faotnmel aan aadetend onutevt
Oorlogsvoorberei
dingen brengen
stagnatie
De houding der
mogendheden
Japans nieuwe
koers
5hütóxMand zal onze onafhan-
(ïelijJkheid eevMediyen
Overeenkomstig standpunt t.a.v.
Zwitserland en België
De omzwaai der
Sovjets
Een geheimzinnige
afgezant
MAANDAG 28 AUGUSTUS 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
DE KRIJGSKLAROEN DER DUITSCIIE
PERS.
De Duitsche Zondagochtendbladen
maakten met veel ophef melding van den
oorlogkoorts in Polen en van het optre
den van de Polen tegen de Duitschers in
Polen. De „Voelkische Beobachter" schrijft
dat onmenschelijke misdaden en ondraag
lijke provocaties door de Polen zijn ge
pleegd. Ieder uur brengt nieuwe berich
ten, waaruit blijkt, dat Polen overgaat tot
openlijke oorlogshandelingen en het blad
vraagt of Engeland en Frankrijk volko
men met blindheid zijn geslagen.
Uit de schoorsteenen van het gebouw
der Fransche ambassade vanwaar Vrijdag
met tien taxi's bagage naar het station
werd gezonden, steeg Zaterdagmiddag een
zwarte rookkolom op, welke er op wees,
dat de archieven werden verbrand.
De Poolsche ambassade bereidde even
eens met spoed een ontruiming voor.
LEVENSMIDDELENKAARTEN IN
DUITSCHLAND.
(♦Gistermorgen is men begonnen met het
uitreiken van levensmiddelenkaarten aan
de bevolking van Berlijn. Er worden vier
bons uitgegeven voor steenkool, vier voor
eieren, vier voor zeep, vier voor suiker en
jam, vier voor koffie of thee of een „er
satz" daarvoor, vier voor melk en niet
nader aangeduide levensmiddelen, acht
voor zuivelproducten, oliën en vetten, vier
voor aardappelen, twaalf voor vleesch en
fijne vleeschwaren, acht voor brood en
meel, vier voor pasteien. Ook komen op
de kaart acht vakjes voor zonder aandui
ding. Waarschijnlijk zijn deze bedoeld als
bons voor den aankoop van textielproduc
ten en schoenwerk.
Het is waarschijnlijk, dat de kaarten
reeds lang gedrukt klaar lagen. De invoe
ring hiervan heeft natuurlijk veel indruk
gemaakt, vooral bij de huismoeders, hoe
wel de autoriteiten hun best doen, de be
volking te bewijzen, dat deze maatregel
geen onrust behoeft te wekken en dat het
doel vooral is, een billijke verdeeling der
waren tusschen de verbruikers te verkrij
gen. Den geheelen Zondagmorgen werden
de radioprogramma's elk uur onderbroken
door speciale uitzendingen* met het doel,
de invoering der distributiekaarten te
rechtvaardigen en de bevolking omtrent
de levensmiddelensituatie in Duitschland
gerust te stellen.
BEPERKING VAN TREINENLOOP EN
LUCHTVERKEER.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
de Duitsche rijksspoorwegen zich om be-
drijfsredenen gedwongen zien van Zondag
af een aanzienlijk aantal treinen te laten
uitvallen.
Bij verordening van den rijksminister
van luchtvaart en opperbevelhebber van
het luchtwapen is het geheele luchtver
keer met binnenlandsche en buitenland-
sche vliegtuigen boven het Duitsche sou-
vereine gebied vanaf Zaterdag verboden.
Deze verordening is niet van toepassing
op vliegtuigen in dienst van de Duitsche
weermacht. Verder is zij niet van toepas
sing op regeeringsvliegtuigen en het ver
keer op de luchtlijnen.
Op bevel der autoriteiten verkoópen de
benzinestations geen benzine meer aan
particuliere automobilisten. Alle benzine
voorraden zijn opgeëischt.
Het D. N. B. deelt officieel mede, dat de
postdiensten met ingang van Zaterdag uit
sluitend zijn voorbehouden aan de post
der onder de wapenen geroepen soldaten.
De bevolking werd uitgenoodigd zich met
ingang van Zaterdag voor den duur van
tien dagen niet van de post te bedienen.
De Duitsche spoorwegen hebben mede
gedeeld, dat in verband met de omstan
digheden de Deensche grens bij Padborg
met ingang van Zondagavond 22 uur ge
sloten zou worden voor alle verkeer van
personen en goederen.
Ook de Deensch-Duitsche grens bij Ged-
ser en Warnemuende is gesloten. Het
schijnt, dat men Duitschland geheel van
Scandinavië af wil sluiten.
Te Zürich wordt vernomen, dat sinds
Vrijdagavond Praag telefonisch van de
wereld is geïsoleerd. Alle verbindingen
met het buitenland zijn' geschorst.
Het Duitsche leger zou te Praag het of-
ficieele Tsjechische Nieuwsagentschap Ce-
teka hebben bezet. Met de revolver in den
vuist drongen de soldaten o.m. de bu
reaux binnen van de buitenlandsche cor
respondenten, wien zij bevel gaven ter
plaatse te blijven, terwijl zij lange en
nauwkeurige huisEoeking hielden in het
geheele gebouw. Men weet nog niet hoe
veel arrestaties er zijn verricht.
RIJKSPARTIJDAG AFGELAST.
De voor den tijd van 2 tot 11 September
van dit jaar vastgestelde Rijkspartijdag zal
niet plaats vinden.
Of het congres later zal kunnen worden
gehouden zal afhangen van de tijdsomstan
digheden.
AAN DE DANTZIGER GRENS.
De Duitsche autoriteiten hebben gisteren
de Poolsche consulaten te Marieburg, Bres-
Iau, Moravisch Ostrowa gesloten en alle
telefonische verbinding hmet Polen ver
broken.
Verder wordt gemeld, dat sedert 18 uur
gisteravond geen enkele trein de Poolsch-
Duitsche grens bij Zbaszyn heeft kunnen
overschrijden, aangezien de Duitsche au
toriteiten de grens op dit punt hebben ge
sloten. Het verkeer over den weg werd ge
handhaafd.
De door Polen beheerde spoorwegsta
tions op Dantziger gebied Hohenstein,
Troyl en Kaiserhafen, zijn onder verscherp
te controle van de politie van Dantzig ge
steld.
Van bevoegde Poolsche zijde wordt me
degedeeld, dat de toestand voor de Polen
te Dantzig hoe langer hoe moeilijker wordt.
Het aantal arrestaties van Polen neemt toe.
Voorts wordt vernomen, dat de Duitsche
autoriteiten op verscheidene punten van
de grens ieder grensverkeer hebben stop
gezet.
Naar vernomen wordt heeft de Bank
van Dantzig aan alle banken van de Vrije
Stad bevel gegeven iedere betaling in bui
tenlandsche deviezen, ook in zloty, te sta
ken.
ITALIË ROEPT DE LICHTINGEN
1902 EN 1910 OP.
In Italië zijn nu ook de dienstplichtigen
van de lichtingen 1902 en 1910 in hun re
gimenten opgenomen.
In een semi-officieele mededeeling wordt
er op gewezen, dat de oproepingsbevelen
met de grootste discipline ten uitvoer zijn
gelegd en dat er een uitstekende stemming
heerscht.
BRITSCHE VLOOTEENHEDEN BIJ
STAVANGER?
De loodsen van den vuurtoren Utsire bij
Stavanger melden, dat zij Donderdag op
20 zeemijlen van den vuurtoren een vlieg
tuigmoederschip en twee duikbooten heb
ben waargenomen. Verscheidene vliegtui
gen van het moederschip zouden daarbij
over Noorsch gebied hebben gevlogen. Naar
de loodsen verklaren gaat het hier zonder
twijfel om Britsche vlooteenheden.
Verklaringen en
maatregelen
DUITSCHLAND ZAL BELGISCHE
INTEGRITEIT EERBIEDIGEN.
Koning Leopold heeft- Zaterdag audiën
tie verleend aan den Duitschen ambassa
deur von Buelow Sch/wante, die den ko
ning de verzekering gaf, dat Duitschland
op geenerlei wijze nadeel zal toebrengen
aan de integriteit van België en dat het de
grenzen zal eerbiedigen in zoo verre Bel
gië een houding van strikte neutraliteit in
acht zal nemen.
Gelijksoortige verklaringen zijn afgelegd
tegenover Zwitserland en Luxe m-
burg.
De Belgische premier heeft Zaterdag den
kabinetsraad een ontwerp-koninklijk be
sluit voorgelegd, waarin de staat van mo
bilisatie van het leger wordt afgekondigd.
Verschillende wetgevende of reglemen
taire bepalingen worden normaal van toe
passing op den datum, waarop het konink
lijke besluit, waarbij de staat van mobili
satie van het leger wordt afgekondigd, uit
gegeven wordt. De mobilisatieverklaring
schept dus den juridischen toestand.
FRANSCHE CREDIETEN AAN POLEN.
De Fransche staatscourant publiceert een
decreet, waarbij de minister van financiën
gemachtigd wordt, een crediet te verstrek
ken aan Polen tot een maximum van 430
millioen franc, tot regeling van het aan
schaffen van oorlogsmaterieel.
TURKIJE ZAL ZIJN VERPLICHTINGEN
GESTAND DOEN.
De Turksche bladen betoogen, dat
Turkije volkomen getrouw zal blijven aan
zijn verplichtingen. Zij leggen er den na
druk op, dat Turkije zich zal houden aan
het Balkan-pact en aan het Vredesfront.
SPANJE, PORTUGAL EN JOEGO-SLAVIë
Spanje heeft duidelijk den wensch te
kennen neutraal te blijven. De bladen ver
mijden om heftig commentaar te leveren en
men beklaagt het ongelukkige Polen.
De Portugeesche pers zegt volle-
digen steun toe aan en is vol lof voor de
vastberadenheid van Engeland en Frankrijk
en beschuldigt Hitler van de verantwoor
delijkheid voor de crisus.
Z u i d-S 1 a v i zal zich van iedere actie
verre houden, die zijn eigen levensbelan
gen niet rechtstreeks raakt. Hoezeer Zuid-
Slavië vrede aan zijn grenzen verwacht,
kan men reeds hieraan zien, dat het thans
een volledige reorganisatie van zijn binnen-
landsch politieke verhoudingen ter hand
neemt.
HONGARIJE WEIGERT NIET AANVALS-
PACT MET ROEMENIë.
Volgens een officieele te Boekarest ge
publiceerde mededeeling heeft Hongarije
geweigerd het niet-aanvalspact te teekenen,
dat dit land deze week door Roemenië is
aangeboden.
Het aanbod tot het sluiten van een niet-
aanvalspact was gevolgd op een stap van
de Hongaarsche regeering te Boekarest,
waarin uitdrukking werd gegeven aan
zekere onbehagelijkheid over concentra
ties van Roemeensche troepen.
Zaterdagavond werd officieel te Boeda
pest medegedeeld, dat de Hongaarsche re
geering in antwoord op het Roemeensche
voorstel, dat beoogde een niet-aanvalspact
te sluiten, de sluiting heeft voorgesteld van
een overeenkomst inzake de minderheden.
Te Boekarest ziet men hierin, dat Hon
garije, welk gevaar zijn onafhankelijkheid
ook loopt en wat ook de diepere wensch
van zijn bewindslieden is, zich op het
oogenblik niet kan veroorloven, een van de
as onafhankelijke politiek te voeren.
ZAL AMERIKA FRANKRIJK EN
ENGELAND STEUNEN?
De correspondent te Washington van de
„New York Times" schrijft, dat de Ver-
eenigde Staten in geval van een conflict
Frankrijk en Engeland door het zenden van
oorlogsmateriaal zouden steunen.
In diplomatieke kringen te Washington
rekent men op een spoedige aanzienlijke
verbetering in de politieke en commercieele
betrekkingen tusschen de Vereenigde Sta
ten en Japan.
JAPAN OP EEN KEERPUNT.
Er zijn te Tokio tal van aanwijzingen, dat
de Japansche regeering den staten, welke
het Negenmogend'hedenverdrag hebben
mede onderteekend, in kennis zal stellen
van haar wensch, deze overeenkomst op te
zeggen.
Uit Tientsin wordt gemeld, dat het onder
scheid, hetwelk aan de slagboomen der con
cessies gemaakt wordt, thans gericht wordt
tegen de Duitschers in plaats van tegen de
Engelschen. Sinds eenige dagen zijn ver
scheidene gevallen gemeld, waarin Duit
schers teruggedrongen en zelfs in het ge
laat geslagen zijn, toen zij hun passen toon
den aan de Japansche schildwachten om
toegelaten te worden. Talrijke Duitschers
verlaten overijld Tientsin met onbekende
bestemming.
Naar heden uit Tokio verluidt, is de
Japansche regeering afgetreden.
DE JAPANSCHE REGEERING
AFGETREDEN.
Vanochtend is het Japansche kabinet
en bloc afgetreden, teneinde de moge
lijkheid te geven het binnenlandsche
front te reorganiseeren, teneinde het
hoofd te bieden aan den nieuwen toe
stand, welke het gevolg is van de slui
ting door Duitschland van een niet-
aanvalspact met Sovjet-Rusland on
danks het bestaan van een drie-zijdig
anti-Kominterno vereen komst en zon
der Japan tevoren te hebben geraad
pleegd.
De minister-president verklaarde, dat
het kabinet was afgetreden, omdat het zich
verantwoordijk acht voor het opgeven van
een Europeesche politiek, welke het kabi
net had geformuleerd en ter kennis van de
kroon was gebracht, doch welke „ten ge
volge van de ingewikkelde en zonderlinge
situatie" in Europa het kabinet gedwongen
heeft deze politiek te laten varen.
„Ik ben zoo vervuld van schroom, dat ik
niet langer in functie kan blijven. Het is
ook het stellige vertrouwen, dat een reor
ganisatie van het binnenlandsche front en
een herorienteering van de buitenlandsche
politiek een wijziging van het politieke
standpunt en een hernieuwing van het
volksgevoelen noodig maakt."
JAPANSCHE TROEPEN TREKKEN ZICH
BIJ HONKONG TERUG.
Gisteravond begonnen de Japansche
troepen zich van de grens van het Brit
sche gebied op het vasteland tegen
over Hongkong, dat zij een paar dagen
geleden met een blokkade bedreigden,
terug te trekken.
De Japanneezen zijn op de reede van
Nantau ingescheept aan boord van acht
transportschepen en slechts onbeteekende
strijdkrachten zijn in de grensdorpen ach
tergelaten.
HET EENIGE, DAT NIET VERANDERDE.
De strijd aan de grens van Mandsjoekwo.
Sedert het begin van het incident van
Nomonham wordt thans aan de grens tus
schen Mandsjoekwo en Buiten-Mongolie
een hevige artillerie-actie waargenomen.
Zondagochtend zijn de artilleristen van
Sovjet-Rusland en Buiten-Mongolie over
gegaan tot krachtige operaties. Zij concen-
treeren een hevig vuur op de stellingen
van Japan en Mandsjoekwo tegenover
Tsjiang-Tsjoenmiauo en Nomonham. Ook
de Japansche artillerie heeft geantwoord
op een wijze, welke krachtiger dan tot-
nutoe sedert het uitbreken van het inci
dent van Nomonham het geval is geweest.
Eenige honderden Russische tanks hebben
geprobeerd den rechtervleugel der Japan
neezen te omsingelen, doch Japansche
vliegtuigen traden met succes op en de
actie mislukte, 120 tanks werden vernie
tigd of moesten worden achtergelaten.
OOK IN DE FRANSCHE HOOFDSTAD WORDEN DOOR DE MILITAIRE OVER
HEID ALLERHANDE PARTICULIERE VOERTUIGEN GEREQUIREERD IN VER
EAND MET DE DEFENSIEMAATREGELEN.
De Regeeringspersdienst maakt bekend:
H.M. de Koningin heeft Zaterdag in tegenwoordigheid van den
minister van buitenlandsche zaken den Duitschen gezant in audiëntie
ontvangen. Graaf von Zech Burkersroda heeft aan Hare Majesteit
mededeeling gedaan omtrent de houding van het Duitsche rijk ten op
zichte van Nederland in geval dat een oorlog onvermijdelijk zou
blijken.
Het Duitsche rijk zal de onaantastbaarheid en integriteit van Neder
land onder geen enkele omstandigheid schenden en h9t Nederland-
sche grondgebied te allen tijde eerbiedigen. Daartegenover werd de
verwachting uitgesproken, dat Nederland tegenover Duitschland een
volstrekte onzijdigheid in acht zal nemen en deze ook tegenover der
den zal doen eerbiedigen.
HET AFBREKEN DER STAF
BESPREKINGEN
Verklaring van Worosjilov
Een vertegenwoordiger van het Russi
sche dagblad „Izvestia" heeft eenige vragen
gericht tot den leider der Sovjet-Russische
militaire missie, Worosjilov.
Worosjilov zeide, dat de militaire missie
der Sovjet van meening was, dat Sovjet-
Rusland, aangezien dit geen gemeenschap
pelijke grens heeft met een agressor,
Frankrijk, Groot Brittannië en Polen al
leen bijstand kan verleenen, indien haar
troepen zou worden toegestaan door Poolsch
grondgebied te trekken, aangezien er voor
de Sovjet, troepen geen andere weg is om
in contact te komen met de troepen van
den aanvaller.
Ondanks de volkomen duidelijke correct
heid van dit standpunt, aldus vervolgde
Worosjilov, hebben de Fransche en Brit
sche militaire missies dit standpunt der
Sovjet missie niet kunnen billijken, terwijl
de Poolsche regeering openlijk heeft ver
klaard, dat zij geen militairen bijstand der
Sovjet Unie noodig heeft en niet wil aan
vaarden. Dit heeft de militaire samen
werking van Sovjet Rusland met deze
landen onmogelijk gemaakt.
De militaire onderhandelingen met
Groot Brittannië en Frankrijk zijn af
gebroken, niet omdat Sovjet-Rusland een
niet-aanvalspact met Duitschland heeft ge
sloten, maar integendeel heeft Sovjet-
Rusland een niet-aanvalspact met Duitsch
land onder andere gesloten als resultaat
van het feit, dat de militaire onderhande
lingen met Frankrijk en Groot-Brittannië
in een impasse waren geraakt wegens on
overkomelijke verschillen van opvatting.
HET RUSSISCH-DUITSCHE
NIET-AANVALSVERDRAG
Geen geheim protocol
Het Duitsche Nieuwsbureau spreekt het
door Havas overgenomen bericht omtrent
het geheime protocol van het niet-aanvals-
verdrag met Rusland tegen, zeggende, dat
het hier een manoeuvre betreft om in
den tegenwoordigen toestand bij de neu
trale landen onrust en verwarring te
stichten.
Fransche ambassadeur te Moskou
naar Parijs ontboden.
Vernomen wordt, dat de ambassadeur van
Frankrijk te Moskou, Naggiar, op verzoek
van Bonnet onverwijld uit Moskou zal
vertrekken om te Parijs te confereeren met
den Minister van Buitenlandsche Zaken
en rapport uit te brengen over het Duitsch-
Russische pact. Men wijst er op dat het hier
een normaal overleg betreft.
DE COMMUNISTISCHE PARTIJ IN
FRANKRIJK LIJDT ZWARE
VERLIEZEN
De sluiting van het Duitsch-Russisch
verdrag dreigt fatale gevolgen te hebben
voor de communistische partij in Frank
rijk. Bij het secretariaat komen de be
dankjes bij duizenden tegelijk binnen.
Van de 1200 bij de partij aangesloten ar
beiders van de Renault-fabrieken hebben
er niet minder dan 800 als lid bedankt.
Bij het gebouw der partij in de Rue de
Chataudun zijn gisteravond relletjes ge
weest. In de communistische boekhandel
zijn van de onderste etage de ruiten inge
worpen, terwijl de in het gebouw aan
wezigen enkele uren werden opgesloten.
Met een overvalwagen moesten zij wor
den bevrijd.
Bij besluit van den minister van Bin
nenlandsche Zaken zyn de communistische
bladen „.Humanité" en „Ce Soir" geschorst.
Een nieuwe boodschap
van Hitler
Een speciale afgezant van Hitler is Zon
dagmiddag per vliegtuig uit de Duitsche
hoofdstad vertrokken, naar verluidt, met
een nieuwe boodschap van den Führer aan
de Britsche regeering.
Het is niet officieel bekend, wie deze
bijzondere koerier is, doch aan de „Echo
de Paris" wordt uit Londen gemeld, dat
het hier volgens inlichtingen uit zeer goede
bron zou gaan om dr. Schmidt, een der
naaste medewerkers van von Ribbentrop
en een invloedrijk lid van diens bureau.
Men vraagt zich af met welken opdracht
deze diplomaat naar Londen js gekomen.
Om tien minuten voor één Zaterdagmid
dag is het Duitsche toestel te Croydon ge
land. Er waren buitengewone voorzorgs
maatregelen getroffen: journalisten, foto
grafen en zelfs employé's van het vlieg
veld waren verwijderd. Schmidt stapte on
middellijk in een gereedstaanden auto en
verdween in volle vaart in de richting van
Londen. De geheimzinnige bezoeker heeft
echter geen onderhoud gehad met Britsche
ministers of andere functionarissen. Wacht
hij op de overhandiging van de Engelsche
nota door Henderson om daarna het eerste
contact op te nemen? Niets is minder ze
ker. Het is mogelijk, dat von Ribbentrop
hem heeft opgedragen een onderzoek in
tc stellen naar den b*»erschenden geest in
Groot Brittannië en naar de ernst en de
vastberadenheid van de Britten.
