LUCHTVAART
K.L.&L in oorlogstijd
HET SCHAAKSPEL
1 1
i li i i
i
"7 i«
1
r i
A'^ 77. flf'
-EMENGDF BERICHTEN
Myra. hel elfje en de booze kabouter Zwartvoet
DONDERDAG 5 OCTOBER 1939
CE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 9
EEN 20-JARIG JUBILEUM, DAT NU
NIET GEVIERD WORDT
Deel van het bedrijf naar Lissabon
Naar de „Tel." verneemt, overweegt de
directie van de K.L.M. ernstig een deel van
haar hoofdkantoor tijdelijk over te brengen
naar Lissabon. Deze overplaatsing zou voor
tweeërlei doel kunnen dienen. In de eerste
plaats zou zij van nut zijn wanneer een
plan, om de verbinding met Ned. Oost-In-
dië over Portugal te leiden, eventueel met
Lissabon als beginpunt, uitvoering vindt en
in de tweede plaats zou zij van groot be
lang zijn voor de spoedige totstandkoming
van een luchtverbinding met West-Indië.
De oorlog heeft het bedrijf der K.L.M.
volkomen ontwricht en dat juist in den tijd,
waarin de maatschappij haar twintigjarig
bestaan zou vieren. Op 7 October 1919 werd
namelijk voor notaris jhr. mr. J. H. Stoop
te 's Gravenhage de akte van oprichting
verleden en de bedoeling was dit feit te
herdenken o.a. met de feestelijke opening
van het nieuwe passagekantoor te Amster
dam. De oorlog heeft een streep door deze
plannen gehaald en in plaats van zich met
feestelijkheden bezig te houden, ziet de di
rectie zich geplaatst voor de vraag, hoe het
bedrijf na een glorieuze ontwikkeling gedu
rende twintig jaar in stand gehouden kan
worden.
De heer Plesman is er echter de man niet
naar om bij de pakken neer te zitten, al
ziet hij zijn levenswerk bedreigd. In een
onderhoud verklaarde de directeur:
Van het uitgebreide Europeesche lucht
net is niet veel meer overgebleven dan de
verbinding met Scandinavië en de lijn Am
sterdamBrussel. Het ziet er niet naar uit,
dat hierin binnenkort verbetering komt, al
is de kans niet uitgesloten, dat over eenigen
tijd weer naar Engeland gevlogen zal kun
nen worden.
Voor den dienst op Batavia van Napels
uit, beschikken wij thans ten Zuiden van
de Alpen over zes vliegtuigen Zoodra er
eenige klaarheid is omtrent de ontwikke
ling van de politieke verhoudingen rondom
de Middellandsche Zee in de naaste toe
komst, zal de K.L.M. trachten nog drie
Douglas D.C. 3-vliegtuigen naar Italië te
dirigeeren, omdat het met negen machines
mogelijk is den dienst naar Indië weer
driemaal per week te vliegen.
Ongestoord ontwikkelt zich het K.L.M.-
bedrijf in West-Indië, waar ongeveer hon
derd man personeel werk vindt en dat on
getwijfeld in de~ naaste toekomst in "belang
zal toenemen.
Verder stelt de leiding van het bedrijf
alles in het werk om te vliegen daar waar
gevlogen kan worden,-ook als het traject
tot nog toe niet tot het K.L.M.-net heeft
behoord. „We moeten zooveel mogelijk
zien te vliegen", zoo zeide de heer Plesman,
„waar men ons de kans laat, in of buiten
Europa. We moeten onze vliegtuigbestuur
ders zoo lang mogelijk aan het weric zien
te houden, opdat we aanstonds over dit
voortreffelijke corps kunnen beschikken,
Vvanneer de toestanden normaal worden en
we onze volle activiteit kunnen hervatten.
Een geluk is, dat althans eén deel van
het uitgebreide personeel elders te werk
gesteld kon worden. Óp het oogenblik, dat
het Europeesche conflict uitbrak, had
K.L.M. in dienst 1916 menschen. Hiervan
waren 72 vliegtuigbestuurders in Europa en
6 vliegtuigbestuurders in West-Indië. Bij
den technischen dienst waren werkzaam
576 personen op Schiphol en 14 op Waalha
ven. Deze dienst met zijn voortreffelijke
outillage kan werken voor de militaire
luchtvaart. Het boekhoudpersoneel kon
eveneens direct geplaatst worden, en voor
het corps chauffeurs vond men plaats bij
den veldpost. Het administratief personeel
tracht men onder te brengen bij crisis
diensten. Maaf om de piloten en een groot
deel van het vliegend personeel aan het
werk te kunnen houden, moet er gevlogen
worden en hier kan energie noch vinding
rijkheid helpen.
Van het totale personeel zijn thans meer
dan 300 gemobiliseerd, terwijl ongeveer
150 man bij andere bedrijven zijn onder
gebracht. Zooals de toestand thans is, zal
verdere inkrimping onvermijdelijk zijn. In
ieder geval zal men probeeren, het nieuwe
hoofdkantoor in Den Haag en het passage
bureau voorloopig te verhuren.
Een moeilijk vraagstuk is ook de kwes
tie van het materiaal. Een vliegtuig slijt
niet, maar veroudert. Ook als het niet ir
gebruik is, moet er op worden afgeschre
ven. Hier staan we voor een belangrijk toe-
Jcomstprobleem, waarop men, naar de mee
ning vön den heer Plesman, geen antwoord
kan geven, zoolang men niet weet, hoe lang
de oorlog kan duren. Wie zal zeggen wat
voor machines na afloop van den oorlog
aan de markt zullen zijn?
Vast staat, dat de Amerikaansche indus
trie, die toch reeds zulk een enormen voor
sprong heeft, zich ongestoord aan de ont
wikkeling van nieuwe vliegtuigen kan wij
den. Daarom Is omtrent dé materieel-kwés-
tie thans minder te zeggen dan ooit. Onder
de huidige omstandigheden zal het speciale
crediet, dat op de waterstaatsbegrooting
1940 tot een bedrag van 700.000 beschik
baar was gesteld om proeven te nemen met
den aankoop van een vliegtuig, dat de In-
dië-route in twee-en-een-halven dag zou
kunnen afleggen, dan ook niet voor dat
doel besteed worden, het is dringend voor
andere doeleinden noodig.
In vele opzichten kan de K.L.M. thans
niet anders doen dan afwachten.
DE POSTVLUCHTEN OP NED.-INDIë
De positie der K.L.M.-postvliegtuigen op
de Indië-lijn was gisteravond als volgt:
Op de uitreis arriveerde de „Pelikaan"
te Jodhpoer.
Op de thuisreis landde de „Nandoe"
te Jodhpoer.
Alle correspondentie, deze rubriek be
treffende, gelieve men te zenden aan den
redacteur dezer rubriek, W. H. van der Nat,
Witte Rozenstraat 40a, Leiden.
Een. andere partij uit het tournooi te
Stuttgart 1939 is de volgende, waarin ge
demonstreerd wordt hoe weinig afwijkends
er noadig is, in een beproefde opening, om
onmiddellijk in de grootste moeilijkheden
te geraken.
In verband met het bovenstaande wil ik
U vertellen, dat ik, den laatsten tijd voor
al, herhaaldelijk in vrije partijen in be
kende openingen afwijkende zetten speel,
met als gevolg vele nederlagen die echter
in geen wedstrijdtabel met een nul worden
bestraft, maar die mij duidelijker dan de
aanteekening in het theorieboekje, mij
leeren waarom het niet zoo goed is zoo'n
zet te spelen.
Of dit een goede methode is om de theo
rie te bestudeeren durf ik geenszins te be
weren, maar wel, dat het in ieder geval
verre var. dor is, terwijl het den tegenstan
der veel genoegen geeft.
Onderstaande partij was echter wel
ernstig bedeeld, ofschoon, zeker is dit niet,
want ook in ernstige tournooien wordt vaak
geëxperimenteerd.
Wit:. Szily.
'Zwart: Hess.
Spaansche opening.
1. e2e4 e7—e5
2. Pgl—f3 Pb8c5
3. Lflb5 a7a6
4. Lb5a4 Pg8—f6
5. 00 Pf6xe4
De open- en zeker levendigste voortzet
ting.
6. d2d4 b7b5
7. La4b3 d7—d5
8. d4xe5 Lc8e6
9. c2c3 Lf8e7
10. Ddle2
Gebruikelijker is hier de voortzetting
Tfl—el. Wit beleeft niet veel plezier van
dit experiment.
10Pe4c5
11. Lb3c2 d5d4
Dreigt reeds onmiddellijk kwaliteits
winst door Le6c4.
12. Tfl—dl
Dit is de bedoeling geweest van 10. De2.
In plaats van op de e-lijn wordt de toren
op de d-lijn in stelling gebracht. Zwart
heeft echter juist den tijd om zijn pionnen
blijvend in de witte linie te vestigen, waar
zij alle goede ontwikkeling verhinderen.
Strategisch heeft wit de partij feitelijk reeds
verloren. In dergelijke gevallen rest alleen
een tactisch optreden, maar ook hierin zal
zwart de meerdere blijken.
12Le6—c4
13. De2—el d4—d3
ABCDEFGH
De penning van deze pion door den toren
redt den raadsheer.
14. Pbla3
Moeizaam tracht wit zich vrij te worste
len. En dat na een 12-tal zetten in een oer
oude, solide opening!
14Dd8c8
15. Lc2—bl Dc8g4!
Zwart speelt zeer economisch. Zijn 14e
zet was niet alleen een onttrekken aan de
torenlijn, maar maakte tegelijk deze actie
mogelijk.
Er dreigt nu Ld5!, waartegen wit alleen
ruil heeft, hetgeen pion d3 muurvast in de
witte stelling metselt.
16. h2h3 Dg4g6
17. Pa3xc4 b5xc4
18. Pf3d4 Ta8d8
19. e5e6
De eenigste kans! Tactisch optreden, te
meer, omdat zwarts" koning nog niet in vei
ligheid is gebracht. Tegelijk staat paard c6
„en prise".
19. Pc6xd4
20. e6xf7f Dg6xf7
Het kost wit een pion, maar 't geeft ten
minste nog eenig tegenkans.
21. c3xd4 Td8xd4
22. Lel—e3 Td4—e4
25. Db4—el
Het witte spel.maakteen.indruk 'van doel
loosheid. Geen moment is wit eigenlijk aan
het woord geweest..
25Le7d6
26. Del—h4 Df7—e6
27. Dh4d4 De6—f5!
Dreigt mat in twee zetten!
28. Dd4xc4| Kg8—h8
29. Dc4^-h4 Df5e5!
Wit gaf zich hierna gewonnen. Er is ook
geen verdediging meer tegen de dubbele
dreiging Dxe3f enz. en Dh2 mat.
De juiste zet!
In deze en volgende rubrieken zal tel
kens een partijstelling geplaatst worden,
ontleend aan een meesterpartij. De opgave
luidt steeds:. Welke.is de juiste, zet? Deze
zal vaak ook de zet zijn, welke door den
meester werd gespeeld. Niet altijd echter,
want ook de meesters laten wel eens een
steek vallen.
Deze eerste stelling is daar een voorbeeld
van. De me-sster speelde hier een zwakke
zet; welke had hij moeten spelen om in dui
delijk winstvoordeel te komen?
Oplossingen kunnen Worden ingezonden
uiterlijk Zaterdag 14 October.
Na 10 stellingen zal dengene, die het
hoogst aantal punten' heeft behaald (voor
iedere goede oplossing wordt 1 punt toe
gekend) een schaakwerkje wordep toege
zonden. Bij gelijk gantal punten beslist het
lot.
De door een meester gespeelde zet, of
door den bewerker van het werk, waaraan
de partij is ontleend, aangegeven zet wordt
als de juiste beschouwd.
Partijstelling I.
Zwart?
Op het aardig uitziende dame-offer, 23
Lxc5, Txelt; 24. Txel en Txe7 en een kans
rijk spel van drie officieren tegen de dame,
zou de verrassing 24d3d2! zijn
gevoegd!
23. Del—b4 Te4xe3!
24. f2xe3 0—0
Zonder moeite heeft zwart opnieuw een
sterke aanval ingezet, waartegen het kwa
liteitsoffer ruimschoots opweegt.
Een aparte wedstrijd wordt gehouden
voor hen, die opgeven-tusschen welke mees
ters d-e-partij werd gespeeld, waaraan de
stelling is ontleend.v
Ook hier geldt 1 punt voor iedere juiste
DE MATCH EUWE—LANDAU OM HET
KAMPIOENSCHAP VAN NEDERLAND
Derde partij afgebroken
Dé derde partij tusschen Euwe en Lan
dau voor het kampioenschap van Nederland
werd te Amsterdam gespeeld. In het Carl-
ton-hotel was de belangstelling tamelijk
groot, toen Landau, die wit had, met dl
opende. Hij behandelde de Rubinstein-
variant van de Nimzo-Indische verdedi
ging op dezelfde wijze als in de eerste par
tij te Rotterdam, doch bracht met den zes
den zet een nieuwtje, hetwelk niet in de
boeken stond.
De bedoeling was van theoretische pa
den, waarin Euwe zoo goed thuis is, af te
wijken. Het gewenschte effect bleef uit en
de titelhouder verkreeg gelijk spel, al
moest hij nog enkele moeilijkheden over
winnen. Spoedig kwam de partij in remise
achtige banen, doch beiden speelden op
winst. Niettegenstaande het feit, dat de
stelling betrekkelijk eenvoudig was, wist
Euwe nog complicaties te scheppen. Door
ruil der dames wist Landau het evenwicht
te herstellen, zoodat een gelijk toreneind
spel ontstond. Wederom versmaadde de uit
dager door algeheele afwikkeling op remi
se te spelen, zoodat de partij tenslotte na
den 40sten zet moest worden afgebroken ir.
een stelling, waarover beide spelers het
riet eens zijn, wie eigenlijk beter staat
Vrijdagavond wordt de partij voortgezet.
De partij had het volgende verloop:
Wit: S. Landauw Zwart: dr. M. Euwe
NimzoIndisch.
1. d2d4 Pg8—f6
2. c2c4 e7e6
3. Pbl—c3 Lf8b4
4. e2e3 0—0
5. Pgl—f3 d7d5
6. Lfl—e2
De theorie beveelt Ld3 aan. De tekstzet
is op een geprepareerd systeem gebaseerd.
6b7—b6
7. c4xd5 Pf6xd5
8. Ddlc2 c7—c5
9. 00 c5xd4
10. Pc3xd5 Dd8xd5
11. Pf3xd4 Lc8b7
12. Le2—f3 Dd5—d7
13. Lf3xb7
Hier verzuimde wit openingsvoordeel te
verkrijgen, hetgeen uit den zet Tfldl be
stond.
13Dd7xb7
14. Tfl—dl Lb4c5
15. Pd4—f3
Op Pb3 zou Pd7 gevolgd zijn.
15Lc5e7
16. Lel—d2 Pb8d7
17. Ld 2c3 Le7—f6
18. Tdld6
In aanmerking kwam hier Lf6:, gevolgd
door Td4.
18Lf6xc3
19. Dc2xc3 Ta8—c8
20. Dc3—d4 Pd7—f6
Pc5 was eveneens goed.
21. h2h3 Db7c7
22. Tal—dl Dc7—c2
23. Pf3—el
De eenige zet, omdat na Dd2: Pe4 zou
volgen.
23Dc2e2
24. a2—a3 h7—h6
25. Dd4d2 De2—b5
Na ruil der dames zou het natuurlijk re
mise zijn. Dr. Euwe probeerde nog span
ning er in te brengen.
26. Td6d4 e6—e5
27. Td4b4 Tb5—c6
28. Pel—f3 Tf8e8
29. Dd2d6 Dc6xd6
30. Tdlxd6 Tc8clt
31. Kgl—h2 Tel—c2
32. Pf3—d2 Te8c8
33. g2g4 Kg8—f8
34. Kh2—g2 Kf8e7
35. Td6—d3 Tc8—d8
36. Td3xd8 Ke7xd8
37. Pd2—f3 Pf6—d7
38. Tb4b5 f7—f6
39. Pf3—el Tc2d2
40. Pel—f3 Td2—dl
Hier gaf wit zijn zet af.
De afgebroken partij heeft den volgen
den stand:
Wit Kg2, Tb5, Pf3, pionnen op a3, b2, e3,
f2, g4, h3.
Zwart Kd8, Tdl, Pd7, pionnen op a7, b6,
e5, f6, g.7 en h6.
WIELRENNEN
ARCHAMBAUD GESNEUVELD.
De bekende Fransche wielrenner Mau
rice Archambaud is, naar „Sport-echo"
meldt, tegen het einde van de vorige week
aan het Westfront gesneuveld.
AUTOBUS REED HET TROTTOIR OP
Drie-jarig meisje aan verwondingen
overleden.
De onvoorzichtigheid van een wielrijd-
ster te Breda is gistermiddag oorzaak ge
weest van een ernstig ongeluk in het cen
trum van de stad. Deze tot nog toe onbe
kende wielrijdster stapte in de Ginneken-
straat op haar fiets en stak onverwacht den
weg over, juist toen een gemeentebus na
derde. De bestuurder moest om een aanrij
ding te voorkomen, het stuur naar rechts
wenden en was niet in staat de zware auto
bus tijdig tot stilstand te brengen, waar
door het gevaarte het trottoir opreed. Daar
wandelde het dienstmeisje van den tand
arts dr. van Oirschot, met diens driejarig
dochtertje in een wagentje. Dit wagentje
werd door de autobus gegrepen en raakte
bekneld tusschen het voertuig en de pui
van een wiijkel. Het kindje was onder de
autobus geraakt en had een zware schedel-
basisfractuur gekregen. In hopeloozen toe
stand werd het meisje door den geneeskun
digen dienst naar het St. Ignatius zieken
huis overgebracht alwaar het om half acht
aan de bekomen verwondingen overleed.
Het dienstmeisje had slechts enkele onbe-
teekenende verwondingen opgeloopen.
MOTORRIJDER TEGEN PERSONEN
AUTO GEREDEN
Bestuurder levensgevaarlijk gewond
.Dinsdagavond is in de kom van het dorp
Voorthuizen een militaire motorrijder in
volle vaart tegen een personenauto gere
den. Hij vloog over den wagen heen en
kwam ongeveer vier meter verder op straat
terecht. Het bleek, dat de polsslagader was
doorgesneden, een arm gebroken en het
linkerbeen verbrijzeld. Bovendien had de
man aan het hoofd verwondingen opgeloo
pen en voorts een hersenschudding. In le
vensgevaarlijken toestand is het slacht
offer, vermoedelijk uit Apeldoorn afkom
stig, naar het militaire hospitaal te Amers
foort vervoerd.
DOODELIJK BEDRIJFSONGELUK
In de strookarton-fabriek „De Toekomst"
te Midwolda heeft zich gistermorgen om
ongeveer elf uur een ernstig ongeluk voor
gedaan waarbij de 23-jarige arbeider Oese-
burg uit Scheemda den dood heeft gevon
den. Door' tot nog toe onbekende oorzaak
is de man gegreepn door een drijfriem van
de machine, waarbij hij werkzaam was.
Voor iemand hulp kon bieden was het
slachtoffer naar de machine getrokken en
doodelijk gewond.
BOERDERIJBRAND
In het gehucht „Arendsnest" onder de
gemeente Boekei is gisteravond een kapi
tale boerderij van den-landbouwer K. van
Hout in de asch gelegd. De brand is om
streeks half acht op onbekende wijze ont
staan. Aangewakkerd door den feilen Oos
tenwind breidde het vuur zich snel uit en
weldra stond het geheele complex, waar
in een groote voorraad hooi en stroo ge
borgen was, in volle vlam. De brandweer
rukte niet uit. aangezien aan blusschen niet
te denken viel.
Nagenoeg de geheele inboedel, de ge
heele oogst en inventaris gingen verloren,
terwijl een klein gedeelte van den vee
stapel den vuurdood vond. Het overige vee
kon nog bijtijds worden los gemaakt en in
de weide gejaagd.
NOG EEN BOERDERIJBRAND.
Gisterenmiddag ontstond brand in een
schuur, staande bij de boerderij van den
landbe-üwer G. J. ten Voorde, buurtschap
Eppenzolder, gemeente Haaksbergen. Aan-
gewakkerd door den feilen wind sloegen
de vlarpmen over op de boerderij, die in
een oogwenk in lichte laaie stond, Het
vuur vond gretig voedsel in den hooi
oogst. Een gedeelte van den inboedel kon
gered worden. Aan blusschen viel niet te
denken, en niet voorkomen kon worden,
dat het geheele pand uitbranded. Een zeug
met 13 biggen kwamen in de vlammen
om. Huis en inboedel waren tegij brand
schade verzekerd.
LEDIGE VLET OP HET ÏJSSELMEER
AANGETROFFEN
De kapitein van het opleidingsschip
„Prinses Juliana" van het Onderwijsfonds
voor de scheepvaart, heeft gerapporteerd,
dat op het IJsselmeer in de nabijheid van
Hoorn een ledige vlet, waarin zich een stel
riemen en twee luchtgasten bevonden,
drijvende werd aangetroffen. De vlot
droeg geen verdere kenteekenen, zoodat
niet is komen vast te staan, van welk schip
zfj afkomstig is. De mogelijkheid is niet
uitgesloten, dat de vlet toebehoorde aan
een der sleepschepen, die in het begin van
deze week tusschen Marken en Enkhuizen,
door noodweer zijn overvallen, waarbij
een der schepen is vergaan. De vlet is dooi
de „Prinses Juliana" te Hoorn binnenge
bracht.
177. Dat zal Peter vast helpen. Ze doet er in de keuken
iets van op een schoteltje. Maar nu! Ze^veet 't nummer van
Peter's kamer niet. Gelukkig komt r.et de zuster in de keu
ken om een glas melk voor hem te halen. En als de ver
pleegster weer naar boven terugloopt, wipt Myra achter
haar aan. De zuster merkt niet eens, dat er iemand haar
natrippelt.
178. Eindelijk doet de zuster de ziekenkamer van Peter
open. Wip, Myra is ook binnen. Ze kruipt onder zijn bed.
Peter drinkt zijn glas melk leeg en als de zuster hem nog
eens lekker toegestopt heeft, slaapt hij tevreden in. Hij
droomt dat Myra hem k-mt opzoeken, en weet niet, dat
ze werkelijk in de kamer is.
