De zenuwspanning om Dantzig. Het opzweepen van de Duitsche Pers kan niet lang meer worden volgehouden Wat is de houding van Italië en Hongarije? De vastgeloopen conferentie van Tokio BUITENLAND De betrekkingen met Duitschland Pauselijke vermaning aan de leiders der volken MAANDAG 21 AUGUSTUS 1939 DE LEIDSCHE COURANT DERDE BLAD - PAG. 9 Nervositeit te Berli)n TWIJFELT BERLIJN NOG ALTIJD AAN BE VASTBERADENHEID VAN ENGELAND? Welingelichte kringen te Berlijn ver- wachten, dat er iets zal gebeuren vóór het partij-congres van Neurenberg op 2 Sep tember a.s., gezien het feit, dat de Duitsche bladen dagelijks schrijven, dat de toestand onhoudbaar is en dat een oplossing der kwestie-Dantzig niet lang kan worden uit gesteld. De propaganda-campagne kan moeilijk nog drie weken op deze hoogte gehouden worden. De „man in de straat" herinnert zich levendig, wat er een jaar geleden gebeurd is en wacht af, wat er nu gaat gebeuren. In het beste geval krijgt Hitier Dantzig zon der slag of stoot, een succes, dat weinig materieel verschil maakt voor den gemid delden Duitscher en in het ergste geval wordt Europa in een oorlog verwikkeld. Uit gesprekken met hooge Duitsche amb tenaren valt op te maken, dat Berlijn er nog sterk aan twijfelt, of Engeland werke lijk voor Polen ten strijde zou trekken. Te Berlijn ibeseft ieder,-dat de spanning haar hoogtepunt bereikt doch niemand weet, wat er zal gaan gebeuren. Daardoor is er plaats voor allerhande geruchten en voor praatjes, die wel tot zenuwachtigheid imoeten leiden. Het volk krijgt te hooren, dat de toestand meer dan rijp is voor een oplossing en het weet, dat zij iederen mor gen bij het ontwaken kunnen gewaar wor den, dat met die oplossing een begin ge maakt is, zooals dat ook met de bezetting van Tsjecho Slowakije en Memel het ge val geweest is. Maar ook beseft het volk, dat de toestand thans veel en veel gevaarlijker is dan in Maart. De verhalen over beweerde vervolgingen van Duitschers in Polen verdringen thans in de Duitsche bladen vrijwel elk ander nieuws. Er wordt beweerd, dat Duitschers in de gevangenis worden gefolterd, dat zij worden opgejaagd met bloedhonden, uit hun huizen worden gesleept, door volks menigten en politie worden mishandeld en met geweld naar het binnenland worden gevoerd. Alle Duitsche organisaties, aldus bewe ren de bladen verder, worden stelselmatig ontbonden en het leven wordt haar onmo gelijk gemaakt. 'Berlijnsche bladen hebben corresponden ten naar de grens gezonden en publiceeren, wat zij ooggetuigöverhalen noemen, om trent het jacht maken op Duitschers met behulp van zoeklichten in de bosschen, benevens interviews met ontsnapten. Allemaal fantasie, zegt Polen. Het Poolsche Telegraaf-agentschap is ge machtigd- de door de Duitsche pers gepu bliceerde berichten over vervolging van Duitschers in Polen met stelligheid tegen tê spreken. Zoo behooren de berichten over foltering van Duitschers in de gevangenis sen, over uithongering en massavlucht van Duitschers tot het rijk der fantasie. Er is hier aldus zegt men in welingelichte Poolsche kringen sprake van verzonnen berichten, die het Duitsche puibliek tegen Polen moeten ophitsen. De Poolsche autoriteiten zijn overgegaan tot talrijke huiszoekingen bij de Duitsche banken, waar men constateerde, dat zü in igroote hoeveelheden zilvergeld hadden op gekocht en opgepot en dat zij de smokke larij van deviezen naar Duitschland be gunstigden. Als tegenmaatregel heeft de Gestapo last gegeven tot sluiten van alle Poolsche ban ken in Silezië en Qppeln. De politie heeft tevens alle boeken in beslag genomen, die in het bezit waren van andere Poolsche in stellingen of particulieren. Geen toespitsing gedurende den Zondag. Naar Reuter uit Berlijn meldt, is de Zondag voorbijgegaan zonder dat de toe stand zich merkbaar heeft toegespitst. De Duitsche bladen blijven berichten brengen over Poolsche wreedheden, doch de ruim te, welke hieraan wordt gewijd is kleiner dan enkele dagen geleden en ook zijn de commentaren der pers minder heftig. Hoewel over het algemeen de toestand in de laatste dagen niet is verbeterd, zijn een aantal kleinere incidenten tussohen Polen en Duitschland op bevredigende wijze geregeld. Een groep Poolsche athle- ten, die in Bohemen werden vastgehouden, hebben toestemming gekregen door te rei zen naar Monaco. Ook is tusschen Polen en Dantzig een regeling tot stand gekomen, waarbij de voedselvoorziening van de Vrije Stad gegarandeerd wordt, evenwel moet van te voren contant Vforden betaald. - Veel waarde wordt ook gehecht aan de houding van Hongarije. Algemeen is men van oordeel, dat Hongarije de as niet wil steunen. WEIGERACHTIGE HOUDING VAN ITALIë? Zaterdagavond werd te Berlijn gemeld, hoewel niet bevestigd, dat de Italiaansche ambassadeur een bezoek aan Hitier te Berchtesgaden heeft gebracht. Naar verluidt, heeft hij het antwoord op een van Duitsche zijde te Salzburg aan Ciano gestelde vraag gebracht. Dit antwoord zou ongunstig luiden. In Romeinsche kringen hecht men veel waarde aan de plotselinge terugkeer van graaf Ciano uit Albanië. Hij is gisteravond per vliegtuig uit Valona teruggekeerd, ter wijl hij oorspronkelijk tot hedenavond in Albanië zou blijven. Men verneemt, dat 'hij de Aibaneesche (bevolking heeft aangekondigd, dat Mus solini binnenkort een bezoek aan Albanië zal brengen. ENGELSCHE MINISTERS NAAR LONDEN TERUG. Chamberlain is vanochtend om 7 uur 45 met zijn echtgenoote op het station Euston aangekomen. De premier zag er goed uit. Ook de Britsche minister van buitenland- sche zaken, Lord Halifax, heeft besloten te middernacht uit Yorkshire naar Londen terug te keeren. Voorts wordt vernomen, dat Hore Belis- had uit Cannes is vertrokken naar Londen, waar hij vandaag zal aankomen. WAT WIL MEN VAN HONGARIJE? De besprekingen van graaf Csaky. De Hongaarsche minister van buitenland- sche zaken graaf Csaky is gisteravond te Boedapest uit Italië teruggekeerd. Hij werd direct door Teleki ontvangen, dien hij op de hoogte bracht van de gesprekken, die hij particulier had gehad met Italiaansche en Duitsche staatslieden. Volgens de „Excelsior" heeft Csaky zich zoowel te Berchtesgaden als te Rome tegenover een echt ultimatum geplaatst ge zien: Hongarije moet den Duitschen troe pen doortocht verleenen in geval Zuid- Slavië een jegens de as vijandige houding zou aannemen. De Italiaansche troepen zou den overigens, aldus het blad, probeeren via Albanië Zuid-Slavië te overweldigen. Rome en Berlijn zouden Hongarije hebben voorgesteld1, het Kroatië terug te geven, ter wijl Italië Dalmatië zou annexeeren. Te Boedapest zelf zwijgt men in regee- ringskringen. Men verwijst opnieuw naar het officieele standpunt zooals dit door Horthy is uiteengezet, n.l. dat Hongarije een hartelijke samenwerking wenscht met Ita lië, Polen en Duitschland en de betrekkin gen wenscht te verbeteren met alle mo gendheden, in het bijzonder met zijn na buurlanden. De regeering Teleki, zoo zegt men voorts, zou geenszins bereid zijn vrij heid van handelen en de onafhankelijkheid van Hongarije prijs te geven. Op het jaarlijksche congres der partij van Kleine Boeren heeft Tibor von Eok~ hardt verklaard, dat de levensruimte van het Duitsche Rijk, zooals die sedert 15 Maart gedefinieerd is, onvereenigbaar is met hetgeen de Hongaren onder hun na tionale missie verstaan. Wij kunnen geen monopolie van vriendschap van één staat geven, want buiten de Duitschers, wier vriendschap wij zeker waardeeren, hebben wij even kostbare vrienden, met wie wij volgens onze belangen de betrekkingen wil len onderhouden". Tibor von Eckhardt zeide verder, dat de vriendschap met Polen en Italië niet onder geschikt aan die met Duitschland gemaakt mag worden. De rede van Tibor von Eckhardt werd luide toegejuicht, in het bijzonder de zin sneden, die op Polen betrekking hadden. WAT AMERIKA ERVAN DENKT. Zonder den ernst van den Europeeschen toestand te miskennen, getuigen de Ame- rikaansche bladen in hun commentaren van zeer groote kalmte, hetgeen een tegenstel ling vormt met de nervositeit, welke aan den dag trad1, een jaar geleden, in de Ame- rikaansche bladen tijdens de voorbereidin gen van Duitschland voor de annexatie der Sudeten-DuitsChers. De New York Herald Tribune verklaart: „officieele kringen schijnen den toestand in Europa met de grootste koelbloedigheid te beschouwen". De New York Times van zijn kant ziet in de 'houding der door Hitier bedreigde naties een reden tot troost en hoop. Het blad schrijft o.m.: „de laatste dagen van Hitier zijn belangrijk, maar tot dusverre en in' tegenstelling met hetgeen verleden jaar geschiedde, schokt de emotie uitslui tend de mogendheden van den spil. Wan neer er alleen een „zenuwenoorlog" mocht worden gevoerd, dan zou hij reeds gewon nen zijn. Overstrooming breekt blokkade van Tientsin EEN VOLLEDIGE BREUK VERWACHT Reuter meldt uit Tokio, dat men in Ja- pansche kringen een volledig afbreken der Britsch-Japansche besprekingen aanstaan de acht. In een gemeenschappelijke conferentie hebben vertegenwoordigers van de mini steries van oorlog en buitenlandsche zaken te Tokio besloten „geen enkele beperking aan de actie der Japansche militairen te Tientsin op te leggen" indien de Britsch- Japansche besprekingen niet overeen komstig den wensch van Japan hervat worden. ISOLEERING VAN HONGKONG AANGEKONDIGD Naar Domei uit Kanton meldt, heeft de woordvoerder der Japansche troepen in Zuid-China verklaard, dat Engeland Tsjang-Kai Sjek kan helpen, zooveel het wil, doch dat Japan het noodig zal achten Hongkong van het aangrenzende Chinee- sche gebied te isoleeren om de ravitaillee ring van het Chineesche leger langs dezen weg te onderdrukken. De woerdvoerder zeide het te betreuren, dat daaruit voor de bevolking der Britsche kolonie moeilijk heden konden voortkomen. Britsch-Japansch incident te Sjanghai De woordvoerder van het Japansche leger heeft tegenover de pers verklaard, dat de Japansche autoriteiten een inci dent, dat zich Zaterdagavond te Sjanghai heeft voorgedaan en waarbij schoten wer den gewisseld tusschen een Britsche pa trouille en Japansche politie-beambten, van zeer ernstigen aard acht. Zij aanvaar den niet de lezing der internationale politie, volgens welke de Engelsche serge ant Kenloch in wettigen staat van zelf verdediging verkeerde, toen hij iemand doodde. Uiteengezet, wordt, dat 't onder zoek van Japanschen kant heeft uitge wezen, dat Kenloch het eerste schot heeft gelost. Waarnemers vreezen, dat het Ja pansche leger het incident als voorwendsel zal gebruiken om den druk op de inter nationale concessie te doen toenemen. CONCESSIES TE TIENTSIN ONDER WATER Naar uit Tientsin gemeld wordt is Zater- middag de dijk langs de Tsjiangtsoe over een lengte van tien meter bezweken. De Ja pansche concessie staat voor tweederde onder water. Einde van den middag was 't gebied der overstrooming uitgebreid tot de Fransche en de Britsche concessies. In de Engelsche concessie zijn de water en electriciteitsvoorziening en het telefoon verkeer stop gezet. Verscheiden straten in de Engelsche concessie staan blank. Voortdurend stroomen Chineesche vluchte lingen naar de Britsche concessie, waar thans nijpend voedsel gebrek gaat heer- schen. Men vreest een epidemie. De overstroomingen hebben de Japan- neezen gedwongen gedeeltelijk de blok kade van de Britsche concessie op te ge ven, teneinde den stroom van Chineesche vluchtelingen en paarden van de over stroomde renbaan de concessie te laten binnentrekken. Tot dusverre is het grootste deel der Fransche en Britsche concessies gespaard, maar het water blijft stijgen, o.m. in het gedeelte, waar de Japanneezen prikkeldraad hebben aangebracht rondom de concessies. De electrische stroom moest worden afgesneden. Men verwacht, dat nog verder blokkade maatregelen opge heven zullen moeten worden, wanneer de overstroomingen erger worden. Men verwacht dezer dagen een gewel dige toevloed van water uit Midden- China, waar het veel heeft geregend. Des kundigen verwachten, dat de overstroo ming twee of drie maanden zal duren. Vooral de vlakte tusschen Tientsin en Tongkoe is getroffen, aan beide zijden van de spoorwegen strekken zich onafzien bare watermassa's uit. De lijken van duizenden boeren en de kadavers van dieren drijven in het water rond, terwijl de overlevenden zich vast klemmen in de toppen der boomen en aan vlotten. DE TOESTAND AAN DE MONGOOL- SCHE GRENS Uit Hsinking, wordt gemeld, dat rust heerscht aan de grens tusschen Mandsjoe- kwo en Buiten-Mongolië. Hieraan wordt toegevoegd, dat de Russische en Buiten- Mongoolsche troepen tegenaanvallen ge poogd hebben aan het front van de Noro- hoogte op de Japansche stellingen aan den Oostelijken oever van de Khalka, gedu rende drie achtereenvolgende dagen van 12 tot 14 Augustus. Zij moesten echter te rugtrekken. De zware artillerie der Russen en de Buiten-Mongolen is door de Japan neezen tot zwijgen gebracht. De Russische en Buiten-Mongoolsche hoofdmacht trekt thans tot 10 K.M. verder Westwaarts van de nabije samenvloeiing van de Khalka en de Holstean. DUITSCHLAND UIT HET PROTECTORAAT. Zal van Neurath aftreden? Het Poolsche blad de „Kurjer Polski" voorziet in een correspondentie uit Praag de mogelijkheid van het aftreden van von Neurath en de instelling van een semi-pro- tectoraatsbestuur in Bohemen en Moravië, gelijk aan dat in Slowakije. Zulk een gebaar, aldus dit blad, zou een bewijs moeten zijn van Hitiers vredelie vende gezindheid cn van zijn grootmoedig heid jegens het Tsjechische volk. Duitsche tegenspraak in zake Slowakije- Uit bevoegde bron te Berlijn worden alle berichten tegengesproken betreffende een bezetting van Slowakije door Duitsche treo- pen en de vestiging van een militair com mando in Bratislawa. Men verklaart, dat er in Bratislawa uitsluitend een Duitsche militaire missie is, die samenwerkt met de Slowaaksche autoriteiten. Bratislawa valt voorts buiten de bij verdrag bepaalde be schermingszone, waarin zich Duitsche gar nizoenen bevinden, omdat in de Slowaak sche hoofdstad geen Slowaaksch garni zoen gevestigd is. FRANKRIJK NATIONALE BEDEVAART VOOR DEN VREDE TE LOURDES. Toespraak van Kardinaal Verdier. Tijdens een nationale bedevaart voor den vrede werd gisteren te Lourdes een plechtige. Mis voor den vrede gecelebreerd in de Kathedraal door den Bisschop van Tarbes en Lourdes, Mgr. Choquet. Tot de aanwezigen behoorden de Kardinaal-Aarts bisschop van Parijs, Mgr. Verdier, die la ter een toespraak heeft gehouden, waarin hij met name verklaarde: de oorlog, welke ons zoo na scheen, heeft den Franschen bo dem nog niet besnfeurd en indien de be zorgdheden al niet zijn geweken, schijnt het toch, dat Frankrijk geleidelijk den grondslag legt voor den tempel des vredes. De Franschen die gisteren nog verdeeld waren, zijn thans door broederlijke een stemmigheid vereenigd. De vlam van va derlandsliefde, welke onze vijanden bijna uitgedoofd waanden, heeft plotseling haar glans en warmte, die nimmer uitgegaan waren, herkregen. In tusschen sluiten wij machtige vriendschapsbanden en datgene wat wij het vredesfront noemen, breidt zich steeds meer uit en versterkt zich steeds meer. Dank zij den hemel heeft Frankrijk niet de verschrikkingen van den oorlog leeren kennen en in zijn voren groeien vredesbloemen, die iederen dag. grooter worden. Dank zij u zal het Fran sche wonder morgen voortbestaan. Nog beter dan vandaag zal Fnankrjjk den weg naar zijn lotsbestemming hervatten. Ge holpen door Gock voortaan in 't bezit var zijn traditioneele deugden, zal Frankrijk zijn vijanden een heilzame vrees inboeze men en het vertrouwen en de bewondering van zijn vrienden nog doen toenemen. NOORWEGEN VAN DE INTERPARLEMENTAIRE UNIE Op vreedzame regeling der geschillen aangedrongen. De conferentie der Interparlementaire Unie te Oslo heeft eenstemmig een motie aangenomen, waarin de mogendheden wor den herinnerd aan hun verplichtingen om hun geschillen vreedzaam te regelen. Op voorstel der Britsche delegatie besloot de conferentie, met het oog op den ernst van den internationalen toestand, den tekst van de motie telegrafisch over te brengen aan de regeeringen, die bij de Unie zijn aan gesloten, alsmede aan Hitier en de Sovjet- Unie. RUSLAND EEN HANDELS- EN CREDIET- OVEREENKOMST De onderhandelingen, welke reeds ge- ruimen tijd tusschen Duitschland en de Sovjet-Unie werden gevoerd over een uit breiding van het wederzijdsch handelsver keer, zijn 19 Augustus met succes be kroond. Het resultaat is een handels- en cre- dietovereenkomst. De overeenkomst voorziet in een cre- diet van tweehonderd millioen mark, dat Duitschland verleent aan de Sovjet-Unie en dat ter beschikking staat voor den aan koop van Duitsche goederen. De Sovjet- Unie zal in de komende twee jaar ter waarde van 180 millioen mark Sovjet-Rus sische waren aan Duitschland leveren. STAFBESPREKINGEN TE MOSKOU ONDERBROKEN Hervatting niet spoedig verwacht. De besprekingen van de militaire mis sies te Moskou zijn thans gedurende drie dagen onderbroken en er is geen teeken, dafrasrop duidt, dat zij spoedig hervat zul len worden. Zaterdag hebben de Britsche en Fran sche militaire deskundigen besprekingen gevoerd, vermoedelijk met het doel hun rapporten van de respectievelijke regee ringen op te stellen, waarin de oorzaken van het uitstel worden gezet. Herinnering aan zware verantwoording EEN NIEUWE OORLOG ZOU DEN VROEGERE VERRE OVERTREFFEN. Z. H. Paus Pius XII heeft Zaterdag morgen in plechtige audiëntie een groep pelgrims uit Venetië ontvangen. De Paus zeide o.m.: „Op dit oogenblik, waarop Ons hart weer van vrees vervuld wordt, hebben wij alles gedaan, wat mogelijk was, om het oorlogsgevaar te keeren en mede te wer ken voor de vestiging van een hechten vrede, gegrondvest op gerechtigheid en in staat om de vrijheid cn eer der volkeren te waarborgen. Binnen de grenzen van dc mogelijkheid en de taak van Onze Apos tolische missie, hebben Wij andere werk zaamheden en andere zorgen veronacht zaamd. Wij hebben Onszelf voorzichtigheid en reserve opgelegd, om de actie voor den vrede niet moeilijker of onmogelijk te ma ken, want Wij zijn ons welbewust van al les wat Wij op dit gebied in het belang van de Kerk en de geheele menschheid moeten verrichten. Wij willen en kunnen de hoop niet op geven, dat een conflict voorkomen kan worden, een conflict clat, naar het zich laat aanzien, het vorige conflict in ver nieling en geestelijke en zedelijke ineen storting nog verre zal overtreffen. Wij blijven vertrouwen, dat de leiders der volkeren, op het oogenblik waarin de hoogste beslissing moet worden genomen, niet de zoo zware verantwoording op zich zullen laden door hun toevlucht te nemen tot geweld. „Onze verwachtingen gaan echter hoo- ger dan de wijsheid en de goedheid van menschen. Onze blik gaat naar God, den almachtigen en barmhartigen Heer, die de naties leidt en de harten en geesten der regeerders kent. Wij willen vandaag, op dezen gedenkwaardigen dag met alle ka tholieken der aarde en ook vereenigd met zoovelen die buiten de Kerk leven, doch van goeden wil zijn en naar den vrede ver langen, God bidden, dat Hij een einde mo ge maken aan den oorlog in de landen, waar gestreden wordt en ons allen in Zijn goedertierenheid nieuwe en enorme con flicten bespare. Moge het Gode behagen, dat op deze wereld, die als een zee door een orkaan bewogen wordt, de vrede, de kalmte en de eendracht van volken en na sties terugkeeren, die wij telkens weer met vernieuwden aandrang van Hem blijven afsmeeken". Een boodschapper naar Warschau? Zaterdagavond deed het gerucht de ron de, dat Z. H. de Paus een langdurig on derhoud gehad zou hebben met een kerke lijke hoogwaardigheidsbekleeder, die daar na naar Warschau zou zijn vertrokken. Een bevestiging van dit gericht kon niet verkregen worden. Pogingen koning Leopold te doen bemiddelen? Pertinax bespreekt in de „Ordre" de be middelingspogingen, welke Z. H. de Paus in Mei j.l. heeft ondernomen en vervolgt dan: „Volgens zekere aanwijzingen zou de pontificale diplomatie zekere neutrale re geeringen opwekken te bemiddelen. Leo pold III, koning der Belgen, zou het ge schiktste zijn om zich van een dergelijke taak te kwijten. Hij zal zich waarschijn lijk niet daarmede inlaten, daar hij van Londen noch van Parijs ook maar de min ste aanmoediging zal ontvangen. De deelneming van Polen en Rusland aan iedere conferentie, welke een Europee- sche regeling beoogt, is de toetssteen, wel ke in staat stelt onderscheid te maken tus schen een oprechte poging tot deelneming en een overgave van het type van Mün- chen. Iedere poging tot bemiddeling welke hieraan niet zal voldoen, zal als onver eenigbaar met onze nationale belangen moeten worden beschouwd". PALESTINA DE TERREUR Sedert Zaterdagavond heeft de terreur drie dooden geëischt. Bovendien is een Poolsch toerist ernstig gewond door een geweerschot. De bendeleiders verdwijnen de een na den ander. Bewoners van een Arabisch dorp hebben een bendeleider aan de Britsche troepen uitgeleverd en naar een ander wordt nog gezocht. Op zijn hoofd is een prijs van 500 pond sterling geplaatst. Men heeft voorts de lijken gevonden van zes volledig bewapende en in uniform ge stoken Arabieren. Zij maakten deel uit van een bende Van zestig man, waaraan, naar men meent, nog meer verliezen zijn toegebracht. ILLEGALE IMMIGRANTEN AAN DE KUST Ongeveer 800 illegale joodsche immi granten, waaronder 200 vrouwen en kin deren, zijn Zaterdagnacht aan de Pales- tijnsche kust bij Haifa geland. Zij kwamen in drie booten van vermoe delijk een Grieksch schip. Een boot is ter hoogte van Nathania gestrand. De immi granten zijn naar Haifa gebracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 9