Grens- en vriendschapsverdrag
tusschen Berlijn en Moskou
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het broedsel van
Moskou
Cen cbdeiai av&ie&nflain&ten yeteehend
Poging om het odium van den oorlog
op Engeland en Frankrijk te schuiven
Verklaring van Berlijn en Moskou
Grens- en vriendschapsverdrag
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1939
5 30ste Jaargang Nq. 9452
Ste Geid&eHeSoti/fco/rit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 3.
Giro 103003. Postbus 11.
DU nummer beslaat uil
vier bladen.
Wat er dezer dagen in Moskou is uitge
broed, wordt vandaag den volke getoond.
Het zijn een paar verdragen.
Vooreerst een gezamenlijke verklaring
van de Duitsche en Russische regeeringen,
dat zij den vrede wenschen en pogingen
zullen doen om den oorlogstoestand in het
Westen te doen ophouden. Lukt dat niet,
dan is het volgens de beide regeeringen
uitgemaakt, dat Engeland en Frankrijk ver
antwoordelijk zijn voor den oorlog en zul
len Berlijn en Moskou gezamenlijk overleg
plegen.
Beteekent dat een soort entente cor
diale zooals tusschenEngeland en Frank
rijk reeds voor den oorlog bestond, een
soepel vriendschapsverdrag? Die entente
berust bij de Westersche democratieën op
een gelijkheid van inzicht en belangen.
Waarop berust die gelijkgezindheid bij Ber
lijn en Moskou?
Voorts is besloten tot een nieuwe grens
regeling in Polen. De nieuwe lijn loopt nu
aanzienlijk meer naar 't Oosten, wat de ge
dachte weer doet rijzen aan mogelijke plan
nen tot oprichting van een soort Poolsch
bufferstaatje of Protectoraat.
Tenslotte is er een economische overeen
komst gesloten.
Naast deze Duitsch-Russische pacten is
er ook een verdrag gepubliceerd, dat ge
sloten is tusschen Moskou en Estland. Deze
overeenkomst, welke voor tien jd'ar is aan
gegaan, houdt o.m. in, dat.de Sovjet Unie
het recht, krijgt vloot- en luchtbases te ves
tigen op Estlandsch grondgebied, welke be
waakt mogen worden door Russische mili
tairen.
Hiermede, is de bedreiging var de Est-
landsche onafhankelijkheid voorloopig af
gewend.
Men vraagt zich echter af, of naderhand
niet weer opnieuw blijken zal, dat er nog
andere afspraken gemaakt zijn, welke niet
zijn gepubliceerd. In 't bijzonder ligt het
voor de band,- dat dit geschied is tusschen
Molotof en von Ribbentrop.
De beoordeeling .vaa de .waarde van de
gesloten accoorden. is .voor een groot deel
afhankelijk .van.de wetenschap wat er ach
ter steekt.
Van belang is in elk geval de economi
sche overeenkomst, welke Duitschland in
staat stelt een veel grooteren tegenstand te
bieden aan de Engelsche economische druk
dan anders het geval zou zijn geweest. Maar
van den anderen kant vormt deze Russische
hulp geen verrassing; men was er wel op
voorbereid dat Duitschland verscheidene
Russische producten zou kunnen koopen
Dat vooruitzicht heeft Engeland en
Frankrijk niet weerhouden om den oorlog
door te zetten en het laat zich
vooralsnog niet aanzien, dat zij zullen wij
ken voor het vredesoffensief, dat nu ook
van die kant is ingezet.
Er blijkt uit het sluiten van de Duitsch-
Russische overeenkomsten wel, dat het
samengaan van Duitschland en Rusland
zich verder uitstrekt, dan men in Engeland
en Frankrijk had gesuggereerd.
De overeenstemming gaat blijkbaar ver
der dan de verdeeling van Polen.
Tot hoever? Dat weten wij nog niet.
Het is nog te vroeg om de beteekenis van
de uitgebroede Moskousche eieren te kun
nen- peilen.
Hoewel nog geen officieele reactie in
Engeland vernomen was, wordt, volgens
den diplomatieken correspondent van Reu
ter, in welingelichte kringen te Londen uit
eengezet;
1. Chamberlain heeft in zijn jongste ver
klaring gezegd, dat de Russische actie niet
van invloed zou zijn op de vastberadenheid
van Groot-Brittannië en Frankrijk den oor
log voort te zetten, totdat hun bedoelingen
zullen zijn verwezenlijkt.
2. Hoewel men overleg voorstelt met
vriendschappelijk gezinde mogendheden
voor een regeling van den staat van oorlog
tusschen Engeland, Frankrijk en Duitsch
land sluit het Russisch-Duitsche pact iedere
inmenging uit in de te Moskou bereikte
regeling inzake Polen.
3. Hoewel het pact de voortzetting van
den oorlog onder oogen ziet, voorziet het
alleen in overleg tusschen Duitschland en
Rusland; met andere woorden Duitschland
zou moeten betalen met verdere conces
sies voor een eventuee'le militaire hulp van
Rusland.
4. Hoewel het duidelijk is, wie de Russen
en de Duitschers op het oog hebben bij
hun uitdrukking „vriendschappelijk gezin
de mogendheden" zal het niet makkelijk
zijn vele neutralen te krijgen om het voor
gestelde initiatief te nemen, daar dit zou
neerkomen op het onderschrijven, althans
vergoelijken van de verkrachting van Polen,
aldus de dipilomatieke medewerker van
Reuter.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
„De besprekingen tusschen rijksminister van buitenlandsche zaken
von Ribbentrop en de Sovjet Russische staatslieden, den chei der regee
ring en volkscommissaris van buitenlandsche zaken Molotof en den
heer Stalin, zijn in tegenwoordigheid van den Duitschen ambassadeur
te Moskou, graaf von der Schulenburg, in den loop van den nacht ten
einde gebracht.
Als resultaat der onderhandelingen zijn de volgende overeenkomsten
onderteekend:
Nadat de regeering van het Duitsche Rijk en de regeering der Sovjet
Unie door het vandaag onderteekende verdrag de uit het verval van
den Poolsche staat voortvloeiende kwesties definitief hebben geregeld,
en daarmee een zeker fundament hebben geschapen voor een duur-
zamen vrede in Oost-Europa, geven zij overeenstemmend uitdrukking
aan de opvatting, dat het in overeenstemming zou zijn met de werke
lijke belangen van alle volkeren aan den thans tusschen Duitschland
eenerzijds en Engeland en Frankrijk anderzijds bestaanden oorlogs
toestand een einde te maken.
De beide regeeringen zullen daarom haar gemeenschappelijke be
moeiingen, eventueel in overleg met andere bevriende mogendheden,
erop richten dit doel zoo spoedig mogelijk te bereiken.
Mochten evenwel de bemoeiingen der beide regeefingen zonder
resultaat blijven, dan zou daarmede het feit zijn vastgesteld, dat Enge
land en Frankrijk verantwoordelijk zijn voor de voortzetting van den
oorlog, waarbij in geval van een voortduren van den oorlog de regee
ringen van Duitschland en van de Sovjet-Unie elkander wederzijds over
de vereischte maatregelen zullen raadplegen.
De Duitsche Rijksregeering en de regeering der Sovjet-Unie beschou
wen het na het uiteenvallen van den tot hu toe bestaan hebbenden
Poolschen staat uitsluitend als haar taak in deze gebieden de orde en
rust le herstellen en den daar wonenden bevolkingen een in overeen
stemming met den volksaard zijnd vreedzaam bestaan te verzekeren.
Te dien einde zijn zij het over het volgende eens geworden:
Art. 1. De regeering van het Duitsche Rijk en de regeering der Sovjet-
Unie stellen als grens van de belangen der wederzijdsche rijken in het
gebied van den tot nu bestaan hebbenden Poolschen staat de linie
vast, v/elke in bijgaande kaart is aangegeven en welke in een aanvul
lend Protocol nader zal worden omschreven.
Art. 2. Beide partijen erkennen de in art. 1 vastgestelde grens van de
belangen der wederzijdsche rijken als definitief en zullen iedere inmen
ging van derde mogendheden in deze regeling van de hand wijzen.
Art. 3. In de gebieden ten Westen van de in art. 1 aangegeven lijn
neemt de Duitsche Rijksregeering de vereischte nieuwe regeling van
staatszaken op zich, in de gebieden ten Oosten van deze lijn de regee
ring der Sovjet Unie.
Art. 4. De regeering van het Duitsche Rijk en de regeering der Sovjet-
Unie beschouwen vorenstaande regeling als een zeker fundament
voor een voortgaande ontwikkeling der vriendschappelijke betrekkin
gen tusschen haar volken.
Art. 5. Dit verdrag wordt geratificeerd en de ratificatie-oorkonden zul
len zoo spoedig mogelijk te Berlijn worden uitgewisseld.
Het verdrag treedt met de onderteekening in werking.
Economische plannen
De voorzitter van den Raad van Volks
commissarissen en Volkscommissaris van
Buitenlandsche Zaken Molotof heeft 't vol
gend schrijven gericht tot den Rijksminis
ter van buitenlandsche zaken:
Mijnheer de rijksminister,
Met referte aan onze besprekingen heb
ik de eer u hiermede te bevestigen, dat de
regeering der Sovjet-Unie op grond en in
den zin van de door ons bereikte algc-
meene politieke overeenkomst van zins is
met alle middelen de economische betrek
kingen en het goederenverkeer tusschen
Duitschland en de Sovjet-Unie te ontwik
kelen.
Te dien einde zal door beide partijen een
econmisch program worden opgesteld op
grond waarvan de Sovjet-Unie Duitsch
land grondstoffen zal leveren, welke
Duitschland zijnerzijds door industrieele
over langen tijd loopende leveranties zal
compenseeren. Daarbij zullen beide par
tijen dit economische program zoodanig op
zetten, dat het DuitschSovjet Russische
goederenverkeer voor wat zijn volumen
aangaat het in het verleden bereikte maxi
mum weer zal bereiken. Beide regeeringen
zullen voor de tenuitvoerlegging van voren
staande maatregelen onverwijld de ver
eischte instructies geven en er voor zorgen,
dat onderhandelingen zoo snel mogelijk zul
len wórden gevoerd en ten einde gebracht.
Aanvaard, mijnheer de rijksminister, op
nieuw de verzekering van mijn hoog
achting. w.g. MOLOTOF.
ANTWOORD VAN VON RIBBENTROP.
De Duitsche rijksminister van buiten
landsche zaken von Ribbentrop heeft zij
nerzijds in een aan den leider der Sovjet-
Russische regeering en volkscommissaris
van buitenlandsche zaken gericht schrijven
de ontvangst van bovenstaanden brief be-
bestigd.
Het antwoord van Rijksminister van bui
tenlandsche zaken von Ribbentrop herhaalt
de tot hem gerichte uiteenzettingen van Mo
lotof en besluit met de woorden:
„Namens en in opdracht van de regee
ring van het Duitsche Rijk stem ik in deze
mededeeling toe en stel ik er u van in ken
nis, dat de regeering van het Duitsche Rijk
ook harerzijds in dezen geest het noodige
zal laten doen."
DE DUITSCH-RUSSISCHE GRENSLIJN.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt mede:
Een bijlage op het document inzake het
Duitsch-Sovjet-Russische grens- en vriend
schapsverdrag geeft een beschrijing van de
grenslijn.
De grenslijn begint aan het Zuidelijke
punt van Litauen loopt vandaar over het
algemeen in Westelijke richting ten Noor
den van Augustowo tot aan de grens van
het Duitsche Rijk en volgt deze grens tot
de rivier Pisia. Vandaar volgt zij den loop
van de rivier Pisia tot Ostrolenka. Vervol
gens loopt zij in Zuid-Oostelijke richting
totdat zij den Bug bij Nur raakt. Zij loopt
verder langs len Bug tot Krystnopol, buigt
dan naar het Westen en lopt Noordealijk
van Rawa Ruska en Lubaczow tot den San.
Van hier volgt zij den loop van de rivier
San tot aan de bron.
MAALTIJD OP IIET KREMLIN.
Gisteravond heeft Molotof ter eere van
den Duitschen minister van Buitenlandsche
Zaken, von Ribbentrop. op het Kremlin een
maaltijd aangeboden, waaraan onder meer
werd deelgenomen door Stalin, Worosjilof,
den Volkscommissaris van oorlog, den
plaatsvervangenden commissaris van bui
tenlandsche zaken, Potemkin, den Russi-
schen ambassadeur te Berlijn, den handels
vertegenwoordiger der Sovjet Unie te Ber
lijn, den Duitschen ambassadeur te Mos
kou, den gouwleider van Dantzig, Forsler,
er. de heeren van het gezelschap van von
Ribbentrop. In een reeks toespraken gaf
men uiting aan den wederkeerigen wensch
tot verdere uitbreiding der politieke en eco
nomische betrekkingen.
Na den maaltijd bracht van Ribbentrop
een bezoek aan de balletvoorstelling in de
Opera. Na middernacht werden de bespre
kingen op het Kremlin voortgezet.
Reuter seint over dit banket: „Vooraan
staande bolsjewiki, zooals Stalin, Molotof,
Worosjilof, Kaganowitsj, Mikojan, Potem
kin en Lozovsky, hebben hun vroegere nazi
vijanden tijdens een banket op het Kremlin
geëerd. Geen vertegenwoordiger van een
Westelijke mogendheid is zóó te Moskou
gefêteerd. Tot de dischgenooten van von
Ribbentrop behoorden twee Joden, Lazar
Kanagowitsj en Abraham Lozovsky. Het
was waarschijnlijk voor het eerst, dat van
Ribbentrop met Joden aan tafel zat. Vol
gens mededeeling uit Duitsche bron werd
het banket gekenmerkt door een zeer har
telijke atmosfeer. In de wederzijdsche toe
spraken gaf men uiting aan den wil tot
verdere samenwerking en goede buurbe-
trekkingen".
DE POSITIE VAN ROEMENIc.
Men heeft te Boekarest met een zekere
verlichting kennis genomen van de geruch
ten, volgens welke de besprekingen te Mos
kou met von Ribbentrop en Saradjogloe
zouden leiden tot een Zwarte Zee-pact. Een
dergelijk voorstel is maanden geleden niet
formeel door Litwinof naar voren gebracht,
doch men is er toen niet op ingegaan, om
dat de kleinere landen de Duitsche reactie
op een Russisch initiatief vreesden.
Nu Duitschland en Rusland het eens zijn
over de ontwerpen, die aan de kleine sta
ten zullen worden voorgelegd, zullen deze
staten waarschijnlijk elk voorstel aanvaar
den, dat hun rust zou verzekeren en tege
lijkertijd hun onschendbaarheid zou hand
haven.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DUITSCH-RUSSISCHE VERDRAGEN
TE MOSKOU ONDERTEEKEND (le blad).
OOK MET ESTLAND HEEFT MOSKOU
EEN VERDRAG GESLOTEN (2e blad).
DE LAATSTE UREN VAN WARSCHAU
(2e blad).
Binnenland
HET VERBOD VAN BENZINE-GE-
BRUIK OP ZONDAG. (1ste blad).
RANTSOENEERING VAN SMEEROLIE
EN DONKERE OLIE. (1ste blad).
STEUN AAN TELERS VAN TUIN-
BOUWGEWASSEN. (2de blad).
DE WINKELPRIJS VAN THEE WORDT
MET 2 CENT PER ONS VERHOOGEV
(lste blad).
Een geschenk tooi O en de
Jongen» von onse Weermacht
Alléén Morgen
bil aankoop van
en blibetaling van 25 cent, we
bedroe, wordt afgestaan aan de
Koninklilk. Nationale Venrnrh
ging tot Steun am
^(Stamil) ontvangt U een
Luxe kistie Bonbons.
Nieuw kabinet gevormd.
Er is een nieuw Roemeensch kabinet ge
vormd onder voorzitterschap van Constan-
tin Argetoianoe, waarin alle ministers van
het vorige kabinet zitting hebben. Het ka
binet heeft den eed reeds afgelegd.
Roemecnsche troepen in Besarabic versterkt
Men verneemt, dat Roemecnsche verster
kingen naar Besarabië worden gezonden en
dat een deel der aanvullingsreserve opge
roepen wordt.
Besprekingen met Rusland en Bulgarije.
De „Neue Zürcher Zeitung" meldt uit
Belgrado, dat teneinde in staat te stellen
de neutraliteit der landen van Zuid-Europa
te verzekeren, besprekingen zouden zijn
gevoerd voor een compromis tusschen Bul
garije, Roemenië en Rusland.
Uit Sofia ontvangen berichten behelzen,
dat Woensdag een conferentie van twee uur
is gehouden tusschen den Bulgaarschen
premier en den Sovjet Gezant. Donderdag
avond liep te Belgrado het gerucht dat
Roemenië aan Bulgarije zekere deelen van
de Zuidelijke Dobroedsje zou afstaan. Rus
land zou daartegenover afzien van het op
werpen der kwestie Besarabië. Officieele
bevestiging dezer geruchten kon nog niet
worden verkregen.
De overgave van Warschau. Een telegrafisch overgebrachte foto van
de bijeenkomst der Poolsche onderhandelaars met het Duitsche leger-
commando in een spoorwegwagon buiten de stad, waar de overgave
van Warschau werd geteekend.
