Daniël 620-28 Opper-Silezië in Duitsche handen De oorlog met eco nomische middelen Uit het Verre Oosten BINNENLAND DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1939 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 Maar bij de eerste morgenschemering stond de koning op, en ijlde angstig naar de leeuwenkuil. En bij de kuil gekomen, riep de koning tot Daniël met klagende stem: Daniël, dienaar van den levenden God; heeft uw God, dien gij zou trouw hebt gediend, u van de leeuwen kunnen redden? En Daniël riep den koning terug: De koning leve voor eeuwig] Mijn God heeft zijn engel gezonden, om de muil der leeuwen te stoppen; ze hebben mij geen leed gedaan, omdat ik niet enkel voor Hem on schuldig werd bevonden, maar ook tegen u, o koning, geen kwaad heb gedaan. Uitermate verheugd gaf de koning bevel, Daniël uit de kuil te trekken. En toen men Daniël uit de kuil had getrokken, kon men aan hem geen letsel bespeuren; want hij had vertrouwd op zijn God. Maar nu gaf de koning bevel, de mannen te halen, die Daniël had den belasterd, om ze met hun kinderen en vrouwen in de leeuwenkuil te werpen. Nog hadden ze de grond van de kuil niet bereikt, of de leeuwen grepen ze aan, en kraakten al hun beenderen stuk. Daarop richtte koning Darius een schrijven aan alle volken, naties en tongen, die over de heele aarde wonen: „Heil! Ik heb een bevel uitgevaardigd, dat men in mijn heele rijksgebied den God van Daniël moet vreezen en duchten. Want Hij is een levende God, die in eeuwigheid blijft; zijn koning schap is onverwoestbaar, en zijn heerschappij zonder eind. Hij redt en verlost, doet teekenen en wonderen in hemel en aarde: Wcmt Hij heeft Daniël uit de klauwen der leeuwen gered!" Belangrijk centrum van Poolsch industrie gebied Poolsch Opper-Silezië, waarvan Kattowitz de hoofdstad is, is weer in Duitsche handen gekomen. Daarmede heeft Polen het belang rijkste industriegebied verloren. Oost-Opper-Silezië is na den wereld oorlog slechts voor een klein gedeelte aan Duitschland gebleven. Alleen ten Zuiden van Ratibor bleef een smalle strook land aan den linkeroever van de Oder tot aan de vroegere rijksgrens bij Oderberg over van Oost-Opper-Silezië. Poolsch Silezië omvatte na den wereldoorlog een gebied van 3213 vierkante K.M. In de laatste jaren is meermalen door de Duitschers gesproken over grensrevisie, hetgeen niet te verwonderen is, daar Poolsch Opper-Silezië een zeer rijk industrie-gebied is. De bodem van Opper-Silezië bevat steenkolenmijnen, waarvan de voorraad van 100 milliard ton nog voor eeuwen vol doende zal zijn. Bovendien zijn er groote zinkmijnen en ijzermijnen. Voordat Duitschland het gebied van Op per-Silezië aan Polen moest afstaan, waren de meeste steenkolenmijnen niet in banden van particulieren maar van den staal Prui sen, zoodat deze eigendommen rechtstreeks overgingen aan den Poolschen staat, War schau deed een beroep op Frankrijk, om deskundigen te zenden voor de exploitatie voor de mijnen, hetgeen ook is geschied. Met Fransche hulp slaagde men erin, de productie sinds het jaar 1913 met meer dan zestig procent te doen stijgen. Polen is zoo doende op de derde plaats gekomen van de Europeesohe landen met steenkolenuitvoer. Ook in de zinkmijnen is de hulp van Frankrijk niet onbeduidend geweest. Na den wereldoorlog is echter aan de productie groote schade toegericht door de slechte grensverdeeling. Verschillende mijnen be hoorden voor het eene gedeelte aan Polen, en voor het andere gedeelte aan Duitsch land. De grens lag niet alleen boven den grond, maar ook onder den grond, in mijn gangen. De Zinkmaatschappij van Silezië, die reeds in 1835 was opgericht, zag haar be zittingen verdeeld over Duitschland en Po len. Alle eigendommen van de maatschappij op Poolsch gebied bleven voor de maat schappij behouden. Vanaf het begin be schikte de onderneming over Fransch kapi taal, maar na 1924 is de rol van het Fran sche kapitaal xiverwegend geworden. De zinkmaatschappij beschikt over kolenmij nen, die een jaarlijksche productie hebben van 1 millioen ton per jaar. De productie van de zinkmijnen bedraagt 60.000 ton per jaar. De Poolsohe regeering heeft het belang van het industriegebied van Silezië niet over het hoofd gezien. Reeds onmiddellijk na de bevrijding van Polen gingen er stem men op, om Silezië door een spoorweg te verbinden met de zee, maar bij gebrek aan kapitaal moest de jonge staat dit plan voor- loopig laten varen. Na enkele jaren echter werd het plan voor de spoorlijn KattowitzGdynia weer in studie genomen en langzamerhand werd stuk voor stuk voltooid. In 1926 was de spoorwelijn KaletyPodzamcze gereed. In 1930 volgde het gedeelte Horby Nowe Gdynia. In 1933 was de lijn Kattowitz Gdynia voltooid. Vooral steenkool wordt over deze lijn naar de haven Gdynia vervoerd. In de laatste jaren werd .gewerkt aan de spoorwegverbinding van het industriege bied Silezië met het landbouwgebied Wol- hynië. Men is in Polen overigens niet blind geweest voor het feit, dat Duitschland niet zou berusten in de afstand van dit rijke in dustriegebied, en terwijl de Poolsche vlag nog wapperde in Silezië ging men reeds op zoek naar anderen mogelijke industrie gebieden in het hart van Polen, die tevens minder dicht aan de grens zou liggen, zoo dat de mogelijkheden in geval van oorlog rustiger tegemoet konden worden gezien. Men heeft dit gebied inderdaad gevonden aan beide zijden van den bovenloop van de Weichsel en bij Sandomierz, Tarnow en Jaroslaw. Bovendien werden enkele jaren geleden in het district Kielce groote ijzer- ertslagen ontdekt, waarvan de voorraden op niet minder van 50 millioen ton ge schat werden. De exploitatie van het nieuwe industrie bekken is reeds geruimen tijd geleden, be gonnen, nadat Kwiatkowski, geniale man, die in enkele jaren tijds van Gdynia een wereldhaven had gemaakt een vierja renplan had opgesteld. Toch zal het niet gemakkelijk zijn om ooit het rijke industriebekken van Poolsch- Opper-Silezië te evenaren. OPROEP VAN KARDINAAL CANALI. Tot de burgers van den Vaticaanschen Staat. Men meldt uit Rome aan de „Msb.": Z. H. Em. Kardinaal Canali heeft als president van de pauselijke commissie voor den Vaticaanschen Staat tot de burgers daarvan een oproep gericht, waarin hij wijst op den ernst van den tijd, welke men doormaakt en waarin hij herinnert aan de bijzondere plichten van den Vaticaanschen burger. Zij genieten het voorrecht, het dichtst bij den Vader der Christenheid te mogen leven en moeten daarom in elk op zicht een voorbeeld voor de geheele we reld zijn. Zij moeten ook de eersten zijn die onophoudelijk voor den wereldvrede bidden en daarvoor offers brengen. Dit bestaat momenteel in de overal noodzake lijk geworden beperking van het auto-ver keer. De Vaticaansche burgers, die in het bezit van een auto zijn, moeten daarvan zoo min mogelijk gebruik maken, slechts Een Fransche-Britsctie strijdorganisatie DUITSCHLAND THANS KWETSBAARDER DAN IN 1914. Havas meldt, dat de vijandelijkheden voortaan niet alleen op den grond, ter zee en in de lucht zullen worden gevoerd, doch ook op economisch terrein. Een speciaal orgaan is daartoe te Londen geschapen ora de operaties te leiden. Het contact tus- schen Frankrijk en, Groot-Brittannië is verzekerd, opdat de maatregelen, door de beide landen genomen, volledig zullen zijn. Van nu af werken Fransche deskundigen met Engelschen samen. Hun taak is in de eerste plaats het stilleggen van de voor ziening met noodzakelijke grondstoffen van de vijand. De organisatie van dit eigenlijk als mi nisterie te beschouwen orgaan, is sedert twee jaar onderwerp van een bijzondere studie. Men is nauwkeurig op de hoogte omtrent den aanvoer van steenkolen en petroleum en het systematisch gebruik der koopvaardijvloot. Men weet eveneens, dat Duitschland zijnerzijds een aantal maat regelen heeft genomen en in het bijzonder rekent op de hulp van zekere landen die na het uitbreken van den oorlog hun strik te neutraliteit hebben afgekondigd. In bevoegde kringen is men van mee ning, dat Duitschland op het oogenblik op economisch gebied veel meer kwets baar is dan het Duitschland van 1914. Reeds gedurende de laatste maanden beschikte men over onvoldoende brand stoffen voor de werkzaamheid der in dustrie, welke door den oorlog niet slechts gehandhaafd moet worden, doch in intensiteit toenemen. Ook het spoor wegmateriaal is onvoldoende, zooals reeds een jaar lang in officieele Duitsche rapporten wordt verklaard. Men weet, dat het in tegenstelling hier mee juist de voortreffelijkheid der spoor wegen was, welke het gedurende den grooten oorlog Duitschland mogelijk maakte, op zeer snelle wijze troepen en materiaal van het Oostelijk naar het Wes telijk front te verplaatsen en hun ravi tailleering te verzorgen. Men kan zich afvragen of de wensch om eerst de operaties in het Oosten te beëin digen niet wordt ingegeven door de moei lijkheden, die zich zouden voordoen wan neer de oorlog tegelijkertijd op twee fron ten moet worden gestreden, zonder dat. men over de middelen tot snelle massale verplaatsing beschikt, die vroeger zoo ty pisch waren voor de Duitsche tactiek. De overmacht van de Engelsche en Fransche vloot maakt een werkelijke blok kade van de kust mogelijk. Verscheidene Duitsche vrachtbooten zijn reeds tot zin ken gebracht. De autarkische politiek was bedoeld om zoo veel mogelijk de economi sche onafhankelijkheid van Duitschland te verzekeren. Maar van den eersten dag af waren beperkingen noodzakelijk en ieder een in Duitschland moet zuinig zijn met alles wat voor de productie van ersatz kan dienen. De theorie van den snellen oorlog ten slotte is ingegeven door het gebrek aan re serves van zekere sleutelproducten. In dit verband beschouwt men te Parijs het ver breken der diplomatieke betrekkingen tus- schen Egypte en Duitschland als een veel belangrijker feit dan het aanvankelijk scheen. Het Derde Rijk had in het Oosten van de Middellandsche Zee en in het Na bije Oosten eerzuchtige economische be doelingen, welker plan men uiteengezet vindt in het in 1938 te Stuttgart versche nen werk van Reinhard Hueber. Duitsch land, dat de eerste plaats innam in den buitenlandschen handel van Turkije, be zette de tweede plaats in dien van Egypte. De verbreking der diplomatieke betrekkin gen tusschen Berlijn en Cairo tast deze be voorrechte positie aan. Wat Irak betreft, dit land moest het sluitstuk vormen van een nieuwe „as", namelijk die van Ber lijnBosporusBagdad. De beslissing die de regeering van Irak zoojuist heeft geno men, maakt hieraan een einde. De Duitschers hebben echter nog krach tige pogingen gedaan. Verleden jaar kreeg Duitschland van de regeering te Bagdad een verzoek voor het leveren van oorlogs materiaal ter waarde van 130 duizend pond sterling. Dr. Grobba, de diplomatieke ver tegenwoordiger van Duitschland te Bag dad had een nauwkeurige opdracht, en moest petroleumconcessies zien te krijgen. Zijn échec is heden bezegeld door den breuk tusschen Berlijn en Bagdad. Duitschland heeft den slag verloren in den petroleumoorlog. Dit feit gaat gepaard met sympathiebetuigingen in deze geheele streek voor Frankrijk en Engeland. Het zijn dan weer Palestijnsche Joden, dan weer bewoners van de Libanon of verte genwoordigers van de Arabische wereld, die zich voorstanders van de zaak der twee Westelijke mogendheden verklaren. in geval van hooge noodzaak, doch zeker niet voor him genoegen. In Rome zullen de auto's met de iden- tificatieletters van den Vaticaanschen Staat zoo weinig mogelijk te zien zijn, opdat ook maar de schijn vermeden wordt, alsof zij pleiziertochten maken, welke in strijd zijn met den ernst van het oogenblik. De terugkeer van den Paus naar Rome. Men meent te weten, dat Zijne Heilig heid Paus Pius XII Zijn zomerresidentie Castel Gandolfo, aan het eind van deze maand zal verlaten, om naar Rome terug te keeren. U rookt graag? WRIGLEY'S P.K. na elke p\Jp, sigaar of sigaret, verdubbelt het rookgenot. Hetverfriscbtde adem en hondt de tanden schoon en sterk. Kauw de verkwikkende P.K. na eiken maaltijd, het sterkt Uw zo- nnwep en bevordert de spijsvertering. Koopt vandaag nog enkele pakjes en hondt er steeds een paar bü de hand. H.T.». Veel genot voor weinig geldt 5 cent. EEN MOGELIJK SAMENGAAN VAN DE VEREEN. STATEN MET JAPAN. Een uitgeworpen vischje. De correspondent van de „Asahi Sjim- boen" te New-York bericht, dat sommige Amerikaansche waarnemers van oordeel zijn, dat het mogelijk is, dat de Vereenigde Staten in het Verre Oosten zullen gaan sa menwerken met Japan in de niet vergele gen toekomst, indien Japan zich er van zal onthouden in China geweld te gebrui ken en den vrede daar niet zal verstoren. Hieraan wordt toegevoegd, dat nu Groot- Brittannië de handen vol heeft in Europa, de Vereenigde Staten de eenige mogend heid is, die de Westersche belangen in het Verre Oosten kan behartigen. De Ver eenigde Staten zijn van meening, dat Ja pan verstandig doet met neutraal te blij ven in het Europeesche conflict en dat dit de geheele wereld ten goede zal komen. De houding van Japan zal van grooten in vloed zijn op den gang van zaken in Europa en daarom zouden de Vereenigde Staten met bezorgdheid naar Japan zien. DE ENGELSCHE EN FRANSCHE STRIJDKRACHTEN IN CHINA. Een vriendelijke raad! Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat volgens uit Tokio ontvangen berichten de Japansche regeering heeft geadviseerd tot het terugtrekken der Engelsche en Fran sche strijdkrachten uit China. De Japansche consul-generaal te Sjang hai, Mioera, verklaarde tegenover de con suls-generaal van Engeland en Frankrijk, dat de Japansche regeering weliswaar be sloten heeft, zich niet te mengen in de Europeeschen strijd, doch dat de houding der mogendheden in het Chineesche con flict de Japansche regeering ernstig ver ontrust. In Japansche kringen te Sjanghai ver wijst men naar den overval van Engelsche soldaten op het clubhuis van de Duitsche tennisclub en verklaart men dat by her haling van een dergelijk incident moet v/orden gerekend op het ingrijpen van Ja pan, dat zich verantwoordelijk gevoelt voor de rust en orde in het bezette deel van China. Het D. N. B. besluit dit bericht met de mededeeling, dat in Japansche kringen wordt verklaard, dat men niet accoord kan gaan met de pogingen der Engelsche troe pen, welke men voornemens is naar Euro pa over te brengen, Amerikaansche troe pen in Sjanghai te legeren. Doelmatig gebruik vervoermiddelen Registratie van het geheele vervoerapparaat INDIENING VAN EEN WETSONTWERP Als spoedontwerp is bij de Tweede Ka mer ingediend het wetsontwerp „Regelen, met betrekking tot het verzekeren in geval van oorlog, oorlogsgevaar of andere buiten gewone omstandigheden van een doelmatig gebruik van vervoermiddelen in het belang van de volkshuishouding". (Wet gebruik Vervoermiddelen 1939). Aan de Memorie van Toelichting van de Ministers van Waterstaat, Defensie, Bin- nenlandsche en Economische Zaken wordt ontleend: Bij de voorbereiding van maatregelen in geval van oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden is gebleken, dat vele van deze regelin gen slechts dan tot het beoogde doel zullen leiden, indien kan worden gere kend op een doeltreffende werking van het vervoerapparaat. Vooral dient de waarborg te bestaan, dat het vervoer van primaire levensmiddelen, inzonder heid voor de groote steden, het vervoer van bederfelijke levensmiddelen en van levensmiddelen, waaraan in bepaalde plaatsen een tekort kan ontstaan, als ook het vervoer van noodzakelijke grondstoffen voor verschillende doel einden geen andere dan volstrekt on vermijdelijke stoornis ondervindt. Met zekerheid kan worden verwacht, dat zonder den steun van overheidsmaatre gelen deze waarborg niet aanwezig is. Een stelsel, waarbij tot inschrijving van vervoermiddelen kan worden overgegaan, moet de beste oplossing worden geacht. Zoo danig stelsel, dat kan leiden tot een regis tratie van liet geheele vervoerapparaat, Iaat zoowel ruimte tot vrije bedrijfsuitoefe ning voor de houders der vervoermidde len, zoolang de toestand betrekkelijk gun stig is, als voor het treffen van al die maat regelen, welke buitengewone omstandig heden kunnen vergen. Art. 2 van het ontwerp luidt da nook: 1. In geval van oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden is onze Minister van Waterstaat bevoegd re gelen te stellen, waarbij houders van daar bij aangewezen vervoermiddelen worden verplioht, hun vervoermiddelen te doen inschrijven in daartoe door onzen Minister van Waterstaat bestemde registers. Onder de in dit lid bedoelde vervoermiddelen worden mede tegrepen die, welke zijn in gericht tot het voortbewegen van die ver voermiddelen. 2. Onze Minister van Waterstaat kan in het belang van de volkshuishouding rege len stellen met betrekking tot het gebruik vai in het eerste lid bedoelde, door hem aangewezen vervoermiddelen, waaronder begrepen het verbod van en de verplich tingen tot het gebruik daarvan. Het voornemen bestaat, met de toepas sing van deze wet een speciaal daartoe gefchapen onderdeel van de Rijksverkeers- inrpectie te belasten. Aan het hoofd staat de inspecteur-gene raal van het Verkeer. Kort samengevat is het dus een amb telijk apparaat, dat de moeilijkheden voor de niet-mllitaire vervoeren uit den weg ruimt in de eerste plaats ten bate en ten dienste van andere over heidsorganen, aan wier zorg de voor ziening in de vitale behoeften der be volking is toevertrouwd. VISUM VOOR ZWITSERLAND De Zwitsersche legatie deelt mede, dat alle buitenlanders (dus ook Nederlanders), die Zwitserland willen binnenreizen, een Zwitsersch visum noodig hebben. CENTRALISATIE VAN DEN INVOER EEN WETSONTWERP INGEDIEND Tot de wetsontwerpen, die heden- middag in de vergadering van de Tweede Kamer aan de orde kwamen behoorde het ingediende nood-ontwerf dat de invoer van goederen in ons land wil centraliseeren in tijden van oorlog, oorloggevaar of andere buiten- gewone omstandigheden. Volgens deze wet zal de invoer van fee- paalde goederen, door de regeering aange- wezen, slechts mogelijk zijn na het ver- krijgen van een vergunning van een over heidsinstantie. De minister van Economische Zaken zal bevoegd zijn, de voorwaarden voor het ver krijgen van invoerverguningen vast te stellen. Naar de minister zich voorstelt, zullen zij o.m. de verplichting inhouden om ten aanzien van het in te voeren goed ze. kere bepalisgen in acht te nemen, die ver- vat zijn in een contract, dat met de ver- gunning verleenende instantie wordt af. gesloten. Tot waarborg voor het voldoen aan de voorwaarden, kan een bankgarantie of andere zekerheid worden gevorderd. PRIJSOPDRIJVING ZAL MET KRACHT TEGENGEGAAN WORDEN De minister van Economische Zaken maakt bekend, dat hem ernstige berichten bereiken inzake verhoogingen van prijzen niettegenstaande het feit, dat zoowel in di pers als door middel van de radio tegen prijsverhoogingen in het algemeen met na druk werd gewaarschuwd. De minister vestigt naar aanleiding hier van er de aandacht op, dat iedere verhoo ging van prijzen boven het peil, dat voor de betreffende artikelen gold in de maand Augustus 1939, tenzij deze door een aan toonbare verhooging van den kostprijs ge motiveerd is, wordt beschouwd als prijs opdrijving in den zin van de wet van 24 Juli 1939 en derhalve is verboden. Bij overtreding van dit verbod zal de politie proces-verbaal opmaken, terwijl de be treffende goederen in beslag zullen worden genomen. Hen, die reeds te hooge offertes hebben gedaan, wordt in hun eigen belang den dringenden raad gegeven deze offertes als nog te herzien. Afnemers worden verzocht prijsverhoo- gingen hunner leveranciers terstond schrif- telijk kenbaar te maken aan het ministerie van Economische Zaken, Bezuidenhout 30, Den Haag. DE TAAK VAN DE NIEUWE RIJKSBUREAUX. BELANGHEBBENDEN VERPLICHT ZICH TE DOEN INSCHRIJVEN. De minister van economische zaken ves tigt nog eens nadrukkelijk de aandacht van handel, industrie en overheidsbedrijven op de maatregelen, getroffen op grond van de distributie wet 1939, waarbij voor ver scheidene producten rijksbureaux in het leven zijn geroepen. Deze rijksbureaux zijn de organen, waarvan de regeering zich bedient om de doelmatige voorziening van een aantal belangrijke producten te waar borgen. Er bestaan thans rijksbureaux voor de volgende producten: Alle metalen, inclusief ijzer en staal, ruwe wol, wollen garens en lompen van wol, alle katoen en katoenen garens en lompen van katoen, alle jute, jute garens en zakken van jute, alle looistoffen of looi- materialen, alle bereide en onbereide hui den en vellen, papiergrondstoffen, oud pa pier en papierafval, alle rubber, autoban den en electriciteitsgeleidingen, mineral smeer-, oliën en -vetten, pyriet en zwave! zuur, verschillende soorten hout, vas brandstoffen, bouwmaterialen, koolteer e alle soorten zeep. Belanghebbenden zijn voor het mee- rendeel dezer artikelen verplicht zich ten spoedigste bij het betrokken rijks bureau te doen inschrijven en alle door dit bureau gevraagde gegevens te ver strekken. Wie hieraan niet op zeer korten termijn voldoet stelt zich bloot aan strafrechterlijke vervolging en komt voor zijn zaken in ernstige moei lijkheden. Voor nadere inlichtingen wende men zich ten spoedigste tot het desbetreffend rijksbureau, den econo- mischen voorlichtingsdienst, Rijnstraat 24, 's-Gravenhage, tot de Kamers van Koophandel en Fabrieken of tot zijn organisatie op industrieel- en handels gebied. HAMSTEREN VAN VET VERBODEN. De minister van Economische Zaken heeft een belangrijke uitbreiding ge geven aan het hamsterverbod. Met ingang van heden is dit namelijk ook van toepasisng verklaard op: planten- vet, gesmolten rundvet, gesmolten reu zel, rauw rundvet, rauwe reuzel, ge draaid of gemalen dierlijk vet en ge mengde dierlijke vetten. Dit brengt onder meer met zich mede, dat ook dit vet per week in geen grootere hoeveelheden mag worden gekocht dan normaal in een week wordt verbruikt, ter wijl tevens bij iedere aflevering door den verkooper een zoogenaamd afleveringsbe- wijs aan den kooper dient te worden uit gereikt, terwijl de verkooper een dupicaat aanhoudt. Zooals bekend moeten deze be wijzen zoowel door den kooper als door den verkooper gedurende drie maanden worden bewaard.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 6