Vxui het Weötelifh oailogAficont De opperste oorlogsraad weer bijeen De prijs, welke Stalin bedong Vredesvoorstel van den Paus? Generaal Von Fritsch gesneuveld ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1939 30ste Jaargang No. 9447 Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarleven *ic pog 3. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. Volgens de thans gepubliceerde demar catie-lijn inzake de verdeeling van het Poolsche land wordt aan de Sovjet-Russi sche troepen het gebied tot aan de voor steden van Warschau gelaten. In dit ge bied liggen de belangrijke steden Bialy- stok, Lomza, Lwow en Lublin en het ge- heele Galicische petroleumgebied. Daar door komt de Sovjet-Unie in contact mét Slowakije. Misschien is dit nog wel niet de definitieve verdeeling van Polen, doch erg veel verschil zal de uiteindelijke grenslijn toch wel niet vertoonen. Te Moskou is men zeer tevreden. Mos kou wist wel, dat de Sovjet Unie zich in een zeer gunstige positie bevond om met Duitschland te onderhandelen, doch nie mand dacht, dat Duitschland zulke groote concessies zou doen. De Sovjet Unie grenst thans aan Oost-Pruisen, Hongarije, Slowa kije en Duitschland grenst niet aan Roe menië. Zoo is de Sovjet Unie meester van den Balkan en behoeft niet te vreezen, dat Duitschland de Zwarte Zee zal nederen. Moskou constateert nu met voldoening, dat de Sovjet Unie thans vast genesteld is in Midden Europa, en dat iedere poging van Duitschland, naar het Oosten en de Zwarte Zee voort te dringen, is ingepernt en dat Duitschland voortaan op het Wes ten is aangewezen. Als tegenprestatie rekent Duitschland zonder twijfel op het handhaven van een welwillende neutraliteit van de Sovjet Unie in het huidige conflict, ten minste voor een redelijken tijd. Het rekent op de petroleum van Bakoe en Galicië, alsmede op belangrijke grondstoffen? Zonder twijfel zullen Duitsche technici, onder strenge controle, helpen om de Sovjet-Russische industrie te ontwikkelen en de Russen moeten er op rekenen een maximum voordeel, te trekken uit deze hulp voor hun oorlogsindustrie, teneinde den toestand het hoofd te kunen bieden, wanneer de toe stand zich eens zou wijzigen. Zoo langzamerhand komt dus het spel, dat Hitler en Stalin hebben gespeeld, voor den dag. Oc-k Litauen zou er wel bij varen, want nu Moskou zoo'n groot stuk van de koek heeft gekregen, schijnt het edelmoedig te genover Litauen te zijn geworden. De „Daily Express" verneemt althans uit Brussel, dat vannacht daar vernomen werd, dat de Sovjet Unie besloten zou hebben Wilna aan Litauen af te staan. Inmiddels speculeeren Engeland en Frankrijk erop, dat het samengaan van Hitler met Stalin in Duitschland ontevre denheid zal verwekken, welke er niet be ter op zal worden door de hongerblokka- de en het voorbeeld van de Tsjechen. Daar in het Protectoraat schijnt het niet pluis te zijn. De Duitschers ontkennen dat en zeggen, dat er niets bijzonders aan de hand is. De Londensche correspondent van de „Maasbode" verzekert echter op grond van wat hem van welingelichte Tsjechi sche zijde is medegedeeld, dat de Duit sche logenstraffing van de berichten om trent den opstand in Tsjecho-Slowakije volkomen in strijd is met de waarheid. Er heerscht, zoo schrijft de correspon dent, in Tsjecho-Slowakije een guerilla, welke slechts kan vergeleken worden met de Spaansche guerilla tegen Napoleon, den gruwelijksten strijd van dien aard, die ooit gevoerd is. Deze strijd is niet alleen gericht tegen de Duitsche troepen, doch tegen iederen Duitschen militair persoonlijk, die den Tsjechen in handen valt of in een stille zijstraat onder het bereik van mes of re volver komt. Het aantal slachtoffers onder de Duitsche soldaten en officieren is reeds hoog. De militaire medewerker van de „Daily Telegraph" hecht groote beteekenis aan de uitbarsting in Tsjecho-Slowakije. Dit land is voor de Duitschers een gebied van poli- tie-operaties geworden, zoodat het er ster ke troepen op de been moet houden. Deze schrijver beweert, dat een opstand van dezen aard nooit volkomen onderdrukt kan worden door meedoogenlooze straf maatregelen. De opstandelingen hebben het voordeel, dat geheel de bevolking op hun hand is en dat zelfs de schuchtere elementen, die niet den moed hebben tot openlijk verzet, hen heimelijk helpen en hun schuilplaats verleenen. De „Times" verneemt uit Boedapest, dat de tegenstand van de Tsjechische bevol king van Bohemen en Moravië zich ont wikkelt tot een schitterend lijdelijk ver zet. De Duitschers worden met alle ten dienste staande middelen geboycot. Afgezien van deze moeilijkheden heeft Duitschland tot nog toe wel den wind in de zeilen. Men vraagt zich af, wat Turkije op het oogenblik van plan is, nu de Turksche minister van buitenlandsche zaken naar Moskou is vertrokken. In Istanboel wordt gemeld, dat onder handeld zal worden over de afsluiting van een Turksch-Sovjet Russisch pact van we- derzijdschen bijstand. Indien dit juist blijkt, beteekent dit een bijna even gevoelige klap voor Engeland en Frankrijk als de omzwaai van Rusland. Thans op Engelschen bodem DALADIER EN CHAMBERLAIN CONFEREERDEN. Gisteren is een bijeenkomst van den Op persten Oorlogsraad in Engeland gehouden. De vergadering werd bijgewoond door Daladier, Dautry, Gamelin en admiraal Darlan voor Frankrijk en Chamberlain, Ha lifax en Chatfield voor Engeland. Er werden twee vergaderingen gehou den, één des morgens en één des middags. De ontwikkelingen sedert de bijeen komst op 14 September werden bestu deerd en er werd van gedachten gewis seld over haar gevolgen voor den toekom- stigen loop der gebeurtenissen. Er bestond volledige overeenstemming over den te volgen koers, zoowel om het hoofd te bieden aan deze ontwikkelingen als om de geallieerde plannen uit te voe ren. De Raad bestudeerde de kwestie der mu- nities en ravitailleering en er werd over eenstemming bereikt over de werkwijze om te komen tot een coördinatie en vervol making van de door beide regeeringen te treffen regelingen. Daladier en de overige Fransche verte genwoordigers waren per vliegtuig naar de bijeenkomst van den Oppersten Oorlogs raad gekomen. De vergadering geschiedde in een stad in het graafschap Sussex. Of schoon de bijeenkomst geheim was gehou den, bracht een groote menigte Chamber lain en Daladier na de bijeenkomst een ovatie. De bijeenkomst was te 16 uur geëindigd. Chamerlain en Halifax keerden onopge merkt terug. FRANSCH LEGERBERICHT. Het Fransche legrbericht van 22 Septem ber des avonds luidt als volgt: Een kalme dag aan het geheele front. De zeestrijdkrachten zetten de verdedi ging van de convooien voort en blijven de vijandelijke onderzeeërs achtervolgen. Het Fransche legerbericht van 23 Sep tember des ochtends luidt als volgt: Gisteren tegen het einde van den middag werden verscheidene aanvallen van den vijand op de stellingen, welke wij ten Oosten van de Saar hebben veroverd, afge slagen. Gedurende den nacht heerschte een groo te activiteit aan het front, voornamelijk tusschen de Saar en het gebied ten Zuid- Oosten van Zweibruecken en bij de Lauter. DE STRIJD TEGEN DE DUIKBOOTEN. De diplomatieke medewerker van Reu ter schrijft: Er bestaat goede technische reden voor het officieele vertrouwen in de bekwaam heid om doeltreffend op te treden tegen de duikbootbedreiging. Ingevolge de nieuwe methoden is het geen overdrijving te zeg gen, dat terwijl in den vorigen oorlog veer tien torpedoboot jagers gebruikt konden worden voor de jacht op duikbooten, thans twee dezer schepen het werk doeltreffen der kunnen verrichten. Onderzeeër door een treiler geramd? De schipper van een Britschen treiler, die gisteren te Grimsby is teruggekeerd, heeft verklaard, dat hij meende een duikboot te hebben geramd en tot zinken gebracht. Hij had van twee Britsche oorlogsbodems ver nomen, dat een duikboot in de buurt was en stoomde op volle kracht naar huis. Ploseling werden drie schokken gevoeld, voor, midscheeps en achter, waardoor de treiler tot stilstaan werd gebracht. Uit zee stegen luchtbellen op, gevolgd door olie. De treiler kwam in de haven met een lek en een beschadigde schroef. DUITSCHE GEVANGENEN IN ENGELAND. Een groep Duitsche krijgsgevangenen, officieren en manschappen is in Engeland aangekomen en is overgebracht naar de gevangenenkampen. Slechts enkele men- schen zagen de gevangenen aankomen en er werd geen betooging gehouden. Toen evenwel de gevangenen een spoorwegsta tion passeerden, riep een vrouw: „Pech, kameraad", waarop een gevangene ant woordde: „Niet zoo heel erg." SCHENDING VAN DE ZWITSERSCHE GRENS. Fransche vliegtuigen boven den Pruntuter top? Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Bern: Woensdagmiddag hebben, naar eerst thans bekend wordt, twee Fransche vliegtuigen, die uit verschillende richtingen kwamen, gevlogen boven den Pruntuter top, op 20 K.M. ten Zuid-Oosten van Belfort, de eene machine, naar men aanneemt een bombar dementstoestel, verscheen boven Pruntut komende uit de richting Alle, dus uit het Noord-Oosten, en verwijderde zich in de richting van Besan^on. Dc tweede vloog van Belle naar den Pruntuter top. Dit toe stel werd bij den Zwitserschen douanepost Boncourt beschoten, waarop het terug vloog. Duitsche vliegtuigen boven Schaffhauscn? Volgens de „Neue Zürcher Zeitung" heb ben gistermiddag Duitsche vliegtuigen bo ven het kantoor Schaffhausen gevlogen op geringe hoogte en met groote snelheid. Het Zwitsersche luchtdoelgeschut kwam onmid dellijk in actie. In katholieke, doorgaans goedingelichte kringen te Berlijn verluidt, volgens Un. Press, dat de Paus in de eerstvolgende da gen zich door middel van een schrijven tot de oorlogvoerende mogendheden zal wen den met een vredesvoorstel. Volgens deze kringen zou de H. Vader definitieve voorstellen voor een regeling voorleggen. Hij zou voorstellen, dat een neutrale groote mogendheid, zooals de Ver. Staten daarbij de behartiging der be langen van Polen op zich zou nemen. Bovendien verwacht men, dat de vredes- Encycliek van den Paus, die de H. Vader eenige weken geleden reeds voorbereid heeft binnenkort in de katholieke kerken voorgelezen zal worden, doch in een eenigs- zins ge wijzigden vorm. DE VOORMALIGE OPPERBEVELHEBBER VAN HET DUITSCHE LEGER. Uit het hoofdkwartier van den Fuehrer wordt door het Duitsche Niuwsbureau ge meld: Generaal-overste von Fritsch is op 22 September in den strijd voor Warschau ge vallen. De Fuehrer en opperste bevelhebber van de weermacht heeft in een dagorder aan het leger, hulde gebracht aan den generaal- overste vrijheer von Fritsch. De Fuehrer heeft besloten, dat de gesneu velde op staatskosten zal worden begra ven. Bij de legerreorganisatie, welke in Fe bruari van het vorige jaar werd doorge voerd en waarbij o.a.<" ook generaal-veld- maarschalk von Blomberg terzijde werd geschoven, ontving de toenmalige opperbe velhebber van het Duitsche leger von Fritsch eveneens een bedankje. Het ont slag werd toen gemotiveerd om gezond heidsredenen, doch de ware reden was de verdenking, dat hy betrokken was bij de militaire revoltes. Verschillende hoogge plaatste legerofficieren hebben daarna een actie gevoerd om von Fritsch wederom ge rehabiliteerd te krijgen, wat hun eenige maanden 1-ter gelukt is. In Juni van het vorige jaar kreeg de voormalige opperbevelhebber de honoraire onderscheiding van een benoeming tot chef van het artillerie-regiment 12 in Schwerin. V Ons Katholiek Onderwi|s Wij hebben gisteren ontvangen het jaar boek 1939 van het onderwijs en de opvoe ding der R. K. Jeugd in Nederland, Suri name en Curasao. Een jaarboek in vier deelen. 't Is ons een welkome aanleiding, om 2y 't dan ook vandaag slechts met een en kel woord nog 'r.s te wijzen op het zoo waardevolle bezit van het R. K. Centraal Bureau voor onderwijs en opvoeding te 's Gravenhage. Dit Bureau is een hoogst gewaardeerde adviseur voor de regeering èn een beslist onmisbare adviseur vo -r onze schoolbestu ren, enz. voor allen, die onderwijsbelan- ger. hebben te behartigen! De vier boekdeelen even inziende heb ben wy gelezen het voorwoord van den dnecteur mgr. dr. Verhoeven. En wij wil len daaruit hier citeeren: „Als men zooveel jaren zijn levenstaak gevonden heeft in een priesterlijk onbe vooroordeeld medeleven in het wel en wee der katholieke scholen, dan merkt men heel wat op, dat eigenlijk wel beter kan zijn. In alle bescheidenheid zou ik dan voor heden willen noemen de opvoeding welke vele ouders in hun eigen huiselijken kring geven. Werken zij voldoende mede met de school? Als zij eens met de noodige aan dacht ervan kennis namen, hoe de Bestu ren onder leiding van het Hoogwaardig Episcopaat er op uit zijn heel hun onder wijs van de echte katholieke geest te door dringen, welk een bijzondere zorg aan het godsdienstig onderwijs besteed wordt, hoe de kinderen in de kerk voor een rein, gods dienstig leven worden bijgestaan; als zy hun eigen opvoeding thuis daarmee eens vergeleken, zou er dan misschien niet iets te verbeteren vallen, iets meer naar ka tholieke geest te veranderen zijn? Ik denk hier bijzonder op dit oogenblik aan de klee- d'ng van hun kinderen, ook vooral van de groote kinderen, welke op de kleinere kin deren beslist van een verderfelijken invloed moet hebben. Hebben de ouders zelf geen jeugd gehad, denk ik dan, en zien ze niet de blikken der rijpende jeugd, ja zelfs van volwassen personen? Verder stel ik mij de vraag, of alles wat zoc door de leerkrachten voor het onderwijs verdedigd en 'soms bevochten wordt, wel geschiedt met voorkennis van en in over eenstemming met de besturen. Al wil ik dc eerste zijn om de deskundigheid der leer krachten op het gebied van het eigenlyke onderwijs te erkennen immers zy heb ben een dagelijksche practische ervaring toch lijkt het mij zeer gewenscht, dat de leerkrachten bij de verdediging van de neer algemeene onderwijsbclangen haar bestuur hooren en erkennen. Maar hiervan merkt men vaak weinig". En het bestuur van zyn kant zoo kun nen wij hier aanvullen moet by vele van de besluiten, die het neemt, de leer krachten hooren en erkennen. Ook op dit punt is het niet altijd in orde. Ons katholiek onderwijs staat over het algemeen op hoog peil. Maar door oprech te samenwerking tusschen ouders, besturen en leerkrachten kan er toch nog heel veel worden verbeterd. En dat moet dan ook. ZAL ITALIë OOK IN DEN OORLOG GAAN? TOKIO, 23 September (A.N.P.) De bladen van de Nitsji Nitsji Sjimboen groep verwachten, dat Italië in den Euro- peeschen oorlog aan de zijde van Duitsch land mee zal vechten. De militaire waar nemers zijn evenwel van oordeel, dat het voor Italië moeilijk is reeds dit jaar aan den oorlog deel te nemen, aangezien zijn benzine-voorraden nog niet zijn aange vuld. In Februari heeft Italië een overeen komst gesloten met de Sovjet Unie tot levering van schepen tegen betaling in benzine ten bedrage van een milliard lire. .De „Nitsji Nitsji" is van oordeel, dat Italië niets heeft te winnen wanneer het zich zou voegen bij de geallieerden, zelfs wanneer dezen zouden winnen, terwijl Duitschland een machtige vijand zou zijn die niet alleen de kust van de Adriatische Zee zou kunnen bezetten, doch door zou kunnen dringen in Noord Italië. Verder acht men Italië in staat, wanneer het de zijde van Duitschland zou kiezen, Zuid- Slavië en Griekenland mee te nemen. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland GISTEREN IS DE OPPERSTE GEAL LIEERDE OORLOGSRAAD OP ENGEL SCHEN BODEM BIJEEN GEWEEST. (1ste blad). DE DUITSCHE GENERAAL-OVERSTE VON FRITSCH BIJ WARSCHAU GE SNEUVELD. (lste blad). EEN VREDESVOORSTEL VAN DEN PAUS? (lste blad). DE ONRUST IN IIET PROTECTORAAT. (2de blad). Binnenland BIJZONDERHEDEN UIT DE BEGROO- TINC. VAN SOCIALE ZAKEN EN DIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN. TWEE MILLIOEN MEER UITGETROKKEN VOOR WERKVERSCHAFFING. (Ie en 2de blad). MEDEDEELINGEN VOOR DE nOU- DERS VAN KIPPEN, ENZ. (2de blad). ONGELUKKEN TENGEVOLGE VAN SPELEN MET EEN REVOLVER. (4de blad). EINDE ZOMERTIJD. Dc minister van Binnenlandsche Zaken heeft bij rondschrijven de aandacht der gemeentebesturen gevestigd op het K. B. van 24 Februari, waarin o.m. is bepaald, dat in 1939 de zomertijd zal eindigen op 8 October, te 3 uur v.m. Verhooging begrooting Soc. Zaken SOC. ZAKEN EISCHT RUIM ELF MILLIOEN MEER DAN IN 1939. De Minister van Sociale Zaken, dr. J. van den Tempel, becijfert de uitgaven voor zijn departement voor 1940 in totaal op 122.7 millioen. Dit beteekent een hoogcrc uitgave van ƒ11.8 millioen in vergelijking met 1939. Voor dc bestrijding van dc jeugd werkloosheid is 500.000 meer uitgestrok- ken. Dc distributie van levensmiddelen eischt drie millioen. Aan bijdragen voor we deropneming van arbeiders in het bedrijfs leven is 800.000 meer noodig, voor ver vroegde pensionncring 200.000 meer. Van het totale begrootingsbedrag komt ƒ99.2 millioen op den gewonen dienst en ƒ23.5 millioen op den kapitaaldienst. Het ligt in het voornemen van den minister om, meer dan tot nu toe het geval is geweest, een grondig onder zoek in te stellen bij aanvragen om overwerkvergunningen, teneinde na te gaan of het niet mogelijk is door aan stelling van nieuw personeel, al dan niet na scholing, herscholing of omscho ling, het overwerk overbodig te ma ken, of althans te beperken. Do werkzaamheden der Arbeidsinspectie zullen daardoor toenemen, waardoor uit breiding van het technisch en administra tief personeel noodig is. Daarvoor wordt 24.000 aangevraagd. Voorts deelt de minister mede, dat hy plan heeft het aantal huisarbeidscommissies uit te breiden. UITBREIDING VAN DE WERK VERSCHAFFING. Twintig millioen op de begrooting aangevraagd. In aansluiting op de bij de regeering be staande plannen tot uitbreiding van de werkverschaffing, vraagt de minister van Sociale Zaken, dr. J. van den Tempel, op zijn ontwerp-begrooting ƒ20 millioen aan, waarbij hij er aan herinnert dat hiervan reds mededeeling is gedaan aan de Tweede Kamer in de schriftelijke stukken van de vorige begrooting

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1