
de richting van de rijwielbewaarplaats.
Hij reed tegen de autobus op, doordat hij
deze te laat opmerkte, met het gevolg, dat
hij viel en bloedend op den weg bleef lig
gen. De man, die een schedelbasisfractuur
had bekomen, werd door den geneeskun
digen dienst naar het gemeente ziekenhuis
vervoerd, waar hij hedenmorgen is over
leden.
LIJK VAN VERMISTEN JONGEN
OPGEHAALD.
Onder de gemeente Sliedrecht, nabij de
Ottersluis, is het lijk opgehaald van den
14-jarigen loopjongen L. G., uit Dordrecht,
die sinds 27 September vermist werd.
