Rustiger atmosfeer
rond Dantzig
Britsch-Japansche
wrijving
BUITENLAND
Groote Engelsche
vlootoefeningen
KERKNIEUWS
Onderwijs
Letteren on Kunst
VRIJDAG 14 JULI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
POOLSCHE BEREIDHEID TOT
ONDERHANDELEN.
De kalme atmosfeer, die op het oogen-
iblik in Polen heerscht, trekt bijzonder de
aandacht van diplomatieke en journalis
tieke kringen in Warschau. De Poolsche
pers wijst er nadrukkelijk op, dat de re
geering nog steeds bereid is de geschilpun
ten, die haar van Eerlijn scheiden, betref
fende Dantzig en den corridor, te regelen
langs den weg van onderhandelingen in
een vreedzame sfeer, waarbij iedere uni
laterale oplossing zou zijn uitgesloten.
Maar terzelfdertijd wordt er op gewe
zen, dat het volstrekt is uitgesloten, dat
de regeering ooit een vraag in overweging
zou kunnen nemen betreffende instelling
dwars door het Poolsche wojwodeschap
Pommeren van een exterritoriale Duitsche
autostrada, die volgens berichten uit Duit
sche bron bijna 20 km. breed zou hebben
onoeten zijn. Het Poolsche standpunt te
dien aanzien is zeer duidelijk: „Wij heb
ben er geen enkel belang bij de Duitsche
medeburgers te hinderen in hun verbin
dingen met de Oostelijke provincies. Wij
hebben echter geen enkel motief om onze
souvereiniteit te verminderen op ons eigen
gebied."
FORSTER EN ZASKE BIJ HITLER.
Forster en Zaske de chef van de propa
ganda te Dantzig, zijn, volgens Reuter, door
Hitier ontvangen tijdens hun bezoek aan
Duitschland. Beiden worden thans in Dant
zig terugverwacht. Er is niets bekend om
trent den inhoud der besprekingen, doch
imen gelooft, dat de nazi-leiders rapport
hebben uitgebracht over den toestand te
Dantzig en dat er een gedachtenwisseling
gevoerd is, waarbij de verklaring van
Chamberlain in het Lagerhuis van Maan
dag jl. ter sprake is gekomen. Men ver
wacht hier niet, dat de besprekingen zul
len leiden tot een verslechtering van den
toestand.
ANTI-GODSDIENSTIGE MAATREGELEN
TE DANTZIG.
Volgens Havas hebben de Dantzigsche
autoriteiten een reeks maatregelen geno
men om den invloed der geestelijkheid op
de inwoners der Vrije Stad te beperken. De
Senaat heeft besloten de godsdienstlessen
op de Dantzigsche scholen op te heffen.
Deze lessen zullen vervangen worden door
lessen in de nationaal-socialistisohe leer.
Religieuze boeken mogen nog slechts in
enkele boekwinkels, die daartoe een spe
ciale vergunning hebben verkocht wor
den.
SOCIALISTEN GEARRESTEERD
Volgens te Warschau ontvangen berich
ten 'heeft de politie te Dantzig 70 leden van
een illegale Duitsche socialistische partij
gearresteerd. Naar verklaard wordt, zijn
de arrestaties verricht na gedane huiszoe
kingen, waarbij wapens ontplofbare stof
fen werden gevonden.
DRIE FABRIEKEN TE SJANGHAI
GEÏSOLEERD.
Uit China komen opnieuw berichten bin
nen over wrijving tussohen Japanners en
Engelsohen.
In een telegram uit Sjanghai wordt ge
meld dat de Japansche legerautoriteiten
te Sjanghai het Maandag door de Britten
ingediende protest met betrekking tot de
isoleering van drie onder Britsche leiding
staande fabrieken hébben afgewezen.
Volgens het thans ontvangen telegram
hébben de Britten de Japansche voorwaar
den genegeerd door jonken over de Soets-
jaiu-kreek te laten varen om de Ghineesche
arbeiders van en naar de fabrieken te laten
gaan.
Teneinde de binnenkomst van anti-Ja-
panscbe terroristen tegen te gaan en de
orde en vrede te handhaven hebben de Ja
panners onlangs de drie fabrieken door een
prikkeldraadversperring afgesloten.
De Britsche consul-generaal heeft Maan
dag een protest bij de Japanners ingediend.
Hij verklaarde, dat de voorwaarden, ge
steld in de nota van November onaanvaard
baar waren en dat de oprichting van een
prikkeldraadversperring een vijandige
daad was.
MORGEN EERSTE OFFICIEELE
BESPREKING TUSSCHEN CRAIGIE
EN ARITA.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
medegedeeld, dat de Britsche ambassadeur
Craigie is uitgenood igd om morgenochtend
Arita te ontmoeten.
Het doel onzer ontmoeting, die in Arita's
woning plaats vindt, zal zijn, inleidende
ofificieele besprekingen te voeren over den
toestand te Tientsin.
DUITSCHLAND
WAARSCHUWINGEN AAN DE
TSJECHEN.
Het ministerie van binnenlandsche za
ken van het protectoraat Bohemen en Mo-
ravië heeft officieel medegedeeld, dat in
den laatsten tijd in de bioscopen de be
zoekers bij Duitsche films zich hebben ge
dragen op een wijze, welke den indruk
van anti-Duitsche betoogingen gaf. In het
belang van den vrede tusschen beide be
volkingsgroepen moet dit gedrag ten
strengste worden veroordeeld, aangezien
het ernstige gevolgen zou kunnen heb
ben voor het geheele land. De autoriteiten
hebben maatregelen genomen om de or
de in de bioscopen door speciale ambte
naren te doen bewaren. Deze kunnen de
voorstellingen onderbreken, bioscopen
sluiten en onordelijke elementen arrestee
ren.
Het agentschap Ceteka bericht verder,
dat den laatsten tijd op verscheidene plaat
sen het telefoonnet van het Duitsche le
ger is beschadigd en het brengt in herin
nering, dat hierop een gevangenisstraf van
10 jaar en zelfs de doodstraf kan staan.
DE NORMALE TOESTAND IN KLADNO
HERSTELD.
De Duitsche commandant van het dis
trict Kladno heeft thans de laatste maat
regelen, welke genomen waren in ver
band met het incident, waarbij twee Duit
sche gendarmen werden gedood, opgehe
ven. De restaurants mogen weer tot acht
uur 's avonds open blijven en de biosco
pen mogen weer voorstellingen geven.
Volgens de laatste berichten bevinden
zich nog 800 van de 1800 personen uit
Kladno, die gearresteerd waren, in hech
tenis. Eenigen, zooals de burgemeester en
de deken, bevinden zich in Dachau.
GEEN VISA VOOR HET
PROTECTORAAT.
De Duitsche consulaten in Polen geven
geen visa meer aan Polen, die naar het
protectoraat Bohemen en Moravië willen
gaan. Visa worden slechts te Berlijn ver
strekt na een onderzoek door de Gestapo.
PRESIDENT VAN
DE OOSTENRIJKSCHE
SPOORWEGEN VEROORDEELD.
De president van de voormalige Oosten-
rij ksche spoorwegen, dr. Strafella, is we
gens het misbruik van gelden van de
tramwegmaatschappij van Graz voor po
litieke doeleinden, veroordeeld tot vijf
jaar zware tuchthuisstraf.
NAZI'S STEENIGEN EEN
MEMELDUITSCHER.
Wegens weigering om toe te treden tot de
partij.
De Poolsche bladen melden, dat de
Duitsche burger Bruno Wohl, uit het Me-
melgebied, en zijn twaalfjarige zoon door
steenworpen gedood zijn door een bende
nationaal-socialisten. Wold had geweigerd
toe te treden tot de nationaal-socialistische
partij. Hij had reeds toestemming gekre
gen om zich in Zweden te vestigen.
DE BESPREKINGEN OVER
UITBREIDING VAN DUITSCH-
RUSSISCHEN HANDEL.
Niet-officieele besprekingen worden ie
Moskou nog voortgezet over uitbreiding
van den Russisch-Duitschen handel. Wan
neer de Duitsche delegatie, bestaande uit
prominente industrieelen en zakenlieden,
haar rapport heeft uitgebracht, zal de aan
gelegenheid vermoedelijk officieel ter hand
genomen worden door de twee regeerin
gen. Inmiddels weigeren officieele krin
gen eenigerlei inlichtingen te verstrekken.
SPANJE
FRANCO UITGENOODIGD NAAR
ROME TE KOMEN.
Naar vernomen wordt, heeft de Italiaan-
sche minister van buitenlandsche zaken,
graaf Ciano, uit naam van Mussolino, ge
neraal Franco uitgenoodigd naar Rome te
komen. Franco zou deze uitnoodiging heb
ben aangenomen en men veronderstelt, dat
de reis in September a.s. zal plaats heb
ben.
Het is mogelijk, dat hij van de gelegen
heid gebruik zal maken om, alvorens naar
Madrid terug te keeren, gevolg zal geven
aan de uitnoodiging van Hitier naar
Duitschland te komen.
EEN OVERWINNINGSSABEL VOOR
FRANCO.
Aan Generaal Franco zal een „sabel der
overwinning" met edelsteenen bezet, ter
waarde van ruim 50.000 gulden, worden
aangeboden. Elke Spaansche provincie zal
daartoe een gelijke bijdrage leveren. De
sabel zal in Madrid gemaakt worden, naar
het model van het beroemde wapen van
Spanje's middeleeuwschen held, den Cid
Campeador. Het geschenk zal gereed zijn
op 12 October, den feestdag die door Span
jaarden over de geheele wereld gevierd
wordt.
DEEL VAN KERKSCHATTEN
TERUGGEVONDEN.
Een belangrijk deel van de kerkschatten
uit de kathedraal van Valencia, welke tij
dens den burgeroorlog verwijderd waren,
is teruggevonden. Sinds 1P36 was men elk
spoor van deze kunstschatten bijster ge
raakt.
ENGELAND
Twaalfduizend reservisten opgeroepen.
In het Lagerhuis heeft Chamberlain me
degedeeld, dat 12000 bij de reserve ge
plaatste gepensionneerde vloot-officieren
en manschappen tegen 31 Juli zijn opge
roepen om deel te nemen aan de vloot-
en luchtoefeningen, die in Augustus en
September gehouden zullen worden.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat de
koning op 9 Augustus, een revue zal hou
den over de reserve-vloot, die 130 schepen
omvat.
In zijn mededeeling verklaarde de pre
mier nog, dat ten einde het grootst moge
lijke voordeel te trekken uit de gecombi
neerde vloot- en luchtoefeningen in Augus
tus en September, en ten einde daardoor
de doeltreffendheid der vloot te bevorde
ren, regelingen worden getroffen waarbij
schepen, die thans in de reserve zijn, zul
len deelnemen aan de oefeningen.
Dit besluit zal het noodig maken nog
12.000 gepensionneerde vloot-officieren
en manschappen op te roepen. Zij zullen
zich op 31 Juli bij de depots moeten aan
melden. De Koning zal de reserve-schepen
bezichtigen in Weymouth op 9 Augustus.
Verwacht wordt, dat de oefeningen onge
veer zullen duren tot de derde week in
September en dat de reservisten weer naar
huis zullen kunnen gaan, wanneer aan het
einde van de maand de schepen weer in
de reserve zijn opgenomen.
Chamberlain zeide nog dat de revue
over 130 schepen zal worden gehouden,
welke zoowel slagschepen als zeer kleine
oorlogsschepen zullen omvatten.
LAGERHUIS AANVAARDT BRITSCHE
BEGROOTING.
Ongeveer 700 millioen pond voor
defensie - doeleinden.
Bij de indiening in het Lagerhuis van de
begrooting in derde lezing heeft Sir John
Simon gesproken over de financieele posi
tie des lands en gezegd voor dit financieele
jaar ongeveer 1320 millioen pond sterling
aan uitgaven te hebben geraamd. Daarvan
zullen 942 millioen worden verkregen uit
antvangsten van 380 millioen door het op
nemen van leeningen.
De totale uitgaven voor de verdediging,
die reeds waren opgegeven tot een bedrag
van 580 millioen, zullen mogelijk worden
verhoogd tot 630 millioen, doch zullen in
wezen 730 millioen beloopen.
Het Huis heeft vervolgens met 206
tegen 141 stemmen een motie der La
ta ourpartij verworpen, waarin werd
voorgesteld het wetsontwerp niet aan
te nemen. Vervolgens werd het wets
ontwerp in derde lezing aangenomen
en doorgezonden naar het Hoogerhuis.
EEN KRACHTIG LUCHTDOELGESCHUT.
De „Star" bericht op sensationeele wijze
onthullingen te kunnen doen over een
nieuw, geheim luchtdoelgeschut van Enge
land.
Het kaliber van dit kanon is 3.7 duim.
De stukken zijn ingedeeld in batterijen van
vier kanonnen en volgen, electrisch geleid,
het bewegende doel.
Een batterij van vier stukken kan vijf
tig granaten van 6 pond per minuut afvu
ren tot een hoogte van 7 mijl. Elke granaat,
die binnen een straal van 50 meter van
het doel ontploft, vernielt het vliegtuig.
Tijdens oefeningen zou een granaat, welke
op een afstand van 1000 meter van een
vliegtuig ontplofte dit omlaag hebben ge
bracht.
WEDER EEN AANSLAG OP IRA?
In een huurhuis te Salford nabij Man
chester heeft zich een ontploffing voor
gedaan. De politie heeft er een opslag
plaats van ontplofbare stoffen ontdekt en
is ervan overtuigd, dat het hier weder een
aanslag van het Iersche republikeinsche
leger betreft.
ITALIË
ROME PROTESTEERT TE PARIJS.
Bezwaren tegen den afstand van het
Sandjak; Alexandrette aan Turkije.
De Italiaansehe regeering heeft 10 Juli
j.l. aan de Franscihe regeering een nota ge
richt, waarin zij ruime reserves maakte ten
aanzien van den afstand van het Sandjak
Alexandrette aan Turkije, die tot stand
gekomen is buiten medeweten en zonder
toestemming van Italië en volgens deze
nota, duidelijk in strijd is met de doelstel
ling van het mandaat en den wil van de
betrokken bevolkingen.
Naar verluidt is deze nota te Parijs met
onverschilligheid ontvangen. Het is dus
zeer waarschijnlijk, dat de Fransche regee
ring er geen enkel gevolg aan zal geven,
behalve dan misschien de traditioneele
ontvangstbevestiging.
MUSSOLINI NAAR SPANJE?
Naar Italiaansehe kringen verklaren,
heeft Mussolini te kennen gegeven, dat, als
Franco naar Italië zou komen, hij op zijn
beurt gaarne een tegenbezoek aan Spanje
zou brengen en derhalve verwacht men in
dien 'herfst de komst van den diuce.
AMERIKA
EEN BOODSCHAP VAN PRESIDENT
ROOSEVELT AAN Z. H. DEN PAUS?
In sommige Romeinsche kringen doet het
gerucht de ronde, dat de apostolische ge
delegeerde te Washington, mgr. Cicognani,
die onlangs te Rome is aangekomen, een
persoonlijke boodschap van president
Roosevelt aan Z. H. Paus Pius XII heeft
overgebracht, waarin de president den Hei
ligen Vader de verzekering gaf, dat de
Vereenigde Staten met de meeste sympa
thie de actie vaii het Vaticaan ten gunste
van den vrede volgen en dat de hooge mo-
reele autoriteit van zijne Heiligheid het suc
ces hiervan verzekert.
Gisteren heeft mr. Cicognani een lang
durige bespreking gehouden met verschei
dene vooraanstaande persoonlijkheden van
de staatssecretarie van het Vatikaan.
Tot nu toe heeft men nog geen bevesti
ging van bovenstaande geruohten ontvan
gen.
In regeeringskringen en in kringen rond
de apostolisohe delegatie te Washington
verklaart men niets te weten van een bood
schap van president Roosevelt aan Z. H.
Pius XII, welke door mgr. Cocignari aan
den Heiligen Vader zou zijn overgebracht.
MEER DAN 100.000 ARBEIDERS BIJ DE
WERKVERSCHAFFING IN STAKING.
Volgens de American federation of labor
zijn meer dan 100.000 arbeiders bij de werk
verschaffing iu staking. Op de werken,
welke de regeering in de omgeving van New
York laat uitvoeren, schijnt de arbeid ge
heel stil te liggen. William Green, de pre
sident van de A.F.O.L. zou vandaag een
bezoek aan Roosevelt brengen om den toe
stand met hem te bespreken.
RUSLAND
LUISTEREN NAAR RADIO VATICANA
IN RUSLAND VERBODEN.
In Minsk werd onlangs de Sovjet-bur
ger Maslowitsi uit Borisowo veroordeeld
tot vijf jaar gevangenisstraf wegens het
„verspreiden van gruwelverhalen omtrent
de kerkvervolging in Rusland".
Bij het gerechtelijk onderzoek was ge
bleken, dat de beschuldigde 'n korte golf-
toestel bezat, waarmede hij naar „Radio
Vaticana" luisterde. De berichten, die hij
hiermede had ontvangen, had hij verder
verteld aan Russische burgers.
Buitenlandsche Berichten
POGING TOT BERGING DER
„THETIS" OPGESCHORT.
In verband mei den krachtigen Zuid-
Westen wind zijn de werkzaamheden tot
berging van de „Thetis" in de baai van Li
verpool vandaag tijdelijk gestaakt. Zij zul
len hervat worden zoodra het weer beter
is.
TEGENSLAG BIJ HET LICHTEN VAN DE
„SQUALUS".
Bij de pogingen de gezonken onderzeeër
„Squalus" te lichten is tegenslag ondervon
den. Nadat men gisteren het vartuig ge
deeltelijk had weten te lichten, is het we
derom naar den bodem gezonken.
Omtrent het mislukken van de poging
den gezonken onderzeeër „Squalus" te lich
ten wordt nader gemeld, dat men poogde
het wrak door middel van zeven, met lucht
gevulde pontons te lichten. Twee van de
vijf vooi'ste pontons kwamen reeds aan de
oppervalkte, hetgeen er op wees, dat de
onderzeeër 85 voet was gelicht, zooals men
wenschte en reeds maakte men toebereid
selen om het wrak vier mijl verder te slee
pen, waar het op 155 voet water aan den
grond gezet zou worden, als voorberei
ding tot de volgende stappen. Doch plotse
ling schoot de „Squalus" los en zonk weer
tot den bodem van den Oceaan. Twintig
voet van den boeg van het vaartuig rezen
plotseling uit zee op, waarna het zonk.
EX-KONING ZOG TE RIGA.
Ex-koning Zog is uit Warschau te Riga
aangekomen. Vandaag vertekt hy naar
Stockholm, vanwaar hij zich naar Londen
zal begeven.
EEN VIJFLING GEBOREN IN MEXICO.
In een telegram uit Villa Hermosa aan
het blad „Uuniversal" wordt bericht, dat in
Puerto Obregon (staat Tzbasco) de vrouw
van een journalist, Polita Alvarado de Car-
bonell, het leven geschonken heeft aan
een vijfling, t.w. drie jongens en twee
meisjes. Gemeld wordt voorts, dat de kin
deren het goed maken, doch dat de toe
stand van de moeder zeer onzeker is.
Leest met aandacht
de advertenties
tn Uw Dagblad!
LISSE
FATHER JAC. VAN RESTEREN
Van de Jos. Congregatie van Mill Hill
die Zondag, 16 Juli in de St. Agathakerk
zijn Eerste Plechtige H. Mis zal opdragen.
AUDIëNTIE BISSCHOP VAN HAARLEM
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal
de volgende week geen audiëntie verlee-
nen.
DE SPELLING-CHAOS.
Bij het besluit tot wijziging van de spel
ling teekent het „Vaderland" aan:
Het blijft dus zee, zeedijk enz. Maar zo
en zodat. We zullen moeten schrijven lo
gisch, maar Nederlandse taal. De namen
van publiekrechtelijke lichamen zullen nog
al wat moeite geven. In den naam Alge-
meene Rekenkamer mag de tweede e in
het woord algemecne niet geschrapt wor
den b.v. Maar men moet schrijven. Alge
mene Vereeniging Radio-Omroep. Zullen
de jongelui het hoofd niet moeten breken
met de vraag, of de Nederlandsche Bank
al of niet een publiekrechtelijk lichaam
is? Wanneer zij die vraag ontkennend be
antwoorden, wordt het Nederlandse Bank.
Zooals men weet wordt het rapport
Fockema Andreae afgewacht, alvorens be
slist wordt over het vraagstuk der voor
naamwoordelijke aanduiding. De jonge
lui moeten dus wel schrijven: over den
groei van den paddestoel, maar of zij,
van den paddestoel sprekende, zullen moe
ten zeggen: „h ij of z ij is in vele geval
len eetbaar", staat nog niet vast.
Een gemeente is een publiekrechtelijk
lichaam. Men schrijve dus: Hoogezand
en Oudenbosch. Maar de stad Wien
komt in het Nedcrlandsch te heeten W e-
n e n en niet W e e n e n.
Men zal het moeten hebben over: Arn
hemse meisjes en Goudse sprits, maar
over het Bossche carnaval.
„Met dezen enen nieuwen Haagsen
(geen Russischcn) maatregel is de spelling
van Hare Hoogheid dc Nederlandse taal
weer in een(e) nieuwe fase gekomen; zij
(of hij) zal nog wel meer goocheltoeren te
doorstaan krijgen. Ze (hij) dreigt in
cen(e) zee van dergelijke tragikomise
voorschriften te verdrinken. In ieder ge
val zulen de jonge mensen hun(ne) ogen
weer moeten open houden voor de mede
delingen van do heren De Vries en Te
Winkel eni zich van het woordgeslacht niet
met den Fransen slag kunnen afmaken".
DE PASSIESPELEN VAN
OBERAMMERGAU.
In Oberammergau is deze week een be
gin gemaakt met de voorbereidingen van
de Passiespelen, die op 26 Mei 1940 voor
de 33e keer zullen opgevoerd worden.
Burgemeester Lang heeft aan de bijzon
dere correspondent van de „Catholic He
rald" medegedeeld, dat re verschillend©
gebouwen vergroot moeten worden, daar
men 300.000 bezoekers verwacht.
