Oorlogsnieuws uit Westen
iZie 'Zee it Piet aaawaamtte apexatie-tevtein
Frankrijks
oorlogsdoel
Halifax over moge
lijke vredEsvoor-
stellen
Amerika's
neutraliteit
Enthousiast
r.stém.
DONDERDAG 5 OCTOBER 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAO. 6
GEEN OORLOGSKABINET IN
ENGELAND.
In het Britsche Lagerhuis is den minis
ter-president de vraag gesteld of hij wilde
overwegen een oorlogskabinet te vormen
van een beperkt aar.tal leden, vrij van de
partementale verplichtingen. De minister
president heeft hierop ontkennend geant
woord.
OVERLEG MET DE DOMINIONS.
In het Lagerhuis heeft voorts Minister
Eden verklaard, dat de regeeringen van
Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-
Afrika bezig zijn regelingen te treffen, om
elk een lid van het kabinet naar Groot-
Rrittannië te zenden, ten einde met de
Britsche regeering zoo spoedig als uitvoer
baar is overleg te plegen.
De ministers der Dominions zullen in
Londen confereeren met de Engelsche mi
nisters, met het doel te komen tot een
coördinatie, welke het beste profijt zal op
leveren vt i de bijdragen, die elk leveren
kan voor de gemeenschappelijke zaakt.
HET GEBRUIK VAN GASSEN EN
BACTERIëN.
Een Duitsche verzekering.
In het Lagerhuis heeft Butler verklaard,
dat de Duitsche regeering door tusschen-
komst van den Zwitserschen gezant in Lon
den de Britsche regeering de verzekering
heeft gegeven, dat Duitschland zich zal
houden aan het Protocol van Genève van
1925, dat het gebruik van gas en van bac
teriologische methoden in den oorlog ver
biedt, daarbij uitgaande van de veronder-
slelling, dat ook de Britsche regeering dit
Protocol in acht zal nemen.
RADIO-REDE VAN DEN BRITSCHEN
MINISTER VOOR ECONOMISCHEN
OORLOG.
De onderhandelingen met de neutralen.
De Britsche minister voor den economi-
schen oorlog, Ronald Gross, heeft gisteren
een radio-redevoering gehouden, waarin
hij uiteenzette, dat Engeland van den aan
vang af open oog heeft gehad voor de be
langen der neutralen, en rekening wil hou
den met hun gewettigde handelsbehoeften
en niet het verlangen heeft hen te verhin
deren levensmiddelen en andere goederen
voor hun eigen bevolking in te voeren.
Een aantal missies van neutrale landen be
vindt zich in Engeland voor het voeren
van besprekingen, die in vriendschappelijke
sfeer gevoerd worden. Men hoopt in zekere
gevallen te komen tot regelingen, die de
contrabandecontrole nog zullen vereen
voudigen.
De minister besprak voorts Duitschlands
houding in den oorlog ter zee en het tot
zinken brengen van neutrale schepen, waar
na hij de resultaten noemde die behaald
zijn by het onderscheppen van contraban
de Spreker wees er op, dat Duitschland
vóór den oorlog groote voorraden had op
geslagen, doch dat van den dag, waarop
de oorlog uitbrak Duitschland is afgesne
den van vele zijner leveringsbronnen. lede
ren dag worden de Duitsche voorraden
minder en het wordt steeds moeilijker ze
te vervangen.
SLUITING DER FRANSCHE
PARLEMENTSZITTING.
De Fransche staatscourant publiceert een
decreet, tot sluiting der zitting van Senaat
en Kamer.
FRANSCHE LEGERBERICHTEN.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt als volgt:
Aan verschillende deelen van het front
werden patrouilles uitgezonden en hinder
lagen gelegd. De vijand heeft een aanval
gedaan op Pirmasens, welke werd afgesla
gen.
Een van onze onderzeeërs heeft een
Duitsch koopvaardijschip aangehouden en'
naar een haven gebracht.
HERSTEL VAN HET TSJECHO-
SLOWAAKSCHE LEGER IN
FRANKRIJK.
Gisteren hebben Daladier en de Tsjecho
slo waaksche gezant te Parijs, Oroesky, een
overeenkomst met betrekking tot het her
stel van het Tsjecho-Slawaaksche leger in
Frankrijk geteekend.
DUITSCHE TEGENSPRAAK.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: „Het
Engelsche ministerie van luchtvaart heeft
beweerd, dat Engelsche vliegtuigen in den
nacht van 2 op 3 October boven Potsdam
en Berlijn vlugschriften hebben laten val
len. Het commando der luchtmacht deelt
in dit verband mede, dat noch in dien nacht
noch in de voorafgaande nhchten vijande
lijke vliegtuigen zich boven Potsdam of
Berlijn bevonden hebben. Men heeft dus
oök geen vlugschriften kunnen laten val
len
OOK FINLAND HEEFT DUITSCHE
WAARSCHUWING ONTVANGEN.
Finland heeft uit Berlijn een waarschu
wing ontvangen, gelijkluidende aan die,
welke gezonden is aan de Vereenigde Sta
ten, Zweden en Denemarken, betreffende
vrachtschepen, die verdenking wekken
door te trachten aan de Duitsche controle
te ontkomen, zoo meldt het dagblad „Sven-
kapressen."
AMERIKA ERKENT DUITSCHLANDS
RECHT NIET.
„De regeering der Vereenigde Staten er
kent de wettigheid niet van een onbeperkt
tusschenbeide komen ten aanzien van Ame-
rikaansche koopvaardijschepen", zoo zeide
Hull in een formeele verklaring. Tevens
waarschuwde hij Amerikaansche koop
vaarders tegen het bijzondere gevaar van
binnenvaren van wateren in de Atlanti-
schen Oceaan en de Oostzee nabij oorlog
voerend gebied.
GRIEKSCH STOOMSCHIP ONDER
IERSCHE KUST GETORPEDEERD.
Gisteravond zijn 28 overlevenden van
een Grieksch stoomschip, dat naar ver
klaard wordt ter hoogte van Lansend door
c-en Duitsche duikboot was tot zinken ge
bracht, aangekomen in Ventry Bay, in het
Iersche graafschap Kerry.
Iersche burgerwachten hadden de duik
boot zien onderduiken, doch zij waren te
laat om het schip vast te houden. De over
levenden waren 36 uur op de duikboot ge
weest, waar zij, naar zij verklaren, hoffe
lijk waren behandeld.
Zij werden aan land gezet. Zes
hunner moesten zich naar een ziekenhuis
begeven, doch de toestand van geen der
gewonden is ernstig.
ZVVEEDSCHE SCHEPEN OPGEBRACHT
NAAR DUITSCHLAND.
Het Zweedsche schip „Krosholm" is voor
Sandham op volle zee aangehouden door
eer Duitsch oorlogsschip en naar een Duit
sche haven gebracht. Het schip was met
een lading houtpulp en papier op weg
naar Wilmington. (Delaware).
De „Goeteborgs Handïlstiding" meldt,
dat het Zweedsche stoomschip „Aarle", dat
van Gothenburg met een lading hout op
weg was naar Antwerpen, acht mijl van
Vinga, ten Westen van Gothenburg door
een Duitschen torpedobootjager in beslag
genomen en in Zuidelijke richting opge
bracht is. Duitsche torpedobootjagers zijn
volgens hetzelfde blad waargenomen in de
internationale wateren tusschen Varberg
en Vinga.
HET TORPFDEEREN VAN DE „GUN."
De kopitein van het Zweedsche schip
„Gun", dat door een Duitschen onderzeeër
is getorpedeerd, heeft medegedeeld, dat
een Duitsche patrouille aan boord van zijn
schip was gekomen en de bemanning
dwong de springlading te plaatsen. Zij be
dreigden bij den minsten tegenstand den
kapitein en twee man, die als gijzelaars
aan boord van den onderzeeër waren ge
bracht. De commandant van den duikboot
poogde verscheidene malen den Zweed-
schen kapitein te dwingen een verklaring
te onderteeker.en, waaruit moest blijken,
dat de lading niet voor België bestemd
was.
„Het weigert te bukken
voor geweld"
UITEENZETTING VAN DALADIER.
De Fransche Minister-president Dala
dier heeft gistermiddag in de commissie
van buitenlandsche zaken van de Kamer
een ampele uiteenzetting gegeven van de
oorzaken van den oorlog en de diploma
tieke actie van Frankrijk sedert het uit
breken van de vijandelijkheden.
Tenslotte gaf hij een uiteenzetting van
het doel van Frankrijk in den oorlog.
De minister-president begon met te con-
stateeren, dat, indien de onmiddellijke
oorzaak van den oorlog het DuitschPool-
sche conflict is geweest, de diepere oor
zaak is gelegen in den wil tot overheer-
sching, welke Duitschland heeft gekoes
terd.
Hij herinnerde aan den loop van het im
perialisme van Hitier sedert de annexatie
van Oostenrijk, de vernietiging en de on
derwerping van Tsjecho-Slowakije en den
niet te rechtvaardigen aanval op Polen.
Vervolgens zette hij uiteen, welke po
gingen Frankrijk en Engeland in nauwe
samenwerking, in het bijzonder sedert 22
Augustus, in het werk hebben gesteld, om
te trachten het DuitschPoolsche geschil,
waarvan hij den oorsprong en de verschil
lende stadia uiteenzette, op vreedzame
wijze te regelen. Gedurende verscheidene
dagen stieten deze pogingen op systema-
tischen tegenstand en op het laatste oogen>
blik op een plotseling optreden van de re
geering te Berlijn.
Daladier bracht hulde aan de pogingen
van Mussolini tot het laatste oogenblik
een catastrofe te bezweren en herinnerde
vervolgens er aan, hoe de Duitsche regee
ring vasthield aan den wil tot aanval en
verovering en het conflict provoceerde,
waarvoor zij geheel verantwoordelijk
blijft.
Vervolgens gaf Daladier een overzicht
van den diplomatieken toestand, waarbij hij
wees op den dapperen tegenstand van de
Polen, den heldenmoed te Warschau en
den wanhopigen toestand van het Poolsche
leger na den Russischen inval van 17 Sep
tember.
Hij ontleedde het DuitschRussische ver
drag en toonde de mogelijke gevolgen
voor Noord- en Zuid-Oost Europa ervan
aan.
Hierna behandelde hij den loop der be
sprekingen met Turkije en wees op den
geest van vriendschap en loyaliteit, welke
bet kenmerk zijn van de betrekkingen tus
schen Frankrijk en Turkije.
Betreffende de houding van Italië her
innerde de minister-president aan de ver
klaring van den Italiaanschen ministerraad
op 1 September en maakte hij melding van
de reis van graaf Ciano naar Berlijn.
Hij wenschte zich verder geluk met de
normaliseering van de betrekkingen tot
Spanje en de aanzienlijke verbetering,
welke is getreden in de betrekkingen tot
Japan.
Betreffende de Vereenigde Staten be
handelde spreker de wijziging van de neu-
traliteitswet.
In het laatste deel van zijn verklaring
zette de minister-president de redenen uit
een, waarom het noodzakelijk is den oor
log voort te zetten in de meest broederlij
ke solidariteit met de Britsche bo-ndgenoo-
ten Frankrijk wil niet langer leven in de
onzekerheid van de laatste jaren.
Frankrijk weigert te bukken voor het
geweld en het voldongen feit. leder denk
beeld van overwinning en overheersching
is Frankrijk verre. Het wil geen wapenstil
stand tusschen twee aanvallen, doch een
duurzamen vrede, welke volledig de natio
nale veiligheid garandeert in het kader
van de veiligheid voor alle mogendheden
Ten slotte bracht de minister-president
hulde aan de Fransche soldaten en hun
leiders en gaf hij uiting aan zijn geloof in
de overwinning van Frankrijk en zijn
bondgenooten.
damenteele beginselen van hun politiek on
derstboven keeren, welke zij gedurende
lange jaren op de meest heftige wijze heb
ben afgekondigd. Wanneer derhalve zij
mochten trachten in plaats van bedreigin
gen te uiten ons tevreden te stellen met
verzekeringe i, dan moet gezegd worden,
dat verzekeringen van de huidige Duitsche
regeering niet genoeg zijn. Als en wanneer
wij voorstellen zullen ontvangen, dan zul
len wij ze stellig met zorg bestudeeren en
ze afmeten naar de beginselen, waarvoor
wij de wapens hebben opgenomen.
.Verzekeringen uit Berliin
zijn nlel voldoende"
DEBATTEN IN HET BRITSCHE
HOOGERHUIS
In antwoord op de debatten, die gisteren
in het Engelsche Hoogerhuis zijn gehouden,
heeft lord Halifax gesproken over moge
lijke vredesvoorstellen. Hij verklaarde, dat
wanneer de Duitsche regeering, in plaats
van bedreigingen te uiten, mocht trachten
ons tevreden te stellen met verzekeringen,
gezegd moet worden, dat verzekeringen
van de tegenwoordige Duitsche regeering
niet genoeg zijn".
Tijdens de debatten had lord Snell als
eerste spreker het woord gevoerd namens
de Labouroppositie. Hij zeide: „Wij zien
helaas geen reden om tè veronderstellen,
dat de nazi-regeeringe van gedachten en
doelstelling is veranderd". Verder zeide hij:
„Wij moeten ervoor zorgen, dat wanneer
de vrede komt het een werkelijke vrede
is en geen wapenstilstand, tijdens welken
ieder, die dat wenscht, zich opnieuw zou
kunnen bewapenen en voorbereiden op
nieuwe daden van agressie.
Sprekende namens de liberale oppositie
zeide lord Samuel: „Ingevolge het optre
den van Rusland is er eenige bezorgdheid
ontstaan ten aanzien van de onderhandelin
gen, die gevoerd zijn tusschen Turkije en
de Sovjet-Unie.
Wij moeten echter erkennen, dat Turkije
gelijk heeft in zijn eigen belang vriend
schap te onderhouden met al zijn naburen
en wij behoeven geenerlei onvriendelijk
heid jegens ons zelve er in te zien, wan
neer het tracht die vriendschap te handha
ven en tevens de verplichtingen te hand
haven jegens Engeland en Frankrijk.
Lord Ponsonby sprak over den door de
regeering genoemden tijd van drie jaren
voor den oorlog. „Wij hebben eenige ver
antwoordelijkheid jegens onze oude vrien
den België, Nederland, Denemarken, Zwe
den en Noorwegen. Hun moeilijkheden
gaan ons aan. Wanneer de oorlog mocht
voortduren zou hun handel worden ont
wricht, hun bevolking uitgehongerd, hun
schepen tot zinken gebracht en ook zij
zouden lijden".
Halifax' antwoord
In zijn antwoord op de debatten zeide
minister Halifax o.a. dat hij niet in staat
was te voorspellen van welken aard die
voorstellen, wanneer zij al werden gedaan,
zouden zijn.
„Wat de verantwoordelijkheid voor den
oorlog betreft, is er naar ik veronderstel
nooit in de historie een geval geweest,
waarin de verantwoordelijkheid voor een
dompelen van Europa in een oorlog zoo
duidelijk rustte op één enkel individu".
„Vredesvoorstellen, van welken aard ook,
zullen overwogen worden in het licht van
drieërlei omstandigheden: in de eerste
plaats de omstandigheden waarin zij wor
den aangeboden, ten tweede de regeering
waardoor zij naar voren woren gebracht
en ten derde de zekerheid, die men zou
kunnen hechten aan eenigerlei overeen
komst, die denkbaar bereikt zou kunnen
worden".
In verband hiermee verklaarde de mi
nister nog: „Ejr is geen gevaarlijker werk
wijze dan onderhandelen onder bedreiging
met geweld. Stellig, noch dit land, noch
Frankrijk zullen onder den indruk van be
dreigingen er toe komen de beginselen te
laten varen, waarvoor zij den strijd hebben
opgenomen". Wat de regeering van
Duitschland betreft, hebben wij zeer bit
tere ervaringen over haar karakter en me
thoden.
Wat de waarborgen voor de toekomst
betreft hebben wij gezien, dat deze heer-
schers in Duitschland achtereenvolgens in
ternationale documenten, die zij hadden
onderteekerfd, verwerpen en de meest fun-
VOORTZETTING DER DEBATTEN TE
WASHINGTON
Het historische steekspel
Bij den aanvang van den tweeden dag
der debatten over het Amerikaansche neu-
traliteitsontwerp heeft senator Connally
het woord gevoerd. Hij verklaarde, dat
Duitschland spoedig zou beginnen met het
•tot zinken brengen van Amerikaansche
koopvaardijschepen, tenzij het embargo op
wapens werd ingetrokken en de Ameri
kaansche scheepvaart werd beperkt. Sche
pen der Vereenigde Staten waren aange
vallen of tot zinken gebracht door Duitsch
land, voordat Amerika ging deelnemen aan
den wereldoorlog, „niet omdat zij wapens
of munitie of oorlogstuig vervoerden, maar
omdat zij algemeen koopvaardij uitoefen
den en op grond van de theorie, dat de
vernieling van een dergelijken handel
Duitschland behulpzaam zou zijn en de ge
allieerden zou benadeelen".
Hij voegde hieraan toe: „Wat Duitsch
land in den wereldoorlog deed, zal het ook
in dezen oorlog doen. De onbeperkte duik-
bootoorlog tegen alle neutrale koopvaardij
is reeds begonnen. Duitschland aarzelde
niet onze schepen tot zinken te brengen,
vóór wij gingen deelnemen aan den wereld
oorlog en toen wij in vrede leefden. Het zal
ook thans niet aarzelen zulks te doen".
Voortgaande zeide Connally: „De Ver
eenigde Staten werden den wereldoorlog
ingesleept niet door den verkoop van wa
pens, maar door den verkoop van alge-
meene vrachtgoederen, weike Amerikaan
sche schepen vervoerden. Op gelijke wijze
brengt de bestaande wet een voortdurende
bedreiging mede, dat de Vereenigde Sta
ten in den oorlog zullen worden gestort door
het tot zinken brengen van Amerikaan
sche schepen en Amerikaansche ladingen.
De Vereenigde Staten gaan er niet toe over,
nadeel toe te brengen aan voordeelen, die
Duitschland genoot door zijn ligging en de
Vereenigde Staten hebben niet het recht
de natuurlijke voordeelen, die Groot-Brit-
tannië en Frankrijk wellicht genieten, te
weigeren of te kortwieken. Hoe kan
Duitschland zich er over beklagen, dat wij
wapens verkoopen aan oorlogvoerende na
ties, terwijl het zelf koopt van neutrale na
ties??"
De volgende spreker, senuior Vanden-
berg, verklaarde, dat een opheffing van het
embargo zou zijn „een opzettelijk onneu
trale daad, welke maar al te gemakkelijk
een voorloopster zou kunnen zijn van an
dere daden, wanneer de gewoonte eenmaal
begint".
Vandenberg vervolgde: „Bewust of niet,
maar grootendeels bewust, wordt ons ge
vraagd, af te wijken van de neutraliteits
politiek te behoeve van een oorlogvoeren
de, die grootelijks begunstigd wordt door
onze persoonlijke sympathie en tegen een
anderen oorlogvoerende, die grootelijks
zijn de oud-leerlingen over onze
gezellige clubs; de vele pret
tige avondjes en 't grandioos
slotbal. Ook [J zult enthousiast
zijn, want dit seizoen belooft
het weer „knal" te worden. Su
perieur onderwijs in beschaafd
en Katholiek milieu. 752
Onze Zondagclub 1 Oct. is ge
heel bezet. Nog enkele plaatsen
voor 8 Oct. Gevor
derden-, Studenten-, Midden
stands e.a. clubs vangen aan
na 15 Oct. (Militairen red.).
Inschr. dagelijks.
Al onze lessen uitsl. voor Kath,
Alphen. Inschrijving dagelijks
in kapsalon Stationsplein 7
veroordeeld wordt door onze persoonlijke
gevoelens. Naar mijn meening is dit de weg,
die ons zou kunnen leiden naar den oorlog
en dien weg wil ik niet vrijwillig inslaan".
Spr. verklaarde, dat het wapenembargo
het symbool was geworden der Amerikaan
sche neutraliteit en een opheffing zou door
de wereld opgenomen worden als een aan
duiding, dat Amerika partij kiest. „Iemand
zal voor den gek gehouden worden, hetzij
Amerika, dat de verzekering krijgt, dat de
wijziging volkomen vredelievend is, hetzij
de buitenlanders, die gelooven, dat het be-
teekent, dat wij onze teerling werpen".
Tijdens de neutraliteitsdebatten in den
Seraat heeft senator Edwin Johnson een
resolutie ingediend, waarin president Roo
sevelt verzocht wordt zich aan te sluiten
bij andere neutralen om aan te dringen op
een onmiddellijken wapenstilstand in
Europa.
DE AMERIKAANSCHE
VEILIGHEIDS-ZONE.
De president van Panama heeft Enge
land, Frankrijk en Duitschland officieel in
kennis gesteld van de verklaring, waarbij
een veiligheidszone langs de Amerikaan
sche kust wordt ingesteld.
In een resolutie op de Pan-Amerikaan-
sche conferentie had men den president
verzocht, zich met deze mededeeling te be
lasten.
Cordell Huil heeft in een verklaring in
zake het besluit een „veiligheidsgordel" te
vestigen betoogd, dat het eerste doel van
dezen gordel was, de Amerikaansche
scheepvaart te beschermen en een inmen
ging in den normalen handel tusschen de
Amerikaansche naties te voorkomen.
Hij voegde hieraan toe, dat voor het
oogenblik de er bij betrokken naties in de
wateren zouden laten patrounieeren, meer
om vast te stellen wat geschiedt, dan ter
verdediging va nde veiligheidszone.
VAN HET VATICAAN
DE PAUS KEERT 16 OCTOBER NAAR
HET VATICAAN TERUG.
Z. H. de Paus zal 16 October zijn zomer
residentie Castel Gandolfo verlaten om
naar het Vaticaan terug te keeren.
KM MINSK
Momenteel onderhandelen de ministers
van Buitenlandsche Zaken van Letland en
Litauen met Moskou. Volgens de Russische
pers zouden deze landen verzocht worden
een soortgelijk pact te teekenen als Est
land
Hiermede zou de Sovjet-Unie eenige
vloot- en luchtbases opeischen in bovenge
noemde landen.
Men acht het niet uitgesloten, dat, inge
val van agressie Sovjet-Rusland in Litauen
en Letland het recht van doortocht zal
vragen.
Reeds werden genoemd de Letlandsche
havens Libau en Windau, die voor Sovjet
controle in aanmerking zouden komen.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat Sovjet-
Rusland geneigd zou zijn tegenover Litauen
toezegging te doen, aangaande den afstand
van Wilna, een gebied dat vroeger bij Li
tauen behoorde.
Het kaartje geeft verder de nieuwe
grenzen weer, na het verdwijnen van Po
len; de voornaamste Oostzeehavens en
het Spoorwegnet tusschen Duitschland
(Oost-Pruisen) en Sovjet-Rusland zijn ver
der hierop aangegeven.
