Om de Poolsche
Corridor
fZïe tDi&tdêutievegeiing geneed
Datum van ingang moet
nader worden bepaald.
J^Ao^pxOt^aittg, wmdt fknacfiüg
tegengegaan
Klein-verkoop onder straffe controle
WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 7
IS DAT DUITSCH GEBIED?
De Duitsche propaganda ver
klaart, dat Dantzig alleen geen
oorlog waard is, maar dat de Duit
sche eer op het spel is gezet, en
men nu niets beter kan doen, dan
een groot stuk van Polen in te
palmen, te beginnen met de Corri
dor.
Men voegt hier thans een nieuw
„recht" aan toe, het „recht op
steenkool". Bij de 160 millioen ton
steenkool van Duitschland zou
men nog gaarne de 30 millioen
ton van Polen gevoegd zien.
Wat is de Corridor? Hierover loopen de
meeningen reeds zoover mogelijk uiteen.
Volgens de Duitsche lezing is de corridor
het lapje grond, waardoor twee Duitsche
gebieden van elkander zijn afgesneden,
hetgeen alleen tegen Duitschland zou zijn
geschied.
Volgens de Poolsche lezing is de „Corri
dor", het gebied dat „Pomorze" heet (dat
wil zeggen: land aan de zeekust) een zui
ver Poolsch gebied, waarvan de Duitschers
langen tijd het Poolsche karakter hebben
genegeerd.
Maar zelfs volgens de Duitsche statistie
ken van voor den oorlog, toen dit gedeel
te nog aan Duitschland behoorde, had Po
morze een Poolsche meerderheid en een
Duitsche minderheid.
In 1910 waren er volgens de Duitsche
volkstelling 660.000 Polen en 437.000 Duit
schers.
In 1921, toen de Duitsche beambten en
de Duitsche garnizoenen vertrokken wa
ren, was de verhouding voor de Polen
veel gunstiger. Er waren toen 758.000 Po
len en 175.000 Duitschers. De Duitschers
verklaren hun rechten op Pomorze ook op
grond van het feit, dat dit gebied zoo lang
tot Duitschland heeft behoord. Maar als
dit beginsel werd doorgevoerd, dan zou
Duitschland in het geheel geen kans heb
ben om deze streek in bezit te krijgen.
Pomorze behoorde tot Duitschland van
1308 tot 1454; gedurende deze 146 jaar was
het in het bezit van de Duitsche Ridders.
Daarna was het nog eens 147 jaar onder
het juk van de koningen van Pruisen, na
melijk van 1772 tot 1919. Maar tusschen
deze periodes in en daarvoor behoorde Po
morze tot Polen, namelijk van het jaar
994 tot 1308 en van 1454 tot 1772. Dit wa
ren lange periodes, respectievelijk 314 en
318 jaar.
Het Duitsche gebied aan de andere zijde
van de Corridor, dat nu Oost-Pruisen
wordt genoemd om aan te geven dat
Pruisen door zou loopen, en niet onder
broken zou worden door Pomorze werd
vroeger niet beschouwd als een deel van
Duitschland, maar als een soort kolonie,
later als een „Mark" van het germanisme
bij den drang naar het Oosten.
Het gebied Pomorze, met zijn meeren en
wouden, met zijn dorpjes gebouwd rond
de Katholieke Kerk, met zijn houten hui
zen en puntige daken heeft een typisch
Poolsch karakter. Het land is arm, de poo
vere oogst van tarwe en aardappelen kan
nauwelijks 42 menschen per vierkante ki
lometer voeden. Hier en daar is het land
nog dunner bevolkt; soms wonen niet meer
dan 12 menschen per vierkante kildmeter
Toch heeft Pomorze nog een binnen-
landsch gevaar. De Poolsche adel, meer
eer dan heer, heeft geen al te groot voor
deel getrokken uit de onafhankelijkheid
van Polen na den wereldoorlog. Het groot
grondbezit in Duitsche handen werd door
hen geëerbiedigd. De „Junkers" van Pom-
meren zijn nog in het bezit van uitgestrek
te gebieden in het Poolsche land.
Nog onlangs moest worden vastgesteld
dat 80 procent van de groote boerderijen
van Pomorze en 22 procent van de be
bouwbare gronden in Duitsche handen is,
hoewel de Duitschers nauwelijks 10 pro
cent van de bevolking uitmaken.
De Duitsche grondbezitters zijn niet van
plan, hun akkers in Pomorze af te staan
aan de boeren, die een armzalig bestaan
voeren, hoewel door de Poolsche regeering
reeds meermalen pogingen zijn bestudeerd
om aan deze ongewenschte toestanden een
einde te maken.
Datum van ingang moet nader worden
bepaald.
De minister van Economische Zaken heeft
de Distributie-regelingsbeschikking-1939 ge
publiceerd. Vooropgesteld zij, dat de datum,
waarop men alleen op bons goederen kan
krijgen, nog nader moet worden bepaald.
Als goederen, welke onder een distribu
tie-regeling zullen vallen, noemt de be
schikking: Rijst, rijstebloem, rijstemeel, ge
malen rijst, tarwebloem, en tarwemeel, rog
gebloem en roggemeel, havermout, gort,
vermicelli, marcaroni en spaghetti, maïze
na, groene erwten en spliterwten, bruine
•boone, witte boonen, capucyners en rozijn
erwten, andere soorten gedroogde peul
vruchten, witte suiker, basteerd suiker, sla
olie, raapolie, boterolie en andere spijsoliën,
bak- en braadvet, margarine, koffie koffie-
siurrogaten, thee, cacao, harde zeep, zachte
en vloeibare zeep, zeeppoeder, zeepvlokken,
aeepschilfers, wasehpoeder, alle soorten
kaarsen.
Deze goederen mogen niet worden ge
kocht, verkocht of afgeleverd dan met in
achtneming van een voor die goederen vast
gestelde distributieregeling.
Distributiegerechtigde is uitsluitend hij,
die in één der bevolkingsregisters of ver-
blij fregisters is opgenomen of ingeschreven,
met uitzondering van hem, die in werioely-
ken militairen dienst is, waaronder ten de
zen mede is begrepen de vrijwillig dienen
de militair.
Rechthebbende op een distributiestam
kaart is een ieder, die in één der bevolkings
registers is opgenomen.
Iedere rechthebbende op een distributie-
stamkaart heeft, zoolang de distributie-
stamkaarten nog niet zijn verstrekt, recht
op een Rijksdistributiekaart.
Iedere houder van een distributiekaart of
van een Rijksdistributiekaart kan, op ver
toon van die kaart, zich in het bezit doen
stellen van ten behoeve van de distributie
van bepaalde goederen of groepen van goe
deren uit te geven distributiebonboekjes.
Van de uitreiking van elk distributiebon-
boekje wordt door den distributiedienst op
de betrokken distributiestamkaart of Rijks-
distributiekaart een aanteekening gemaakt.
Ten aanzien van distributiegerechtigden,
ier leeftijd valt binnen nader vast te stel
len leeftijdsgrenzen, kan, hetzij geen distri
butiebonboekje, hetzij een distriebutiebon-
boekje in een andere uitvoering worden uit
gereikt.
Met ingang van een nader te bepalen da
tum geven uitsluitend de bons, waarvan de
distributieboekjes zijn voorzien, recht op
het koopen van de in artikel 1 genoemde
goederen.
Voor elk der bovengenoemde goederen
zal telkens nader worden bekend gemaakt,
welke bon of bons recht geven op het koo
pen dier goederen en tot welke hoeveelhe
den dat recht zich uitstrekt. Daarbij wordt
tevens bekendgemaakt de termijn geduren
de welken de aldus aangewezen bon of bons
geldig blijven.
Het is met ingang van den nog te bepalen
datum verboden de genoemde goederen af
te leveren anders dan tegen inlevering van
één of meer bons.
Bij de aflevering der goederen moeten de
bons in tegenwoordigheid van den ontvan
ger uit het betreffende distributie-bonboek
je worden gescheurd. Aflevering der goede
ren tegen inlevering van losse bons is ver
boden.
Het koopen ten behoeve van zijn bedrijf
van de bovengenoemde goederen is met in
gang van een nader te bepalen datum lede
ren kleinhandelaar verboden, tenzij hem
door of namens den minister van Economi
sche Zaken vergunning daartoe is verleend.
De vergunning wordt slechts verleend
aan dien kleinhandelaar, die een opgave
heeft verstrekt van zijn gemiddelden omzet
en van zijn gemiddelden voorraad. Dit is
ook van toepassing op den hotelhouder,
restauranthouder, caféhouder, koffiehuis
houder, cantinehouder en houder van een
6ociëteiWbuffet.
Deze beschikking kan worden aangehaald
onder den naam „Distrilbutieregeling^be-
schikking 1939."
Verder is bepaald, dat vie Distributiestam
kaartenbeschikking 1939 op 29 Augustus
1939 in werking is getreden.
Als opsporingambtenaren, belast met het
opsporen van de feiten, bij de Distributie-
wet 1939 en de Prijsopdrijvings- en Ham
ster wet 1939 strafbaar gesteld, zyn aange
wezen de controleurs Landbouw-Crisiswet
1933.
VIER RIJKSBUREAUX
INGESTELD.
Als onderdeel van de verschillende voor
zorgsmaatregelen, die door de huidige om
standigheden geboden worden, heeft de
minister van Economische Zaken eenige
Rijksbureau ingesteld en wel voor genees-
en verbandmiddelen, voor papier, voor ka
toen en jute, voor wol, alsmede een bu
reau voor smeeroliën en vetten.
De directeur van de eerstgenoemde vier
bureaux zijn de heeren: dr. J. W. Birza,
mr. F. H. A. de Graaff, J. A. Panhuyzen,
mr. B. J .M. van Spaendonck.
Het Rijksbureau voor genees- en ver
bandmiddelen is gevestigd Vondelstraat 9
te Amsterdam, voor papier. Schotersingel 9
te Haarlem, voor wol Willem li-straat 47
49 te Tilburg en voor katoen en jute Vel-
perplein 1 te Arnhem. Het bureau voor
smeeroliën en vetten is voorloopig onder
gebracht bij de directie van Handel en Nij
verheid van het ministerie van Economi
sche Zaken, Bezuidenhout 30 te 's-Graven-
hage.
Volledige bijzonderheden zullen morgen
worden gepubliceerd, terwijl overigens de
Kamers van Koophandel en Fabrieken ge
heel op de hoogte zijn. De bijzondere aan
dacht wordt er op gevestigd, dat in de be
treffende beschikkingen een bepaling is
opgenomen, waaibij voorloopig voor een
termijn van veertien dagen dispensatie
wordt verleend ten aanzien van diverse
verbodsbepalingen, hetgeen het bedrijfsle
ven de gelegenheid zal geven zich aan de
bijzondere omstandigheden aan te passen.
VOEDSELVOORZIENING IN
OORLOGSTIJD.
Aan de toelichting tot de ingediende
aanvullingsbegrooting van Economische
Zaken voor 1938 ontleenen wij nog het
volgende:
Het in April 1937 ingestelde Rijksbureau
voorbereiding voedselvoorziening in oor
logstijd, aan welk bureau werd opgedra
gen onder leiding van den regeeringscom
missaris voor den akkerbouw en de vee
houderij de noodige maatregelen voor te
bereiden, welke de voedselvoorziening in
tijden van oorlog, oorlogsgevaar of andere
buitengewone omstandigheden vereischt,
heeft in verband met de in September 1938
optredende internationale spanningen een
nooddistributiekaart doen drukken en ge
reed leggen, waarvan de kosten rond
13.000 hebben bedragen.
Voorts is een bedrag uitgetrokken
dekking van de kosten welke verbonden
zijn aan het doen drukken en gereed leg
gen van distributie-stamkaarten en ander
drukwerk, benoodigd voor de distributie
van levensmiddelen in tijden van mobili
satie of oorlog.
In overleg met zijn ambtgenooten, deel
uitmakend van de ministerieele commis
sie voor defensie-aangelegenheden, heeft
de Minister van Economische Zaken be
sloten deze bedragen tot een geraamd to
taal van 60.000 ten laste van de begroo
ting 1938 van zijn departement te brengen,
waaronder voornoemd bureau ressorteert.
DE KOSTEN DER DISTRIBUTIE.
Bij K.B. van 29 Augustus is de Minister
van Economische Zaken bevoegd verklaard
te bepalen, dat door hem aangewezen dis
tributiegoederen door een ieder, dan wel
door nader door hem aan te wijzen perso
nen, groepen van personen of lichamen
slechts dan overeenkomstig de bepalingen,
krachtens de distributie-wet 1939 gesteld,
zullen kunnen worden gekocht, verkocht,
afgeleverd, voorhanden of in voorraad ge
houden, gebruikt, verbruikt, bewerkt, ver
werkt of vervoerd, nadat een nader door
of namens hem vast te stellen bedrag zal
zijn betaald of de verplichting daartoe zal
zijn aangegaan.
Dit bedrag kan voor elk dezer hande
lingen en voor elk der distributiegoederen
verschillend zijn, doch zal terzake van elk
dier handelingen telkenmale niet meer be
dragen dan vijf ten honderd van de
waarde der goederen, welke worden ge
kocht, verkocht, afgeleverd, voorhanden of
in voorraad gehouden, gebruikt, verbruikt,
bewerkt, verwerkt of vervoerd.
De Minister is voorts bevoegd te bepa
len, dat een ieder, dan wel nader door hem
aan te wijzen personen, groepen van per
sonen of lichamen slechts dan worden in
geschreven bij een orgaan, dat een taak
zal hebben bij de uitvoering van een dis
tributie-regeling, als bedoeld in artikel 4
der distributiewet, indien een nader door
of namens den Minister vast te stellen be
drag van ten hoogste honderd gulden zal
zijn voldaan.
De Minister is bevoegd van alle dan wel
van nader door hem aan te wijzen inge
schrevenen bij een orgaan, nader door of
namens hem aan te wyzen by dra gen in de
kosten van dit orgaan te heffen. Het to
taal dezer heffingen mag niet meer be
dragen dan het totaal der kosten, verbon
den aan de uitvoering der distributierege
ling, waarby het orgaan een taak zal heb
ben, voorzoover deze kosten niet reeds
door bedragen terzake van de hierboven
omschreven handelingen worden goedge
maakt.
Het K.B. kan worden aangehaald onder
den naam „Distributieheffingsbesluit 1939"
en treedt met ingang van 31 Augustus in
werking.
WAT GESCHIEDT MET VERBEURD
VERKLAARDE GOEDEREN?
Bij K. B. van 29 Augustus is geregeld,
wat er zal geschieden met de krachtens
de prysopdryvings- en hamsterwet 1939
verbeurdverklaarde goederen.
Voor zoover de Minister van Economi
sche Zaken niet binnen een week na ont
vangst van die kennisgeving, heeft bevo
len, dat de verbeurdverklaarde goederen
ter beschikking zullen worden gesteld van
de bevolking of van bepaalde groepen der
De aandacht wordt gevestigd op het feit,
dat artikel 5 van de prijsopdrijvings- en
hamsterwet 1939 op dit oogenblik voor alle
soorten goederen van kracht is. Dit houdt
dus in, dat elke prijsopdrijving, van welke
goederen dan ook verboden is.
Bij overtreding hiervan zal krachtig
worden opgetreden.
De burgemeester is bevoegd in dat ge
val de goederen, ten aanzien waarvan de
overtreding is begaan of wordt vermoed,
zonder eenige formaliteit in bezit te doen
Gisteravond is de beschikking van den
minister van Economische Zaken afgekon
digd waarby verschillende artikelen wor
den aangewezen als distributie-goederen.
Dit beteekent geenszins, dat deze goederen
ook zullen worden gedistribueerd. Deze be
schikking heeft alleen de bedoeling de mo
gelijkheid te scheppen een enquête in te
stellen naar de aanwezige voorraden en
omzetten by de detaillisten. De beslissing,
of voor de thans aangewezen goederen een
volledige distributie-regeling zal worden
afgekondigd, volgt pas later.
De volgende berichten zyn voor den de
taillist van belang:
le. De voorschriften gelden voor alle met
name genoemde artikelen; by overtreding
zyn leverancier en kooper strafbaar;
2e. Het is raadzaam de lyst der desbe
treffende artikelen by de hand te houden
en voortdurend te raadplegen.
3e. By iedere aflevering moet een afle-
veringsbewys aanwezig zyn. Dit bewys
doet tevens dienst als geleidebiljet. Nie
mand mag dus op straat worden aange
troffen, zonder zulk een biljet, wanneer
hy of zy een of meer der genoemde arti
kelen vervoert.
4e. Het afleveringsbewys moet in twee
voud worden opgemaakt. Gemakkelijk L
een doorschrijf-notaboek.
Vermeld moeten worden:
a. Naam en adres van winkelier (hier
voor kan stempel worden gebruikt):
b. Naam en adres van de(n) koop(st)er;
c. Volledige vermelding van hoeveelhe
den en geleverde artikelen;
d. Tijdstip van aflevering;
e. Handteekening van den eigenaar of
filiaalchef.
5e. Met „handelaren" worden In 't voor
schrift bedoeld groothandelaren, Impor
teurs, fabrikanten, enz., dus niet-winke-
liers.
Invullen
enquêteformulieren.
Aan de gemeentebesturen zyn toege
stuurd enquêteformulieren voor het bepa
len van de voorraden en omzetten van de
detaillisten. Deze enquêteformulieren zul
len dezer dagen op een door iedere gemeen
te te bepalen plaats worden uitgereikt en
moeten vóór 5 September a.s. op een na
der door de gemeente te bepalen plaats
worden ingeleverd. Degene, die voor ge
noemden datum zyn enquête-formulier
niet heeft ingeleverd, komt niet in aanmer
king om t.z.t. by een distributieregeling te
worden ingeschakeld. De aandacht wordt
er op gevestigd, dat voor iedere vestigings
plaats, d.w.z. ieder filiaal, een nfzonderiyk
formulier moet worden ingediend. Gros
siers, die tevens detailist zyn, moeten het
formulier alleen invullen zoover het be
treft omzet en voorraad van hun detallbe-
dryf. Grootwinkelbedrijven, welke be
schikken over een centraal magazyn, zul
len ten aanzien van hun winkels, als de
taillist ten aanzien van het centraal maga
zyn, als grossier worden beschouwd.
Het verdient aanbeveling de formulie
ren met de grootste nauwkeurigheid in te
vullen, daar op onjuiste opgave een stren
ge straf staat en men zich bovendien bloot
stelt aan inbeslagname van de betrokken
goederen.
Hotels, café's en restaurantbedrijven.
Het ligt in de bedoeling by een even-
lueele distrlbutiercgeling ten aanzien van
de volgende bedrijven een byzondere re
geling tot te passen: hotels, restaurants,
ook op stations, in treinen, enz., café's, kof
fiehuizen, cantincs bij groote instellingen
en sociëteiten. In verband hiermede is het
noodig, dat by genoemde instellingen een
enquête wordt ingesteld. Deze enquête zal
geschieden op daartoe ontworpen formu
lieren, welke dezer dagen aan de gemeen
tebesturen zullen worden uitgereikt. Na
der zal worden bekend gemaakt binnen
welken termyn deze formulieren weder
om by het gemeentebestuur moeten wor
den ingeleverd.
v. ROSSUM DU CHATTEL DRIESSEN
JUWELIERS BREESTRAAT 95
TAFELZILVER
Uitgebreide sorteering. Nieuwste modellen.
wel van één of meer door hem aan te wy-
zen personen of ondernemingen, worden
de goederen overgegeven aan den burge
meester van de gemeente, binnen welker
gebied de goederen zich vóór de ver
beurdverklaring bevonden. De burgemees
ter stelt de goederen onverwyld ter be
schikking van de bevolking, dan wel van
bepaalde personen of ondernemingen in
zyn gemeente. De terbeschikkingstelling
door den burgemeester geschiedt tegen
prijzen, die de krachtens artikel 5 der wet
geldende pryzen of voorzoover artikel
3 niet is toegepast de normale pryzen
niet te boven gaan en op de wyze, te be
palen door den burgemeester der gemeen
te, waar de goederen worden ter beschik
king gesteld.
Dit besluit treedt in werking met ingang
van 31 Augustus a.s.
RANTSOENEERING VAN VEEVOEDER.
Op verzoek van den voedselcommissaris
voor Zuid-Holland heeft de Ryksland-
bouwvoorlichtingsdienst in Zuid-Holland
het volgende overzicht samengesteld:
In verband met de rantsoeneering
van krachtvoeder voor het vee In den
komenden winter, worden de volgende
punten in overweging gegeven.
In de weidebedryven zal het streven er
op gericht dienen te zyn, voor zoover nu
nog mogelijk is, de voorraad eigen be-
dryfsproducten zoo groot mogelyk te ma
ken. Do grasgroei is momenteel nog goed,
geadviseerd wordt een of meer stukken
land af te zetten en stikstof te strooien,
circa 200 K.G. kalkammon salpeter per
H.A. Zoodra geschikt in te kuilen, by voor
keur met zuur of melasse om zooveel mo
gelyk voederwaarde te conserveeren. Ook
drogen is aan te bevelen. Men bedenke
goed, dat zoowel rundvee, paarden als
varkens op rantsoen zullen worden gesteld.
In de gemengde bedryven is het nog
mogelyk boterzaad en mosterdzaad te zaai-
ien. Hoeveelheden benoodigd zaad respec-
tievelyk 15 K.G. en 25 K.G. bemesting 200
K.G. kalkammon per Hectare. Na circa 7
weken geeft dit een behoorlyke snede
groenvoeder voor het rundvee.
Wat de voedering van het vee zelf be
treft, wordt aangeraden voor het opstel
len van rantsoenen zich in verbinding te
stellen met het veevoederbureau Zuid-
Holland, Van Imhoffstraat 33, den Haag,
hierby dient opgegeven te worden
voorraad eigen producten, de hoeveelhe-
bevolking van één of meer gemeenten, dan den en soorten krachtvoer ter beschikking,
de diersoort, en de voedermiddelen van
eigen bodem, die men nog kan koopen.
Bij dit laatste wordt nu reeds de aan
dacht gevestigd op bijvoorbeeld aardappe
len, bieten en doorgedraaide tuinbouwpro
ducten.
Voor het voederen van de paarden kan
aanbevolen worden: hooi, stroo, o.d. bene
vens voederbieten, aardappelen (niet meer
dan pl.m. 7 K.G. per dag) aanvankeiyk,
met daarnaast het meest eiwitryke kracht
voer, dat te verkrijgen is.
Uit een oogpunt van voederbesparing
zou bovendien het pletten van haver aan
bevolen kunnen worden.
AFLEVERING VAN SMEEROLIE
BEPERKT.
Zonder toestemming niet meer dan 70 pet.
van normaal.
De Regeering heeft de aflevering van
minerale smeeroliën en vetten aan een be
perking onderworpen. Daartoe is een be
schikking uitgevaardigd, waaronder alle
producten en importeurs van minerale
smeeroliën en -vetten vallen.
Iedere onderneming is verplicht aan het
bureau voor aardolieproducten, verbonden
aan de directie van Handel en Nyverheid
van het departement van Economische Za
ken opgave te doen van de hoeveelheid van
elk der bovengenoemde goederen welke
zy in het tydvak van 1 Augustus 1938 tot
en met 31 Juli 1939 heeft afgeleverd.
Het is aan een onderneming verboden,
zonder een daartoe van den minister ver
kregen schriftelyke vergunning, in elk tyd
vak van 30 dagen, van elk dezer goede
ren, ongeacht of zy deze hier te lande heeft
betrokken dan wel hier te lande heeft in
gevoerd, een grootere hoeveelheid te vcr-
koopen of af te leveren dan overeenkomt
met 70 ten honderd der gemiddeld per 30
dagen in het tydvak van 1 Augustus 1938
tot en met 31 Juli 1939 van elk dier goe
deren afgeleverde hoeveelheid.
Een vergunning wordt schrifteiyk aange
vraagd by den minister.
Eerste Leldsche
Begrafenisonderneming
voor Roomsch Katholieken
GEVESTIGD 1882. 4615
G. H. KLEINHANS
PIETER DE LA COURTSTRAAT 22
TRANSPORT - TELEFOON 2I4SS
Tarief en uitvoering In overleg met U i
