DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Italië neemt geen
vredes-initiatiel
3tezfi de mede neg- een datiö?
Mussolini wil geen initiatief nemen
Vjiy-dag-tniddag- ffiy-fo-dag-frifeen&atrwi
%)-z S ':ad
ap den Uizxg.
DONDERDAG 5 OCTOBER 1939
31ste Jaargang No. 9457
3>e, Ccld^ch^Sou^ant
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
De lectuur van
heiligen-levens
Er z;jn menschen, die heel veel lezen,
en.... de móóiste lectuur ongelezen latèn.
Vraag hun 'ns, hoe vaak zij lezen en
herlezen de H. Schrift, het Boek der Boe
ken!Vraagt hun 'ns, of zij wel ooit
een heiligen-leven hebben gelezen!
Wij hebben eenige weken achtereen
iederen dag in onze courant een klejn ge
deelte uit den Bijbel afgedrukt, óók om
te trekken de belangstelling van onver
schilligen en lauwen naar de H. Schrift,
ons door God geschonken bron van wijs
heid en deugd.
Een heiligen-leven! Er bestaan nóg
voorcordeelen uit den tijd, waarin vele
boeken met heiligen-levens werden uitge
geven, welke noch historisch noch lite
rair noch typografisch, vaak ook niet re
ligieus, op een behoorlijk-verantwoord peil
stonden.
Daar is echter een verheugende, eer
zéér verheugende verbetering gekomen.
Nóg verschijnen er wel boeken met hei
ligen-levens, welke aan de oude vooroor-
deelen tegen de lectuur van heiligen-levens
nieuw voedsel geven. Maar groot is het
aantal voortreffelijk geschreven heiligen
levens.
Prof. Verhaar heeft op deze belangrijke
kentering in de moderne hagiographie
(beschrijving van heiligen-levens) gewe
zen in een paar interessante „Schild"-
artikelen.
En de hoofdredacteur van het „Schild"
besluit zijn beschouwingen aldus:
„Aan het slot van' deze beschouwin
gen willen wii nogmaals met nadruk
wijzen op de groote geestelijke waarde
van goed geschreven êri goed gelezen
Heiligen-levens. De Heiligen zijn de
machtige manifestatie van Gods
overvloedige genaden-uitstorting en
van den heiligenden invloed van
Christus' Heilige Kerk gedurende alle
eeuwen. Zij brengen, wat Christus ge
leerd heeft, in praktijk in den over-
treffenden trap, terwijl wij misschien
nauwelijks den stellenden trap'berei
ken. Zij zijn op heroïeke wijze de tref
fende navolgers van Christus: opdat
wij het van hen zouden worden, gelijk
Paulus vermaant (I Cor. 11:1). Juist
omdat zij menschen waren met hun
menschelijke zwakheden, zooals wij,
kunnen wij beter begrijpen hun strijd
en lijden, hun medewerken met Gods
genaden, hun heldhaftig overwinnen.
Al was de genade in hen nog zoo over
vloedig laat het zelf zijn: buitenge
woon en wonderdadig nooit waren
zij zóó heilig geworden, als zij niet al
hun krachten geconcentreerd hadden
op zelfoverwinning en zelfverlooche
ning, zonder daarbij voor lijden en
boete op zij te gaan. En Gods genade
moge een beslissende rol gespeeld
hebben in hun leven, nooit verloren zij
echter hun eigen persoonlijkheid of in
dividualiteit. Zoowel eg^; Franciscus
van Assisië als een Ignatius van Loyo
la, die toch geheel verschillende per
soonlijkheden waren en zelfs dat per
soonlijk cachet op hun stichtingen
wisten te drukken, zijn beiden evenzeer
supernatureele heldenfiguren in de
zelfde Kerk geworden. Daardoor zul
len ook wij, die in karakter en aard
verschillen, onder leiding van Gods
genade verschillend getrokken
worden tot bewondering en navolging
van uit elkaar loopende Heiligen. Wij
allen kunnen sterren aan Gods hemel
worden, maar die sterren zullen ver
schillen in glans en kleur en inten
siteit: „In d'ongelijkheid is Gods heer
lijkheid gelegen" (Vondel)".
Wij meenen, dat het nuttig is, in zoo
breed mogelijken kring de aandacht te
richten op de zeer lezenswaardige, zeer
interessante voor wie een gezond be
grip heeft van „interessant" moderne
hagiographie.
Er is vandaag weinig verandering te be
speuren in de politieke situatie.
De indruk van gisteren dat Italië niet van
plan is om het initiatief te nemen tot een
vredesvoorstel wordt bevestigd. Evenals de
meening vasteren voet krijgt, dat Italië zich
buiten den oorlog wil hóuden.
Volgens Reuter heeft de omroeper van
den zender Rome gisteravond voor den mi
crofoon verklaard: „De Italiaansche poli
tiek beoogt te voorkomen, dat de tweede
Europeesche oorlog zich uitbreidt en afme
tingen aanneemt, die voor de menschheid
noodlottig zouden zijn". De omroeper voeg
de hieraan toe: „Er is geen reden om aan
te nemen, dat Italië zich in dé krijgsver
richtingen zou mengen, tenzij het dat zou
doen tot zijn eigen verdediging of tot ver
dediging van zijn belangen". Hij zeide ver
der, dat de Italiaansche regeering geen
initiatief zou nemen -voor het bijeenroepen
van een vredesconferentie, ofschoon zij be
reid is moreelen en diplomatiëken steun te
verleenen aan elk initiatief, dat een rege
ling van het conflict zou kunnen brengen.
Erg optimistisch is men daaromtrent in
Italië niet. Volgens Reuter is de Italiaan
sche krantenlezer getroffen door het ach
terwege blijven van groote koppen na het
bezoek van graaf Ciano aan Hitier en trekt
hij hieruit de conclusie, dat welke de voor
stellen van Berlijn ook mogen zijn, Italië
deze niet geheel tot dé zijne zou kunnen
maken. Men is van meening, dat tusschen
Rome en Berlijn besprekingen worden ge
houden om dé voorstellen zoo aanvaardbaar
mogelijk te maken, alvorens ze bekend te
maken.
Wellicht is hieraan het uitstel toe te
schrijven, dat gekomen is in de redevoering
welke Hitler in den rijksdag wil houden.
Deze rede zou eerst Woensdag worden ge
houden, doch is thahs vastgesteld op Vrij
dag.
Chamberlain, Halifax en Daladier heb
ben het nog eens duidelijk gemaakt, dat
Engeland en Frankrijk vasthouden aan hun
primair oorlogsdoel, n.l. niet langer te dul
den, dat Europa door het regiem van Hitier
wordt geterroriseerd.
Hoe op die manier een aannemelijk vre
desvoorstel van Duitschen kant kan worden
gedaan, is ons voorloopig nog niet duidelijk.
Wachten wij echter af, wat Hitier morgen
te zeggen zal hebben.
VREDESOFFENSIEF
MISLUKT?
EEN OFFICIEELF TEGENSPRAAK.
Het officie el 3 Italiaansche persbu
reau Stefani spreekt tegen, dat Mus
solini bezig zou zijn, een plan voor een
vredesconferentie te bestudeeren. Bij
den huidigen stand van zaken zal
Italië een dergelijk initiatief niet ne
mén, aldus Stefani.
Te Rome is men volgens Reuter van oor
deel, dat aan de Italiaansche aspiraties nog
met is voldaan en men ziet ook niet in,
dat het tot stand komen van een vrede
hieraan thans iets zou veranderen. Som
mige Italianen zijn van oordeel, dat, als
Engeland zich zou neerleggen bij de ver
nietiging van Polen, het zijn recht zou
verspelen, beschouwd te worden als het
bolwerk van de internationale politieke
moraliteit. In veles Italiaansche kringen
heeft men met opluchting kennis genomen
van de Britsche vastbeslotenheid, niet toe
te geven, aldus Reuter.
Volgens United Presse is de laatste hoop
der nazi's op succes van het „vredes-offen-
sief" snel verdwenen, toen de inhoud van
Chamberlain's Lagerhuisrede te Berlijn
bekend werd.
Hitier en de andere nazi-leiders werden
onmiddellijk van dezen inhoud op de
hoogte gesteld.
In officieele kringen te Berlijn weigerde
men commentaar te leveren. Men bepaal
de zich tot de opmerking, dat Chamber
lain's speech'niets bijzonders bevatte.
Het officièele Duitsche antwoord zal in
Hitler's rijksdag-rede gegeven worden.
Ds Duitsche Rijksdag komt n.l. Vrijdag
middag om twaalf uur bijeen voor het
aanhooren van een verklaring der Rijks-
régeering.
De algemeene indruk in goed-ingelichte
kringen van neutrale waarnemers te Ber
lijn is, dat Chamberlain's rede een min of
meer botte verwerping beteekent van mo
gelijke Duitsch-Russische en Italiaansche
vredespogingen, in weerwil van Chamber
lain's verklaring, dat hij bereid is derge
lijke voorsteken aan een onderzoek te on
derwerpen.
In deze kringen voorziet men, dat
Duitschland tengevolge van het mislukken
van het „vredes-offensief". een geweldig
offensief van de luchtmacht en de vloot
zal inzetten, teneinde de blokkade snel te
breken en de oorlog tot een snelle beslis
sing te brengen.
Onderwijl echter gaat men in Duitsch
land door, zich economisch op een langen
duur van den oorlog in te stellen; Zoo ver
nemen wij, dat de volgende week een
Duitsche handelsdelegatie, bestaande uit
zes en twintig personen zich naar Mos
kou* zal begeven, teneinde de mogelijkhe
den te onderzoeken, om den Duitsch-Rus-
sischen handel nog meer uit te breiden.
DE WEIGERING VAN MUSSOLINL
Waarom werd geen communiqué
verspreid?
In welingelichte kringen,- aldus schrijft
ce diplomatieke redacteur van Reuter,
wordt groot gewicht gehecht aan de te Ro
me uitgegeven officieele verklaring, dat
„m de bestaande omstandigheden Italië
geen initiatief ?al nemen" met betrekking
t< 1 een vredesconferentie. In deze kringen
brengt men deze .Verklaring in verband
met het feit, dat na het bezoek van Ci'ano
aan Bérlijn geen communiqué is uitgege
ven en ziet men erin, dat de Düce gewei
gerd heeft de vredesplannen van Hitier te
sleunen. D.it is van te meer beteekepis, al
dus de redacteur, omdat Chamberlain eer
gisteren verklaard heeft, ieder voorstel te
zullen onderzoeken in het licht van de
voorwaarden, die hij tevoren had omschre
ven.
Klaarblijkelijk voldeden de Duitsche
p annen aan deze voorwaarden niet en
heeft Mussolini besloten geen verantwoor
delijkheid voor het indienen der voorstel
len te aanvaarden. Ook de zinsnede „in
de bestaande omstandigheden" wordt zeer
bezwaarlijk geacht, daar deze bestaande
omstandigheden den staat van oorlog tus
schen Duitschland en Frankrijk en Enge
land, alsmede de neutraliteit van Italië,
insluiten. Dat na Ciano's bezoek aan Ber
lijn geen communiqué is gepubliceerd,
wordt waarschijnlijk aldus de redacteur,
verklaard door de omstandigheid, dat de
beide regeerir.gen over de bewoordingen
niet tot overeenstemming konden komen
en dat een communiqué slechts gepubli
ceerd zou worden, indien de Duce met de
Duitsche voorstellen instemde. Daar hij
zijn goedkeuring niet heeft gegeven, zal
he1 communiqué nooit het licht zien. Het
is, zoo besluit de redacteur van Reuter, zeer
ongewoon dat na een dergelijk belangrijk
officieel bezoek geen mededeeling wordt
gepubliceerd.
MOLOTOF NAAR BERLIJN?
De „National Zeitung" te Bazel verneemt
uit Berlijn, dat Molrtof waarschijnlijk bin
nenkort een bezoek aan Berlijn zal bren
gen
De „Arbeiderbladen" publiceert een on
derhoud met een Sudeten-Duitsch socialis
tisch leider, die volgens het blad verklaar
de, dat in Bohemen en Moravië een sterk
anti-Duitsch front wordt gevormd. Dit
front,, aldus zeide hij, vereenigt alle par
tijen van communisten tot fascisten en
wacht slechts op het oogenfclik van een
werkelijken crisis om zich tegen Duitsch
land te keeren.
EEN HAVASBERICHT OVER
VON MACKENSEN.
Uit Zürich meldt Havas, dat de feeste-
telijkheden, die men had willen organisee-
rer ter gelegenheid van den 90sten ver
jaardag van von Mackensen, zijn afgezegd,
daai de maarschalk geweigerd heeft er
deel aan te nemen. In militaire kringen in
Duitschland heeft deze houding beweging
gewekt. Men zegt, dat von Mackensen door
zijn' weigering uitdrukking wilde geven
©an zijn verontwaardiging over den dood
van von Fritsch, dien hij aan den wrok
van Hitier zou hebben toegeschreven.
Installatie algemeen
steuncomité 1939
PRINSES JULIANA EERE-PRESIDENTE.
In de groote vergaderzaal van het depar
tement van binnenlandsche zaken is heden
middag te drie uur het algemeen steun
comité 1939 geïnstalleerd.
De eere-presidente van het comité, H.K.H.
Prinses Juliana, verrichtte de plechtigheid
der installatie door het. uitspreken van de
volgende rede:
Dames en heeren.
Ik heb het voorrecht U allen hier harte
lijk welkom te heeren, en U aank te be
tuigen, omdat U van dit te vormen comité
deel wilt uitmaken met uw veelzijdige ga
ven. Ook begroet ik hier met erkentelijk
heid de interdepartementale commissie, die
bij onzen arbeid het onontbeerlijk contact
met de rëgeering zal onderhouden.
Wij allen zitten hier, omdat wij door
drongen zijn van het belang van, de nood
zaak van, de urgentie om tegemoet té
komen aan velen in ons vaderland, die in
nood verkeëren, tengevolge van de tragi
sche huidige omstandigheden. Ons is door
de regeering een belangrijke taak van
coördineering, en eventueel aanvulling van
steun verleening opgedragen.
Met groote erkentelijkheid zien wij hier
den figuur van steedsraad mr. J B. Kan in
de zoo verantwoordelijke voorzittersfunctie.
Onder zijn leiding zullen zoo dadelijk de
te bespreken vraagstukken worden aange
roerd.
Met den wensch, dat dit werk voor velen
tot hulp en tot zegen mag worden, instal
leer ik u tot leden van dit algemeen steun
comité 1939.
De voorzitter van het comité, staatsraad
mr. J. B. Kan, hield vervolgens de volgen
de rede:
Koninklijke Hoogheid.
Naar het bekepde woord van een be
roemd romeipséh redenaar zijn er deugden,
die rnen m een slaaf waardeert en deugden,
die een Vorst sieren. Het moge van pas zijn
dit woord te dézer plaatse in herinnering
te brengen, nu U K.k. wederom getuigenis
aflegd van uw medeleven in het wel en
wee van het Nederlandsche volk. Het zou
in den lande zelfs eenige verwonding wek
ken, indien een comité als het onze moest
arbeiden zonder prinses Juliana hare eere
presidente te mogen noemen.
Met de instelling van het algemeen steun
comité 1939 beoogt de regeering te coör-
dineeren, min of meer te overkoepelen de
steunmaatregelen, welke uitgaan van het
nationale fonds voor bijzondere nooden, de
Koninklijke vereeniging tot steun aan mi
liciens en andere organen. Nevens het be
vorderen van eenheid bij het verleenen van
tegemoetkomingen, zal in zoo ruim rhpge-
lijke mate steun zijn te verleenen, hetzij
door bemiddeling van bestaande lichamen,
hetzij rechtstreeks.
In bange, droeve dagen komt méér dan
ooit tot uitdrukking, hoezeer het Neder
landsche volk zich één gevóélt, hoezeer de
nooden van anderen ook de onze zijn. De
groote meerderheid dergenen, die nog iets
te verliézen hebben, erkent een moreelen
alimentatieplicht.
Hoeveel er ook gevergd wordt van hen,
die men de bezittende klasse pleeg* te noe
men, wij wagen het te vertrouwen, dat onze
geldelijke zorgen niét weinig zullen verlicht
worden door de offervaardigheid onzer
medeburgers.
In dit vertrouwen aanvaarden wij de
moeitevolle taak, die de regeering op onze
schouders legde, gesterkt door de gevoel
volle woorden, welke U K.H. ter installatie
van ons comité wel heeft willen spreken.
SLECHT WEER AAN HET
WESTELIJK FRONT.
PARIJS, 5 October (A.N.P.). Sinds een
paar dagen is het slecht weer in het gebied
van het front, waardoor niet alleen eenige
operaties der grondstrijdkrachten werden
beperkt, doch ook de operaties der lucht
macht.
Er, valt veel regen, doch er is ook een
krachtige wind. Het wolkendek hangt laag.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
PARUS, 5 October (A.N.P.) Het Fran-
sche legerbericht van hedenochtend luidt:
„De artillerie was op verscheidene pun
ten van het front bij tusschenpoozen in
actie".
HET DUITSCHE LEGERBERICHT.
BERLIJN, 5 October. (A.N.P.) Het
opperbevel der Duitsche weermacht maakt
bekend:
In het Oosten werd de gisteren begon
nen zuivering van het gebied ten Oosten
van den Weichsel van op zichzelf staande
Poolsche troepenafdeelingen voortgezet.
In het. Westen slechts geringe activiteit
van artillerie en verkenningsvliegtuigen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
MUSSOLINI WIL GEEN VREDESINI
TIATIEF ONDER DE HUIDIGE OMSTAN
DIGHEDEN NEMEN. (1ste blad).
REDE VAN LORD HALIFAX IN HET
BRITSCHE HOOGERHUIS. (2de blad).
DALADIER ZET FRANKRUKS OOR
LOGSDOEL UITEEN. (2de blad).
Binnenland
INSTALLATIE ALGEMEEN STEUN-
COMITé 1939 (1ste blad).
PETROLEUMBESCHIKKING VASTGE
STELD, WELKE ZAL GELDEN, ALS DIS
TRIBUTIE ZAL INGAAN (1ste blad).
NOODWETJE INGEDIEND, OM TERUG
BETALING VAN COLLEGEGELDEN MO
GELIJK TE MAKEN (1ste blad).
ENGELAND EN HET AMERIKAANSCHE
STAAL.
LONDEN, 5 October (A.N.P.) Naar de
staal-correspondent van de .Financial
News" meldt, worden de berichten om
trent omvangrijke Britsche staalorders in
de Vereenigde Staten voorbarig geacht.
Men wijst in dit verband op het feit, dat
de positie van Engeland, vergeleken met
het begin van den vorigen oorlog, radicaal
is veranderd. Bedroeg toen de effectieve
capaciteit der staalindustrie nauwelijks 8
millioen ton, thans bedraagt deze ruim 14
millioen ton per jaar. De productie van
Frankrijk is sindsdien verdubbeld, zoodat
dit land in staat is op het oogenblik om
streeks 10 millioen ton staal per jaar te
produceeren.
In tegenstelling met de situatie in 1914,
toen het grootste deel van den Franschen
handel in de eerste weken van den oorlog
vc-lkomen gedesorganiseerd was, kan thqns
worden gezegd, dat de geheele Fransche
industrie intact js gebleven.
Van bglang is tenslotte het feit, dat ook
de staalpröductie in de Dominions belang
rijk is gestegen. Deze landen worden ge
acht groote hoeveelheden naar Engeland te
kunnen verschepen. De toekomstige aan
koop van Amerikaansch staal wordt niet
uitgesloten geacht, indien de oorlog gerui-
men tijd duurt, hoewel, aldus genoemd
blad, Engeland waarschijnlijk meer invloed
zal hebben op het vaststellen van den prijs
dan in den oorlog van 1914.
OORLOGSBODEMS PATROUILLEEREN
IN DE ZWEEDSCHE WATEREN.
KOPENHAGEN, 5 October. (A.N.P.)
Volgens een telegram uit Stockholm is de
Zweedsche vloot voor de Westkust onder
leiding van admiraal Aakamark, bestaan
de uit een slagschip, twee terpeboot jagers,
twee duikbooten en een aantal kleine oor
logsschepen, begonnen met de patrouillee
ring in de Zweedsche territoriale waterén.
Zij worden bijgestaan door een honderd
tal andere schepen. De moeilijkheid, vol
doende loodsen te krijgen met kennis der
grens van de territoriale wateren, maakt
het convoyeeren bijzonder noodig.
ZEESLAG BIJ HELGOLAND?
KOPENHAGEN, 5 October. (A.N.P.)
Verklaard wordt, dat gisteren ter hoogte
van Tsbjerg geluid is waargenomen, dat
op kanonvuur geleek.
De berichten geven in zekere kringen
aanleiding tot de veronderstelling, dat te»
hoogte van Helgoland misschien een zee
slag heeft gewoed.
Tot nu toe was te Londen nog geen en
kei bericht over een dergelijken slag t
verkrijgen, aldus Reuter.
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons
In het jaar 1933 verklaarden 17
Anglikaansche geestelijken in een
schrijven aan den Anglikaanschen
Bisschop van Nottingham, dat het
naar hun overtuiging Gods wil
was. dat de Engelsche staatskerk
zich met de Moederkerk ver
zoende. De Bisschop antwoordde
„De eenige Unie. welke voor de
Anglikaansche Kerk beteekenis
heeft, is de unie met Rome. de
stad op den Berg".
