Mitia ósptafi in de uoxwnaCige
Vjtife Stad
Een rechtvaardiging van den aanval
op Polen
S)e Bezetting aan Stolen
Willen de Russen zich beperken
tot de Oekrainsche en
Witrussische gebieden?
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BUD - PAG. 5
„POLEN ZAL IN DEN VORM VAN VERSAILLES
NOOIT MEER OPSTAAN"
Schrijnend is het leed, dat door den oorlog in Polen wordt veroorzaakt.
Een der slachtoffers van een luchtaanval op Warschau wordt de eerste
hulp verleend
De Hongasrsche grens
reeds bereikt
RUSSISCH LEGERBERICHT.
HET DOEL DER RUSSEN.
Beperkt tot Oekrainsche en Wlt-
Russische gebieden.
Geen aspiraties ten opzichte
van de Oekraine
DE WAANZIN VAN VERSAILLES
Hitler heeft gistermiddag op de Lange
Markt te Dantzig een groote redevoering
gehouden. Een enorme menschenmenigte
was op het met hakenkruisvlaggen en ba
nieren getooide ruime plein verzameld.
Toen Hitier verscheen werd hij langdurig
toegejuicht. In spreekkoren klonk het over
het plein: „Wij danken onzen Führer".
Na inleidende woorden van gouwleider
Forster nam Adolf Hitler het woord. Hij
verklaarde oa.:
„Ik betreed voor de eerste maal een
bodem, die door Duitsche kolonisten vijf
eeuwen voor den tijd, dat de eerste blanken
zich in den huidigen staat New York ves
tigden, in bezit was genomen. Vijf eeuwen
langer is deze bodem Duitsch geweest. Hij
is Duitsch gebleven en zal, daarvan kun
nen allen overtuigd zijn, Duitsch blijven.
Het lot dat deze stad en dit schoone land
getroffen heeft is het lot geweest van heel
Duitschland. Spr. fulmineert vervolgens
tegen het dictaat van Versailles.
Dantzig was een slachtoffer van dien
waanzin van toen en de Poolsche staat een
product van dezen onzin. Wat Duitschland
voor dezen Poolschen staat moest opoffe
ren is de wereld wellicht niet bekend. Al
leen dit ééne moet ik hier uitspreken: al
deze gebieden, die toen bij Polen werden
ingelijfd, moeten ten aanzien van hun ont
wikkeling, uitsluitend op rekening geplaatst
worden van Duitsche energie, Duitsche
vlijt, Duitsch werken. Zij hebben hun cul-
tureele beteekenis uitsluitend aan het
Duitsche volk te danken. De* Pool die deze
cultuur niet gesticht had was ook niet in
staat haar in stand te houden. Nog vijftig
verdere jaren zouden voldoende geweest
zijn om deze gebieden, die de Duitscher
met moeite en vlijt aan de barbarij ontrukt
heeft, weer aan de barbarij terug te geven.
Het was een geweldstaat, geregeerd door
den gummistok, door politie en in laatste
instantie door soldaten.
Met Pilsoedski zou het
gegaan zijn.
Het lot der Duitschers in dezen staat
was ontzettend.
Desondanks heb ik getracht, evenals
overal, ook hier een regeling te vinden,
die wellicht zou hebben kunnen leiden tot
een billijke overeenstemming. Ik heb er
eens naar gestreefd, in het Westen, later
in het Zuiden van het Rijk, definitieve
grensafbakeningen te krijgen en daarmede
gebied na gebied te ontrukken aan de on
zekerheid en daar de toekomst voor den
vrede veilig te stellen. Ik heb mij inge
spannen hetzelfde ook hier te bereiken.
In dien tijd was er in Polen een man van
onbetwistbar realistisch inzicht en energie.
Het was mij gelukt, met maarschalk Pil
soedski een overeenkomst tot stand te
brengen, die den weg moest banen naar
een vreedzame overeenstemming der beide
naties, een overeenkomst, die er naar
streefde, om met volkomen voorbijgaan
van het verdrag van Versailles, tenminste
de basis veilig te stellen voor een ver
standig en dragelijk leven naast elkander.
Zoolang de maarschalk leefde, scheen het
alsof deze poging wellicht zou kunnen bij
dragen tot een ontspanning van den toe
stand. Onmiddellijk na zijn dood echter
begon reeds een versterkte strijd tegen de
Duitschers, welke de betrekkingen tusschen
de beide staten verbitterde en verduisterde.
Op den duur was het nauwelijks moge
lijk geduldig toe te zien, hoe de in Polen
levende Duitsche minderheid op barbaar-
sche wijze werd vervolgd.
Vooral twee toestanden waren volkomen
onduldbaar. Ten eerste: een stad van Duit-
schen aard werd niet allèen verhinderd
naar het ryk terug te keeren, maar syste
matisch trachtte men haar te verpoolschen.
In de tweede plaats had een van Duitsch
land afgescheiden provincie geen directen
toegang, maar was het verkeer daarmede
afhankelijk van de welwillendheid van
dezen Poolschen staat. Geen macht ter
wereld zou dezen toestand zoolang ver
dragen hebben als Duitschland.
Ik heb de pogingen om te komen tot een
dragelijke oplossing ook van dit probleem
in den vorm van mondelinge voorstellen
voorgelegd aan de toenmalige Poolsche
machthebbers. Dantzig zou terugkeeren
naar het Duitsche rijk, een exterritoriale
weg zou op kosten van Duitschland naar
Polen worden aangelegd, waar tegenover
Polen in Dantzig de meest vrije haven
rechten zou krijgen en denzelfden exterri-
torialen toegang. Ik was bereid, daarvoor
den voor ons op zichzelf nauwelijks duld
baren toestand van de grenzen zelfs nog te
garandeeren en tenslotte Polen te doen
deelnemen aan het veiligstellen van Slo
wakije.
Beck had naar Berlijn moeten komen
Ik weet niet in wat voor geestestoe-.
stand de Poolsche regeering was, toen
zij deze voorstellen afwees, maar. ik
weet wel, dat ontelbare millioenen
Duitschers op het standpunt stonden,
dat ik daarmee te ver was. gegaan.
Polen gaf als antwoord bevel tot de
eerste mobilisatie en daarop begon een
wilde terreur. Mijn verzoek aan den
toenmaligen Poolschen minister van
Buitenlandsche Zaken om mij in Ber
lijn op te zoeken, teneinde nogmaals
deze kwestie te bespreken, werd afge
wezen. In plaats van naar Berlijn ging
hij naar Londen.
Nu volgden weken en maanden van
voortdurend toenemende dreigingen, die
voor een groote mogendheid op den duur
onmogelijk zün. Een Poolsche maarschalk
verklaarde, dat hij Duitschland en de Duit
sche legers in de pan zou hakken en daar
mede begon een martelaarschap voor de
Duitschers in Polen, die mishandeld en op
de wreedste wijze gedood werden. Men
heeft eerst geloofd, dat de Duitsche natie
Zich dit alles zou laten welgevallen, nadat
men het van een zekere plaats den Polen
als mogelijk voor oogen had gesteld en
daarbij hun de verzekering had gegeven
dat, wanneer hun eigen tegenstand niet ge
noeg zou zijn, zij zich te allen tijde verze
kerd konden houden van den bijstand der
anderen Hun werd de beslissing in han
den gegeven om oorlogen te beginnen.
De vrede had nog gered kunnen
worden
Zijn rede voortzettende, zeide Hitier: „Ik
geloof, dat het in de laatste dagen var
Augustus nog mogelijk zou zijn geweest,
zij het ook zonder Britsche garantie en de
ophitsing van deze oorlogsapostelen, nog
een o\creenkomst tot stand te brengen.
Op zeker oogenblik trachtte Engeland
ons me*. Polen tot directe gedachtenwisse-
ling ie brengen. Ik was daartoe bereid.
Al wie kwam, niet de Polen. Twee da
gen zat ik met mijn regeering in Berlijn en
wachtte. Ik had intusschen een nieuw voor
stel uitgeweikt, dat den Britschen ambas
sadeur ac.n het begin van den eersten dag
zin voor zin is voorgelezen. Door mijn mi-
nis ter van Buitenlandsche Zaken werden
hem nog aanvi/'erde ophelderingen gege
ven. De volgende dag kwam en er ge
beurde niets, behalve de Poolsche algemee-
ne mobilisatie, nieuwe daden van terreur
en een asmval op ons rijksgebied. Ook in
het leven der volkeren mag men niet al
tijd geduld met zwakheid verwarren.
Na maanden lang wachten en steeds
nieuwe voorstellen heb ik eindelijk beslo
ten tot de Polen te spreken in de taal.
waarin zij geloofden tegen ons te kunnen
spreken. Op dat oogenblik had nogmaals
de vrede gered kunnen worden.
Het bevriende Italië, de duce. heeft zich
ingeschakeld en een bemiddelingsvoorste:
gedaan. Frankrijk ging er mede accoord
en ik heb ook myn toestemming uitgespro
ken. Toen heeft Engeland ook dit voorste"
van de hand gewezen en in plaats daarvan
gemeend, het Duitsche volk een ultimaturr
met een termijn van twee uur te kunner
stellen met een onmogelijken eisch. Hel
tegenwoordige Duitschland stelt men geen
ultimatum meer.
Nu, na achttien dagen, staan onze troe
pen in een groote linie BrestLemberg en
verder naar het noorden.
De Poolsche soldaat heeft op vele plaat
sen dapper gestreden. Zijn lagere leidi
spande zich wanhopig in. Zijn middenlei
ding was te weinig intelligent, zijn hoog
ste leiding beneden iedere critiek. Op hel
oogenblik zijn rond driehonderdduizend
Poolsche soldaten in Duitsche gevangen
schap en bijna tweeduizend officieren en
vele generaals.
Wij hebben thans in Polen dien toestand
doen ontstaan, die het misschien mogelijk
maakt, verstandig en rustig te eeniger tijd
met vertegenwoordigers van dit volk te
kunnen spreken.
Het optreden der Russen
Intusschen heeft Rusland aanleiding ge
zien ook van zijn kant ter bescherming van
de belangen der Wit-Russische en Oekrain
sche volksdeelen in Polen op te rukken.
Wij beleven het thans, dat men in Enge
land en Frankrijk in dit samengaan van
Duitschland en Rusland een ontzaglijke
misdaad ziet, ja, een Engelschman schreef
dat het perfide is.
Ik zou hier terstond een opheldering wil
len geven: Rusland blijft datgene wat het
is. Duitschland zal blijven wat het is
Slechts één ding is beiden regimes duide
lijk: noch het Russische, noch het Duitsche
regime wil ook maar één man opofferei
voor de belangen der westelijke democra
tieën.
Duitsche doeleinden begrensd
Dat is des te gemakkelijker, daar de
Britsche bewering van de onbegrensde
doelstelling der Duitsche buitenlandsche
politiek slechts een leugen is.
De doelstellingen van Duitschland zijn
zeer begrensd. Wij hebben dit met d<
Russen geheel besproken. Het zal de En-
gelschen -gerust stellen wanneer zij verne
men, dat het niet waar is, dat Duitschland
de Oekraine wil of wilde veroveren.
Duitschland en Rusland zullen hier in
plaats van een vuurhaard van Europa,
een toestand plaatsen, dien men eens
slechts als een ontspanning zal kunnen
waardeeren. Wanneer het Westen ver
klaart, dat dit onder geen omstandigheden
mag gebeuren en wanneer men vooral in
Engeland verklaart, dat men vast besloten
is, hier, wanneer dat noodzakelijk mocht
zijn, daar tegen op te treden met een oor
log van drie of misschien vijf of acht ja
ren, dan zou ik hier willen antwoorden,
dat Duitschland in het Westen en Zuiden
van zijn rijk onder moei' '- afstand doen
definitieve grenzen heeft geaccepteerd.
Duitschland heeft daar overal getracht,
door een dergelijk afstand doen een defi
nitieve pacificatie tot stend te brengen.
Mijn aanbiedingen aan Engeland zijn
bekend. Ik had slechts het groote doel,
met het Britsche volk een oprechte
vriendschap te kunnen bereiken. Wan
neer dat alles was afgewezen en wan
neer Engeland thans gelooft tegen
Duitschland oorlog te moeten voeren,
dan zou ik daarop het volgende willen
antwoorden: „Polen zal in den vorm
van het verdrag van Versailles nooit
meer opstaan".
Veeleer zullen die volkeren ineen stor
ten, die langzamerhand zullen begrijpen,
hoe weinig reden tot oorlog hun verlei
ders hadden. Het Duitsche volk zal uit
dezen strijd niet verslagen te voorschijn
komen, maar het zal hechter en hechter
worden. Wij nemen de handschoen op en
zullen strijden zooals de tegenstander
strijdt. Engeland heeft reeds weer een be
gin gemaakt met den strijd tegen vrouwen
en kinderen. Engeland denkt dat zijn zee
macht niet aangevallen kan worden en
dat het daarom het recht heeft, met dit
wapen de vrouwen en kinderen niet alleen
van de vijanden, maar ook van de neutra
ler te beoorlogen. Laat men zich ook hier
niet vergissen. Zeer snel zou het oogen
blik kunnen komen, dat wij een wapen
gaan toepassen, waarin wij niet kunnen
worden aangevallen. Het is te hopen, dat
men dan niet plotseling begint, zich de hu
maniteit te herinneren. En steeds zal één
ding aan het slot vast staan: Duitschland
capituleert niet. Wij weten heel precies wat
het lot van dit Duitschland zijn zou, een
tweede, nog veel erger verdrag van Ver
sailles. Wij hebben slechts den eenigen
wensch, dat de almachtige God, die thans
onze wapens gezegend heeft, wellicht de
ar.dere volkeren zou willen verlichten, dat
hij him het inzicht schenkt, hoe. doelloos
deze volkerenworsteling op zichzelf zou
zijn. Dat hij hen wellicht tot nadenken zal
biengen over de zegening van een vrede,
dien zij prijsgeven, alleen omdat een hand
vol oorlogsophitsers de volkeren in een
oor'eg wil verwikkelen.
Hitier eindigde met een „Sieg Heil" op
dit Duitschland van de Duitsche volksge
meenschap van alle Duitsche stammen, het
groot Duitsche Rijk.
DE EERSTE COMMENTAREN.
Wat men er in Londen van zegt.
Het Britsche ministerie voor de voor
lichting publiceert een communiqué, waar
in gezegd wordt, dat de rede van Hitier
vol is van grove onjuiste voorstellingen,
die gewoonlijk uit zijn mond komen en
waaraan de wereld thans gewend raakt.
Over de mishandeling van Poolsche min
derheden sedert den dood van Pilsoekski
heeft de wereld gezwegen, omdat Hitier
ai dien tijd zijn betrekkingen met Polen
als uitstekend heeft voorgesteld. Het mi
nisterie van voorlichting haalt vervolgens
tor staving hiervan passages aan uit rede
voeringen van Hitler van 21 Mei 1935, 22
Februari 1938 en 26 September 1938. Wat
de passage betreft, waarin Hitier vraagt
in wat voor geestestoestand de Poolsche
regeering verkeerde, toen zij zijn voorstel
len verwierp, merkt het ministerie op:
„Het antwoord daarop is dat de Poolsche
regeering voor oogen had het schandelijke
verraad van de plechtige verzekering, die
door de Duitsche regeering te München
was gegeven."
De Poolsche regeering wist, dat deze
eischen slechts een inleiding vormden op
verdere eischen. Dat Duitschland geien
verdere territoriale ambities in Europa
meer zou hebben, is een belofte, die te vaak
flagrant is gebroken. Hitler kan nauwe
lijks verwachten, dat Engeland gelooft,
dat de Duitsche aspiraties begrensd zijn en
dat Duitschland geen verdere aspiraties
heeft in het Westen.
Het communiqué vergelijkt dan hetgeen
Hitier ditmaal over Rusland zeide met zijn
vroegere uitlatingen daaromtrent, bijv. in
der Rijksdag op 31 Januari 1937 en in Neu
renberg op 14 September 1937. Het commu
niqué wijst er dan verder op, dat er geen
sprake van is, dat Groot-Brittannië, zooals
Hitler zegt, den oorlog voert tegen Duit
sche vrouwen en kinderen. Een beperking
van den invoer van grondstoffen is geen
maatregel, waarover Duitschland zich met
recht kan beklagen. Het verslag van Hitier
ever de omstandigheden, die leidden tot
het uitbreken van den oorlog tenslotte is
een travesti van de feiten. Hitler was vast
besloten tot den oorlog en hoopte tot het
laatste, dat Engeland zijn verplichtingen
jegens Polen niet zcu nakomen. Eerst twee
dagen na den inval in Polen, toen geen
antwoord was ontvangen op de Britsche
rrededeelingen, werd een ultimatum tot de
Duitsche regeering gericht.
DE INDRUK TE WASHINGTON.
Men is te Washington van meening, dat
de redevoering van üitler te Dantzig de
grondslagen legt voor een „vredesoffen
sief', dat men verwacht van den kant van
den Fuehrer en dat ingezet zou worden
door een diplomatieke actie, van Italië of
wellicht zelfs van Rusland.
Het is opmerkelijk, dat deze redevoering
minder belangstelling heeft getrokken dan
de vorige.
Welingelichte kringen in de Amerikaan-
I sohe hoofdstad gelooven, dat de rede den
levendigen wensch van Hitier aan het licht
Wat er reeds bezet is.
De generale staf van het Russische roo-
de leger meldt:
Op 19 September hebben de troepen van
het roode leger den druk voortgezet op de
Poolsche troepen. Aan het einde van den
dag hadden zij bezet in het Noorden: in
het Westelijk deel van Byelorusland de
stad Wilna, welke na twee uur strijd werd
bezet, de steden Velika en Berestovitsa
(op 50 kilometer ten Oosten van Bialystok),
Prouzana en Kobrin (op 40 K.M. ten Noord
Oosten van Brest Litowsk).
In het Zuiden: In het Westelijk deel der
Oekraine: de steden Vladimir Volynski en
Soka] (aan de rivier de Boeg), Brody,
Bobsrka, Rogatin en Dolina.
Ruiterij en tank-eenheden zijn de
Noord-Oostelijke en Zuidelijke voorsteden
van Lwow binnengekomen.
Volgens niet-officieel bevestigde geruch
ten, zouden Duitsche en Russische troepen
elkander bij de Hongaarsche grens nade
ren.
Volgens dezelfde geruchten zouden Rus
sische voorheedetroepen verscheidene pun
ten langs de Poolsch-Hongaarsche grens
hebben bereikt. De leiders der Russische
afdeelingen en de Hongaarsche autoritei
ten zijn nog niet met elkander in contact
geweest.
Volgens uit Droholysz afkomstige vluch
telingen wordt nog heftig gevochten bij
Strij, waar de Duitschers flankaanvallen
ondernemen.
De Poolsche grensplaats Koety is gister
middag door de Russen bezet. Daarmede
staan de Russen langs de geheele Poolsch-
Roemeensche grens.
Vernomen wordt, dat nog drie Poolsche
legers strijden tegen de Duitschers: het
eerste in het Noorden in het stroomgebied
van de Boeg, het tweede bij Warschau en
het derde bij Lwow. Het is evenwel niet
mogelijk nauwkeurige mededeelingen te
ontvangen over de ontwikkeling van den
strijd.
biengt om een langen oorlog te vermijden,
die onontkoombaar zijn regime in gevaar
zou brengen, zoo a' niet geheel vernielen.
De algemeene meening in deze kringen
rn in diplomatieke kringen is, dat de ge
allieerden bijna zeker het vredesoffensief
van de hand zullen wjjzen, hoe vernuftig
het ook wordt voorgediend. Men is te
Washington voorts van oordeel, dat stellig
ieder aanbod van Hitler van de hand zal
worden gewezen, dat een gekortwiekt Po
len zou laten bestaan en een bedreigd Roe
menië, Hongarije en Zuid-Slavië, met bo
vendien het vooruitzicht op een direct
Duitsch offensief in de naaste toekomst te
gen de Fransche en Britsche rijken.
Wat Rusland betreft, doet men opmerken,
dat de rede van Hitier verduidelijkt, dat
Rusland blijft, wat het is, en dat Duitsch
land blijft, wat het is, en dat wanneer dit
werkelijk zoo is, het nog zal kunnen ge
beuren, dat deze beide groote concurreeren-
de regimes het op een wijze oneens zijn,
die gedurende den langen komenden strijd
<en voordeele zou kunnen keeren van de
democratieën.
ROME IS UITERST GERESERVEERD.
De redevoering van Hitler is in fascisti
sche kringen te Rome met de uiterste ge
reserveerdheid ontvangen. De verwachtin
gen met betrekking tot de vredesstap en
ten aanzien vtn de kans op een spoedig
einde van den oorlog zijn teleurgesteld.
Het publiek neemt een houding aan van
afwachten en toezien. De atmosfeer is vol
onzekerheden en op den achtergrond ziet
men de Duitsch-Russische kracht.
Het semi-officieele Litausche blad „Lie-
tuvos Aidas" bericht, dat in officieele
Sovjet-Rusische kringen wordt verklaard,
dat de actie van Rusland beperkt zal blij
ven tot de Oekrainsche en Wit-Russische
gebieden van Polen.
Volgens een te Havas ontvangen in
lichting trekken de Duitsche troepen zich
terug uit Bialystok, dat door de Sovjet
troepen zal worden bezet, die door de pro
vincie Grodno zullen aankomen.
Gemeld wordt, dat ook Brest Litowsk in
Russische handen zal blijven. De onder
handelingen tusschen de Duitschers en de
Russen over de vraag, welke partij Lwow
zal bezetten, duren voort.
WILNA TERUG NAAR LITAUEN?
De Litausche gezant heeft een onder
houd van een half uur met den Russischen
volkscommissaris van buitenlandsche za
ken, Molotov, gehad.
In bevoegde kringen gelooft men, dat de
terugkeer van Wilna tot Litauen bespro
ken is.
DE VERDEDIGING VAN WARSCHAU.
Het commando der verdedigers van
Warschau heeft per radio medegedeeld: „In
den nacht van 18 op 19 September heeft
de vijand in den Oostelijken sector eeni-
ge aanvallen ondernomen, die werden af
geslagen met aanzienlijke verliezen voor
de aanvallers. De aanvallen van onze troe
pen ten Zuiden van de buitenwijk Praga
hebben het mogelijk gemaakt den vijand
uit de omstreken der stad te verdrijven.
In den noordelijken sector hebben de Pool
sche troepen na een verwoeden aanval be
langrijke vorderingen gemaakt en nieuwe
stellingen bezet. Aan het eigenlijke front
duurt de strijd voort".
De zender van Warschau heeft medege
deeld, dat Zondag een der schoonste ker
ken van Midden Europa, de kathedraal van
Sint Jan te Warschau, is gebombardeerd,
terwijl het gebouw vol kerkgangers was.
Het dak begon te branden en de branden
de balken vielen op de mcnschen, die de
H. Mis bijwoonden. De paniek ten spijt
bleef de priester, die de H. Mis opdroeg,
tot aan het einde voor het altaar. Het ko
ninklijk slot te Warschau, dat vele kunst
schatten bevat, is geheel verwoest evenals
het parlementsgebouw.
Gisteren was het wat kalmer. De lucht
bombardementen hebben iets van hun
hevigheid verloren, hetgeen naar men
denkt, een gevolg is van het overbrengen
der vijandelijke strijdkrachten naar elders
en de moeilijkheden bij de benzinevoor
ziening. De winkels waren gisteren open.
Men verneemt, dat de verdedigers van
Warschau vele Duitschers gevangen heb
ben genomen. Eenige tientallen dezer ge
vangenen, die in een barak verblijf hiel
den, zijn door een Duitschen bom om het
leven gekomen.
Engelsche boodschap aan Warschau.
De B.B.C. heeft gisteravond een Engel-
I sche boodschap aan de stad Warschau uit-
l gezonden. In de boodschap werd gezegd:
„De geheele wereld bewondert uw moed.
Opnieuw is Polen ten slachtoffer gevallen
aan de agressieve plannen van zijn buren.
Uw bongenooten zijn voornemens den
strijd voor het herstel van uw vrijheden
voort te zetten. Antwoord indien het u mo
gelijk is".
Kort daarna kwam het antwoord reeds
binnen. Een Poolsch militair spreker las
de Engelsche boodschap voor de microfoon
te Warschau voor en voegde er aan toe,
dat het den Polen een eer was in zoo goed
gezelschap te strijden.
