9e- Ccid6cli£0oti/Y<MU Tusschen Maginot- en Siegfriedlinie DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Het voorzichtige contact Aan het tront van Rijn en Moezel VRIJDAG 8 SEPTEMBER 1939 30ste Jaargang No. 9434 Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2» Giro 103003. Postbus 11. Dit nummer bestaat alt vier bladen. Bij gebrek aan gegevens over de krijgs operaties in het Westen begeven de Fran- echen en Engeische bladen' zich in be schouwingen over het vaste voornemen der beide regeeringen om door te zetten. De aanleiding tot deze herhaalde ver zekeringen ligt voor de hand. Het is de ge dachte, voortgekomen uit de weinige ac tiviteit van het front, dat men het na de verovering van Polen met Duitschland op een accoordje zal gooien. Zoo schrijft het Fransche dagblad „Le Journal": „Duitschland maakt geen geheim van zijn voornemens. Zijn propaganda tracht <fen indruk te verspreiden, dat, indien Po len snel verpletterd is, een algemeen con flict kan worden tegengehouden en de kwestie spoedig geregeld kan worden op grondslag der Duitsche grenzen in het Oos ten van vóór 1914. Het valt moeilijk aan te nemen, dat de landen, waarop Berlijn re kent, om die berekening te begunstigen, zich daartoe zullen leenen. Het gevoel van eer van Engeland en Frankrijk toont ten stelligste aan, dat nu de strijd begonnen is, hij tot het einde zal worden voortge zet." De Engeische bladen wijzen ii\. hun com mentaren op de rede van Chamberlain in het Lagerhuis, eveneens op den geest van vastberadenheid in Engeland, de Domi nions en de bondgenooten, die besloten zijn te strijden tot de overwinning voor de rechtvaardige zaak. De Engeische bladen meenen, dat de vredesvoorstellen van Hitier slechts een list kunnen zijn om het nationaal-socialis me een oogenblik van respijt te geven, ten einde nieuwe aanvallen voor. te bereiden. De diplomatieke correspondent van de „Times" schrijft: „Wanneer het erom gaat den aanval te weerstaan, is de oorlog ondeelbaar, er zijn cp het oogenblik geen twee oorlogen, zoo als de Duitschers beweren. Er is er maar één, die op twee fronten gevoerd wordt. De Engeische en Fransche legers ont plooien thans hun kracht in het Westen. De vijandelijkheden zullen pas gestaakt worden, wanneer het Hitlerdom omverge worpen is en Polen al zijn rechtmatige ge bieden terug heeft." De diplomatieke redacteur van de „Man chester Guardian" schrijft: „Het is duidelijk, dat Duitschland in de eerste plaats Polen wil wegwerken, om zich daarna te keeren tegen Roemenië en de Westelijke mogendheden. Zelfs ingeval de Polen nog meer gebied zouden moetën prijsgeven, zullen zij alle verloren terrein terugkrijgen, indien de oorlog in het Wes ten voor Duitschland ongunstig uitvalt." Maar ondanks alle verzekeringen blijft de vraag open, waarom er dan zoo weinig ge beurt aan het Westelijk front. Als antwoord daarop herinnert de „Pe tit Parisien" eraan, dat het begin van den oorlog van 1914 een bewegingsoorlog was, terwijl het thans, en wellicht voor langen tijd, om een vestingoorlog gaat. Wij moe ten toegeven, zoo vervolgt het blad, dat hoewel onze Maginotlinie beschouwd wordt als onoverkomelijk, dit met de Siegfried- linie evenzeer het geval is. Evenwel, is de Duitsche organisatie geschied in een be trekkelijk kort tijdsbestek, terwijl wij er jaren over gedaan hebben. Men mag derhalve gelooven, zooals sommigen van onze groote deskundigen doen, dat de Sieg- friedlinie zwakke punten kan bieden. De onophoudelijke actie, waaraan zij door on ze formaties sedert twee dagen wordt bloot gesteld, en die nog voortduurt, is in staat te onthullen of deze zwakke punten inder daad aanwezig zijn. Laat men geen oor- logsbulletins verwachten, die te vergelij ken zijn met die uit het begin van den vorigen oorlog. Onze groote militaire chefs kunnen niets ondernemen zonder zich van öe mogelijkheden rekenschap te hebben gegeven. Het komt dus hierop neer, dat de Fran schen voorzichtig zitten te peuteren aan de Siegfriedlinie om te kijken of er ergens een zwakke plek zit. Bij Saarbrücken schijnen zij zoo'n plek gevonden te hebben, maar de Duitschers laten, blijkens het le- gerbericht, in allerijl versterkingen aan rukken. Inmiddels gaat de Duitsche opmarsch in Polen voort. En wel zoo snel, dat het een wedstrijd schijnt te worden, wie het hard ste kan loopen. De Duitschers hebben zelfs een Poolschen generaal weten te pakken, wat erop wijst, dat de Poolsche terugtocht niet overal even ordelijk verloopt. De Franschen dringen door In de richting van Saarbrücken DE DUITSCHERS VERSTERKEN ZICH IN AULERUL. Het achtste Fransche oorlogscommuniqué gedateerd 7 September des avonds luidt: Aan het front tusschen Rijn en Moezel wordt de vijand tegenover ons versterkt. Men meldt er de aankomst van nieuwe troepen uit het binnenland van Duitsch land. £en bijzondere correspondent van de „Giornale d'Italia" te Luxemburg bericht telefonisch aan zijn blad, dat tot nu toe geen aanduidingen bestaan over een Fransch offensief op de Duitsche stellin gen in de nabijheid van het Groot-Hertog dom. Hij bericht verder, dat in het Moezelge bied nabij de grens van Duitschland en Luxemburg, Fransche gekleurde troepen zijn geconcentreerd, die vermoedelijk de Duitsche stellingen op dit punt zullen moe ten aanvallen. Naar „United Press" uit Parijs meldt, worden reeds sterke Britsche afdeelingen naar Frankrijk overgebracht. De Fransche troepen, gesteund door een groot aantal vliegtuigen en omstreeks 600 tanks, zouden op sommige punten 11 K.M. over de Duitsche grens zijn gedrongen en reeds den rand van sommige steden in het Saarbekken heben bereikt. Het verst moe ten zij opgerukt zijn in de richting Saar brücken. Zwaar geschut zou de Duitsche linies bombardeeren ten einde de Fran schen in staat te stellen hun vorderingen te consolideeren. Tot dusver bleef echter de actie beperkt tot het „niemandsland" tusschen de Maginot- en de Siegfried-li- nie, welk gebied de Franschen hebben ge zuiverd van Duitsche machinegeweer-nes ten. De bedoeling dezer operaties is, het Fransche front voldoende soepelheid te ge ven met het oog op de verdere actie. Saarbrücken schijnt geheel geëvacueerd te zijn en ook in andere steden en dorpen in het Saargebied zouden de Duitsche auto riteiten bezig zijn met evacuaties van vrou wen en kinderen naar Coblenz, Keulen, enz. De treinen zijn overvol met meer dan dertig personen in eiken coupé. De autoweg van Keulen naar Saar brücken is voor gewoon verkeer gesloten, terwijl eindelooze convooien soldaten, ge weren en bouwmateriaal naar de Saar gaan. Het passagiersverkeer op de spoorwegen is hier gestaakt. De Gestapo in het Saardistrict heeft hon derden menschen in arrest gesteld, bij wie eenige mijn-eigenaren, die van pro-Fran- sche sympathieën worden verdacht. WAAR DE LEGERS ELKANDER ONTMOETEN. Naar aanleiding van den korten en wei nig zeggenden inhoud der Fransche leger- communiqué's schrijft Havas, dat deze communiqué's inderdaad een record zijn van laconisme. En bij gebrek aan andere gegevens wijdt het persbureau zijn aandacht aan de streek waar de legers contact met elkander heb ben. De streek is bekend, de décors zijn be roemd. Het is nog geen twee maanden ge leden, dat Duitschland in alle bioscopen ter wereld verschillende beelden liet vertoonen van de Siegfried-linie. Wat de Maginot-linie betreft, deze dient als model voor alle militaire versterkingen, die sedert een tiental jaren in Europa zijn gebouwd De Siegfried-linie is een haastig antwoord op de Maginot-linie. Zij liggen aan weerskanten van den Rijn, loopen aan vankelijk parallel, doch gaan vervolgens uit elkaar ter hoogte van de uitvloeiing van de Lauter aan den linker-Rijnoever. De Maginot-linie blijft de Fransche grens volgen, terwijl de Siegfried-linie zich er van verwijdert, zonder daarom den loop van den Rijn te volgen, die een na tuurlijke grens en een natuurlijke ver dediging vormt De Maginot-linie maakt een rechten -hoek, terwijl de Siegfried linie eenigszins een stompen hoek vormt. Derhalve kunnen de tegenover elkaar lig gende verdedigings-linies en aanvalsbases in twee deelen verdeeld worden. In de eerste plaats het Rijndal, in het algemeen loopende in de richting Zuid-Noord over afstand van ruim 170 K.M. van het Zwitsersche Bazel tot de samenvloeiing van Lauter en Rijn, en in de tweede plaats het gebied tusschen Rijn en Moezel, ge noemd in het vorige communiqué, waar de staatskundige grens dwars door een afwisselend terrein loopt in de richting Oost-West, over ruim 180 K.M. Ten Westen van de Moezel begint het neutrale Groot-Hertogdom Luxemburg. De eerste oorlogsoperaties spelen zich dus af binnen een driehoek, waar van de zijden een lengte hebben van 350 K.M. en waarvan de top gevormd wordt door de samenvloeiing van Rijn en Lauter op 15 K.M. afstand van de groote Duitsche stad Karls ruhe. Het Rijnfront wordt aan een kant be grensd door Elzas-Lotharingen over een breedte van ongeveer 60 K.M. en be- heerscht door de glooiende helling, waar op zich de' wijnbergen uitstrekken van de broemde Elzasserwijnen, en door de be- boschte bergen van de Vogezen, de be kende „ballons", bergen met afgeronde toppen. Aan den anderen kant stijgt het Rijndal naar het bergmassief van het Zwarte Woud. Aan beide kanten liggen de steden, met uitzondering van Straats burg, niet direct aan de oevers van de rivier, welke doorsneden zijn met dood- loopende zijtakken en die verder bedekt zijn met steenen en daardoor onvrucht baar zijn. Talrijke boschjes en bosschen benemen vooral aan Fransche zijde het uitzicht Bruggen zijn zeldzaam en de rivier is breed, terwijl overigens bij den oorlogs toestand eventueele bruggen toch ver nield zouden zijn. Van Noord naar Zuid loopen door de zen streek wegen en een spoorweg, die thans onder het vuur der Fransche kanon nen liggen. Langs den loop van den Rijn zijn in de onmiddellijke nabijheid van den oevere versterkingen gebouwd, die als vooruitgeschoven bastions der verde digingslijn zijn bedoeld. Deze versterkingen liggen nauwelijks onder den grond door geologische oorza ken. Het Rijnwater vloeit tusschen de keibeddingen op nauwelijks zes meter diepte. Aan den Franschen kant vindt men be tonnen kazematten voorzien van vele automatische vuurwapenen, waarvan het flankvuur het oversteken van den rivier met pontons of zelfs met gepantserde sloepen onmogelijk maakt. Aan Duitsche zijde had men dezelfde bedoeling maar door de haast, waarmee men daar de ver sterkingen heeft gebouwd, is dat op ver keerde wijze geschied en heeft men fou ten gemaakt toen den vorigen winter de Rijn plotseling begon te wassen. Ver scheidene blokhuizen liepen onder water voordat het beton was gedroogd en pio niers moesten met dynamiet verschillen de bouwsels weer vernielen en vervan gen door nieuwe constructies, waarvan de betonnen muren ostentatief zichtbaar zijn aan den Franschen oever. Bovendien is de Duitsche oever lager dan de Fran sche. Van de samenvloeiing van Rijn en Lau ter af scheiden zich de Maginot-linie en Siegfriedilnie. De eerste volgt nauwkeu rig de grens, doch de tweede wijkt daar van af, zonder evenwel den Rijn te vol gen. Er blijft dus een groote ruimte over, waarbinnen de vijandelijkheden zijn be gonnen. De Maginot-linie steunt op de la ge bergkammen van de Vogezen, die zich in Duitsche richting voortzetten in het Harzgebergte. Engeland verbiedt groenten-invoer. ONTHEFFING IS ECHTER MOGELIJK De directie van den landbouw deelt mede. dat blijkens telegrafisch bericht van den rijkslandbouwconsulent te Londen de invoer in Groot-Brittannië is verboden voor: Geslacht pluimvee, worst in blik, versoh fruit met uitzondering van ap pelen en peren, versche groenten met uitzondering van aardappelen, tomaten en uien, gedroogde groenten, behalve droge peulvruchten, pickles, sauzen, grenten in blik, behalve tomaten in blik. Eveneens is verboden de invoer van: afgesneden bloemen en snijgroen, alle boomen, struiken, planten, bene ven i bloembollen, wortelstokken, knol len en andere wortelgewassen. De board of trade kan ontheffing van vorenbedoelde invoerverboden ver leen en. VERKENNINGSVLUCHTEN BOVEN DUITSCHLAND. LONDEN, 8 Sept. (A. N. P.) Volgens een verklaring van het ministerie van voor lichting zijn vanochtend vroeg voor den vierden keer met succes verkenningsvluch ten boven Duitschland gemaakt door vlieg tuigen van de koninklijke luchtstrijdkrach ten, die ditmaal boven een deel van Noord- Duitschland 3Y, millioen exemplaren heb ben uitgestrooid van de waarschuwing aan het Duitsche volk. Aan dit bericht wordt toegevoegd, dat, evenals de vorige malen, alle vliegtuigen veilig in hun basis zijn teruggekeerd. DE PLANNEN VAN DEN HERTOG EN DE HERTOGIN VAN WINDSOR. LONDEN, 8 Sept. (A. N. P.). Reuter ver neemt, dat hoewel hun plannen nog niet definitief zijn, verwacht wordt dat de her tog en de hertogin van Windsor binnen kort naar Engeland terugkeeren. DE ONDERGANG VAN DE „MANAAR" LISSABON, 8 Sept. (A. N. P.). Ver scheiden leden van de bemanning van het Britsche vrachtschip „Manaar" worden volgens mededeelingen van overlevenden, die na de torpedeering van het schip door een Portugeesoh stoomschip aan land zijn gebracht, vermist. De overlevenden heb ben verklaard, dat de „Manaar" zonder voorafgaande waarschuwing door een duikboot werd getorpedeerd en tot zinken gebracht, terwijl de bemanning probeerde de reddingbooten uit te zetten. Andere leden der bemanning van de „Ma naar" waarvan een doode en drie gewon den, zijn door het Nederlandsche stoom schip „Mars" aan land gezet. HET FRANSCHE LEGERBERICHT. PARIJS, 8 Sept. (A. N. P.). Legerbericht nummer negen van 8 September des mor gens luidt: „Wij hebben plaatselijke vorderingen ge maakt van wisselende beteekenis, en op sommige punten onze positie aanmerke lijk verbeterd." DUITSCH VLIEGTUIG BESCHOTEN. BERLIJN, 5 Sept. (A. N. P.). Het Duit sche Nieuwsbureau meldt: Gisteren vloog een Duitsch vliegtuig nabij Warschau bo ven een Poolschen hospitaaltrein. Daar defce trein voorzien was van het interna tionaal gebruikelijke hospitaalkenmerk, sloeg het Duitsche vliegtuig niet verder acht op den trein. Toen het over den trein was heengevlogen, werd het plotseling van uit den hospitaaltrein met machinegeweer vuur beschoten. Deie tegen het volken recht indruischende overval richtte even wel geen schade aan. FRANCTIREURS IN BROMBERG. BERLIJN, 8 Sept. (A. N. P.). De Duit sche ochtendbladen maken melding van het optreden van franctireurs in Bromberg, die, naar zij zeggen, door Poolsche militai ren bewapend zijn geworden. De „Deutsche Allgemeine Zeitung' schrijft: Duitschland en zijn weermacht hebben gezegd, dat zij respect hebben voor dapper strijdende Poolsche soldaten. Wat echter in Bromberg gebeurd is, is een schandaal voor Polen en jammerlijk ook voor zijn leger, dat aan deze schandda den minstens door wapenlevering schuldig is. De verantwoording voor deze gruwelda den draagt de Poolsche regeering. De Fuehrer heeft duidelijk bevel gegeven, slechts militaire objecten te bestrijden. Wanneer echter in Polen tot andere mid delen wordt overgegaan, dan zijn de hard- V Gratis hulp. Er zijn vooral in dezen tijd zoo t a 1- r ij k e gevallen van nood, waarin onbe taalde hulp leniging kan brengen. Men moet het terrein voor de „vrijwil lige burgerlijke dienstverleening" niet al leen zoeken in extra-ordinaire praestaties, in min of meer opvallenden arbeid, in „interessante" dingen. Wij citeeren hier uit de „Volkskrant": „Er wordt veel gesproken over de „vrijwillige burgerlijke dienstverlee ning", vermoedelijk de jongste organi satie in ons land. Deze vrijwillige (en kostelooze) dienstverleening kèn prach tig zijn, mits op een zeer speciaal ter rein. Maar ze mag de werkloozen niet het schaarsche gras voor de voeten wegmaaien. Van den anderen kant mag de vrij willige dienstverleening niet ontbre ken in de gevallen, dot ze onmisbaar is: Hier heeft men een geval uit het leven: Te Amsterdam is een melkslij- ter onder de wapenen geroepen. Voor winkel en huishouding helpt de moe der. De vrouw, moeder van vier kin deren, waarvan het jongste twee maanden is, bezorgt thans in plaats van haar man de melk Hier is vrijwillige en kostelooze hulp noodig: kostelooze, want voor het kleine zaakje is het financieel onmo gelijk, personeel in dienst te nemen. Er is moeite gedaan, om hulp te krij gen, tot heden zonder resultaat. De instanties, tot welke men zich wendde, gaven niet thuis. Allereerst de vrij willige burgerlijke dienstverleening, die ijverig aan het registreeren is en zich meer tot een massaal optreden, bijvoorbeeld bij ontruiming van een bepaald gebied, bij het onder water zetten van land om strategische rede nen, geroepen acht. Ook andere instanties konden niet helpen. En toch juist in een geval als dit het zal wel niet het eenige zijn is gratis hulp onmisbaar". Néén, dat geval is zeker niet het eenige. Er zijn talrijke soortgelijke ge vallen. Onbetaalde hulp, direct of indirect, in kleine middenstandszaken b.v., is in zeer vele gevallen noodig. Hier zal vrouwe lijke hulp in het gezin de vrouw van den gemobiliseerde in de gelegenheid stellen, de zaak te drijven; daar zal een middenstan der, die tijd over heeft, of een ander des kundig persoon assistentie kunnen verlee- nen in de zaak zelve. Gratis hulp is in vele gevallen waar ze niet wordt gegeven onmisbaar. En zü wordt wel 'ns gegeven, waar ze niet gratis behoefde gegeven te wor den. Iedereen moet zich in deze dagen ver dienstelijk maken op de juiste wijze, en daar, waar zijn hulp het meest noodig is. Op de eerste plaats zij ieder bezorgd voor het lot der gemobiliseerden en van degenen, die de gemobiliseerden thans ach ter laten. De regeering door behoorlijke kostwinnersvergoeding, de militaire auto riteiten o.m. door een zoo groot mogelijke vrijgevigheid met verlof, de burgers op velerlei manier naar gelang van de omstan digheden. Hel normale leven Wie zijn land wil dienen, make zich niet schuldig aan buitensporigheden. Hij koope niet abnormaal veel. Hij koope ook volstrekt niet.... abnor maal weinig. Het zaken-leven moet zooveel mogelijk zijn gewonen gang blijven gaan. (Men blijve dit terloops opgemerkt zooals altijd raadplegen de advertenties in zijn dagblad). En een vaderlander, een so ciaal-voelend menscii, een Christen werkt niet mede, direct of indirect, aan een ont wrichting van het zaken-leven. De menschen moeten zich blijven bewe gen in redelijk zelfbedwang! in hun normale doen! Natuurlijk moet het leven het stempel dragen van den ernst van den tijd; maar waardige, door-dachte ernst is héél iets anders dan redelooze angst of futlooze neerslachtigheid. Ieder zij zichzelf besture zichzelf. ste Duitsche tegenmaatregelen onvermij delijk. De „Berliner Boersenzeitung" schrijft dat de hoofdschuldige in den verderen zin des woords de Engeische regeering is. Thans ijen de Polen, aldus het blad, dat Enge- lands macht niet voldoende is om hen te beschermen tegen de snel achtereenvol gende slagen der Duitsche weermacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1