Varia
Laatste berichten
Burgerlijke Stand
MARKTBERICHTEN
MAANDAG 11 SEPTEMBER 1939
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 3
DE SCHOLEN.
Wy herinneren nog even aan wat verle
den week ia medegedeeld betreffende de
voortzetting van het katholiek lager onder
wijs, voorzoover dit nog niet reeds is aan
gevangen.
Op Dinsdag 12 September a.s. vangen de
lessen aan op onderstaande scholen:
In de school op het Vrouwenkerkhof 1:
om 9 uur voor de leerlingen van deze
school (Jongens ULO) voorheen Pieters
kerkhof;
Om 8.30 uur voor de leerlingen van de
Jongensschool Os- en Paardelaan (klassen
1, 3 en 5);
Om 1.30 uur voor de leerlingen van de
Jongensschool Os- en Paardelaan (klassen
2, 4, 6 en 7.
In de school op het Rapenburg 48:
Om 8.30 uur voor de leerlingen van deze
school;
Om 1.30 uur voor de leerlingen van de
Jongensschool Haarlemmerstraat 240.
In de Meisjesschool ULO en LO., Haar
lemmerstraat 3234:
Om 9 uur voor de meisjes der TJLO-
school;
Om 8.30 uur voor de meisjes der L.O.-
school, a en b-afdeeling;
Om 1.30 uur voor de jongens van de
school Caeciliastraat.
In de meisjesschool v. d. Werfstraat
98—100:
Om 8.30 uur voor de meisjes dezer school;
Om 1.30 uur voor de meisjes van de
school Lusthoflaan.
In de meisjesschool Oude Vest 193-195:
Om 8.30 uur voor de meisjes dezer school;
Om 1.30 uur voor de jongens van de
school Pelikaanstraat 20.
De kinderen van de eerste klasse van
de school Rapenburg worden eerst verwacht
op Woensdag 13 Sept. a.s. om 8.30 uur.
De kinderen van de bewaarschool Lust
hoflaan. die in de straten om de kerk wo
nen, moeten b'" de kerk vebracht worden.
De kinderen, die in de omliggende straten
van het Kooipark wonen, moeten by het
voormalige station Heerensingel gebracht
worden. Onder geleide van de Zusters gaan
deze kinderen naar de school in de v. d.
Werffstraat. De schooltyden in deze school
zijn van 9—12 en van 24 uur.
De kinderen van de kleuterschool hoek
Oude Vest—Pelikaanstraat kunnen van
Dinsdag 12 September af weder naar
school worden gebracht op den gewonen
tijd.
DOOR MILITAIRE AUTO AANGEREDEN
Zaterdagmiddag te 12.20 uur is op den
hoek van Levendaal en Kraaienstraat de 23-
jarige fietser J. B. uit de Oranjestraat aan
gereden door een auto, bestuurd door den
22-jarigen militair L. B. H. De fietser liep
een hersenschudding op en werd door den
E. H. D. naar het Acad. Ziekenhuis ver
voerd.
DOOR EEN RUIT GEVALLEN.
Zaterdagavond tegen 12 uur is een be
zoeker van een dansschool aan den Mid
delweg, zekere M. K., met een hand door
een ruit gevallen. Een slagader werd hem
doorgesneden, waarna hij door een in de
nabyheid wonende medicus werd verbon
den en vervolgens per taxi naar het Acad.
Ziekenhuis kon gaan.
Bij een echtelijken twist, Zaterdagnacht
te 1 uur is in de Pelikaanstraat een 33-ja-
rige vrouw met den rechterarm in een mes
geloopen, dat haar man in de hand had. Zij
werd door den E. H. D. naar het Acad. Zie
kenhuis vervoerd.
GEVONDEN VOORWERPEN IN DE
MAAND AUGUSTUS 1939
Actetasch, armbandhorloge, brillen, zilve
ren broche, babymanteltje, boodschappen
mand, broche, boot, bankbiljetten, bood-
schappentasch, broche met steentjes, waar
aan kruisje, broche met steentjes, ceintuur,
cocoslooper, cape, dekzeil, damesmantel, da-
mestasschen, dop van patentas. étui, inh. 2
microscoopjes, gouden schakelarmband,
gladde gouden ring, handschoenen, hals
kettinkje met steentjes, 2 handdoeken, jute
zak. inh. deken, jongensjasje, rood jurkje,
kindermuts kinderpop, kano, kinderschoen
tjes, kindersokje, kinderarmbandje, kinder
schepje, kwitantie, kindertaschje, klapper-
pistooltje, ladder, leerboek der plantkun
de, modebladen, moersleutels, meelzakken,
medaille van Swift, notitieboekje, nummer
borden, omslag voor schroeven los te
draaien, portemonnaies, pakje inh. goed,
sleutels, sigarenkoker, stoel, schoolétui, ta
felkleed. tennisracket, 2 vulpenhouders,
werkbroek en een hamer, zegelring, zilve
ren speld, zilveren kettinkje met medail
lon, zakmessen, zakje, inh. dik touw.
Alsnog opgegeven als gevonden in de
maand Juli 1939, een gouden damesringe
tje met geslepen steen.
Gevonden ir het Postkantoor.
1 lichtbruine dameshandschoen, 1 paar
donkerblauwe damshandschoenon, 1 meta
len brillendoos.
Gevonden in de tram (stadslijn)
Damesparapluies, handschoenen, 1 pakje,
inh. wit goed, 1 oorknop. 1 schopje, 1 arm-
andhorloge, 1 dashouder, 1 haarkam, 1
indertaschje, inh. kralen.
Terug te bekomen en inlichtingen te
erkrijgen iederen werkdag van 1—3 uur
nam. behalve Donderdags cn Vrijdags ten
litiebureele alhier.
In verband met het eeuwfeest der Neder-
landsche Spoorwegen en de belangstelling
die er momenteel bestaat voor de tentoon
stelling „De Trein 18391939", drukken
wij voor onze lezers een spoorwegnetje af
uit de jaren 1839 tot 1850.
In die jaren bestonden er 3 maatschap
pijen waarvan de Ned. Rhynspoorweg Mij.
de grootste was.
In 1876 telde men 20 Spoorwegmaat
schappijen, welke ieder een deel van het
spoorwegverkeer in ons land onderhiel
den.
Als by zonderheid vermelden wy nog
dat de spoorbreedte van het Rhynspoor-
wegnet 2 meter bedroeg en gehandhaaft
bleef tot 1856.
VAN M'N BOEKENTAFEL
Katholiek cultureel tijdschrift
„Studiën".
In het September-nummer bespreekt
J. W. Kerssemakers S.J. opvattingen van
prof. Max Dvorak over wat de catacomben-
kunst aan nieuwen stijl bracht en de cri-
tiek daarop van professor Romano Fausti
S.J. Austriacus geeft de korte levensschets
van den in een concentratiekamp van Oos-
tenryk overleden katholieken professor dr.
H. K. Freiherr v. Zessner Spitzenberg, door
hem een „martelaar van onzen tyd" gehee-
ten. A. Koppendrayer S.J. brengt naar aan
leiding van het verschijnen van „Fiscus en
geestelijke instellingen" door J. J. M. Nijst,
in een gelyknamig artikel eenige bezwa
ren in het midden tegen door den fiscus
gebezigde benamingen van in de Kerk le
vende genootschappen. Vooral het zich be
roepen op definities aan kerkelijk recht
ontleend door niet-vakmenschen acht hy in
vele gevallen hoogst bedenkelijk. De naas
tenliefde is het onderwerp van een door
H. Beyersbergen S.J. geschreven artikel,
waarin o.m. de rangorde volgens welke
de naastenliefde dient te worden beoefend,
overzichtelijk wordt besproken, nadat de
algemeenheid van dit gebod, en de vraag,
wie onze naaste is, aan een grondig onder
zoek zyn onderworpen. Dr. J. J. A. Bakker
legt uit, hoe door hem in vroegere publica
ties ontwikkelde denkbeelden betreffende
sociaal-economische regeling in Nederland
voor een nationaal plan van ordening kun
nen dienen. Dr. H. Robbers S.J. laat zien,
hoe de H. Augustinus en de H. Thomas van
Aquino, door hem „helden xan den geest"
genoemd, de verhouding mensch en ge
meenschap ieder op eigen wyze theoretisch
hebben ontwikkeld. De stil-lees-methode
by het taalonderwys is het onderwerp
eener beschouwing van Bern. van Meurs
S.J., waarin een manier wordt voorgesteld,
met welker behulp de leeraar zich zeker
heid kan verschaffen inzake den aanleg
van den leerling alsook inzake de resul-
tat envan diens studie.
Uit de vaste rubrieken valt het volgende
te vermelden:
Jos Creyghton S.J. licht in de rubriek Re
collectie de religieuze beteekenis toe van
het gehoorzamen, en wel in verband met
het feit, dat „niemand van ons niet leeft
onder gezag en in gehoorzaamheid". In de
rubriek Apologetica bespreekt Leo Rood
S.J. met instemming de door prof. Dr. Jos
Keulers geschreven Bybelsche Geschiede
nis. In Lynen, vormen en kleuren behan
delt dr. Hans Nicolaas S.J. twee prenten
uit „Histoire sans paroles" van den hout
snedekunstenaar Frans Masereels. In Klan
ken en rhythme zet William G. Gilbert uit
een onder welke opzichten de muziek zoo
als tot het terrein van de wetenschap kan
behooren. De rubriek Van maand tot
maand heeft door de jongste bliksemsnelle
opeenvolging van ingrypende gebeurtenis
sen in buitenland en binnenland byzondere
beteekenis. De rubriek Uit de pers ten
slotte bevat besprekingen betreffende In
dische literatuur, missiologie, zielzorg en
godsdienstige lectuur.
De afbeelding van de locomotief stelt
„De Arend" voor; de „char a bancs" was
4 meter lang en 3 meter breed; 6 banken
zonder leuningen waren hierin geplaatst,
36 personen konden hier op plaats nemen.
De 1ste klasse bevatte 6 banken met leu
ningen, geschikt voor 20 personen.
De buffers van den tender waren op
gevuld met paardenhaar en met leder om
kleed.
Dit alles doet ons nog aan den goeden
ouden, vredigen tyd denken.
Indien de lezers meer willen weten over
het spoorwegverkeer uit die jaren, dan
verzuime hy niet eens een kykje te ne
men op de tentoonstelling van „De Trein
18391939" te Amsterdam.
WIE HEEFT DE REVOLVER
UITGEVONDEN?
In verband met den dood van een der
broeders Browning werden de bijna over
de heele wereld bekende broeders in ver
schillende bladen de uitvinders van de
revolvers genoemd. Dit is echter niet juist,
want zy hebben alleen een byzonder han
dig klein model van dit wapen gecon
strueerd. De eerste groote revolverfabriek
werd reeds in 1835 door den Amerikaan'
Samuel Colt opgericht. In het eerst werd
de revolver trouwens algemeen „de Colt"
genoemd. De eerste moderne revolver, die
in alle legers werd ingevoerd, schiep de
groote gewerenconstructeur Mauser in
Oberndorf aan den Neckar. Het principe
van de revolver is echter ouder. Reeds in
het jaar 1814 construeerde een Zwitser een
pistool, dat voorzien was van een trom
mel, waardoor zeven verschillende kogels
voor den loop geschoven werden. Dit pis
tool werd aan Tsaar Alexander I ten ge
schenke gegeven. By na terzelfder tyd con
strueerde de Italiaan Mariotte zelfs een
trommel met 24 openingen. Dit waren de
eerste echte revolverconstructies; het prin
cipe zelf echter is al eeuwen oud, want in
het Cluny-museum te Parys kan men een
oud geweer uit den tyd van Lodewijk
XIII zien, dat eveneens al een trommel be
zit, waarvan de kogelopeningen echter nog
met de hand voor den loop geschoven
moesten worden. De naam revolver is af
geleid van het Engelsche woord „to re
volve" dat „zich wentelen" beteekent.
Daarmede wordt het principe van den
draaibaren trommel, die zich voor den
loop „wentelt", als een van de meest ken
merkende eigenschappen van deze wapen-
soort aangeduid.
MENSCH ALS BLIKSEMAFLEIDER.
Ulrlch Palsleyy, een inwoner van Kopen
hagen, ging naar buiten, om te kyken naar
het schouwspel van een onweer, dat over
Denemarkens hoofdstad trok. Plotseling
schoot een bliksemstraal precies op het
hoofd van den wandelaar, gleed langs zyn
lichaam en verdween in de aarde.
Terstond kwamen hulpvaardige men-
schen uit de huizen gesneld, die het ver
meende ongeluk hadden gezien. Maar het
was heelemaal geen ongeluk. Ulrich Pais
ley was geheel ongedeerd. Wel was hy
doodsbleek van schrik, maar hy had geen
enkele verwonding opgeloopen. Alleen
zijn broek was hem letterlyk van het lyf
gescheurd en verbrand.
De .geleerden beweren, dat als er
slechts 7 jaren lang g»-en vogels meer op
aarde waren, de geheele menschheid in
dien tyd zou omkomen, omdat de insecten
alle graan, fruit en groenten zouden ver
delgen, zoodat er voor de menschen en
dieren niets meer overbleef.
OEGSTGEEST
DE HEER REITSMA TOT
BURGEMEESTER BENOEMD
By K.B. van 9 September 1939 is met
ingang van 1 October 1939. benoemd tot
burgemeester der gemeente Hemelumer
Oldephaert en Noordwolde: R. Reitsma.
Genoemde gemeente is gelegen ln het
Z.W. van Friesland.
De nieuwe burgemeester van Hemelumer
Oldephaert en Noordwolde, de heer R.
Reitsma, weTd 21 December 1893 te IJlst
geboren. HU is thans een tiental jaren
gemeente-secretaris van Oegstgeest.
Binnenland
DE ONDERGANG VAN DE „MARK"
Een onderhoud met den kapitein
Een speciale correspondent van het
A.N.P. heeft te Thisted een onder
houd gehad met den kapitein, den
heer van Dam, van het gisteren op een
myn geloopen en gezonken Neder-
landsche stoomschip „Mark".
De kapitein, die niet ernstig gewond
is, verklaarde, dat de „Mark" op weg
was van Finland naar Nederland. Za
terdagmiddag te kwart voor een stootte
het schip op een myn. Het schip be
vond zich toen op 56 graden 45 minu
ten Noorderbreedte en 4 graden 4 mi
nuten Oosterlengte.
In verband met het mynengevaar
bevonden alle officieren zich voor de
ultkyk op de brug. Geen van hen heeft
echter iets van een mijn gezien.
Twee dagen lang hebben de op
varenden in reddingsbooten gezeten en
by slecht weer getracht naar de kust te
roeien.
De kapitein verklaarde tenslotte, dat
de „Mark" ongetwyfeld op een myn is
geloopen en dat er geen sprake is van
torpedeering.
De schipbreukelingen zullen zoo
spoedig mogelyk naar Nederland terug-
keeren.
DE 500.000STE INWONER VAN
'S-GRAVENHAGE GEBOREN.
BU den aanvang van de gemeenteraads
vergadering heeft dc burgemeester van
'a-Gravenhage, mr. S. J. R. de Monchy,
vanmorgen den raad het verheugend feit
meegedeeld, dat door aangifte van de ge
boorte van Ludwig Johannes van Straalen
de gemeente 's-Gravenhage thans haar
500.000ste inwoner heeft verkregen.
Iu 1875 werd de 1,00.000ste inwoner van
de residentie geboren, in 1899 de 200.000ste
veertien jaren later de 300.000ste, weer
veertien jaren later de 400.000ste en thans,
na 12 jaren is het vyfde honderdduizend
tal voltooid.
De burgemeester verbond aan dit feit
de beste wenschen voor den bloei der ge
meente en de raad gaf door applaus zyn
instemming hiermede te kennen.
DE BATAVIER-DIENST OP LONDEN
Naar wy vernemen zullen schepen van
den Batavier-dienst van Rotterdam op
Gravesend vertrekken op Dinsdag, Woens
dag en Zaterdag a.s. Passagiers moeten
zich op die dagen 's avonds vóór 10 uur in
schepen aan de Jobskade te Rotterdam.
DOODELIJKE VAL
Vanmorgen is de 56-jarige heer H. W.
te Zutphen bij werkzaamheden in zyn ma
gazijn aan de Lombardsteeg door een open
staand raam van de vierde verdieping op
straat gevallen. Hy was vrywel op slag
dood.
WINKELDIEFSTAL TE GRONINGEN.
Thans zyn wederom twee gevallen be
kend geworden van diefstallen in de ma
gazijnen van C. en A. Brenninkmeyer te
Groningen.
Het is de recherche na een nauwkeurig
ingesteld onderzoek gelukt de 21-jarige
dienstbode W. A. en dc 19-jarige dienst
bode A. M., beiden uit Groningen op hee-
terdaad te betrappen, toen zy trachtten
zonder te betalen zich japonnen te ver
schaffen.
Zy zyn ter beschikking van den Officier
van Justitie gesteld.
GERAFFINEERDE KERKDIEF
AANGEHOUDEN.
Gedurende meer dan een jaar was de re
cherche te Groningen op zoek naar een
brutalen dief, die er zyn werk van maak
te tijdens de vroegmis in de katholieke ker
ken diefstallen te plegen, ten nadeele van
bezoeksters. Van het oogenblik, dat deze
haar zitplaats verlieten, en dan haar hand-
tasch in de bank lieten liggen, maakte de
man gebruik, geld uit de taach te halen of
de geheele tasch te stelen, hetgeen hem
meermalen gelukte.
Thans is het de recherche gelukt den
man op heeterdaad te betrappen, toen hy
Zondagmorgen in de St. Martinuskerk be
zig was de handtasch van één der kerk-
gangsters te doorsnuffelen. Hy werd ge
arresteerd, doch hy ontkende de vorige
diefstallen te hebben gepleegd.
De man, de 30-jarige bankwerker J. M.
LEIDEN.
Geboren: Johannes z. van A. Schreu-
der en J. Stlkkelorum Adriana Johan
na d. van J. van Leeuwen en E. M. F.
Vrins.
Ondertrouwd: J. C. v. d. Horst Jm.
26 j. en M. Vlaardingerbroek jd. 23 J. C.
Nap jm. 28 j. en L. W. Smit jd. 31 J. M.
C. Ouwerkerk jm. 29 j. en E. Heymans Jd.
22 J. P. v. Strater jm. 22 j. en J. Zaalberg
jd. 19 j. B. J. v. d. Mark jm. 20 j. en E.
J. Meyers Jd. 20 j. H. Vroom jm. 31 j. «n
C de Prie jd. 34 j.
Overleden: L. van UldcnPrins vr.
72 jaar.
uit Groningen, is vroeger reeds met de
justitie ln aanraking geweest.
Hy heeft zich zyn arrestatie zoo aange
trokken, dat hy in een onbewaakt oogen
blik een lepelsteel en twee open veilig
heidsspelden inslikte, zondeir hiervan hin
der te ondervinden. Van het hoofdbureau
van politie is M. naai het Academisch Zie
kenhuis overgebracht, waar de voorwer
pen, welke ln den maag liggen, langs ope
ratieven weg nil'tn worden verwijderd.
By het fotografisch onderzoek bleek de
maag nog een naald te bevatten, welke hy
tien jaar geleden had doorgeslikt.
A
Buitenland
EDEN VANAVOND VOOR DE
RADIO
LONDEN. 11 September (A.N.P.)
Eden, de minister voor de Dominions, zei
vanavond om 9.15 uur (9.35 Amsterd. tyd)
een radioredevoering houden.
GEEN DUITSCH MILITAIR VLIEGTUIG
TE EVèRE GEDAALD
BRUSSEL, 11 September (A.N.P.) Het
departement van landsverdediging spreekt
het bericht tegen volgens hetwelk ten
Dultsch militair vliegtuig te Evère (het
vliegveld by Brussel) zou zyn gedaald.
GEVECHTEN IN DE BUURT VAN
WARSCHAU.
CERNAUTI Roemeensche grens), 11
Sept. (A N. P.). De laatste hier ontvangen
berichten bevestigen, dat op 5 myi van
Warschau wordt gevochten. Aan den an
deren kant is de Duitsche opmarsch van
het Zuiden uit, dat wil zeggen van Krakau
naar het Noord-Oosten aan het verslappen.
De Duitschers in dezen sector echynen
vermoeid te zyn, terwyl het moreel der
Polen ongeschokt blijft.
Het schynt, dat de Polen by hun terug
tocht geen tijd hebben gohad allo fabrie
ken, mynen cn andore kostbare bouwwer
ken te vernietigen, welke daarvoor be
stemd waren. Door de Duitsche luchtaan
vallen is veel schade aangericht.
DE STRIJD AAN IIET WESTELIJK
FRONT.
PARIJS, 11 Sept. (A. N. P.). De con
tactneming van onze troepen met de Duit-
sohe troepen neemt de wending van een
treffen. Wy gaan voort met aanvallen op
vooruitgeschoven posten der Siegfriedlinic.
By plaatselijke gevechten hebben wy een
zeker aantal dorpen, zoomede uitlooper»
van heuvels, die voor ons voordeelcn bc-
teekenen, bezet. Sinds een paar dagen
schynen de Duitschers hun voorposten niet
zonder stryd te willen afstaan. Zy betwis
ten hardnekkig de plaatsen, die voor ons
dienstig zouden kunnen zyn voor artllle-
rlewaarnemingen.
Zy hebben 'n aantal tegenaanvallen ont
ketend, die bywyien een zeer ernstig ka
rakter hadden. Plaatseiyke aanvallen on
zer troepen wordt voortgezet op 50 km.
van het front De voorhoede trekt normaal
verder over twee derden van dit gebied.
Over het andeie derde deel gaat het moei-
lyker.
AMSTERDAM, 11 Sept. Vee. Ter vee
markt waren heden aangevoerd: 458 vette
koeien, waarvan de pryzen waren: 7480,
6672 en 5664 cent en 20 stieren 5868
cent per kg. alachtgewicht; 50 melk- en
kalfkoeien 180260 per stuk, 71 vette
kalveren 2e kwal. 4854 cent en 3e kwal.
4046 cent per kg. levend gewicht; 74
nuchtere kalveren 7.5011.00, en 138
schapen f 1223 per stuk; 450 vcarkcns:
vloeschvarkens, wegende van 90—110 kg.
6670 cent, zware 6768 en vette 6566
lager.
ROTTERDAM, 11 Sept. Vee. Aanvoer:
2634 totaal, 748 vette runderen, 285 vette
kalveren, 3 nuchtere kalveren, 048 scha
pen en lammeren, 644 varkens, 6 bokken
of gelten. Prijzen per kg.: vette koeien 78,
e2 en 4052 cent, vette ossen 68, 62 en 42
52 cent, vette kalveren 90, 75 en 4555
cent, varkens (levend gewicht) 58, 57 en
56 cent, schapen 45, 40 en 35 cent, lamme
ren 50, 45 en 40 cent Pryzen per atuk:
schapen 21—19—16, lammeren 15—12—9
cent per kg. slachtgewicht.
WIS S FLN OTEERIN GEN
(AMSTERDAM)
1.887b,
-Ar
