DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BINNENLAND
DONDERDAG 22 JUNI 1939
30ste Jaargang No. 9368
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pa*. 2
Giro 103003. Postbus 11.
Dll nummer beslaat uil
vier bladen.
De gemeenteraads
verkiezingen
De uitslag der gemeenteraadsverkiezin
gen heeft over het algemeen een verblij
dende tendenz.
De partijen, die fn dezen moeielijken tijd
de regeeringsverantwoordelijkheid in gee-
nen deele en op welke posten dan ook
schuwen worden door de kiezers ge
steund, gewaardeerd.
De S.D.A.P. gaat bijna overal achter
uit, zij 't dan ook niet op een voor die par
tij reeds verontrustende wijze.
De massa begint haar „geloof" in de
S.D.A.P. te verliezen; velen zien in de
S.D.A.P. geen perspectief meer!
Wat aan de zijde der S.D.A.P. wordt
verloren, komt ten goede aan de Vrijz.
Democr., in wie men meer de r e e 1 e po
litiek zonder de geweldige voorspiege
lingen der S.D.A.P.! kan waardeeren.
De N.S.B. heeft in Amsterdam de
e e n i g e gemeente, waarin zij candidaten
heeft gesteld 6.91 pet. van de stemmen
behaald.
't Is te veel! Maar, als men nagaat, hoe
de wind haar in de zeilen heeft geblazen
door het bekende, voor enkele leiders der
Amsterdamsche S.D.A.P. heel ongunstige,
pas-verschenen rapport dan had men
zeker een grooter aantal stemmen kunnen
verwachten.
Mogen wij ten slotte bij deze vlüchtigen
indruk nog dit afzonderlijk -en nadrukke
lijk vaststellen: De R.K. Staatspartij kan
zich verheugen over een zij 't langzamen
maar dan toch zeer merkbaren en over
heel het land te constateeren groei.
De Katholieken gaan meer en meer in
zien, dat het bewaren en verstevigen van
de politieke eenheid, vooral in dezen
t ij d, is een ernstige plicht. En dat is zéér
verheugend.
DE WERELD 11^
VOGELVLUCHT
TIENTSIN: Volgens vooraanstaande
Ohineesche kooplieden, die er in geslaagd
zijn in de geblokkeerde Britsche concessie
van Tientsin te komen, verandert de anti-
Britsche propaganda in een anti-buiten-
landsche.
Ook de Franschen en de Amerikanen
zullen dus binnenkort last krijgen en dat
ligt geheel en al in de lijn van de Japan-
sche tactiek, want het gaat niet uitsluitend
tegen de Engelschen, maar tegen de buiten
landers in het algemeen. Volgens lord Ha
lifax heeft de Britsche regeering altijd nog
hoop, dat de kwestie in der minne geregeld
zal kunnen worden. In elk geval zal het
moeten buigen of barsten, althans Cham
berlain heeft in het Lagerhuis verklaard,
dat de Britsche regeering die blokkade niet
„neemt". In Swatau hebben de Japanners
den Britschen en Amerikaanschen oorlogs
bodems eenvoudig een ultimatum gestuurd,
dat zij vóór 3 uur namiddag vertrokken
moeten zijn, daar men later niet kan in
staan voor de gevolgen. De Britsche en
Amerikaansche vloot-autoriteiten hebben
geweigerd daaraan gevolg te geven. Ook
hier ligt een groote mogelijkheid voor in
cidenten.
MOSKOU: De onderhandelingen te Mos
kou vlotten heelemaal niet. Met nieuwe
moed zijn de Britsche en Fransche onder
handelaars gisteren naar het Kremlin ge
togen om nieuwe voorstellen aan Motolof
voor te leggen. Maar Molotof heeft ze
teruggestuurd met de opmerking dat de
„nieuwe" voorstellen niet nieuw waren.
Het blijft sukkelen.
OVEREENSTEMMING TUSSCHEN
FRANKRIJK EN TURKIJE
Morgen worden overeenkomsten geteekend
PARIJS, 22 Juni (A.N.P.) Morgen
middag zullen te Parijs en te Ankara de
Fransch-Turksche overeenkomsten getee
kend worden. Het verdrag over de aan
hechting van het Sandjak bij Turkije
wordt te Ankara geteekend, de verklaring
van wederzijdschen bijstand te Parijs.
Een speciale verklaring, waarbij Frank
rijk de verzekering geeft, dat het de onaf
hankelijkheid van Syrië tijdens den duur
van het mandaat niet zal prijsgeven ten
voordeele van een derde mogendheid, zal
op 24 Juni door den Franschen ambassa
deur te Ankara ter kennis van de Turk-
sche regeering worden gebracht in den
vorm van een nota.
Verjaardag van
dr. H. Colijn
Onder overweldigende blijken van sym
pathie en bewondering heeft dr. H. Colijn
heden zijn HDsten verjaardag gevierd.
Reeds in den ochtend waren behalve tal-
looze brieven, kaartjes en bloemstukken
verscheidene duizenden telegrammen van
gelukwenschen binnengekomen niet alleen
uit Nederland maar ook van de Neder
landers uit Hongkong, Argentinië, de Ver-
eenigde Staten, de Kaapkolonie en andere
deelen van de wereld, alsmede van vele
buitenlandsche staatslieden en leidende
persoonlijkheden.
De minister-president heeft hedenochtend
zijn gewone ambtsbezigheden op het de
partement van algemeene zaken verricht.
Van de ambtenaren en van de beambten
van dit departement ontving hij een boek
werk met hun handteekeningen van Do
nald Grove Barnes, getiteld: „George III
and William Pitt". Onder de vele geschen
ken, die dr. Colijn hedenochtend ontving,
bevond zioh ook zijn in hout gesneden
portret afkomstig van een ontbekenden
vereerder uit Rotterdam.
Om elf uur heeft dr. Colijn te zijner
departemente een deputatie van ka
tholieke vrienden ontvangen, bestaande
uit oud-minister mr. T. J. Verschuur,
staatsraad mr. dr. D. A. P. N. Kooien
en het oud-kamerlid mr. A. baron v.
Wijnbergen, die den jarige, mede na
mens de heeren jhr. O. van Nispen tot
Sevenaer en prof. mr. dr. P. J. M. Aal
berse, „de Emmaüsgangers", een origi-
neele ets van Rembrandt, in antieke
lijst aanboden.
Daarna heeft de minister-president zich
naar zijn huis begeven, waar hij den ver
deren dag heeft doorgebracht.
Naar ons wordt medegedeeld is heden
aan dr. H. Colijn, naar aanleiding van zijn
70sten verjaardag, zijn door den schilder
Roeland Koning geschilderd portret aan
geboden; die geschiedde voor het Centraal
comité van A.R.-kiesvereenigingen, den
raad van beheer der dr. A. Kuyperstich-
ting, en de A.R.-leden van de Eerste- en de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
De aanbieding had plaats ten huize van
den jubilaris en in tegenwoordigheid van
den schilder, door de heeren mr. J. A. de
Wilde, dr. M. van Grieken en R. A. den
Outer, resp. waarnemend voorzitter, waar
nemend 2den voorzitter en adjunct-secre
taris van het Centraal comité; dr. J. J. C.
van Dijk, mr. J. Terpstra en dr. J. W.
Notebeen, resp. penningmeester, secretaris
en directeur van de dr. A. Kuyperstichting;
prof mr. A. Anema, voorzitter van de A.R.
club van Eerste Kamerleden; L. F. Duy-
maer van Twist en mr. T. A. van Dijken,
resp. 2den voorzitter en secretaris van de
A.R.-club van Tweede Kamerleden.
De heer J. Schouten was verhinderd de
A.R.-club van Tweede Kamerleden te ver
tegenwoordigen wegens de behandeling in
de Kamer van de zaak-Oss.
De heer mr. J. A. de Wilde heeft het
portret met een kort woord aan den jubi
laris aangeboden.
Wij vernemen nader omtrent het hul
deblijk dat aan dr. H. Colijn bij zijn zeven
tigsten verjaardag uit katholieken kring is
aangeboden, dat de heeren Kooien, Ver
schuur en Van Wijnbergen „De Emmaüs
gangers" kwamen aanbieden namens een
comité, waarin ook de heeren O. van Nis
pen tot Sevenaer en Aalberse zitting had
den. De beide laatstgenoemden waren
resp. door ongesteldheid en uitstedigheid
verhinderd.
Toen een algemeene huldiging van den
jarigen staatsman uitbleef, heeft dit co
mité gemeend een aantal vooraanstaande
Katholieken te moeten uitnoodigen mede
de werken aan de aanbieding van dit hul
deblijk. Tegelijk met de ets is dan ook
aan dr. Colijn aangeboden een album, ver
zorgd door prof. Huib Luns, met het vol
gende opschrift:
„Aan dr. II. Colijn hebben zij, wier na
men in dit album vereenigd zijn, bij gele
genheid van zijn zeventigsten verjaardag
eere en dank willen brengen als den man,
die ruim van blik en kloek van handelen
zijn zeldzame talenten met oprechten zin
aan zijn land heeft gegeven, die zijn vader
land als officier en als staatsman uitne
mend met algeheele toewijding heeft ge
diend, die door christelijke overtuiging
werd bezield en verdraagzaamheid be
trachtte, wiens persoonlijkheid een karak
teristiek Nederlandsch merk draagt, dien
zij waardeeren als nationale figuur".
In het album staan de namen van een
honderdtal personen uit het economische
en sociale leven, uit kringen van weten
schap, kunst en onderwijs, staatkunde en
recht.
COLIJN EN DE KATHOLIEKEN.
Een zeer waardeerend artikel over dr. Co
lijn 'besluit prof mr. Aalberse in de „Maas
bode" aldus:
„Bij alle waardeering voor zijn persoon
mag niet weggedoezeld worden, dat er tus-
schen hem en ons wel eens ernstige mee-
ningsverschillen naar buiten gebleken zijn.
Opmerkelijk is echter, dat de verschillen
vrijwel steeds op den voorgrond traden bij
vraagstukken, wier oplossing afhing van het
economisch inzicht. Meer dan eens bleek
het, dat zijn economische opvattingen dich
ter stonden bij die der liberalen dan bij de
onze. De verklaring hiervan ligt voor de
hand. Zoowel in zijn zaken-periode als bij
zijn eigen-studie van de economie kwam
'hij in hoofdzaak met de denkbeelden der
liberale economisten in aanraking.
Toen een katholiek Kamerlid afscheid
nam van Jhr. de Savornin Lobman, zei
deze met groote openhartigheid: „Ik ben op
gevoed in de liberale economische leer; gij
ook, maar door eigen studie in de werken
van Pesch en Cathrein hebt gij van den
aanvang geleerd ook het economisch ge
beuren te zien in principieel licht. Daarom
hebben wij juist waar het sociale en eco
nomische vraagstukken betrof, zoo vaak
van meening verschild. Maar steeds meer
ben ik gaan gelooven, dat gij het dichter
bij het rechte eind had dan ik; ik ben te
oud, om dit nog om te leeren".
Wanneer meeningsverschillen met Dr. Co
lijn naar buiten bleken, hebben wij vaak
aan dit treffende en wel zeer openhartige
woond van Dr. Savornin Lobman gedacht,
en ons afgevraagd: ligt daarin ook niet de
verklaring van sommige misverstanden
tusschen Dr. Colijn en ons?
Hier is de groote tegenstelling tusschen
de individualistische en de organische, so
lidaristische opvattingen. Een man als Dr.
Kuyper stond ten dezen veel dichter bij ons
dan Dr. Colijn.
Anders was de verhouding waar het be
trof de staatkundige inzichten. Trouw dis
cipel van Dr. Kuyper, heeft Dr. Colijn in
dit opzicht met ons steeds zonder ernstige
moeilijkheden kunnen samenwerken. De
groote overeenstemming in de diepere be
ginselen brachten vanzelf de toenadering,
die tot samengaan zou nopen.
Zoo kunnen wij dan ook op een gedenk
dag, als de 22e Juni voor Dr. Colijn is, hem
niet alleen begroeten met de waardeering
die men voor een groot man gevoelt, zelfs
als hij een tegenstander is, maar wij kun
nen tot hem naderen met de sympathie,
zooals deze bestaat tusschen hen, die zich
geestverwanten weten, ook waar meening-
verschillen niet ontkend kunnen worden.
Maar bij deze hooge waardeering in die
oprechte sympathie komt dan nog het gevoel
van groote dankbaarheid voor wat Dr. Co
lijn in moeilijke dagen is geweest voor het
Nederlandsche volk".
DE COLLECTIEVE ARBEIDSOVER
EENKOMST IN DE SCHOENINDUSTRIE
Algemeen verbindend verklaring
De regeeringspersdienst meldt:
In de Nederlandsche staatscourant van
heden is opgenomen de beschikking van
den minister van sociale zaken van 22 Juni
1939, no. 2103, afdeeling arbeid, waarbij
een aantal bepalingen van de collectieve
arbeidsovereenkomst voor de schoen
industrie algemeen verbindend zijn ver
klaard voor de werkgevers en arbeiders in
dat bedrijf. De verbindendverklaring is ge
schied voor het tijdvak van 1 Juli tot en
met 31 December 1939.
Bij het departement van sociale zaken
zijn afdrukken van bedoelde beschikking
verkrijgbaar. Aan belanghebbenden, die
daartoe den wensch te kennen geven, zal,
zoolang de voorraad strekt, gratis een
exemplaar worden toegezonden.
RADIO
Wisseling der golflengten
De Nozema deelt ons mede, dat ge
durende het tijdvak van 1 Juli tot
1 October 1939 de programma's van
A.V.R.O. en V.A.R.A. over den 1875 en
den 414.4 M. zender en die van K.R.O.
en N.C.R.V. over den 301.5 M. zender
zullen worden uitgezonden.
Zij, die zich heden op
„DÈ LEIDSCHE COURANT"
abonneeren, ontvangen de
TOT 1 JULI verschijnende
nummers GRATIS.
DE ZEVENTIGSTE VEEJAARDAG VAN MINISTER PRESIDENT DR. H. COLIJN. DE JUBILARIS TEMIDDEN VAN ZIJN
FAMILIE IN DEN TUIN VAN ZIJN WONING.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De strubbelingen met dc Japanners te
Swatau en Tientsin. (2de blad).
Goebbels spreekt op het Zonnewende-
feest. (2de blad).
Berlijn vraagt terugroeping van Brit
schen consul-generaal te Weenen. (2de
blad).
Nieuwe vertraging te Moskou. (2de
blad).
Binnenland
Inspectie-tocht van H.M. de Koningin
langs de grens (1ste blad).
Dc 70ste verjaardag van minister Colijn
(lste blad).
Uitslag gemeenteraadsverkiezingen (2e
blad).
Wetsontwerp Kinderbijslag aangenomen.
(2de blad).
De collectieve arbeidsovereenkomst in
de schoenindustrie, (lste blad).
EEN LUCHTAFWEER WAARBORG
FONDS IN AMSTERDAM GEVORMD.
IN EERSTEN AANLEG VOOR RUIM
411.000 GULDEN INGETEEKEND.
Noodig is een millioen gulden.
Op initiatief en onder leiding van den
burgemeester dr. W. de Vlugt, is gisteren
middag in de Amsterdamsche raadszaal
een bijeenkomst gehouden van hoofden uit
de industrie, handel, scheepvaart en het
bankwezen in de hoofdstad ter 'bespreking
van de inschrijving op een luchtafweer
waarborgfonds voor Amsterdam, groot een
imillioen gulden.
In een korte rede, waarmede dr. de Vlugt
de vergadering, waarvoor een goede 'be
langstelling was, opende, zeide spr., dat 'hij
gaarne gevolg had' gegeven aan het verzoek
van het comité-luchtafweer-Amsterdam, om
deze bijeenkomst uit te schrijven. Niet al
leen, omdat het hoofd der gemeente zich
uit den aard der zaak"zeer voor luchtbe
scherming der stad interesseert, maar voor
al ook, omdat spr. er diep van overtuigd is,
dat de beste luchtbescherming is te vinden
in een zoo goed mogelijke luchtverdedi
ging-
Spr. heette in het bijzonder welkom den
gep. luitenant-generaal H. A. F. van Ermel
Scherer, commandant van den luchtver
dedigingskring Amsterdam, die bereid was
gevonden in deze bijeenkomst nogmaals een
technische uiteenzetting te geven van het
vraagstuk der luchtverdediging van belang
rijke centra en van de plannen van het
comité-luchtafweer Amsterdam. Zooals men
zich zal herinneren komen deze plannen
hierop neer, dat wordt voorgesteld over te
gaan tot het aanschaffen van vijf batterijen
afweergeschut van 4 c.M., iedere batterij
bestaande uit drie kanonnen, totaal dus 15
kanonnen. Na de technische toelichting van
luitenant-generaal van Ermel Scherer, sprak
de 'heer M. C. Koning, voorzitter van het
comité luchtafweer Amsterdam, die een
overzicht gaf van het plan, dat het comité
heeft ontworpen om het benoodigde geld
bijeen te brengen en van de beginselen,
van welke het daarbij is uitgegaan.
De aanwezigen werden ten slotte in
de gelegenheid gesteld op het fonds in
tp schrijven. Dit gebeurde mondeling
en het resultaat was, dat staande de
vergadering voor een totaal bedrag van
411.500 gulden werd ingeteekend.
Hierbij dient te worden opgemerkt, dat
er verscheidene hoofden van bedrijven aan
wezig waren, die financieele medewerking
principieel toezegden, doch nog niet in staat
waren een bedrag te noemen. Ter verga
dering was nog niet de 'helft der uitgenoo-
digde bedrijven vertegenwoordigd.