Dc oorlog in dc luchf De zee-oorlog Warschau, Polens hoofdstad BINNENLAND Onze Neutraliteit in de lucht Dienstregeling der Spoorwegen MAANDAG 11 SEPTEMBER 1939 DE LE1DSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 7 ERNSTIGE GRENSSCHENDING IN BELGIE. Belgisch toestel door Brltsche machine neergeschoten. Het Belgische departement van lands verdediging deelt mede: Zaterdagnacht hebben buitenlandsche vliegtuigen boven Belgisch grondgebied gevlogen. Drie dezer werden door eenhe den onzer luchtstrijdkrachten achternage jaagd, waarbij een Britsohe bommenwer per tot daling werd gedwongen. Een ander bommenvliegtuig werd door en door reglementaire seinen (vuurpijlen twee van onze jachtvliegtuigen ingesloten en lichtkogels) gesommeerd te dalen. Een Belgisch jachtvliegtuig, waar op het achtervolgde vliegtuig het vuur had geopend, werd vernield. De beide inzittenden van het toestel, die zich met hun parachutes hebben gered, zijn gewond. Deze schending onzer neutraliteit geeft aanleiding tot een krachtig protest van de Belgische regeering bij de Britsche re geering. De beide gewone Belgische vliegers zijn n.'et ernstig gekwetst. Zondagmorgen om vijf minuten voor ne genen is per radio medegedeeld, dat ver scheidene vreemde vliegtuigen boven Ni- velles vlogen op een onbepaalde hoogte en in een onbepaalde richting. De mist belette nauwkeurige waarnemingen. Britsche veontschuldiging te Brussel. Het Belgische telegraaf agentschap meldt: Zoodra zy kennis gekregen had van het ernstige incident, dat zich Zaterdagnacht heeft voorgedaan, heeft de Britsche regee ring spontaan den ambassadeur van Groot- Brittannië te Brussel, opgedragen, zich r.aar den heer Spaak, minister van buiten landsche zaken, te begeven, om zijn volle dige excuses aan te bieden voor het op treden der Engelsche vliegers en zyn diep leedwezen te uiten over de verwondingen, welke aan de Belgische vliegers zijn toe gebracht. Sir Robert Clive heeft den heer Spaak rnededeeling gedaan van den wensch der Britsche regeering, alle aangerichte schade te herstellen. De ambassadeur heeft hieraan toege voegd, dat nieuwe zeer scherpe instructies ■gegeven zijn aan de Britsche luchtmacht, het Belgische grondgebied te mijden en een herhaling van incidenten als Zater dagnacht zich hebben voorgedaan, te voor komen. DUITSCH VLIEGTUIG BOVEN ZWEEDSCH GEBIED. Vrijdagnacht te kwart over drie is een Duitsch vliegtuig waargenomen boven de Zweedsche territoriale wateren ten Zuiden van het eiland Koster aan de Westkust van Zweden. Het toestel verdween even later zeewaarts DE NEUTRALITEIT IN NEDERLANDSCH INDIE GESCHONDEN? Een Duitscbe klacht. SLECHTS EEN VLIEGTUIG GESIGNALEERD. De regee rings persdienst meldt het be richt van het Duitsche Nieuwsbureau over een nachtelijke afwering van vijan delijke vliegtuigen, waarbij deze de te rugtocht over Nederland aanvaard zou den hebben, behoeft in zooverre rechtzet ting, dat inderdaad gebleken is, dat één vliegtuig boven de provincie Groningen is terechtgekomen. In Friesland is hét vuur geopend: eerst bij Leeuwarden, daarna bij Stiens en ver volgens op Ameland. Hieruit blijkt, dat het vliegtuig na de beschieting te Leeuwarden den kortsten weg heeft gekozen om ons rechtsgebied te verlaten. De nationaliteit van het vliegtuig kon niet worden vastgesteld. LUCHTGEVECHT BIJ DEN DEENSCH— DUITSCHE GRENS? Zaterdagochtend vroeg werd op enkele kilometers van de Deensch-Duitsche grens een geluid gehoord, dat, naar men ge looft, afkomstig was van een luchtgevecht. Door de dikke mist was het onmogelijk vliegtuigen waar te nemen. Waarnemers hébben verklaard, dat zy hebben gezien, dat verscheidene bommen in zee vielen, als gevolg waarvan het water in de buurt van den Hindenburgdam, welke de verbin ding vormt van het Duitsche eiland Sylt, met het vasteland, hoog opspatte. LUCHTALARM TE PARIJS. Om zes minuten over vier vannacht wer den de Parijzenaars uit hun slaap gewekt. Sinds een paar dagen was hun nachtrust niet verstoord. Zeer spoedig bereikten de bewoners in volmaakte orde en kalmte de schuilplaatsen. Om 5 uur 20 werd het sig naal gegeven, dat alles weer veilig was. VRIJWEL GEEN DUITSCHE KOOP VAARDER MEER OP ZEE. Het Britsche ministerie van voorlichting deelt mede: Hoewel de admiraliteit, met uitzonde ring van een mogelijk succes tegen een onderzeeschen mijnenlegger, geen enkele nauwkeurig resultaat van onze tegenmaat regelen tegen de Duitsche duikbooten heeft medegedeeld, blijven onze flottiljes torpedojagers en lichtere oorlogsvaartui gen actief. Gedurende de eerste week van den oor log hebben Britsche schepen van elk type de zeeën doorkruist van de geheele we reld, overeenkomstig hun taak, de verbin dingen ter zee tusschen de deelen van het rijk te beschermen. Reeds bevindt zich practisch geen Duitsch koopvaardijschip op zee. Sommige schepen zyn reeds door de Britsche marine aan gehouden. Het grootste deel van de Duit sche koopvaardijvloot heeft evenwel een toevlucht gezocht in neutrale havens. In dien zij deze verlaten, zullen zy onherroe pelijk in Britsche handen vallen. De volgende Britsche schepen zijn vol gens de ontvangen berichten door duik booten tot zinken gebracht: „Kennbec", metende 5548 ton, welks bemanning is op gepikt, en de „Winkleigh", metende 5055 ton, welks bemanning gered is door het Nederlandsche schip de „Statendam". De mailboot „Warwick Castle" en de mailboot „Chloris" zijn er in geslaagd de duikbooten te ontsnappen. De Duitsche koopvaardijschepen „Bal- dur", metende 5800 ton en de „Vegesack", metende 4000 ton, zijn volgens ontvangen berichten op de Noorsche kust geloopen. Het schijnt dat de Duitsche duikbooten thans ver weg werken, maar de Britsche aanvallen en tegenmaatregelen tegen de onderzeeërs laten niet af. Het in Londen thuishoorende stoomschip „Goodwood" is gisteren op de Noordzee aangevallen. De uit 21 koppen bestaande bemanning is door een visschersboot aan boord genomen. Talrijke opvarenden werden licht gewond. Een Duitsche tegenspraak. De Engelsche radio heeft gemeld, dat het Engelsche vrachtschip „Manaar" op den Atlantischen Oceaan op 7 September door Duitsche duikbooten tot zinken is ge bracht, en wel zou op het schip zonder waarschuwing een torpedo zijn afgevuurd. Naar inmiddels leden van de bemanning van dit schip na hun ontscheping in Lissa bon hebben verklaard, was het schip be wapend met geschut en waren artil leristen aan boord. Nadat het schip door een Duitsche duikboot was aangehouden, heeft het zelf als eerste het vuur op dé Duitsche duikboot geopend. Dit feit wordt ook nog door een United Press-bericht van 8 September uit Lissabon bevestigd. „BREEDIJK" PIKT 32 MAN OP. Naar wy vernemen, heeft het stoom schip „Breedyk" van de Holland—Amerika Lyn Zaterdagnacht de geheele bemanning van het getorpedeerde Engelsche tank schip „Kennebec" opgepikt. Alles is wel aan boord. De bemanning bestond uit 32 man. (De „Kennebec" mat 5548 ton en behoor de aan de Anglo-American Oil Cy. te Lon den). HET CULTUREELF MIDDELPUNT VAN HET LAV* Warschau, schilderachtig gelegen op den linkeroever van de Weich- sel, die hier 450 Meter breed is, is het kruispunt op de wegen, die van West-Europa over Berlijn en van Zuid-Europa over Weenen naar Rusland gaan. Weinig steden in Europa hebben zooveel oorlogsherinneringen uit de laatste eeuwen als Warschau. De stad heeft bloedige re voluties gekend in de jaren 1794, 1830 en 1863, welke opstanden tegen de Russische overheerschers door de Tsaren werden neergeslagen. In de wereldoorlog lag de stad aan het front, waar de Duitsche en Russische troepen tegenover elkander ston den. In Augustus 1920 werd de groote slag by Warschau geleverd, waar de bolsje wistische legers door de Polen werden ver slagen. En ook nu weer, in het jaar 1939, aanschouwt de stad de gruwel van den oorlog. Warschau is niet de eerste hoofdstad van Polen geweest. Eerst in het jaar 1596 ver legden de Poolsche vorsten hun residentie van Krakau naar Warschau, en hiermede begon de bloeiperiode van de eertijds kleine visschersstad. Tal van architecten, beeldhouwers en schilders kwamen uit het Westen en het Zuiden van Europa om de stad te versieren met prachtige kerken en paleizen, zoodat Warschau tegen het einde van de 18e eeuw het „Paradijs van het Noorden" werd genoemd. Vooral de laatste koning, Stanislaus August Poniatowski, maakte het Poolsche hof tot een centrum van cultuur en kunst. De verdere ontwik keling van Warschau werd geremd door de verdeelingen van Polen. Veel schoons werd verwoest of weggesleept, maar War schau bleef het middelpunt van het natio nale leven en de nationale strevingen der Polen. Warschau is geen oude stad gebleven, en men vindt er meer moderne dan oude bouwwerken. Prachtige tuinen sieren het stadsbeeld. Over de Weichsel liggen vier machtige bruggen, waaronder de Ponia- towski-brug, die Warschau verbindt met de voorstad Praga. Waar eens een gordel lag van Russische vestingen, die door Po len werden gesloopt, liggen nu parken en plantsoenen. Het slotplein van Warschau vormt de afscheiding tusschen Oud-Warschau en Nieuw-Warschau. Op het midden van het plein staat het 20 meter hooge monument van Sigismund III. De Oostzijde van het plein wordt begrensd door het vroegere koninklijke paleis. Ten Noorden daarvan ligt de Johanneskathedraal, een bouwwerk uit de veertiende eeuw. De H. Kruiskapel van deze kathedraal bezit een nationale re- liquie. Het is een groote kaars, nu bewaard in een glazen omhulsel. Deze kaars werd in 1967 door Paus Pius IX geschonken aan de Poolsche geestelijkheid bij hun bezoek aan Rome, bij de feesten der heiligverkla ring van den Poolschen martelaar Josa- phat Kuncewic. De H. Vader zeide: Deze kaars zult gij ontsteken bij de bevrijding van Warschau, als het Te Deum gezongen wordt. Meer dan vijftig jaar werd deze kaars in Rome bewaard. Toen werd zij over gebracht naar de kathedraal van War schau. De klokken zongen over de stad Warschau stroomde samen op het slotplein. En terwijl het Te Deum van de overwin ning daverde door de gewelven van de oude kerk, terwijl Polen juichte om de be vrijding en de onafhankelijkheid, naderde maarschalk Pilsoedski het altaar en ont stak de kaars van Paus Pius IX. Warschau telt meer dan 1.300.000 inwo ners, waarvan 67 procent katholieken, 1.9 procent protestanten en 30 procenten Is raëlieten. De stad is de zetel van een ka tholieke aartsbisschop, van een opper hoofd van de orthodoxe Kerk van Polen en van een Evangelisch gereformeerd consis torie. Aan de universiteit van Warschau is een katholieke theologische faculteit, die in 1817 werd opgericht. Het aartsbisdom Warschau telt ongeveer 1.600.000 katholieken, 18 dekenaten, 248 parochies, 302 kerken en kapellen. In het bisdom zijn 683 wereldgeestelijken en 158 reguliere geestelijken werkzaam. WENSCH VAN MIN. VAN DEFENSIE De minister van Defensie heeft gisteren bij het aanbreken van den dag, vergezeld door zyn adjudant, kapitein mr. H. J. Kruis, een onverwacht bezoek gebracht aan het militaire vliegveld Bergen, teneinde zich te vergewissen van de paraatheid van de aldaar aanwezige onderdeelen der mili taire luchtvaart. Vervolgens begaf de minister zich naar het luchtvaartterrein Schiphol. Op beide terreinen heeft de minister de officieren der militaire luchtvaart toege sproken en daarbij gewezen op het groote belang van een krachtige handhaving der neutraliteit in de lucht. De minister uitte daarbij den wensch, dat in overeenstem ming met de reeds gegeven orders elk militaire vliegtuig van een der belligeren- ten, dat onze neutraliteit schendt, tot dalen zal worden gedwongen, dan wel zal wor den afgeschoten. VREEMD VLIEGTUIG BOVEN NEDERLAND Onder vuur genomen. De regeeringspersdienst meldt: Een bericht van het Duitsche Nieuws bureau over een nachtelijke afwering in Duitschland van vijandelijke vliegtuigen, waarbij deze de terugvlucht over Neder land aanvaard zouden hebben, behoeft in zooverre rechtzetting, dat inderdaad geble ken is, dat één vliegtuig boven de provin cie Groningen is terechtgekomen. In Fries land is het vuur geopend: eerst bij Leeu worden, daarna bij Stiens en vervolgens op Ameland. Hieruit volgt, dat het vliegtuig na de be schieting te Leeuwarden den kortsten weg heeft gekozen om ons rechtsgebied te ver laten. De nationaliteit van het vliegtuig kon niet werden vastgesteld. Voeder van pluimvee Aanwijzingen omtrent de verstrekking. De minister van Economische Zaken mankt het volgende bekend. Er is reeds medegedeeld, dat pluimvee houders, die een vervoervergunning voor voeder noodig hebben, zich daarvoor moe ten wenden tot de plaatselijke bureauhou ders van de provinciale voedselcommissa- rissen. Deze kunnen dan aan de hand van vastgestelde voedernormen de gevraagde verververgunningen afgeven. De bedryven, waar de hoenders en een den in hoofdzaak of geheel worden ge houden om te voorzien in de eigen be hoefte aan eieren, alsmede de bedryven met minder dan 25 stuks pluimvee vallen echter buiten deze regeling. Het ligt in de bedoeling voor deze categorieën eveneens een regeling te treffen. Degenen, die als georganiseerde zijn aan gesloten bij een provinciale landbouwcri sisorganisatie zullen binnenkort in de ge legenheid worden gesteld, de vervoerver gunning bij den plaatselyken bureauhou der aan te vragen. Ten behoeve van de kleine pluimveehouders, die niet zyn aan gesloten by een provinciale landbouwcri sisorganisatie zal de gelegenheid worden opengesteld via een plaatselyke vereeni- ging van pluimveehouders een aanvrag te doen. Deze vereenigingen moeten geza menlijk voor haar leden aanvragen. Voor inlichtingen omtrent zulke collectieve aan vragen kan men zich wenden tot den heer P. J. Wijk, districtsassistent bij den rijks voorlichtingsdienst voor pluimveeteelt, Spelderholt 9, Beekbergen, die.tevens is belast met de uitvoering der regeling. De vereenigingen van houders van post duiven, siergevogelte (sportrassen van hoenders, eenden, sierduiven enz.) en ko nijnen kunnen eveneens een gezamenlijke aanvrage doen voor hare leden. De ver eenigingen zelf zullen voor de distributie van het voer onder de leden moeten zorg dragen. Voor verkrijgen van voeder voor dieren in dierentuinen, stadsparken, laboratoria enz., alsmede voor zilvervossen en andere pelsdieren, kan men zich eveneens richten tot den heer P. J. Wijk. Er worden besprekingen gevoerd om te komen tot een regeling van de voorziening van zaden en andere voeders voor zang en kleine siervogels. Tenslotte wordt er nog de aandacht op gevestigd, dat alle andere veevoederdistri- butie-aangelegenheden blijven ressorteeren onder de afdeeling veevoederdistributie van het rijksbureau voor voedselvoorzie ning in oorlogstyd, Lange Voorhout 3, 's-G raven hage. VERVOERVERBOD VAN HOOI De minister van Economische Zaken heeft bekend gemaakt, dat met ingang van he den, 11 September, het vervoeren of doen vervoeren van alle soorten hooi, in groo- tere hoeveelheden dan 100 kg. verboden ia. In uitzonderingsgevallen kan de provin ciale voedselcommissaris in het gebied, waar degene, die dat product wenscht te vervoe ren, gevestigd is, voor dat verbod dispen satie verleenen. WEDEROM UITBREIDING Naar wij van de zijde der Nederlandsche Spoorwegen vernamen zal de reeds aan- gekqpdigde opvoering der frequentie op verschillende lijnen vandaag worden in gevoerd en zal van dat tijdstip af op de reeds genoemde baanvakken volgens een vrij hooge frequentie, aan het normale grenzende, worden gereden. De dienst op de lijn Amsterdam Utrecht o.a. zal dan als volgt zijn: Ver trek Amsterdam C.S. naar Utrecht: de sneltreinen vertrekken van 5.33 uur tot 23.33 uur, om het uur. Daartusschen door loopen dan nog elf stoptreinen, hoofdza kelijk van Amsterdam W.P., om het ver keer naar en van de tusschengelegen sta tions te bedienen. Deze treinen vertrek ken van Amsterdam W.P. te 7.18 uur, 9.18 uur, enz. In omgekeerde richting vertrekken de sneltreinen van Utrecht C.S. van 6.56 uur tot 22.56 uur, om het uur en de stoptreinen te 5.46 uur, 7.30 uur, 8.30 uur en verder om de twee uur. Naar Zeist gaan weer drie treinen loo pen met stoppingen te Bosch en Duin en Huis ter Heide. Vertrek van Utrecht 6.42 uur, 12.42 uur en 17.26 uur. Terug van Zeist 7.55 uur, 13.13 uur en 18.25 uur. Op de lijn AmersfoortZwolle wordt de dienst als volgt: de sneltreinen ver trekken te 7.42 uur, enz., om de twee uur tot 21.42 uur. Daartusschen door loopen dc stoptreinen voor de bediening van de tus- schengelegen stations te 6.25 uur, 7.55 uur, 10.55 uur, 12.55 uur, 15.55 uur, 17.55 uur en 19.55 uur. Van Zwolle zijn de vertrektreinen van de sneltreinen: 7.25 uur, 9.25 uur enz. tot 21.25 uur van de stoptreinen 8.05 uur, 10.05 uur, 14.05 uur en daarna om de twee uur tot 20.05 uur en 21.32 uur. Tusschen Almelo en Hengelo wordt do dienst als volgt: Vertrek 7.32 uur, 9.05 uur, 10.05 uur en zoo vervolgens om het uur tot 23.05 uur, welke treinen om den ander zullen stoppen te De Riet en Zende ren. In omgekeerde richting vertrek vnn Hengelo: 6.34 uur, 8.34 uur, 9.32 uur, 10.34 uur, 11.32 uur enz. tot 21.32 uur. Tusschen Ede en Arnhem zal de dienst worden uit gebreid met stoppingen te Wolfheeze en Oosterbeek-Hoog cn zullen dc treinen ver trekken van Ede—Wageningen te 7.18 uur, 9.18 uur, enz. om de twee uur tot 21.18 uur. In omgekeerde richting vertrekken deze stoptreinen van Arnhem 7.23 uur, 9.23 uur enz. tot 21.23 uur. De dienst Lage ZwaluweRoosendaal met stoppingen te Zevenbergen en Ouden bosch wordt als volgt: Vertrek van Lage Zwaluwe 9.44 uur, 13.44 uur, 17.44 uur en 21.44 uur. In omgekeerde richting van Roosendaal vertrek 7.47 uur, 11.47 uur, 15.47 uur cn 19.47 uur. Een aantal treinen tusschen Roosondaal en Vlissingen krijgt stoppingen te Rilland Bath, Krabbendijke, Kapcllc-Biez en Ar- nemuiden, terwyl ook do dienst op dc lyn GoesHoedekenskerke wordt hervat met een zevental treinen uit beide richtingen. DE TREINVERBINDING AMSTERDAM- BRUSSEL De Nederlandsche Spoorwegen doelen mede, dat de treinverbinding tusschen Am sterdam en Brussel, heden, 11 September, nog niet kan worden hervat. Getracht zal echter worden nog deze week de verbinding te herstellen. DE DISTRIBUTIE. En de hotel- en restaurantbedrijven. De minister van Economische Zaken vestigt er de aandacht op dat hotels, res taurants, café's, koffiehuizen, sociëteiten en cantines, waaronder kunnen worden begrepen huishoudelijke diensten van groote instellingen en koffiekamers van openbare gebouwen en van groote kanto ren, zoo spoedig mogelijk een enquête formulier behooren aan te vragen aan het distributie-kantoor hunner gemeente. Deze formulieren moeten binnen den kortst mo- gelyken termyn en in ieder geval vóór 14 September a.s. nauwkeurig ingevuld en onderteekend bij deze distributie-kantoren worden ingeleverd. In het eigen belang van genoemde be dryven en diensten wordt aangeraden zich omgaand ter zake te wenden tot het ge meentelijk distributiekantoor, aangezien het invullen en inzenden van de enquête formulieren de voorwaarde is, waarop zij in het bezit van distributicgoedcren zullen kunnen komen, wanneer tot distributie zou worden overgegaan. DE PRIJS VAN HET VARKENSVLEESCH Beschikbaarstelling bevroren zware varkens De minister van Economische Zaken heeft medegedeeld, dat de Nederlandsche veehouderijcentrale bevroren zware var kens ter beschikking stolt van afnemers in het binnenland, by afneming van minstens 15 varkens. De bedoeling van dezen maatregel is, de prijzen van varkensvleesch op het Juiste peil te houden. Belanghebbenden moeten zich recht streeks met deze centrale in verbinding stellen, telefoon intcrlocaal j. j., locaal 392310, toestel 137. De varkens kunnen in drie gewichts klassen geleverd worden, n.l. tot 120 K.G., van 120 tot 140 K.G. cn boven 140 K.G.; ze zyn zonder kop en pooten cn zonder reuzel ingevroren. Het Duitsche Nieuwsbureau bericht uit Soerabaja, dat op 6 September te 8.30 uur bij Emmahaven aan de Westkust van Su matra de Nederlandsche neutraliteit is geschonden door een Britsch oorlogsschip tn een vliegtuig, welke het Duitsche schip „Franken" poogden aan te houden, terwijl het zich in de territoriale wateren bevond. Toen het Duitsohe schip geen gevolg gaf aan het bevel te stoppen, wierp het Brit sche vliegtuig twee rookmijnen en vier drijvende mijnen. Het voorval speelde zich af op 800 meter van de kust. Naar aanleiding van een van Duitsche zijde hieromtrent binnengekomen klacht, wordt, naar wy vernemen, door den gou verneur-generaal een onderzoek ingesteld. VLIEGTUIGEN BOVEN DUITSCHLAND. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: Za terdagnacht werd in Noord-West Duitsch land gemeld, dat vijandelyke vliegtuigen uit Noord-Westelijke richting naderden. In het kustgebied heeft de Duitsche lucht doelartillerie door haar vuren den vijand afgeweerd. De vijandelyke vliegtuigen maakten een zwenking in Zuid-Westelijke r:chting en aanvaardden de terugvlucht. Over Nederland, voegt het D. N. B. er aan toe. Er werden geen bommen uitgeworpen. Aan de Nederlandsche grens werden ter afwering van de vyandelijke vliegtuigen Duitsche jachtvliegtuigen in stryd ge bracht. Een Engelsch gevechtsvliegtuig is omlaap gestort. De uit vyf koppen be staande bemanning redde zich met val schermen en werd gevangen genomen. Het oppercommando van de Duitsche weermacht deelt voorts nog mede, dat Fransche verkenningstoestellen gepoogd hebben verkenningsvluchten boven Duitsch gebied uit te voeren. Zij werden evenwel door de Duitsche jachtvliegtuigen en lucht doelartillerie neergeschoten. Drie Fran sche toestellen werden neergeschoten, een vierde landde op een Duitsch vliegveld. Drie officieren werden gevangen genomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 7