Engeland antwoordt Hitier
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De hangende
donderbui
V,ewndeMte£tingen aaex den inhoud
dex mia-ivióóeluuf
Londens antwoord vannacht nog
overhandigd
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1939
30ste Jaargang No. 9427
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven xie pa* 3.
Giro 103003. Postbus 11.
De wereld blijft afwachten.
Deels in nerveuze spanning, door on
controleerbare geruchten en door de be
richten van steeds verder gaande militai
re maatregelen, deels in een „behoed
zaam hoopvolle" stemming, zooals in En
geland.
De toestand blijft ongewijzigd, doch het
feit, dat de uitwisseling van nota's tus-
schen Londen en Berlijn voortduurt, laat
toe de hoop te behouden, dat de crisis neg
op vreedzame wijze kan geregeld worden.
Aldus is de meening, welke in de Engel-
sche bladen van hedenmorgen wordt weer
gegeven.
De diplomatieke redacteur van de „Ti
mes" schrijft:
Er is geen positieve wijziging in den
stand van de crisis gekomen. Hitier hand
haaft zijn eischen jegens Polen en wij
houden ons aan onze verplichting om dit
land te helpen zich te verzetten tegen elke
bedreiging van zijn onafhankelijkheid. Wij
hebben de overtuiging niet prijsgegeven,
dat een oorlog niet noodzakelijk de eenige
uitkomst behoeft te zijn, hoe weinig ver
stand en matiging zich ook zou laten hoo-
ren. Dat is het Britsche standpunt, het
welk wij blijven verkondigen, en dat wij
gepaard doen gaan met de meest duidelij
ke waarschuwing aan Duitschland, dat
Groot-Brittannië en Frankrijk aan de zij
de van Polen zouden strijden, zoodra dit
land zou moeten opkomen voor het behoud
van zijn onafhankelijkheid.
Ook de diplomatieke redacteur van de
„Daily Herald" verklaart, dat de gister
avond door Londen verzonden nota geen
enkele verzwakking en geen enkele wij
ziging vertoont in de Britsche politiek.
Wanneer de mededeelingen van deze
overigens goed ingelichte Engelsche bladen
waarheid bevatten, is het derhalve aan
Berlijn niet gelukt, om Engeland los te
weeken van zijn Poolsche bondgenoot met
het vooruitzicht van een permanente
Duitsch-Engelsche vriendschap. Zoo laat
zich n.l. de opvallend vriendelijke houding
van de Duitsche pers jegens Engeland in
de laatste paar dagen zeer goed verklaren.
Ofschoon het ook mogelijk is, dat Ber
lijn op die manier zijn draai nam, om de
door Engeland van Duitschland geëischte
concessies te vergulden alvorens de pil te
slikken. Hoe meer de Duitsche pers ech
ter den nadruk blijft leggen op het vooraf
inwilligen van den oorspronkelijken Duit-
schen eisch, dat Dantzig en de Corridor
moeten terugkeeren, des te onwaarschijn
lijker wordt deze laatste hypothese en des
te meer wint de veronderstelling aan
waarschijnlijkheid, dat het Berlijn slechts
te doen was om Engelands vastberaden
heid wat betreft onvoorwaardelijke hulp
aan Polen te verzwakken.
Intusschen gaan de onderhandelingen
vergezeld van sabelgerinkel. Duitschland
stuurde zijn soldaten in Slowakije, welke
bedreiging van Polens Zuidgrens door
Warschau werd beantwoord met -het op
roepen van nieuwe lichtingen. Algemeene
mobilisatie, zegt men in Duitschland; wel
ke een provocatie is en een op-hol-slaan
van het Poolsche chauvinisme. De span
ning aan de Duitsch-Poolsche grens schijnt
zelfs zoozeer te zijn toegenomen, dat deze
zich reeds ontlaadt in kleine schermutse
lingen.
Dat alles is slechts het weerlichten in de
verte van de hangende donderbui.
Maar hoewel dreigend, blijft de bui toch
altijd nog hangen. Het contact is nog niet
verbroken.
SH Öuifschers 'LJ Polen;
OH Wit-Russen Kqsjoebe
S= Litauers, Letten
$m, Oekrainers
UIIUUl siowaken
Het Britsche antwoord aan Rijkskanse
lier Hitler is gistermiddag, naar Reuter
verneemt, per telegram naar Berlijn ge
zonden. Naar verder vernomen wordt laat
het de deur open voor verdere onderhan
delingen.
Kort na middernacht heeft de Britsche
ambassadeur te Berlijn, Henderson, het
Britsche antwoord aan von Ribbentrop
overhandigd.
De Duitsche minister heeft het vervol
gens aan Hitier gebracht.
Het bezoek van Htnderson aan von Rib
bentrop duurde 35 minuten.
In tegenstelling met het boven vermel
de bericht, dat het antwoord per telegraaf
zou zijn overgebracht, wordt uit Berlijn
gemeld, dat het Britsche antwoord met
een speciaal vliegtuig van Londen is over
gebracht.
Er is gistermorgen een geheimzinnig
Duitsch vliegtuig op het vliegveld te Hes
ton geland, waarvan de namen der inzit
tenden volkomen geheim gehouden wer
den. Dat vliegtuig is gisteravond weer uit
Heston vertrokken.
De Britsche regeering heeft de regeerin
gen van Frankrijk en Polen volledig op de
hoogte gehouden, terwijl de regeering van
de Vereenigde Staten bij wijze van be
leefdheid eveneens volledig op de hoogte
wordt gehouden van de ontwikkeling van
den toestand.
In welingelichte kringen te Londen wei
gert men eenige aanwijzing te geven om
trent de Duitsche nota en het Engelsche
antwoord. Men beperkt zich er toe te ver
klaren, dat de toestand nog steeds ernstig
blijft.
Volgens „United Press" zou Hitier erin
toegestemd hebben onderhandelingen te
openen, op voorwaarde, dat de Polen er
bij voorbaat in toestemmen, belangrijke
territoriale politieke en economische con
cessies te doen.
Uit dezelfde bron werd vernomen, dat
de positie van Polen onveranderd is, on
danks Hitler's bereidheid om te onderhan
delen, omdat de Fuehrer in zijn boodschap
aan Engeland de eischen: Dantzig en de
corridor, heeft gehandhaafd, welke in den
brief aan Daladier vervat waren, en ook
de kwestie van nieuwe concessies heeft
gesteld.
Van andere zijde wordt weer vernomen,
dat Hitier als voorwaarde voor het aan-
knoopen van onderhandelingen op deze ba
sis geëischt heeft, dat Engeland Polen er
toe zou moeten bewegen binnen vier en
twintig uur, dus gisteren nog, zijn onder
handelaars naar Berlijn te sturen. Zijn
aanbod was dus vergezeld van een tijds
limiet.
Op een vraag van Henderson heeft hij
echter verkfaard, dat deze tijdslimiet niet
als een ultimatum moest worden be
schouwd. Om deze verzekering vast te leg
gen heeft de Engelsche regeering gister
ochtend in alle vroegte, zoodra Hendersons
rapport was ontcijferd, een voorloopig ant
woord aan den Fuehrer gestuurd waarin
zij verklaarde uit de boodschap van den
Fuehrer begrepen te hebben, dat hij deze
tijdslimiet alleen had genoemd om den na
druk te leggen op de noodzaak van spoed,
dat zij daarmede geheel accoord ging,
maar dat het vanzelfsprekend onmogelijk
was onderhandelingen tusschen Duitsch
land en Polen tot stand te brengen binnen
het door den Fuehrer genoemde tijdvak.
Uit Londen wordt aan de „Matin" ge
meld, dat in over het algemeen goed in
gelichte kringen te verstaan werd gege
ven, dat Hitier in zijn laatste nota zijn in-
nigen wensch zou hebben herhaald, te ko
men tot de sluiting van een duurzame
overeenkomst met Groot-Brittannië, wel
ke overeenkomst het veiligste bolwerk zou
vormen voor een Europeeschen vrede. Hit-
Ier zou vervolgens opnieuw betoogd heb
ben, dat aan zijn eischen ten aanzien van
Polen moet worden voldaan. Evenwel zou
Hitier beloofd hebben een agenda voor te
bereiden, waarop zijn eischen zouden wor
den geformuleerd en die de basis zou vor
men voor directe onderhandelingen met
Polen op voorwaarde, dat Polen gevol
machtigden naar Berlijn zou sturen.
Gisteren werd vele malen overleg ge
pleegd tusschen het foreign office en de
regeering te Warschau, ten aanzien van
het aanbod van den rijkskanselier. Later
op den avond wist men te Londen nog
niets van een gereserveerde ontvangst
door Polen. De Engelsche regeering heeft
te Warschau te kennen gegeven, dat het
aan Warschau is de Duitsche voorstellen
al dan niet aan te nemen en dat Downing-
street in geen geval druk op Warschau zou
uitoefenen.
De Britsche regecring heeft slechts den
wensch uitgesproken, dat maatregelen
zouden worden genomen om de spanning,
welke bestaat tusschen Duitschland en Po
len, weg te nemen.
Wat het antwoord van Groot-Brittannic
aan Hitier aangaat, aldus de „Matin", dit
zou in hoofdzaak hebben bestaan in een
uiteenzetting van deze houding.
ONNOODIGE ALARMEERING
Zeer velen over de geheele wereld zullen
gisteravond gealarmeerd zijn door de
mededeeling van Reuter uit Londen, dat
aan het einde der nieuwsuitzending van de
Duitsche zenders gisteravond werd gezegd:
„Hedenavond om 11 uur zal een belang
rijke verklaring uit Berlijn worden uitge
zonden."
In verband met het te verwachten ant
woord van Hitier op de jongste Britsche
nota en met geruchten over een Duitsch
ultimatum aan Polen, kreeg dit bericht bij
zonder relief.
Men heeft echter tevergeefs geluisterd
en vernam slechts een persbeschouwing
van den hoofdredacteur van de „Angriff"
over de gespannen verhouding tot Polen.
Het raadsel werd opgelost door een Reu-
ter-telegram uit Berlijn, waarin het
heette:
„Het bericht, volgens hetwelk een be
langrijke verklaring te verwachten was,
wordt toegeschreven aan een verkeerd
verstaan (door Reuter Red.) van een
vroegere mededeeling (in de Duitsche
radio. Red.), waarin gezegd werd, dat
minister Funk te 21 uur een belangrijke
mededeeling over den voedseltoestand zou
doen."
Dit op zichzelf onbeteekenende voorval
dat toch de wereld in spanning bracht, is
een symptoom van de heerschende nervo
siteit in de berichtgeving, waaraan ook een
ernstig persbureau als Reuter, blijkbaar
niet ontkomt. Het bewijst tevens de juist
heid van Chamberlains vermaan aan de
pers tot kalmte en waardigheid.
ONJUISTE GERUCHTEN OVER PANIEK
IN DUITSCHLAND
De Berlijnsche correspondent van de
„N.R.C." telefoneerde gisteravond:
„Daar in den laatsten tijd telkens paniek
geruchten opkomen, is het wellicht niet
overbodig om bij herhaling mede te deelen,
dat te Berlijn van „coups d'état", samen
zweringen, samenscholingen, onlusten, on-
gèregeldheden of wat dan ook van dien
aard, geen spoor te bekennen is, en dat
zulks, volgens betrouwbare berichten, ook
nergens elders in het Duitsche Rijk het
geval is
HET CONTACT ITALIË EN HET
VATICAAN.
LONDEN, 31 Au*. (A. N. P.). De
„Times" meldt uit Rome: Italië blijft
in zeer nauw contact met den H. Stoel
De Italiaansche ambassadeur heeft
deze week den Paus bezocht en hem
mededeeling gedaan van het Duitsch-
Russische pact, dat, naar hij zeide, in
het geheel geen invloed zou hebben
op de godsdienstige en anti-communis
tische politiek van Italië. De Paus zou
zijn vertrouwen hebben uitgesproken
in de vreedzame pogingen van Italië en
verklaard hebben, dat hij den nuntius
bepaalde denkbeelden zou doorgeven.
Voorts verneemt het blad, dat de
Paus gisteravond een uitvoerig tele
gram gezonden heeft aan president
Roosevelt, waarin hij de meening weer
geeft, dat de goede gesteltenis van den
president der Poolsche republiek ten
aanzien van onderhandelingen met
Duitschland hoopvol is en aanmoediging
verdient.
De Verjaardag van
H.M. de Koningin
HARE MAJESTEIT NAAR SOESTDIJK
VERTROKKEN
Al waren er geen feestelijkheden op den
verjaardag van H.M. de Koningin, dat wil
toch niet zeggen dat deze dag geheel als
een gewone werkdag verliep. Vanochtend
vroeg zag den Haag er al vroolyk uit, omdat
velen de vlag hadden uitgestoken, zoodat
allen die zich naar hun werk begaven (en
er werd vandaag gewoon doorgewerkt)
toch iets feestelijks meekregen.
Voor het paleis Noordeinde stonden tegen
tien uur heel wat menschen te kijken,
want het was bekend, dat de Koningin in
het paleis was en omstreeks dien tijd zou
vertrekken om door Baarn een rijtoer te
maken. Even tien uur gingen de groote
glazen deuren open en verscheen de Ko
ningin op het bordes. In een geopende auto
nam Hare Mejesteit plaats met haar hof
dame freule Schimmelpenninck van der
Oye.
Het publiek drong naar voren en de
enkele agenten lieten dit rustig toe. Glim
lachend en buigend dankte Hare Majesteit
voor de hartelijke toejuichingen te Harer
eere en met langzame vaart keerde de
chauffeur. Via Noordeinde en Heulstraat
reed de Koningin over het Voorhout de
stad uit. In een tweede auto volgden H.M.s
kamerheer-ceremoniemeester Ph. J. graaf
van Zuylen van Nijevelt en generaal-
majoor jhr. W. C. M. de Jonge van Elle-
meet, adjudant van de Koningin.
Voor dit vertrek heeft de Koningin de
burgerlijke en militaire autoriteiten ont
vangen, die zooals gebruikelijk op
dezen dag hun gelukwenschen komen aan
bieden. Zoo zagen wij, even nadat de
Koningin was uitgereden, alle ministers
het paleis verlaten. Zij begaven zich naar
het departement van Algemeene Zaken,
waar om kwart over tien de buitengewone
ministerraad is aangevangen. Ook de vice-
president van den Raad van State, de
opperbevelhebber, de commandant van het
veldleger, de voorzitters van de beide
Kamers, de commissaris der Koningin in
deze provincie en de Iiaagsche Burge
meester zagen wij toen het paleis uitgaan.
De directeur van het kabinet van dt
Koningin was even eerder naar buiten ge
komen.
Den geheelen dag bleef het druk voor
het paleis, waarvan na het vertrek van de
Koningin de Koninklijke Standaard was in
gehaald, want velen kwamen de registers
teekenen. Ook werden af en toe prachtige
bloemen en schriftelijke gelukwenschen
bezorgd.
WARE TRIOMFTOCHT VAN
HARE MAJESTEIT DOOR BAARN
EN SOEST.
Al waren de voorgenomen feesten in
verband met de heerschende tijdsomstan
digheden op verzoek van H. M. de Konin
gin achterwege gebleven, toch boden de
beide dorpen Baarn en Soest zoo na gren
zende aan het koninklijk domein Soest-
dijk, een feestelijken aanblik door de vele
vlaggen, welke huis aan huis wapperden.
Meer nog dan op andere verjaardagen van
een der leden van het Koninklijk Huis
werd er thans gevlagd en Mare Majesteit
den wensch te kennen had gegeven, dat
zij op haar verjaardag een rondrit door
de beide gemeenten wilde maken. Dat
deze geste gewaardeerd werd, bewees het
groote aantal belangstellenden, allen ge
tooid met oranje, dat overal langs den
weg geschaard stond, welke de Koningin
zou rijden. Te ongeveer half twaalf arri
veerde Hare Majesteit uit de richting Am
sterdam, gezeten in een auto, waarvan de
kap was neergelaten bij de grens der ge
meente Baarn. De Koningin was gekleed
in een blauwen mantel met een hoed in
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE BERICHTEN UIT HET BUITEN
LAND VINDT MEN VERDER OP PAG. 5.
Binnenland
VOOR BELANGRIJKE NIEUWSBE
RICHTEN BETREFFENDE DISTRUBU-
TIE, ENZ. VERWIJZEN WIJ OJM. NAAR
PAGINA 6.
Omgeving
Doodelljk ongeluk te Wassenaar. (Pa
gina 8).
Felle brand te Hillegom. (pag. 8.).
denzelfden kleur. In haar gevolg bevonden
zich freule Schimmelpenninck van der
Oye, en H. M.'s adjudant jhr. de Jonge
van Ellemeet.
De rit door Baarn ving aan over de
prachtige door zware beuken overscha
duwde Heemstralaan. Na dezen weg tot
het einde te zijn doorgereden, werd links
afgeslagen om „Zandvoort", oen van
Baarn's arbeiderswijken te bezoeken. Van
daar ging de tocht verder door het dorps
centrum, waar wel de grootste drukte
heerschte. Op den Brink, Brinkstraat,
Laanstraat, Nieuwstraat, de voornaamste
winkelstraten was de belangstelling enorm
en overal was de begroeting spontaan en
hartelijk. Steeds weer hoorde men den
roep: „Leve de Koningin". Het was op
merkelijk waar plotseling al die menschen
vandaan kwamen, want Baarn geleek de
laatste dagen door de mobilisatie en door
het plotseling vertrek van de zomergas
ten bijna uitgestorven. Van den Brink
werd via de Hoofdstraat, Fans Eliaslaan
naar Baarn's tweede arbeiderswijk, de
Oosterheide, gereden en ook hier was de
ontvangst allerhartelijkst. Langs don eiken
boschweg werd ten slotte de Torenlaan en
daarna via de Naald van Waterloo de
grens der gemeente Baarn bereikt.
Bij den spoorwegovergang moest nog
een oogenblikje gewacht worden op een
passeerenden trein, welk moment het pu
bliek gebruikte om tot dicht bij de auto
van de Koningin te naderen en een spon
taan gejuich aan te heffen.
Voor een buitenstaander is het maar
moeilijk de onderscheiding waar Baarn
eindigt en Soest begint, zoodat bijna on
gemerkt de tocht, welke wel een triomf
tocht geleek, te Soest begon.
De tocht door Soest.
In Soest was de ontvangst van de hooge
Landsvrouwe al even hartelijk, waarbij
het drukke verkeer langs den rijksweg
eigenlijk nog meer luister bijzette aan het
geheel. Via de Stadhouderslaan werd den
rijksweg in Soest bereikt. De grootste druk
te was hier bij het raadhuis, waar de
menschen rijen dik stonden en waar de
politie slechts met moeite de menschen-
menigte in bedwang kon houden. Ook hier
in Soest werden de buitenwijken bezocht
en ook hier kwam aan het spontaan ge
roep van „Leve de Koningin" schier geen
einde.
De aankomst bij het paleis Soestdijk.
Was de drukte in Baarn en Soest al bui
tengewoon groot, dit haalde niet by de
menschenmassa, die voor het paleis Soest
dijk stonden te wachten op de komst der
Koningin.
Reeds vroeg waren belangstellenden uit
de omliggende gemeenten naar Soestdijk
gekomen om hier de vorstin op haar ver
jaardag te begroeten. Toen de auto van
Hare Majesteit dan ook tegen half één uit
de richting Soest het paleis naderde, was
de menigte bijna niet meer te houden.
Met luid gejuich werd de Koningin be
groet, toen haar auto het hek binnenreed
en het enthousiasme kende geen grenzen
meer, toen de kleine Prinses Beatrix met
haar vader op het bordes verscheen, later
gevolgd door haar moeder en haar kleine
zusje, om haar grootmoeder te begroeten
en geluk te wenschen met haar verjaar
dag. Parmantig stapte de kleine Prinses
op het bordes van den een naar den ander
en zij vond blijkbaar zeer aardig al die
juichende menschen in de verte te hoo-
ren en met vlaggetjes te zien wuiven.
Geruimen tijd hield Hare Majesteit zich
met haar gevolg op het bordes op, wui
vende naar het nog altijd juichende pu
bliek. Tenslotte begaf de Koningin zich
met de Prinselijke familie naar binnen en
begon ook het samengestroomde publiek
zich te verwijderen.
Naar schatting stonden er eenige dui
zenden menschen voor het paleis.
