STADS
NIEUWS
BINNENLAND
Rcizigcrsvervoer
op 1 en 2 Sept ember
gestaakt
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1939
DE LE1DSCHE COURANT
l
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Lelden 18
cent per week; 2.50 per kwartaal.
Btf on» «genten 20 cent per w*»k;
2.60 per kwartaal. Franco per poart
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
DROOG MET GERINGE ONWEERSKANS
De Bill seint:
Zwakke veranderlijke wind, helder tot
gedeeltelijk bewolkt, droog weer behou
dens geringe kans op onweer, weinig ver
andering in temperatuur.
De weerstoestand van hedenmorgen
720 uur:
Den Helder: halfbewolkt, zwakke O. N.
O. wind, 20 gr. C.
Vlissingen: zwaarbewolkt, zwakke N. O.
wind, 18 gr. C.
De Bilt: halfbewolkt, zwakke O. Z. O.
wind, 15 gr. C.
Groningen: lichtbewolkt, zwakke O. N.
O. wind, 15 gr. C.
Maastricht: betrokken, zwakke Z. Z. W.
wind, 17 gr. C.
HUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
Over geheel West- en Centraal Europa
blijft de luchtdruk verdeeling vlak en on
regelmatig. Vlakke minima veroorzaakten
op verscheidene plaatsen onweer met veel
regen. Zoo meldt Toulouse 43 m.m., Pau
12 m.m. regen. Ook in het Zuiden van ons
land is eenige regen gevallen. Het gebied
van hoogen luchtdruk over de Noorsehe
Zee heeft zich naar de Poolzee uitgebreid,
maar is niet in beteekenis toe- of afgeno
men. Over Zuid-Europa heeft zich een rug
van hoogen luchtdruk ontwikkeld, die
reikt van Hongarije over de Alpen tot
Noord-Spanje. Dientengevolge heeft de
vore van relatief lagen druk, die gisteren
over Frankrijk en Duitschland tot aan het
Gostzeegebied reikte zich naar het Noor
den verplaatst, zoodat deze thans loopt
van het Oostzeegebied via Noord-Duitsch-
land en ons land naar de Britsche Eilan
den. De secundaire storing, welke gisteren
over de Golf van Biscaye lag, bevindt zich
thans over het Kanaal. Ook over het Wes
telijk Middellandsche Zeegebied ligt een
depressie. De Oceaandepressie blijft op
grooten afstand en oefent nog geen invloed
uit op het weer in onze omgeving. Zij bracht
alleen op IJsland en Ierland eenigen lich
ten regen en krachtigen wind uit het Zuid
oosten in het Westen van Ierland.
LUCHTTEMPERATUUR
23.6 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS ea.:
Van Donderdagnamiddag 8.24 uur tot
Vrijdagmorgen 5.38 uur.
HOOG WATER
Te Katwijk aan Zee op Vrijdag 1 Sept.
WATERTEMPERATUUR
Zweminrichting „De Zijl" 21 gr. C.
Zweminrichting „Poelmeer" 21 gr. C.
Maan op 20.03 uur Donderdagavond.
Maan onder 8.52 uur Vrijdagochtend.
Dagorder
Commandant Veldleger
Op verjaardag der Koningin
De commandant van het veldleger, lui
tenant-generaal J. J. G. baron van Voorst
tot Voorst, heeft een dagorder uitgevaar
digd aan al de onderdeelen van het veld
leger, van den volgenden inhoud:
„Officieren, onderofficieren, korporaals
en soldaten,
„Ten volle vertrouw ik dat leger en
vloot onder alle omstandigheden hun plicht
zullen doen".
Uit deze woorden, gesproken door Hare
Majesteit de Koningin in de radiorede op
den dag, dat de algemeene mobilisatie
werd bevolen, blykt dat de Koningin reeds
bij voorbaat Haar volle vertrouwen i n
u allen heeft gesteld.
Dit Koninklijk vertrouwen zult gij niet
beschamen. Huis en hof hebt gij veriater
om uw plicht vervullen nu het vader
land u noodig heeft. Evenals uw voorgan-
V Koninginne-verjaardajj I
Onder wel zeer sombere omstandigheden
viert de Koningin heden haar verjaardag.
Somber door de internationale ver
wikkelingen, vol van oorlogsdreiging.
Somber door de mobilisatie in ons eigen
land, waardoor zoo velen in oeconomisch
zeer droeve omstandigheden zijn geraakt.
Als wy denken aan, ons levendig be
wust zijn van wat het gemobiliseerd-zijn
voor zeer velen beteekent, dan zal er niet
tevergeefs een beroep worden gedaan,
om te trachten, het den gemobiliaeerden
zoo aangenaam mogelijk te maken!
Maar, hoe somber de omstandigheden
ook zijn, er stijgt vandaag in de harten
aller Nederlanders óp een warm gevoel
van erkentelijkheid en van eerbied voor
ónze Landsvrouwe de over heel de
wereld gerespecteerde Vorstin, gerespec
teerd om haar optreden en handelen als
Staatshoofd, gerespecteerd om haar per
soonlijk leven.
De Koningin verjaart....
Mogen wij volgend jaar weer feestvieren
naar echt-Nederlandschen aard: niet
overdreven, niet opgeschroefd, maar
oprecht en hartelijk, zooals wij telken jare
ons Koninginnefeest vieren!
Geen volk staat nauwer, in oprechter
trouw rondom zijn staatshoofd, dan het
Nederlandsche volk....
En daarom kunnen wij met zulk een
innigen aandrang van héél ons hart bidden
en smeeken:
„Domine salvam fac reginam nostram".
„Heer. maak sterk onze Koningin".
V Vrouwen knielen....
In de socialistische pers trof ons een
plaatje met het onderschrift:
„Vrede of oorlog? Vrouwen knielen in de
Westminster-Kathedraal te Londen...."
Inderdaad, zag men op dit plaatje al
leen enkele vrouwen knielen.
Maar God zij dank knielen er in
deze dagen ook tallooze mannen, verspreid
over heel de wereld en over alle kerken in
de wereld.
En 't is onze overtuiging, dat ten slotte
het gebed van mannen en vrouwen den
meesten invloed heeft op het wereld-ge
beuren.
Natuurlijk bedoelen wij hier het waar
achtige gebed, dat uit zijn aard en we
zen samengaat met, vastzit aan de naasten
liefde, de daadwerkelijke naastenliefde.
God beminnen in het gebed en zijn naas
ten niet beminnen gaat niet samen. En wie
zijn naaste bemint heeft overvloedig gele
genheid, die liefde in daden om te zetten.
Een bekend woord zegt: „Wij moeten bid
den, alsof wij niets, en wij moeten werken,
alsof wij alles kunnen tot stand bren
gen".
Ook moeten alle menschelijke middelen
worden gebruikt, om de wereld voor de
ramp van een wereld-oorlog te bewaren e n
ten slotte den vrede te schenken....
En daarom kunnen wij niet dankbaar
genoeg zijn voor het met hartelijke blijd
schap begroette initiatief, welke H. M. Ko
ningin Wilhelmina en Z. M. Koning Leo
pold hebben genomen, om de partijen tot
elkaar te brengen. Er is hier een nieuwe
betuiging van vredeswil en goede gezind
heid, welke in de betrokken staten is aan
hoord, en daar heeft gemaand tot het voor
zichtig hanteeren van geschillen, die kun
nen leiden tot ontzettende dingen.
Wij noemen hier alleen deze laatste vre-
des-poging. Zij is door verschillende an
dere voorafgegaan, die ook ieder het on
verstand, dat de wereld wil regeeren,
wat hebben teruggedrongen
Al wat kón worden gedaan móet wor
den gedaan, om de wereld te besparen een
oorlog, zóó, dot óók de voortdurende
oorlogsdreiging is geweken!....
gers tijdens den grooten oorlog staat gij
thans met het geweer bij den voet op
wacht, ons grondgebied beschermend en
beveiligend tegen aanranding door wien
ook en van welke zijde ook komende.
En zoo waakt gij voor onze hoogste goe
deren, onze vrijheid en onafhankelijkheid
nabij de plek waar gij zijt geboren en op
gegroeid en velen uwer een gezin vormen.
Maar gij zult alleen dan wat u dierbaar
is kunnen „handhaven", volgens de fiere
spreuk van ons vorstenhuis, indien gij u
volledig bekwaamt in het gebruik der wa
penen, die u zijn toevertrouwd en in een
goede tucht en met een opgewekten geest
u die samenwerking in al uwe rangen
eigen maakt, die het wezen en de kracht
van een goede weermacht uitmaken.
Gemobiliseerde officieren, onderofficie
ren, korporaals en soldaten van het veld
leger, ik reken er op, dat gij allen en ten
volle zult voldoen aan het vertrouwen dat
de Koningin in u stelt.
Geeft daarom op den geboortedag van
uw Koningin uiting aan uw vasten wil
daartoe, door u allen te vereenigen in den
uitroep:
„Lang leve Hare Majesteit, onze geëer
biedigde Koningin".
STERK AFGENOMEN WERKLOOSHEID.
In de week van 7 tot en met 12 Augustus.
De directeur van den rijksdienst der
werkloosheidsverzekering en arbeidsbe
middeling deelt de volgende resultaten
mede van de verzameling door het Cen
traal Bureau voor de statistiek van de
voorloopige gegevens over de week van
7 tot en met 12 Augustus 1939.
Op 12 Aug. 1939 waren bij de organen
der openbare arbeidsbemiddeling inge
schreven 266.767 werkzoekenden (252.419
mannen en 14.348 vrouwen).
Hiervan waren 193.787 (184.247 mannen
en 9.540 vrouwen) werkloos en waren
56.070 personen door overheidshulp te
werkgesteld bij cultuur-technische en ad
ministratief daarmede gelijkgestelde wer
ken. Blijkbaar waren er dus 16.910 perso
nen als werkzoekende ingeschreven, die
in het vrije bedrijf werkten, doch ander
werk zochten.
In de week van 7 tot en met 12 Augustus
1939 waren bij gesubsidieerde vereenigin-
gen met werkloozenkas aangesloten 588.178
personen, waaronder 76.115 landarbeiders.
Van de 512.063 verzekerden buiten de
landarbeiders was het werkloosheidsper
centage 17.7 (in de vorige verslagweek
van 24 tot en met 29 Juli 1939 was dit per
centage eveneens 17.7).
In de overeenkomstige verslagweek van
Augustus van het vorige jaar was het
werkloosheidspercentage 22.3.
Op den grondslag van de statistiek der
ongevallenverzekering, aangevuld met die
der werkloosheidsverzekering geeft een
berekening van het aantal type-werklie
den (een type-werkman is 300 dagen ar
beid per jaar) tot resultaat, dat het aan
tal personen, werkzaam in industrie, mij
nen, transport en handel eind Mei 1939
bedroeg 1.480.000 (tegen 1.392.000 in 1929).
Neemt men tot uitgangspunt het cijfer 100
in 1929, dan bedroeg het indexcijfer der
werkgelegenheid eind Mei 1939 106.3 (het
laagste punt bereikte het indexcijfer in
1035, n.l. 84,2, terwijl het eind Mei 1938
DE GEMEENTE HAARLEM GAAT
TWEE GELDLEENINGEN AAN
De gemeenteraad van Haarlem besloot
gistermiddag twee geldleeningen aan te
gaan, n.l. een van 1.800.000 gulden bij de
rijkspostspaarbank te Amsterdam a pari,
rentende 3% procent voor den tijd van
twintig jqar en een leening van 700.000
gulden bij den postcheque- en girodienst te
den Haag pari, rentende 3 yt procent,
voor den tij van tien jaar. Deze leeningen
zijn bestemd ter aflossing van een kasgeld-
IGNAZ NUEMARK ONDERSCHEIDEN
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft gistermiddag in zijn
kabinet ontvangen de heer Ignaz Neumark,
tweede dirigent van het Residentie-orkest
tijdens de Kurhausconcerten in de zomer
maanden, om hem mede te deelen, dat de
Koningin hem benoemd heeft tot ridder
in de orde van Oranje-Nassau.
De minister reikte den heer Neumark
daarbij de versierselen van deze onder
scheiding over.
OPROEP AAN DE LEIDSCHE
STUDENTEN
Met het oog op de mogelijke nood
zakelijkheid om gebruik te maken van
vrijwillige en belangeloos beschik
bare hulpkrachten onder de Leidsche
studenten, verzoekt het Collegium Ci-
vitatis Academicae Lugdilno-Batavae
Supremum, in overleg met den Burge
meester van Leiden en mede namens
de besturen van de Vereeniging van
Vrouwelijke Studenten te Leiden, de
R.K. Studentenvereeniging „Sanctus
Augustinus", Societas Studiosorum
Reformatorum, de Indologenvereeni-
ging en Unitas Studiosorum Lugdu-
no-Batava.
Alle leden van het Leidsche Studen
ten Corps en die der bovengenoemde
vereenigingen, die geen militaire ver
plichtingen hebben en geen functie
vervullen bij de luchtbeschermings
diensten, vrijwillige burgerwachten of
andere daarmee gelijk te stellen orga
nisaties, indien zij zich in verband met
de mobilisatie voorloopig beschikbaar
willen stellen voor eventueele civiele
diensten van korteren of langeren
duur, zich zoo snel mogelijk, onder
vermelding van adres, studiejaar en stu
dierichting, op te geven aan den Pe
del van het L. S. C., Breestraat 41, of
bij de besturen hunner vereenigingen.
LUCHTBESCHERMING.
De herhaalde oproep van het bestuur
van de afd. Leiden der Ned. Vereeniging
voor Luchtbescherming voor vrijwilligers
hebben tot resultaat gehad, dat zich sedert
Zaterdag ruim 150 personen voor ver
schillende diensten hebben aangemeld.
Belangrijke medewerking wordt voorts
ondervonden van een groep onderwijzers
en een 150-tal Padvinders, van wie de
laatste werkzaam zijn gesteld in musea,
universiteitsgebouwen, ziekenhuizen, zoo
mede voor het verrichten van ordonnance-
Vanwege de
troepenverplaatsingen
In verband met de verplaatsing van
troepen zal op 1 en 2 September ook de
beperkte dienstregeling bij de Nederland
sche spoorwegen op hoog bevel buiten
werking worden gesteld, zoodat reizigers-
vervoer op die dagen niet mogelijk zal zijn.
Reizigers, die zich op genoemde dagen
van en naar een andere plaats willen be
geven, zullen dat met een ander vervoer
middel, o.a. bussen, uitgaande van de Ne
derlandsche spoorwegen, of per particu
liere auto's moeten doen.
MEVROUW DIEPENBROCK
OVERLEDEN.
Woensdagavond is te Amsterdam in den
leeftijd van 71 jaar overleden mevrouw
W. E. P. C. Diepenbrock, geb. jonkvrou-
we de Jong van Beek en Donk. Zij was de
weduwe van den componist Alphons Die
penbrock, dien zij steeds bijstond in zijn
arbeid en wiens muzikale en schriftelijke
nalatenschap zij met groote zorg beheerde.
COLLEGIALE KAPPERS.
Het dagelijksch bestuur van de Lande
lijke Vereeniging ter behartiging van de
belangen van kappers, schoonheidsspecia
listen en kappers-parfumeriehandelaren
en van de R.K. Kapperspatroonsbond „St,
Franciscus van Assisië", heeft in het be
lang van de gemobiliseerde kappers een
bindende regeling voor alle leden vastge
steld.
De leden kappersvakgenooten van bei
de organisatie, die tijdelijk" cliënten bedie
nen van de gemobiliseerde kappers reser
veeren 331/3 procent van het te maken-
kapwerk en ook 33 1/3 procent van de te
maken winst op verkochte artikelen voor
de collega's, voor wie zij invallen. Het pu
bliek dat op grond van het feit, dat de
eigen kapper gemobiliseerd is, tijdelijk van
kapper verandert, wordt verzocht om den
kapper, to wien men zich wendt, hierop
attent te maken, opdat deze solidariteits-
regeling zoo sterk mogelijk kan worden
doorgevoerd.
JAARVERGADERING
„ST. REINOLDUS" UITGESTELD."
Het bestuur van den Nederlandschen
R.K. Bond „St. Reinnoldus" vereeniging
van werkgevers in het meubelmakers-,
behangers-, stoffeerders- en beddenma-
kers-bedrijf en aanverwante vakken, heeft
zich genoopt geiaen het congres, tevens
algemeene jaarvergadering hetwelk op 3,
4 en 5 September te Breda gehouden zou
worden, voorloopig uit te stellen.
diensten en het rondbezorgen der distri
butiekaarten.
Voorts heeft het secretariaat aan een
4C-tal huiseigenaars advies verstrekt over
dr inrichting van hun huizen met het oog
op luchtgevaar.
Een dezer dagen zal een aanvang worden
gemaakt met de huis aan huis bezorging
van een circulaire, waarin tal van prac-
lische aanwijzingen worden gegeven aan
hen, die tot dusverre weinig of geen voor
zorgsmaatregelen troffen.
Buurtluchtbescherming.
De voorbereidende werkzaamheden wel
ke onder leiding van den heer H. Lina
hebben plaats gehad, betreffende Luchtbe-
cchermingsmaatregelen voor de bevolking
in de Koningsstraat, Willemstraat, Prins
Hendrikstraat en Prins Frederikstraat zijn
geëindigd.
Met voorbeeldige ijver is gewerkt, zoo
dat al deze straten onderling zijn ingedeeld.
De verdeeling is als volgt: Totaal aantal
personen, wonende in deze straten 820
(dienstplichtigen niet medegerekend). Ge
reedschappen: 123 zagen, 132 bijlen, 22
breekijzers, 4 ladders, 53 schoppen, touw,
enz. enz.
Centrale post, tevens luisterpost Konings
straat 24 a, alwaar een sirene geplaatst
zal worden.
Geneeskundige dienst: 8 gediplomeerden
verplegers en verpleegsters, plus 12 hel
pers (sters).
Brandweer, 22 personen. Hulptroepen 22
pers. Wachtposten 8 personen.
Genoemde diensten zijn onderverdeeld
over 4 straten. Algemeen leider H. Lina,
ïiulpleider W. I. Riethoven, Leider Brand
weer J. Crama, Leider Hulptroepen F.
Philippo. Leidster Geneeskundige Dienst
Mevr. Buijs.
Aan de geheele bevolking zijn instructies
gegeven inzake „Luchtbescherming".
De heer Kok, sccr. Luchtbescherming,
heeft nauw contact gehouden riet den
algemeenen leider en noemde het werk
subliem.
Enkele brandweer demonstraties zullen
gehouden worden alsmede diverse oefe
ningen.
Gemeentel. Aankondigingen
De Burgemeester der Gemeente Leidea
brengt ter kennis can hier ter stede geves
tigde detaillisten (filiaalhouders Inbegre
pen); in rijst, meel en bloem, gort, haver
mout en maizena, gedroogde peulvruchten,
spijsoliën, koffie, thee en cacaopoeder, zeep,
zeeppoeder en kaarsen, dat formulieren
tot het doen v.an aangifte als detaillist en
van opgave van voorraden op den datum
van afgifte, gemiddelde normale voorraden
en gemiddelde omzetten per week, door
hen persoonlijk moeten worden afgehaald
aan het Distributiekantoor, Oude Rijn hoek
Pelikaanstraat.
Deze formulieren moeten uiterlijk Zater
dag 2 September des middags 12 uur aan.
hetzelfde adres zijn terugbezorgd.
Met nadruk wordt erop gewezen dat het
niet, onjuist of niet tijdig invullen en te
rugbezorgen dezer formulieren ten gevol
ge kan hebben dat de betrokken personen,
afgezien van mogelijke strafvervolging,
van de distributie worden uitgesloten.
Leiden, 31 Augustus 1939.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
De Burgemeester van Leiden,
overwegende, dat de eerste uitbetaling
van kostwinnersvergoeding in verband met
het buitengewoon onder de wapenen roe
pen van dienstplichtigen, niet vóór Zater
dag 9 September a.s. zal kunnen plaats
hebben,
dat als gevolg daarvan door enkele in
gezetenen moeilijkheden zouden kunnen,
worden ondervonden bij de aanschaffing
van noodzakelijke levensbehoeften,
doet hierbij een beroep op winkeliers, le
veranciers enz. om bedoelde ingezetenen
in die moeilijkheden bij de aanschaffing
van noodzakelijke levensbehoeften tege
moet te komen, door zoo noodig eenige soe
pelheid in de betaling toe te staan.
Leiden, 31 Augustus 1939.
De Burgemeester voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat, in verband met de in beslagneming
voor militaire doeleinden van schoolge
bouwen, voorloopig geen onderwijs kan
worden gegeven aan:
de Jongensschool voor U. L. O. aan de
Pieterskerkstraat;
de Meisjesschool voor U. L. O. aan de
Breestraat, en de
Opleidingsschool voor Gymn. en H. B.
S. aan de Aalmarkt.
Leiden, 31 Augustus 1939.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
DISTRIBUTIE.
De Directeur van het Distributiekantoor,
Oude Rijn, hoek Pelikaanstraat verzoekt de
hier ter stede gevestigde winkeliers en ma
gazijnhouders die genegen zijn om, in het
belang van de vlotte uitreiking der
Rijksdistributiekaarten, een deel van hun
winkelruimte gedurende één nader te be
palen dag van de volgende week beschik
baar te stellen, hem onverwijld mededee-
Lr.g te doen van de ligging van den win
kel, de grootte (geschat) van het vloerop
pervlak, van de soort waren die daar in
hoofdzaak worden verkocht en van de al
of niet aanwezigheid van een telefoon.
Leiden, 31 Augustus 1939.
Dr. J. J. VAN ECK.
WAARSCHUWING TEGEN HET
HAMSTEREN.
Strenge controle zal worden uitgeoefend.
De Directeur van het Distributiebedrijf
alhier, deelt mede:
Naar men weet is dezer dagen, vooraf
gaande aan de invoering van het eigen
lijke distributiestelsel, een aantal artike
len als „hamsterartikelen" aangewezen,
welke zonder afleveringsbewijs niet afge
leverd of vervoerd mogen worden.
Door de politie zal van heden af een
strenge controle te dezer zake worden uit
geoefend.
Bij overtreding zal, op grond van de
Prijsopdrijving- en Hamsterwet 1939 Stbl.
No. 634, inbeslagname der goederen het
gevolg kunnen zijn, terwijl zoowel de koo-
per als verkooper zich aan een strafver
volging bloot stelt.
R.K. MILITAIREN VEREENIGING.
MobilisatieHet bestuur der R.K.
Militaire Vereeniging brengt door dezen
hartelijk dank aan de gevers, die het in
zoo ruimen mate boeken, tijdschriften en
spelen deden toekomen. Het komt voor de
duizenden manschappen echter nog veel
te kort.
Het bestuur stelt zich voor, den militai
ren feestavonden te geven, om hen zoo
veel mogelijk het gemis van hun eigen
thuis te vergoeden, doch hiervoor is geld
noodig.
Wie helpt? Giften worden gaarne inge
wacht bij den Zeereerw. Directeur Pastoor
Smitz en by den penningmeester, den
heer P. J. van Kampenhout, Haarlemmer
straat 125, gironummer 313847.
Bij voorbaat brengt het bestv.ur zijn
hartelijken dank.
