DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
v Voor de gemobillseerden
(IhamBmtciiti ótak nawt auvt
Een vergadering van den Oppersten Raad
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1939
30ste Jaargang No. 9438
9e CeicbelteSowtawit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
OU nummer beslaat uit
drie bladen.
Een verloven-regeling voor de gemobili-
seerden is nu gepubliceerd. Wij juichen dat
ten zéerste toe. 't Zal misschien niet uitge
sloten zijn, dat deze regeling den eersten
tijd hier en daar nog niet met de vereischte
soepelheid werkt en dat tengevolge daar
van hier en daar teleurstelling zal heer
sdien maar wij vertrouwen, dat een
eventueele eerste periode van wat bureau
cratisch meten en passen heel spoedig door
gemaakt zal zijn.
De gemobiliseerden zullen het op prijs
stellen, dat een ook voor het moreel van
de troepen zoo noodzakelijke verloven-
regeling niet langer op zich heeft laten
wachten.
De regeering wil blijkbaar den mobilisa
tie-slachtoffers de offers, welke zij moeten
brengen, zooveel mogelijk verlichten.
Zij streeft daarnaar in woord en daad.
Wij herinneren hier nog even aan een be
roep op aller medewerking, dat gisteren van
de regeering is uitgegaan. Wij hebben het
in ons vorig nummer gepubliceerd, doch
willen het hier nog even gedeeltelijk her
halen:
De regeering heeft met groote waar-
deeriijg vernomen, dat zeer vele werk
gevers hun onder de wapenen geroe
pen personeel niet of althans tijdelijk
hebben ontslagen en de opengevallen
plaatsen ook slechts" tijdelijk hebben
doen bezetten door niet-gemobiliseer-
den, opdat de gemobiliseerden, wan
neer zij weder uit dienst komen, in
hun oude betrekking kunnen terug-
keeren.
Bovendien hebben vele werkgevers
het verschil tusschen loon en kostwin
nersvergoeding geheel of voor een deel
weggenomen door het toekennen van
een bijslag.
De regeering beSeft volkomen, dat
niet alle werkgevers aldus kunnen han
delen, met name niet zij, die ten ge
volge van de algemeene mobilisatie
zelf in min of meer groote moeilijkhe
den zijn komen te verkeeren. Echter
moge de regeering een opwekking rich
ten tot alle werkgevers, die tot heden in
.dit opzicht hun standpunt nog niet heb
ben bepaald, om ten behoeve van onze
gemobiliseerde zoo ver te gaan, als in
verband met hun eigen omstandigheden
mogelijk wordt geacht.
Deze opwekking is heel sympathiek.
Niet eenzijdig. De regeering erkent; dat
niet alle werkgevers royaal kunnen zijn.
Maar, die het kunnen, móeten het ook
zyn!
Wij zouden gaarne deze opwekking van
de regeering dik willen onderstreepen.
Bij Rijk en Gemeenten geldt over het
algemeen deze regeling: de gemobiliseerden
ontvangen de eerste 30 dagen hun geheele
salaris; daarna wordt aangevuld, wat zij
als militair minder verdienen, dan hun sa
laris in hun burger-functie, 't Is vanzelf
sprekend, dat b.y. een leeraar, die is gemo
biliseerd als kapitein, niet moet ontvangen
èn het salaris als leeraar èn het salaris als
kapitein; zulks zou ontoelaatbaar zijn. 't Ge
beurt ook niet. Dat hij gedurende één maand
dubbel salaris ontvangt, is vrij royaal; maar
toch niet ongemotiveerd.
Wij hopen, dat alle werkgevers het door
de regeering op hen gedane beroep mogen
verstaan!
V Papieren vuil
Bij herhaalde herhaling waarschuwen wij
voor vuil, dat in brievenbussen wordt ge
worpen, onder de deur wordt gestoken.
Gewetenlooze lieden ontzien zich ook niet
in dezen toch wel tot ernst en nadenken
stemmenden tijd reclame te maken voor
lectuur, die er op gericht is, den lageren
harstochten een zekere voldoening te ge
ven, ongezonde nieuwsgierigheid op te wek
ken en te prikkelen en dat onder het
huichelachtige voorwendsel van nuttige en
noodige voorlichting!
Men lette toch goed op wat er aan druk
werk wordt in huis geworpen. Deugd en
geestelijk goed en ziele-schoonheid staan op
het spel!
TOT GEMEENSCHAPPELIJKE PLANNEN BESLOTEN
HULP VOOR POLEN
„Ergens" in Frankrijk heeft gisteren een
zeer belangrijke bespreking plaats gevon
den. Chamberlain is er persoonlijk voor het
Kanaal overgestoken.
Het bureau van den Franschen minister
president deelt daaromtrent het volgende
mede:
.Dinsdag is op Franschen bodem een ver
gadering van den Opperste^ Raad gehou
den. Hieraan werd voor Groot-Brittannië
deelgenomen door minister-president Cham
berlain en lord Chatfield, minister voor de
coördinatie, terwijl Frankrijk werd verte
genwoordigd door minister-president Da-
ladier en den opperbevelhebber van het
Fransche leger, generaal Gamelin.
In deze vergadering is opnieuw het vaste
besluit van Frankrijk en Engeland geble
ken al hun krachten en al hun hulpmidde
len aan te wenden om het hoofd te bieden
aan het conflict, dat hun is opgedrongen.
Zij hebben besloten. Polen, dat met zoo
veel moed weerstand biedt aan den inval
op zijn gebied, zoover in hun vermogen
ligt hulp te bieden".
Chamberlain en lord Chatfield, die hun
reis naar Frankrijk in een militair vlieg
tuig hadden ondernomen, zijn in den na
middag naar Londen teruggekeerd.
Des avonds heeft de koning Chamber
lain ontvangen. In het onderhoud, dat bijna
half uur duurde, heeft de premier ver
slag uitgebracht over zijn bezoek aan
Frankrijk.
VERRASSING EN VOLDOENING IN
ENGELAND
De publicatie van de mededeeling be
treffende de bijeenkomst van den Inter-
geallieerden Raad in Frankrijk heeft te
Londen veel verrassing en voldoening ge
wekt. Verrassing, omdat niemand kennis
droeg van de reis van Chamberlain en
Chatfield, en voldoening, omdat men van
meening is, dat een dergelijke bijeenkomst
binnen tien dagen na het uitbreken der vij
andelijkheden een aanwijzing is, dat er
reeds belangrijke vorderingen zijn ge
maakt bij de gemeenschappelijke plannen
en dat men vastbesloten is den strijd tegen
Duitschland voort te zetten.
Op het Britsche ministerie van voorlich
ting verklaarde men gisteravond, dat de
Raad zijn volkomen sanctie had gegeven
aan het besluit der beide landen om al hun
krachten en al hun hulpbronnen aan den
strijd te wijden en alle mogelijke hulp te
verleenen aan het verbonden Polen. Men
voegde hieraan toe, dat de gedachtenwis-
seling niet alleen betrekking heeft gehad
op den toestand van het oogenblik, maar
ook op de maatregelen, die in de onmid
dellijke toekomst genomen zullen worden.
NIEUW BEWIJS VAN OVEREEN
STEMMING, ZEGT PARIJS
Naar Havas uit Parijs meldt, is de con
ferentie van den Intergeallieerden Hoogen
Raad een nieuw bewijs van de volkomen
overeenstemming, die tusschen de bende
Westelijke mogendheden bestaat. Zij zijn
vastbesloten, niet sléchts volgens evenwij
dige lijnen te handelen, maar op te treden
in volkomen eenheid, alsof er inderdaad
sprake was van één enkele natie. De confe
rentie van gisteren zal door andere gevolgd
worden. De vorige week was er reeds een
intergeallieerde en uitsluitend militaire
conferentie gehouden, waaraan was deel
genomen door Gamelin, Ironside en de
commandanten der beide luchtvloten. De
militaire samenwerking is geenszins ge
ïmproviseerd, daar jedert de opzegging van
het pact van Locarno door Duitschland een
contact tusschen de generale staven is in
gesteld, dat aanvankelijk van tijd tot tijd
en later tot een vr! wél voortdurend over
leg aanleiding gaf. Intusschen had de toe
stand, geschapen door het oprukken der
Duitsche troepen in Polen, een nieuw on
derzoek noodig gemaakt.
Ook op het gebied van den economischen
en financieelen oorlog is de eenheid van
actie volledig. Te Londen werken Fransche
en Engelsche deskundigen aan de beveiliging
van een vrije proviandeering der beide lan
den en aan een desorganisatie rler voorzie
ning van de tegenstanders. De Britsche
minister van financiën heeft tot zijn
Franschen collega een persoonlijke bood
schap gericht, waarin h ijde verzekering
geeft van de nauwe samenwerking der bei
de ministeriën tot aan het einde van het
conflict. Dit moet-in verband worden ge
bracht met het Amerikaansche besluit om
het driezijdige financieele accoord tusschen
New-York, Londen en Parijs als nog steeds
van kracht te beschouwen, ongeacht de ge
volgen, die de oorlogstoestand op de finan
ciën van Frankrijk en Engeland kan heb
ben.
ENGELAND ERKENT DUITSCHLANDS
VEROVERINGEN NIET
In een door de London Gazette gepubli
ceerde mededeeling van het foreign office
wordt verklaard, dat het Protectoraat Bo-
hemen en Moravië, Slowakije en de Vrije
Stad Dantzig moeten worden beschouwd
als door Duitschland bezet gebied.
l DUITSCHLAND DREIGT MET
ZWAAR BOMBARDEMENT
Tegen Iranc-tireurs ln Polen
DE TEGENSTAND MOET GEBROKEN
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
„Het hoofdkwartier van den Fuehrer":
In den laatsten tijd neemt het aantal ge
vallen toe, waarin de Poolsche regeerings-
en legerinstanties de bevolking van open
steden sommeeren binnendringende Duit
sche troepen tegenstand te bieden in de
stadswijken, op de markten en in de dor
pen. Te Warschau werd de bevolking door
vlugschriften, door de Poolsche Radio en
dergelijke middelen ertoe aangespoord over
te gaan tot den franc-tireursoorlog. De stad
zelf werd door Poolsche artillerie be
schoten.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt met betrekking hiertoe het
volgende bekend:
De overgroote consideratie van de Duit
sche artillerie en de Duitsche vliegers met
betrekking tot open steden, markten en
dorpen geschiedt op voorwaarde, dat deze
door den tegenstander zelve niet worden
verklaard en gemaakt tot strijdgebied. Daar
de Pool, zonder rekening te houden met
zijn eigen bevolking, dit beginsel verwerpt,
zal de Duitsche weermacht van nu af a^n
met alle haar ten beschikking staande mid
delen den tegenstand in dergelijke plaatsen
wreken.
Het Duitsche luchtwapen zal in ver-
eeniging met zware artillerie die militaire
maatregelen ten uitvoer leggen, welke erop
berekend zijn, in den korst mogelijken tijd
VERSCHERPING VAN DEN
STRIJD TE WACHTEN
Ofschoon de strijd in het Westen zich
momenteel nog beperkt tot operaties tus
schen de beide fortenlinies en weinig be
kend wordt gemaakt van den aard en den
omvang dezer operaties, is het toch be
grijpelijk, dat onze belangstelling op de
eerste plaats uitgaat naar dat krijgstooneel,
dat ons in geografischen zin zooveel nader
ligt dan Polen.
Van Duitsche zijde wordt er weinig over
gepubliceerd, de Fransche legerberichten
zijn uiterst sober, alleen Havas en de Fran
sche bladen verschaffen ons bijzonderhe
den. Daaruit schijnt men te mogen opma
ken, dat de Franschen, ondanks den ster
ken' tegenstand der Duitsche artillerie en
cr-danks het uiterst gevaarlijke terrein met
zijn honderden valstrikken, voortgang ma
ken in de richting van Saarbrücken. Deze
belangrijke industriestad wordt thans ern-
siig bedreigd en volgens de „Petit Pari-
s:en" zal het oogenblik misschien niet meer
ver af zijn, waarop de Duitschers onder
den druk der Franschen zich verplicht
zullen zien, zich achter Saarbrücken terug
te trekken op stellingen, v/elke in het ge
heele gebied ten Noorden van deze stad
z\jn ingericht.
Binnenkort zullen het de Franschen
niet meer alleen zijn, die daar aan de grens
vechten, want in het geheim zijn Maandag
er. Dinsdag Engelsche troepen in Frank
rijk geland, die weldra in den strijd zullen
komen.
Een verrassing was vandaag het bericht,
dat de Britsche minister-president Cham
berlain en minister Chatfield gisteren naar
Frankrijk zijn gevlogen, waar zij een con
ferentie hebben gehad met den Franschen
minister-president Daladier en met gene
raal Gamelin, den opperbevelhebber van
het Fransche leger. Zij zouden beraad
slaagd hebben over de beste manier om Po
len te helpen. Op welke wijze dat zou moe
ten geschieden, is er natuurlijk niet bij
verteld.
Rechtstreeksche militaire hulp lijkt uit
gesloten, zoodat slechts indirecte hulp over
blijft en wel door de Duitsche legers te
dwingen hun aandacht nog meer dan tot
nu toe te verdeelen tusschen Oost en West.
Er komen thans uit Polen berichten,
welke er op wijzen, dat de Poolsche tegen
stand steviger wordt
Zoo gewaagt de Poolsche legerleiding
van een herovering van Lodz. Het betreft
hier de Poolsche legerafdeeling, welke in
de. z.g. zak van Posen zit en blijkbaar door
aanvallen naar het Zuiden de druk der
vooruitgeschoven Duitsche troepen op
Warschau tracht te verlichten. Warschau
zelf is ook nog steeds niet door de Duit
schers ingenomen. Daar komt nog bij, dat
het weer is omgeslagen en de regens een
handicap gaan vormen voor de gemotori
seerde troepen.
De vertraging van den Duitschen op-
marsch in Polen wordt opgemerkt door alle
Britsche militaire critici, van wie sommi
gen van oordeel zijn, dat de lange Duitsche
verbindingslijnen in gevaar zouden kun
nen komen. Men vestigt de aandacht op
het feit, dat de Duitsche opmarsch gemid
deld twintig mijl per dag heeft bedragen,
hetgeen de troepen moet hebben uitgeput,
terwijl tevens het gevaar in het leven werd
geroepen van uitputting van de leverin
gen, vooral voor de tanks en de zware
gepantserde voertuigen, die bekend gul
zige verbruikers van benzine zijn. De Po
len zouden aldus tijd kunnen winnen om
zich in te graven. Een tijdelijke impasse
zou het gevolg kunnen zijn, ofschoon alle
critici waarschuwen tegen te groot opti
misme.
De mededeeling van het Duitsche opper
bevel, dat de Duitsche artillerie en lucht
macht voortaan scherpe represaille-maatre
gelen zullen nemen wanneer de Duitsche
operaties belemmerd worden door z. g.
franc-tireurs, wijst erop, dat de Duitschers
een onverwachten tegenstand ontmoeten,
welke zij. koste wat het kost uit den weg
willen ruimen.
Voor alle fronten is een verscherping van
de activiteit te wachten.
Het bovenstaande-was reeds geschreven
toen' ons het Duitsche legerbericht uit Po
len bereikte. Daaruit blijken nieuwe vor
deringen van de Duitsche troepen tot ver
ten Oosten van Warschau.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
CHAMBERLAIN HEEFT GISTEREN
MET DALADIER OP FRANSCHE BODEM
GECONFEREERD. (1ste blad).
DE POLEN MELDEN DE HEROVERING
VAN LODZ. (2de blad).
EEN DUITSCHE WAARSCHUWING
AAN DE NEUTRALE LANDEN IN VER
BAND MET DE ENGELSCHE BLOKKA
DE. (2de blad).
Binnenland
VERLOVEN-REGELING VOOR DF. GE
MOBILISEERDEN MET INGANG VAN
ZONDAG A.S. (1ste blad).
BEGRAFENIS SLACHTOFFERS VAN
DE RAMP VAN DEN „WILLEM VAN
EWLICK". PLECHTIGE H. MIS VAN
REQUIEM TE DEN IIELDF.R (2de blad).
Vertrek van Missionarissen van de Or
de der Minderbroeders. (2de blad).
Bijeenkomst van het R.-K. Werklieden
verbond. (1ste blad).
aan dergelijke plaatsen de doelloosheid van
tegenstand duidelijk te maken. De gevol
gen, welke daaruit zullen ontstaan, voor
de zwaar beproefde bevolking, komen uit
sluitend voor de verantwoordelijkheid van
de Poolsche regeering en haar even onbe
kwame als gewetenlooze legerleiders.
PERIODIEKE VERLOVEN VOOR DE GEMOBILISEERDEN
De regeeringspersdienst meldt, dat een regeling ls getrolfen voor do
periodieke verloven. Deze komt hierop neer dert het personeel der
landmacht, een enkele categorie uitgezonderd, in elke kalendermaand
twee maal twee dagen verlof kan krijgen. Het personeel der marine
krijgt drie dagen per drie weken of vier dagen per vier weken.
Er zullen extra treinen worden ingelegd, waarmede de betrokkenen
voor rijks rekening zullen kunnen reizen.
De regeling treedt Zondag ln werking.
De Regeeringspersdienst meldt, dat een
regeling is getroffen voor de periodieke
verloven.
Voor de landmacht.
Voor het personeel behoorende tot de
Koninklijke Landmacht geldt de volgende
regeling:
1. Indien en zoo lang de omstandighe
den zulks gedoogen, kan, ingaande 17 Sep
tember 1939, aan het militair personeel be
houdens dat bedoeld in punt 2, naar onder
staande regeling periodiek verlof worden
verleend.
2. Deze regeling geldt niet voor perso
neel, dat voor het volbrengen van de eer
ste oefening korter dan 6 maanden in wer-
kelijken dienst is.
3. De regeling van het verleenen van de
verloven wordt opgedragen aan de com
mandanten van compagniën, eskadrons,
batterijen en overeenkomstige oorlogsson-
derdeelen.
4. In enke kalendermaand kan aan
ieder d«r betrokkenen tweemaal twee da
gen verlof worden verleend, met dien ver
stande, dat nimmer meer dan 1/7 deel van
het betrokken oorlogsonderdeel met perio
diek verlof afwezig mag zijn, slechts in de
avonduren zal het percentage afwezigen
als gevolg van het gestelde in punt 6, ge
durende enkele uren grootcr mogen zijn.
Voor wat betreft de officieren en dienst
doende officieren, behoorende tot dc lucht
verdedigingsorganen geldt deze regeling
slechts voor zoover de dienst zulks toe
laat.
Indien de betrokkene op grooten afstand
van zijn garnizoen woont, kan in stede van
tweemaal twee dagen per kalendermaand
eenmaal vier dagen per kalendermaand pe
riodiek verlof worden verleend.
5. Bij het vaststellen van een regeling
voor het toekennen van periodiek verlof
moet er rekening mede worden gehouden,
dat zoowel werkdagen als Zon- en feestdo
gen aan elkaar gelijk zijn. Indien derhalve
de laatste verlofdag, bijv. op Zaterdag valt,
mag aan den betrokkene de daaraan vol
gende Zondag geen verlof worden ver
leend.
6. Degenen, aan wie verlof wordt ver
leend, mogen in den avond vóór den eer
sten verlofdag vertrekken op zoodanig tijd
stip, dat zij hun woonplaats nog kunnen
bereiken; zij moeten zich in den avond van
den laatsten verlofdag weder bij hun oor
logsonderdeel melden. Het verleenen van
z.g. eerste reisgelegenheid is niet toege
staan.
7. De commandanten van de oorlogson-
derdeelen, die aan daarvoor in aanmerking
komend personeel ingevolge het bepaalde
i in deze regeling periodiek verlof verlee
nen, dragen zorg voor het doen aanleggen
van een lijst waarin al het betrokken perso
neel is vermeld en waarin nauwkeurig
aanteekening omtrent de verleende verlo
ven moet worden gehouden. Deze lijst moet
bij het oorlogsonderdeel worden bewaard.
8. Bij het vaststellen van de volgorde
waarin aan het personeel periodiek verlof
moet worden verleend, moeten de betrok
ken commandanten er rekening mede hou
den, dat moet worden begonnen met het
verleenen van dat verlof aan het oudste
personeel en daarvan in de eerste plaats de
gehuwden met de zwaarste gezinsomstan
digheden.
9. Indien de omstandigheden zulks noo
dig maken, zullen allen aan wie periodiek
verlof is verleend door middel van de ra
dio worden teruggeroepen. Heeft zoodanige
oproeping plaats, dan zijn allen die zich op
dat tijdstip met periodiek verlof bevinden,
verplicht onvehwijld naar hun standplaats
terug te keeren.
Bovendien zal hieraan door het aanplak
ken van kennisgevingen in de gemeenten
bekendheid worden gegeven.
10. Voor elk periodiek verlof wordt zoo
wel voor de heen- en voor de terugreis
vervoer voor Rijksrekening verleend. De
commandanten zullen hiertoe, tot het tijd
stip waarop vanwege het departement van.
Defensie de vereischte bewijzen zullen wor
den toegezonden, aan betrokkenen een
eenvoudige verlofpas, waarop de reis kan
worden gedaan, verstrekken. De verlofpas
moet zijn voorzien van de handteekening
van den betrokken comp., batterij, eska
dron, detachements- of overeenkomstige
commandant.
Tot zoover de regeling, die uitsluitend
voor de landmacht geldt.
Voor de zeemacht.
Voor het marinepersoneel zal naar ge
lang van de omstandigheden drie dagen per
drie weken of vier dagen per vier weken,
verlof worden verleend.
Mochten de omstandigheden een andere
regeling noodzakelijk maken, dan zijn de
betrokken marineautoriteiten gemachtigd
om eene andere regeling naar denzclfden
maatstaf vast te stellen.
Overigens gelden voor het marineperso
neel dezelfde bepalingen als voor het per
soneel van de landmacht zijn vastgesteld.
Voor het vervoer naar hun woonplaatsen
van de militairen, die met periodiek ver
lof vertrekken, zullen met ingang van 16
September vanaf des namiddags 16.00 uur
voor zooveel noodig extra-treinen worden
ingelegd. Ingaande Maandag 18 September
zullen bovendien in de avonduren extra-
trienen worden ingelegd voor het vervoer
1 van verlofgangers naar hun corpsen.
