DE KERKELIJKE GOEDEREN NA
'DE REFORMATIE
BIOSCOPEN TE LEIDEN
VRIJDAG 14 JULI 1939
UE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Lelden 19
cent per week; 1 2.50 per kwartaal.
Bij onze agenten 20 cent per week;
2.60 per kwartaal. Franco per paart
1 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïll.
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regeL
Ingezonden mededeeiingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
IETS KOELER.
De Bilt seinl:
Verwachting:
Geldig van hedenavond tot morgenavond
ongeveer 19 uur:
Voor het Zuid-Westen aanvankelijk re
gen met kans op onweer, later brekende
bewolking koeler, zwakke tot matige, tij
delijk krachtige Zuidelijke tot Zuid-Wes
telijke wind.
Voor het Noord-Oosten aanvankelijk ge
deeltelijk bewolkt droog warm weer. La
ter regen met kans op onweer en afkoe
ling, zwakke tot matige meest Zuidelijke
wind.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder, zwaarbewolkt, zwakke Z. Z.
O. wind, 17 gr. C.
Vlissingen: zwaarbewolkt, matige Z. Z.
W. wind, 17 gr. C.
De Bilt, zwaarbewolkt, zwakke Z. O.
wind, 17 gr. C.
Groningen: licht bewolkt, zwakke Zuide
lijke wind, 17 gr. C.
Maastricht: licht 'bewolkt, zwakke Zui
delijke wind, 20 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT.
Het depressiesysteem over de Britsche
Eilanden v/erd nog iets dieper. Langs de
scheidingslijn tusschen de koele luchtmas-
sa's, die onder invloed van een gebied van
hoogen luchtdruk over IJsland en Groem
land, over de Oceaan worden gevoerd en
de warmere, die uit Zuidelijke richtingen
storomen, ontwikkelden zich achtereenvol
gens nieuwe storingen, die zich naar de
Britsche Eilanden voortbewogen. Zij wer
den daarbij geleidelijk dieper en brachten
over Schotland, Ierland en West-Engeland
voortdurend veel neerslag. De windkracht
nam er eveneens toe. De koele luchtmassa's
dringen geleidelijk over het Kanaal in onze
richting door en brengen in West-Frankrijk
reeds veel regen. Een storing verplaatste
zich over Denemarken, Zuid Noorwegen
en Zweden. De bewolking nam er toe
er viel eveneens veel regen. Langs de
scheidingslijn tusschen zeer warme droge
luchtmassa's die over Italië uit het Sahara-
gebied komen en de vochtiger warme lucht-
massa, die over Spanje stroomen, ontwik
kelden zich in Zuid-Fr ankrijk en Noord-
Italië plaatselijk zware onweders. Over
Oost-Europa breidde zich een gebied van
hoogen luchtdruk uit, waarvan het cen
trum over Polen is gelegen
LUCHTEMPERATUUR. Jgjft
19 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.t.r
Van Vrijdagnamiddag 9.49 uur tot
Zaterdagmorgen 4.24 uur.
HOOG WATER.
WATERTEMPERATUUR.
Zweminirohting „De Zijl"' 18.5 gr. C.
Zweminrichting ..Poelmeer" 18 gr. C.
Maan op Vrijdagavond 2.33 uur.
Maan onder Zaterdagmorgen 18.47
AANBESTEDING.
Gisteren werd door den Garnizoenscom
mandant een onderhandsche aanbesteding
gehouden voor de leverantie van klei-aard-
appelen over het tijdvak van 16 t.m. 31
Juli a.s. Er waren drie inschrijvingsbiljet
ten t.w.: H. Zwaan. Leiden, Klei-aardappe-
len 4.31 per 100 K.G. C. Wagemaker, Lei
den, Kleiaardappelen 3.78 per 100 K.G.
Gebrs. v. d. Berg, Haarlem Klei-aardappe-
len, 2.97 per 100 K.G. De gunning is toe
gewezen aan Gebrs. v. d Berg. te Haar
lem.
J. OPPELAAR. t
In den ouderdom van 76 jaren is hier ter
stede overleden de heer J. Oppelaar, oud-
dakpannenfabrikant te Leiderdorp.
De overledene was te dezer stede een
bekende persoonlijkheid, daar hij vele be
stuursfuncties heeft bekleed, o.m. was hij
vele jaren voorzitter van de Leidsche IJs
club, bestuurslid van de Leidsche Spaar
bank, van het vroegere Kon. Militair Inva
lidenhuis, enz.
R. K. MULO-EXAMEN.
Voor het Mulo-examen diploma A zijn
te 's-Gravenhage geslaagd van de Maria-
school aan de Haarlemmerstraat, 3e groep:
de leerlingen: Wies van Berkel, Do de
Graaf, Riek v. Kampen, Tilly Rosier (Lis-
se), Henny Terveer, Anneke v. Zoelen
(Oegstgeest) en Ria Zonderop. Ook van de
3e groep slaagden alle candidaten, zoo
dat de geheele klas geslaagd is.
R.K. H.B.S. „ST. BONAVENTURA" TE
LEIDEN.
Van 1 naar 2. Bevorderd: D. v. Berge
Henegouwen, Leiden, J. Blaauwhof Zoe-
termeer, J. v. Buël Leiden, H. Cuppen
Leiden, J. Deprez Oegstgeest, E. Guljé Lei
den, J. Hoppenbrouwer Leiden, P. de
Jong Leiden, K. v. Kaam Leiden, F.
Knaapen Alphen aan den Rijn, E. v.
d. Linden Leiden, H. Peeters Oegstgeest,
H. Rippe Leiden, J. Ruigrok Leiden, H.
Schrandt Leiden, J. Schenk Oegstgeest, J.
Traas Den Haag, A. de Wit Reeuwijk, C.
Wtftenburg Leiden, H. Bik Leiden, M. Cas-
pers Katwijk a. d. R., L. Derksen Leiden, L. v.
Gent, Voorschoten, K. Horstman Leiden,
B. Kortman Oegstgeest, Kouwenhoven
Leiden, D. Nota Oegstgeest, A. Rijsbergen
Leiden, Th. Schenk Oegstgeest, H. v. Wis
sen Voorschoten, H. Bensman Rijswijk, M.
Bizot Leiden, J. v. Delft Leidschendam, P.
Duynstee Wassenaar, A. Grimbergen Kat
wijk a. d. R., F. Hoogervorst Leiden,, A.
Klarenbosch Leiden, Th. Lohle Rijswijk,
G. Nulle Den Haag, J. Pastoors Leiden, J.
Remmerswaal Wassenaar, W. v. d. Sman
Den Haag, J. Urlus Noordwijk, J. Vink
Noordwijk, H. v. d. Werf Noordwijk, A.
Wolf, Leiden.
Van 2 naar 3: bevorderd: J. v. Berkel
Wassenaar, H. Filbry Leiden, Th. Fles
Leiden, P. Gans Leiden, J. Hermans Lei
den, L. v. Heugten Leiden, P. Lohbeck
Den Haag, C. Montagne Leiden, H. Stij-
gers Leiden, J. Vosters Leiden, P. Wage
naar Roelofarendsveen, J. v. d. Werf
Noordwijk, W. Wilshaus Den Haag, P.
Wolfs Voorburg, F. Berbé Leiden, P. Ber
gers Leiden, P. Bik Leiden, G. Bots Lei
den, J. Bruschke Oegstgeest, G. Br urn m er
Voorburg, P. v. Dijk Leiden, R. Gielen
Voorburg, W. Hermans Leiden, A. v. He-
teren Leiden, L. Hitters Zoetermeer, J.
Hoogeveen Noordwijk, A. v. d. Horst Lei
den, J. Kemper Voorburg, H. Lohkeck
Den Haag, A. Polak Leiden, K. Rozema
Sassenheim, D. v. d. Steen Leiden. Her
examen 11. Niet bevorderd 12.
Van 3 naar 4. Bevorderd: J. Dieben Lei
den, B. Elias Voorburg, C. Fisser, Voor
burg, J. Geene Leiden, H. Gijsen Voor
burg, B. Hosman Leiden, J. Kibert Sas
senheim, J. v. Leeuwen Rijswijk, L. Plou-
vier Leiden, K. Pollmann Leiden, J. van
Rijn Den Haag, J. Schneijderberg War
mond, P. Schouten Zoeterwoude, P. Smit
Oegstgeest, G. Teernstra Sassenheim, H.
Tummers Leiden, J. Vis Noordwijk, J.
Wagtendonk Voorschoten, F. v. d. Weyden
Nieuwkoop, A. Bastelaar Alphen aan den
Rijn, K. Bizot Leiden, J. Bots Leiden, J. v.
Doorn Roelofarendsveen, P. v. Haasteren
Leiden, K. Hamm Oegstgeest, B. Hendriks
Wassenaar, A. Hitters Zoetermeer, C. Hui-
bers Wassenaar, E. Jansen Leiden, W. Jong-
mans Leiden, P. Kiebert Sassenheim, A.
Knaapen Alphen aan den Rijn, P. Otto,
Sassenheim, C. Slegtenhorst Leiden, J.
Soeterbroek Zoetermeer, F. Vink Voor
burg. Voorwaardelijk 6. Herexamen 4.
Niet bevorderd 9.
Van 4A naar 5A. Bevorderd: A. Albers
Den Haag, W. Doeven Leiden, F. v. Heug
ten Voorburg, P. Hiep Noordwijk, H. Hil-
horst Wassenaar, Ch. Kuypers von Lande
Oegstgeest. H. Martinot Den Haag, L.
Müller Voorburg, H. Neervoort Leiden,
W. Onneweer Woerden, A. Pabst Voor
burg, J. Plouvier Leiden, R. Schlatmann
Oegstgeest. Herexamen 2.
Van 4B naar 5B: Bevorderd: J. Bots
Leiden, J. Deprez Oegstgeest, L. Fick Den
Haag, W. de Graaf Leiden, K. Groenewe-
gen Leiden, B. Pley Leiden, L. v. d. Reep
Leiden, G. Slats Noordwijk. H. Smit Lei
den, L. v. Sonderen Leiden, A. Sontrop Lei
den, A. Walraven, Oegstgeest, J. Walter
Leiden, W. Zeegers Leiden. Herexamen 7.
Niet bev. 6.
CONCERT IN „DEN LEIDSCHEN HOUT".
Zondag 16 Juli a.s. 's avonds te half acht,
zal het Leidsch Harmonie Gezelschap ,,De
Post", directeur de heer M. Bolderdijk, het
concert in den Hout verzorgen. Het publiek
wordt beleefd verzocht gedurende de uit
voering niet te loopen. Onverhoopt „niet
doorgaan" zal zoo spoedig mogelijk be
kend gemaakt worden. Programma. 1. The
Gladiators Farewell, marsch. H. L. Blan
kenburg. 2. Wilhelmine, ouverture, Louis
Boyer. 3. Waria Introduction Polonaise. F.
Andrieu. 4. Grand Final d'Arielle, Bach 5.
Blaze Away, marsch, A. Holzmann.
Pauze. 6. Lustspiel, ouverture, Keler Be-
la. 7. Eternel Printemps, wals, F. Popy. 8,
Fantaisie sur l'opera La Flüte Enchantée
W. A. Mozart. 9. Death or Glory, marsch
R B. Hall.
Handelsregister K. v. K.
Opheffing. 6635. Nic. van Duijn, Kat
wijk a. Zee, P. Krügerstraat 1, schilders
bedrijf.
Wijzigingen: 6733. Gebrs. Korswa-
gen, Leiden, da Costastraat 12a, expeditie.
De zaak is verplaatst naar Voorschoten,
Burg. de Kempenaerstraat 15.
1212. G. B. de Vroomen Zonen, War
mond, Heerenweg Wijk A 45, bloembollen-
kweekerfj en exporthandel. De vennoot
schap onder firma is met ingang van 29
April 1939 omgezet in een naamlooze ven
nootschap onder den naam: G. B. de Vroo
men Zonen N.V. (Ned. Staatscourant:
1 Juni 1939, nr. 105). Dir.: Th. R. de
Vroomen en C. J. de Vroomen, Warmond.
..Nieuwe inschrijvingen: 7349. J.
C. Binnendijk, Leiderdorp, Jaagpad 47a,
sigarenfabriek. (Afkomstig uit Gouda).
7348. B.J.C.-Verlichting, Voorschoten,
Donklaan 5, fabriek van lampekappen en
verlichtingsartikelen. (Afkomstig uit Am
sterdam).
De heer H. Aaldering, controleur der
plaatsbewijzen bij de Nederlandsche
Spoorwegen op het station alhier, is door
de Directie der N.S. benoemd tot conduc
teur; en met ingang van Zondag a.s. als
zoodanig overgeplaatst naar het station
Utrecht.
XI (Slot).
Men zou zich vergissen als men meen
de, dat het decreet van koning Lodewijk
door de katholieken met uitbundige en al-
gemeene vreugde werd ontvangen. De be-
teekenis ervan drong slechts langzaam en
traag tot onze katholieken door, en er wer
den betrekkelijk weinig rekesten onmid
dellijk na het. verschijnen van het decreet
ingediend. De katholieken, vooral na een
aanschrijving van den aartspriester Ten
Hulscher, beseften eerst later, wat er met
het decreet te bereiken viel, toen de pro
testanten, die terstond begrepen, wat zij
te verliezen hadden, reeds in actie waren
gekomen.
Bij nadere interpretatie van het decreet
werd vastgesteld, dat het niet de bedoe
ling was om in alle plaatsen een onder
zoek te doen instellen en een schikkings
plan te maken, of reeds getroffen over
eenkomsten te vernietigen, maar alleen in
die plaatsen, waar over het bezit der ker
ken reeds geschillen bestonden of waar
billijke bezwaren en klachten daarover
naar voren gebracht konden worden. Deze
nadere verklaring werd aan de landdros
ten gezonden, die verder moesten nagaan,
waar een commissie tot onderzoek werk
zaam behoorde te zijn. De landdrosten ver
zochten daarop inlichtingen aan de ge
meentebesturen, waarvan velen antwoord
den, dat er geen geschillen bestonden en
nooit bestaan hadden.
Toen de katholieken tenslotte meer en
meer gingen begrijpen wat hun te doen
stond, werden protestanten ongerust en
gingen klagen bij den minister, die zijn
best deed om den koning tot andere ge
dachten te brengen, evenwel zonder suc
ces, waarop hij wel aan het werk moest
gaan om de nieuwe bepalingen omtrent de
kerken uit te voeren. Er waren inmiddels
talrijke rekesten bij het departement van
eeredienst ingekomen. Om een einde aan
de zaak te maken werd een termijn vast
gesteld van inzending, hetgeen in de ver
schillende kranten werd gepubliceerd.
Wanneer wij nu de resultaten der door
voering van het decreet van koning Lode
wijk beschouwen, dan blijkt het, dat in
Groningen en Friesland niets werd bereikt
door de weinig talrijke katholieken. De
landdrost van Friesland moest niets van
de rekesten hebben der katholieken; be
greep ook niet, dat dezen nog aanspraak
op kerken en goederen konden maken.
Evenmin heeft het koninklijk decreet re
sultaat gehad voor Drente.
Wat betreft Overijsel, hier zijn, dank zij
de welwillendheid van koning Lodewijk,
enkele kerken aan de katholieken terugge
geven. In het begin van 1809 bracht Ljj
een bezoek aan deze provincie en op zijn
doortocht waren de katholieken in de
schoone gelegenheid den koning hun wen-
schen en verlangens bekend te maken,
hem te wijzen op den toestand, waarin
verschillende kerken zich bevonden. De
koning liet zich voorlichten en reeds na
enkele dagen volgde de beslissing, aan
welk rechtstreeks ingrijpen het te danken
is, dat er veel meer resultaat bereikt is
voor een bevrediging der rechtmatige
wenschen van de katholieken, dan uit de
toepassing van het koninklijk decreet van
1808. Zoo kregen de katholieken de kruis
kerk en het patershuis te Zwolle, de groo-
te kerk te Haaksbergen, Oldenzaal, Tub-
bergen, Denekamp enz.
In de overwegend katholieke streken van
Gelderland, waar na 1801 vele onrecht
vaardige toestanden waren blijven be
staan. heeft men het koninklijk decreet
met vreugde aangegrepen om daaraan zoo
veel mogelijk een einde te maken; in ver
scheidene plaatsen werden dan ook re
kesten ingediend, waartoe de katholieken
volop recht en reden hadden. Resultaat
werd er in het geheel niet behaald. Toch
telde bijv. Groesbeek slechts 18 protestan
ten, die de kerk bezaten, tegen 1100 katho
lieken; was de hervormde kerk te Eist bij
zonder rijk, terwijl de katholieken gedrukt
gingen onder de schulden; waren het te
Puflik slechts drie protestantsche gezin
nen, waarvan er nog een te Druten kerk
te, die de kerk bezaten. De katholieken
kregen niets. Alleen door het direct in
grijpen van koning Lodewijk hebben op
enkele plaatsen, bijv. te Arnhem, Zutfen,
Nijmegen, de Geldersche katholieken iets
bereikt; de actie der nog talrijke (meer
dan 70) katholieke kerkbesturen, gevoerd
langs den in het decreet gegeven admi
nistratieven weg, is op niets uitgeloopen,
niet het minst dank zij den hardnekkigen
tegenstand der protestantsche minderheden
en gebrek aan doortastendheid bij de door
den Minister aangestelde commissie. In
Utrecht waren vele plaatsen, waar de ka
tholieken de meerderheid hadden, of een
groote en belangrijke minderheid vorm
den. Men mocht dus verwachten, dat het
koninklijk decreet hier resultaten voor hen
heeft gebracht, waar er van vóór het jaar
1801 talrijke onbesliste geschillen over
kerken en kerkelijke goederen waren blij-
l ven bestaan.
Door een eigenaardige manier van doen
van den landdrost, die de koninelijke be
sluiten niet publiceerde, maar zorgvuldig
geheim 'hield, waren het slechts enkele
kerkbesturen, bijv. Nieuwkoop, Noorden,
Zevenhoven e.a., die een verzoek tot
naasting indienden. Maar de landdrost liet
hen wachten en bij gebrek aan behoorlijke
voorlichting gingen de katholieken niet
verder, totdat de koning den landdrost
gelastte een commissie te benoemen. Na
publicatie in de krant volgden nu meerdere
gemeenten. Het resultaat is geweest, dat
de katholieken niets hebben bereikt, door
de slappe houding ook der commissie. Te
Woerden bijv. wilden de katholieken zich
tevreden stellen met een bleekveldje, 22
roeden 'groot, om er een kerkhof aan te
leggen, en hiervoor waren zij bereid af
stand te doen van alle verdere rechten op
kerken en goederen. De protestanten wei
gerden en zij kregen het niet.
Montfoort was voor twee derden katho
liek. De protestantsche minderheid bezat
de voor haar veel te groote vroegere ka
tholieke kerk, die goede fondsen bezat, ter
wijl de katholieke kerk te klein was en
bovendien met schuld was belast. Voor de
protestanten was er nog een kerkgebouw,
dat niet meer als zoodanig werd gebruikt,
beschikbaar.
Alle onderhandelingen om volgens recht
en billijkheid aan dezen onrechtmatigen
toestand nu eens een einde te maken, lie
pen op niets uit, omdat de landdrost er niets
voor voelde.
Evenmin werd er iets bereikt in Noord-
Holland, waar op aansporing van den aarts
priester Ten Hulsoher, talrijke requesten
zijn ingediend. De commissie, wel'ke de ge
schillen kreeg trad evenwel zoo weinig
handelend oip, treuzelde en traineerde, on
danks de aansporing van den koning om
meer spoed te betrachten, dusdanig, dat
nergens resultaat werd bereikt; alles bleef
onafgewerkt toen ons land bij Frankrijk
werd ingelijfd.
Ten slotte volgt nog het departement
Maasland, ongeveer ons tegenwoordige
Zuid-Holland, waar door de commissies za
kelijk en doortastend is opgetreden, en
waar zij ook eenig resultaat hebben weten
te bereiken. Ook in dit gewest bestonden
nog in talrijke plaatsen geschillen over de
kerken en haar goederen; de oplossing
daarvan werd toevertrouwd aan twee com
missies, die volgens recht en billijkheid
poogden, beide partijen tot elkaar te bren
gen, maar daarin slechts in enkele plaatsen
slaagden. Zoo werd een accoord bereikt te
Moordreoht, Voorhout, Naaldwijk, Pijn-
acker, Sassenheim, e.a. Tegen betaling van
een naar verhouding gering bedrag zagen
de katholieken hier van hun aanspraken
op de oude kerk en haar goederen af.
Vatten wij in dit slotartikel de resultaten
samen van de restitutiepogingen der oude
kerken en kerkelijke goederen in den
Franschen tijd gedurende de regeering van
koning Lodewijk, dan blijkt, dat de resul
taten zeer poover zijn geweest. Door 't per
soonlijk optreden van den koning zijn in
Gelderland en vooral in Overijsel eenige
kerken aan dè katholieken teruggegeven,
waarbij nog moet worden opgemerkt, dat
van de verdeeling der bij de kerken behoo-
rende goederen v inig terecht kwam,
soms deze in het geheel niet werd uitge
voerd.
Zelfs in het katholieke Brabant zijn de
resultaten naar verhouding teleurstellend
geweest, ofschoon koning Lodewijk veel
ervoor heeft gedaan. De groote kerken van
Den Bosch, Breda, enz. werden zelfs niet
teruggegeven. De inlijving van Brabant
bij het Fransche keizerrijk maakte een ein
de aan de onderhandelingen over de kerken
op last van koning Lodewijk werd de uit
voering van het desbetreffende decreet op
geschort, toen nog slecht een enkele kerk,
krachtens dit decreet, was teruggegeven.
In de overige streken van ons land
heeft de uitvoering van het koninklijk de
creet nergens geleid tot teruggave der
oude parochiekerk aan de katholieken;
slechts in enkele plaatsen werd door een
overeenkomst en tegen betaling van een
luttel bedrag het geschil over de kerkelijke
goederen uit den weg geruimd.
De schuld van deze mislukking der goed
bedoelde poging van koning Lodewijk,
waarvan het resultaat zoo poover en ver
beneden alle verwachting bleef, ligt bij
degenen, die met de uitvoering van. het
decreet waren belast, niet in het minst den
minister van eeredienst, die geen haast
maakte met een beslissing, omdat de zaak
hem als niet-katholiek niet ter harte ging.
Na de inlijving van ons land bij Frankrijk
ontvingen de katholieken van Den Bosch
hun oude kathedraal terug, bij gelegenheid
van het bezoek van keizer Napoleon aan
de stad. Tot dan waren alle pogingen om de
St. Jan terug te krijgen mislukt door de
starre houding der protestanten. Bij zijn be
zoek ontving Napoleon op 10 Mei 1818 een
deputatie der voornaamste katholieken, die
hem een petitie aanboden tot het terug
bekomen der kathedraal. De keizer gaf hun
onmiddellijk een gunstig antwoord.
Na den val van Napoleon eischten de
protestanten de kerk weer terug. Maar na
veel gepraat werd een accoord gesloten,
waarbij de katholieken de kerk behielden,
ten betaling van de helft der geschatte
waarde van 120.000 gulden in 's lands kas.
Volledigheidshalve vermelden wij nog,
dat onder de regeering van koning Willem
I in Brabant nog enkele kerken aan de ka
tholieken, wier rechten reeds onder koning
Lodewijk en keizer Napoleon volkomen
waren erkend, maar niet verwezenlijkt,
zijn teruggegeven.
Als wij dan aan het einde van deze
reeks artikelen terugkomen op hetgeen
aanleiding werd tot het schrijven daarvan,
de bewering n.l., die men soms van niet-
katholieke zijde hoort, dat de kerken en
kerkelijke goederen door de Reformatie ge
heel rechtens in protestantsche handen zijn
overgegaan, dan zal den lezer nu wel over
duidelijk zijn, hoe in strijd met de geschie
denis deze bewering is. De historie integen
deel leert, dat de oude katholieke kerken
met geweld werden ontnomen aan een
overgroot katholieke meerderheid door een
fanatieke protestantsche minderheid. Dat
was onrecht, en deze onrechtvaardigheid
duurde voort tot het einde der 18e eeuw,
toen de Fransche revolutie kwam.
In dien tijd en daarna onder koning Lo
dewijk Napoleon hebben de katholieken
gepoogd hun oude eigendom terug te krij
gen. Het resultaat van al deze pogingen is
nu overbekend, en in elk geval is niet
waar, dat de protestanten in dien tijd
veel hebben moeten betalen om „hun" ker
ken te mogen behouden. Slechts hier en
daar hebben zij een naar verhouding klein
bedrag aan de katholieken moeten uitkee-
ren, hetgeen niet opwegen kan tegen het
geen door onze katholieke voorouders is
betaald aan de protestanten. Want wanneer
de protestanten niet in de eeuwen na de
Hervorming, met hulp der regeering, zoo
voortdurend hadden kunnen beschikken
over het geld der katholieken, in den vorm
van allerlei indirecte belasting op te bren
gen voor het oude Land of herstel der
oude, in handen der protestanten gekomen
kerken, dan was het in den Franschen tijd
riet meer de moeite waard geweest nog
over teruggave der in puin gevallen ker
ken te praten. G.
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Trianon:
Luchtduivels der
marine. (George
Brent, Olivia de Ha-
villand).
Drie vrouwen en
Verdi. (Benjamino
Gigli, Maria Cebota-
ri).
Sensationeel
Muzikaal-
romajitisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 27 uur.
Matinée Zaterdag en
Woensdag 2 uur.
Goedgekeurd
v. volwassenen
Lido:
El Gatp, de galante
bandiet. (Leo Caril-
lo, Pauline Moore).
Haar grootste offer.
(Barbara Stanwyck,
Herbert Marschall).
Sensationeel
Dramatisch
lederen avond 8.15 u.
Zondag van 2—7 uur.
Matinée Zaterdag en
Woensdag 2 uur.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Luxor:
De storm (Oharles
Bickford, Preston
Foster).
Liefde, vrouwen en
juweelen. (Olga
Tschechowa, George
Alexander).
Verhaal
van de zee.
Sensationeel
lederen avond 8 uur;
Zondag bovendien
van 2—7 uur; alle
dagen matinée be
halve Vrijdag 2 uur.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Casino:
De geheime brigade
(Tim Mc Coy),
Moderne Veedieven.
.Gene Autry).
Sensationeel
Wild-West
lederen avond 8 uur.
Zondag van 47 uur.
Zaterdag en Woens
dag half drie matinée
Goedgekeurd
Rex:
Leer het leven lief
hebben. (Robert
Montgomery, Rosa-
Linde Russel).
Booloo (De witte tij
ger).
Satyrisch
Geheimenissen
der jungle
lederen avond 8 uur.
Zondag van 27 uur.
lederen dag 2 uur
matinée.
Goedgekeurd
v, volwassenen
