De Kerkelijke goederen na de Reformatie Personeel Personeel Handel Te huur Te huur WOENSDAG 21 JUNI 1939 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 8 vn. Uit de algemeen in den lande gevoerde actie tegen de doorvoering der bepalingen omtrent de kerken en kerkelijke goederen, moet men wel 'besluiten, dat de protestan ten nooit hadden gedacht, dat het de be doeling der wet was om de katholieken in de gelegenheid te stellen, de oude kerkge bouwen te naasten, gelijk Noordeloos op merkt in zijn reeds meergenoemd 'boek: Hoe zouden zij anders voor deze 'bepaling ge stemd hebben en gejuicht over een con stitutie, die hun de kerken ontnam. Duidelijk blijkt deze opvatting onder de gereformeerde gemeente te- Leiden, waar men zich niet kon indenken, dat de staats regeling bedoelde alle gereformeerde ker ken ter beschikking te stellen van het plaat selijk bestuur. De meerderheid der inwoners van Leiden 'had nadrukkelijk in hare rekesten aan de Nationale Vergadering te 'kénnen gegeven, dat het „niet twijfelachtig konde zijn, dat de woorden van het zesde additioneel articul in een gezonden zin, overeenkomstig eene zo duidelijk gemanifesteerde volksstem zouden moeten worden opgevat". Eenzelfde opinie sprak uit het rekest van een aantal predikanten uit de Meierij van Den Bosch en uit de rekesten van de her vormde gemeenten van Delft, Dordrecht, Rotterdam, Gouda, Schiedam, Den Haag, Haarlem enz., die allen een heel andere voorstelling hadden gehad van de werking van het zesde artikel, overtuigd, dat hun kerk niet voor naasting in aanmerking kon komen. Men motiveerde dit vaak met de bewering, dat de kerk, gebouwd uit de gaven en schenkingen der katholieke voor ouders, bij de hervorming spontaan met herder en al was overgegaan, of dal, gelijk de protestanten van Purmerend deden, de hervorming maar eenige verandering in de apenbare plechtigheden had gebracht, doch de godsdienst in wezen dezelfde was ge bleven. In ons eerste aritkel zagen wij reeds, dat van den spontanen overgang in de geschie denis weinig overblijft; dat over het alge meen een handjevol protestanten de beel den en altaren uit de kerken hebben ge smeten en de gebouwen met geweld aan de katholieken hebben ontnomen, vaak zelfs tegen de bij de overgave van een stad (bijv. Breda, Groningen) uitdrukkelijk ge geven belofte, dat de katholieke godsdienst vrij zou blijven. Ons land zou nooit over wegend protestant zijn geworden, wanneer de 'hervorming niet van buiten af was op gelegd. Spontane overgang is historisch onhoudbaar! Wij zagen eveneens, hoe de bewering, dat de gereformeerde kerk slechts uiter lijk zou verschillen van de oude katholieke Kerk, een dwaasheid is, gelijk bijv. een prof. Van Apeldoorn nadrukkelijk erkende, dat de protestante een nieuwe Kerk is, die de continuïteit met het verleden mist. De commissie, welke benoemd werd om rapport uit te brengen over de moeilijk heden bij de doorvoering der bepalingen, heeft dan ook beide argumenten der pro testanten, zoowel de spontane overgang, als de continuïteit, bij voorbaat verworpen, zich aldus onaangenaamheid besparend „om opnieuw aan het licht te brengen tal van onrechtmatigheden, waarvan zij bezig was de onrechtvaardige gevolgen te liqui deeren", aldus P. Noordeloos. Door de protestanten werd ook nog aan gevoerd, dat de kerken en de goederen door de overheid aan hen waren toegewezen, hetzij bij bijzonderen maatregel, gelijk be weerd werd te Leiden en te Breda, hetzij in het algemeen door den vrede van Mun ster. Artikel 3 toch van den Munsterschen vrede luidde: „Elk zal behouden en ge bruiken 't geen hij tegenwoordig bezit, zon der daarop in eenigerlei wijze te mogen gestoord worden". De protestanten beriepen zich hier op een artikel van een verdrag tusschen twee vrede sluitende landen, die bepalen, welke gebieden zij zullen behouden; het artikel heeft met de kerkgenootschappen niet te maken! Toch werd het in deze jaren her haaldelijk door de protestanten naar voren gebracht, zooals bijv. te Dordrecht, Delft, Rijiréburg enz. Ten slotte beriepen de protestanten zich op het recht van verjaring; een in hun oog nimmer falend middel, dat alom werd ge bruikt. De protestanten van Leiden, Utrecht, Vlissingen en tal van andere plaatsen kwa men. er mee aandragen. De kerk was hun wettig eigendom, wijl men kon wijzen op een ongestoord bezit van minstens 150 jaren. En volgens den ouden rechtsregel: „praescriptie (verjaring) van een vierde deel van honderd jaar gaat voor allen zegel en brief", werd het een uitgemaakte zaak, dat zij veilig in het bezit der kerken kon den blijven. Maar de reeds genoemde commissie aan vaardde het recht van verjaring in deze kwestie niet, omdat juist volgèns de nieuwe staatsregeling een vergelijk omtrent het bezit der kerken moest getroffen worden. Men begrijpt, dat de protestanten, die zich, met een beroep op hun vermeende rechten van verjaring, vrijwillige overgang officieele toewijzing enz., veilig hadden ge voeld, tegenover de katholieken, buiten gewoon waren teleurgesteld, toen al hun argumenten waardeloos bleken. Zij namen toen hun toevlucht tot obstruc tie, oppositie en eindelooze sabotage, welke de verhouding tusschen katholieken en pro testanten niet verbeterde. In het algemeen hebben de katholieken in dezen strijd een zeer edelmoedige hou ding aangenomen. In verscheidene plaatsen hebben zij voor grootere of kleinere bedra gen afstand gedaan van hun rechten; de katholieken van Alkmaar bijv. verminder den vrijwillig hun aanspraak met ruim 4300.die van Leeuwarden deden af stand van bijna 8000 gulden om wille van vroegere genoten weldaden. In andere plaatsen deden de katholieken afstand van alles; de geestelijkheid van de stad Haar lem zag af van alle voordeelen, welke zij uit een eventueele schikking zou kunnen verkrijgen. De aartspriester Ten Hulscher ontraadde aan geestelijken en geloovigen hun rechtmatige eischen door te zetten, juist omdat hij wist, dat het niet van harte ging bij de protestanten en hij prijs stelde op een goede verstandhouding, meer dan op afgedwongen recht. Ook de Vice-Superior, het hoofd der Hol- landsche Missie, Cianjberlani, voelde wei nig voor de naasting der kerken. Mén moet niet vergeten, dat vele kerken ontzettendverwaarloosd waren en groote uitgaven vorderden voor herstel of onder houd. Toch hebben de katholieken in menige plaats hun eisch tot naasting of vergoeding .met taaie harnekkigheid volgehouden, ge lijk wij in een volgend artikel zullen be spreken. G. Losse nummers van DE LEIDSCHE COURANT zijn verkrijgbaar bij: Sigarenmagazijn „ENSULINDE" Heerenstraat 8 Sigarenmagazijn J. G. v. ZWIETEN v. d. Waalsstraat 1 Sigarenmagazijn SOMERWEL Hooge woerd 24 ZANDVLIET^ Boekhandel Haarlemmerstraat 117a KIOSK, Prinsessekade Sigarenmagazijn „DE HALTE" Hoogewoerd 100 Bureau DE LEIDSCHE COURANT Panengracht 32, PÏMPE [KORN1 Maar het blyft onder ons ik heb daarvoor als model gestaan. (Koralle) gevraagd NETTE LEERLINGEN en aankomende Naaisters kunnen op ons Atelier loo- nende plaatsing vinden ter opleiding overhemden naai ster. Goede vooruitzichten. Gunstige vacantié én ièest- dagen regeling. Ordelijk^ om geving. Aanm. ÉLMI, Niéu we Rijn 55-56. 679 TERSTOND GEVRAAGD R. K. Boerenknecht bij A. C. v. d. MAREL, West Vlietweg no. 29, Leidschendam, post Voorburg. 680 H.H. BAKKERS Voor direct gevraagd een R. K. vergevorderd Bakkersleer ling, leeftijd 1819 jaar bij E. A PENNINGS, Rijndijk A 102, Hazerswoude. 2077 NET MEISJE voor direct gevraagd een net R. K. Meisje, pl.m. 15 jaar van 9 tot 1 uur. Zaterdags tot 5 uur. Zondags vrij. Koo- revaarstraat 11a. 677 GEVRAAGD een net R. K. Meisje, voor dag en nacht, zelfst. kunn. wer ken. eenigszins met koken bekend. Adres: Nassaulaan 28 Oegstgeest. Aanm.: 's avonds tusschen 8 en 10 uur. 2988 BIJVERDIENSTE Voor net persoon is er gele genheid om bij kleine ver dienste, geld bij te verdienen in op te richten Melkwijk, vergunning aanwezig. Brie ven onder no. 689 bureau van dit blad. GEVRAAGD R. K. Dagmeisje, niet ben. 16 jaar, v. g. g. v. Aanmelden: Rapenburg 122. 687 GEVRAAGD een nette Jongen, 1415 jaar, voor den tuin, aanmelden na 8 uur. Adres: B. J. LAKEN, tuinder, Zijlsingel 83, Leiden. NET MEISJE gevraagd voor dag of dag en nacht. Adres Maredijk 45, te Leiden. 691 VOOR DIRECT GEVRAAGD een nette Dienstbode bij G. J. NIJSSEN, Venneperweg 27. Haarlemmermeer. 2072 NET DAGMEISJE gevraagd in klein gezin. v. g. g. v., niet beneden 16 jaar. Aanmelden 's avonds na 7 uur, Breestraat 56a. 675 GEVRAAGD net Meisje, leeftijd 1516 jaar. in gezin met kinderen. Stieltjesstraat 24. 670 HUISHOUDSTER Per 1 Juli gevraagd een nette R. K. Huishoudster uit den boerenstand, goed kunnende naaien en stoppen en alle werkzaamheden. Brieven on der no. 2055 agentschap L. Crt., Hortuslaan 11, Sassen- hem. NAAISTERS Japonnen naaisters en leerlin gen kunnen nog eenige ge plaatst worden, vast werk. Ateliers Hóóge) Rijndijk 86, ha 6 mnv Hooge Rijndijk 106a 662 GEVRAAGD een R. K. Meisje van half ne gen tot half één. Mevrouw NIJKAMP, van den Brande- lerkade 23, Leiden. 2061 2061 TERSTOND GEVRAAGD een Dienstbode, liefst van buiten. Loon 4.50 per week. Janvossensteeg 51. 669 GEVRAAGD tegen 15 Juli in klein gezin te Warmond R. K. Dienst meisje voor dag en nacht, kunnende koken. Brieven on der no. 2062 aan het bureau van dit blad. MEISJES gevraagd, bekend met was- scherij werkzaamheden, bij Stoomwasscherij „De Zon", Fa. H. J. DIEBEN, Zoeter- woudsche Singel 23. 654 GEVRAAGD Dienstbode tegen 1 Juli, voor dag en nacht, zelfstandig kun nende koken en werken. Hulp van 2de Meisje aanwezig. Bij gebleken geschiktheid, hoog loon. Adres: Mevrouw STUM- PEL. Hooigracht 40, Leiden. 653 GEVRAAGD R. K. Dienstbode, niet ouder dan 18 jaar in Tuindersgezin met huiselijk verkeer A. J. v. d. MAAREL, Westvlietweg 28, Voorburg. 2050 GEVRAAGD in klein gezin een R. K. Meisje van 8 tot 3 uur, kun- Van der Waalstraat 43, tus- nende koken. Aanmelding: schen 8 en 9 uur. 693 GEVRAAGD een net aankomend meisje v. d. of d. en n. Adres: v. Zuylen van Nijeveltstraat 206, Was senaar. 2064 H.H. KAPPERS gevraagd een nette Leerling voor Heerensalon M. J. v. d. MEER, Hoogl. Kerksteeg. 659 NET MEISJE gevraagd voor den dag, leef tijd boven 15 jaar. Aanmel den Oldenbarneveldstraat 31. 661 VOOR DIRECT GEVRAAGD flink meisje voor de morgen uren. Niet ouder dan 18 jaar. Aanmelden 73 uur bij Me vrouw ROEDERS, Acacialaan 8, Leiderdorp. 672 HUISHOUDSTER Gevraagd eenvoudige R. K. Huishoudster in klein gezin geen kinderen, boven de 30 jaar. Brieven met voll. inl. en opgaaf van loon onder no. 1038 bureau van dit blad. 2053 aangeboden ER BIEDT ZICH AAN R. K. Dienstbode. Brieven onder letter A. B. R. PAAUW Kantoorboekhandel Roelof- arendsveen. 682 ER BIED"1 ZICH AAN gevorderd Bakkersleerling. Brieven onder no. 2075 bu reau van dit blad. ER BIEDT ZICH AAN als Boerend ienstbode, om ter stond in dienst te treden een R. K. Meisje, oud 15 jaar. Liefst omgeving Zoeterwoude. Brieven aan G. v. d. AKKER, agent v. d. blad, Weipoort B 68, Zoeterwoude. 2058 BOEKHOUDEN 196 geslaagden voor de exa mens „Handelskennis L. O." „Federatie" (Mercurius) en „Vereeniging van Leeraren" Privaat en Clublessen. Con dities 5.per maand per wekel. lesuur. Bureau voor Boekhouden J. A. JANSEN, Kamerlingh Onneslaan 15. (Kerkplein). Leiden Tele foon 2811, inrichten, bijhou den, controleeren, adviezen. 2615 AANGEKOCHT een partij heerenkleeding van opgeheven zaak als: zomer- costuums en pantalons, de mi's, dames- en heerenregen jassen, sport- en colbertcos- tuums, lederen jassen, pan talons enz. enz., welke wij zeer voordeelig kunnen aan bieden. CORN. VAN VAL- DEREN, Oude Rijn 176, Lei den, telefoon 3648. WAAROM trapt u nog langer. Slechts 1 gulden in de week kost U het rijden met D. K. W. R. T. Gratis een geillustr. prijscou rant op aanvrage bij Garage WELP, Schenkelweg 109 te Zoeterwoude, Tel. 20. 663 WINKELIERS MELKB. Voor goede versche eieren CLEMENS uw leverancier, Hillegom, telef. 5706. 2614 AUTOSLOOPERIJ en handel in 2de handsch auto's, duizenden onderdee- len in voorraad van allerlei merken. Banden, accu's, com plete onderstellen enz. Val- kenburgscheweg 16, Haag- sche Schouw, Gem. Voor schoten. 658 BIJ ONS KOOPEN is geld sparen. Pracht collec tie colbertcostuums, sport en plusfourcostuurns, regenjassen voor dames en heeren, enz. Alles prima kwaliteit en zéér lage prijzen. Gelegenheids- kleeding billijk in huur. JAN J. SLOOS, Stille Rijn 11 Lei den. (Gesloten huis). MOTORKRUISER. 9 x 2.40 m. in aanbouw. Spoe dig te leveren. Volgbootjes, vletjes, sloepjes en schouw tjes. (Ook met zeil). N. TH. v. d. MEER Zn., Oudewe tering A 4, Tel. 50. MOTOREN Te koop een 4 cylinder ben zinemotor, met aangebouwde waterpompen en zware bosch magneet, met zoo goed als nieuwe keerkoppeling en tus- schenas met flenzen. Het ge heel is als nieuw en geheel gereed voor inbouwing. In bedrijf te zien voor lagen prijs. Een keerkoppeling en stuwschroeven. GEBR. TUS SEN, Hooge Rijndijk 142, te Leiden. 678 ORGEL 15.—. Waschketels met gasbran ders, Auping spiraal 8. wit Kolenfornuis, ijzeren pij pen voor afrastering of koe staken. Donderdag, Vrijdag, nieuwe voorraad. Koopt in boedels, hooge prijzen. Doet verhuizingen, billijk tarief. PLUIJM, Hoogewoerd 41, Telef. 1266. 686 INBOEDELVERKOOP w. o. eiken piano, orgel, bu reaux, ledikanten, gasfornui zen, baden, geijsers, meubels karpetten, boekenkasten, ta fels, Friesche staartklok, maan en datum, wekker enz. stoelen, naaimachines enz. alles tegen spotprijzen. Alles moet weg. KOOREMAN, Bo termarkt 1, Nieuwe Rijn 60. 688 TE KOOP Prima open en gesloten bakfietsen met zware wielen van af 25.Twee prima motorbakfietsen f 100 en 125 met garantie. Tevens een motortransportrijwiel met groote bagagedrager en prima ingebouwde motor, als nieuw, spotprijs 50. BERGMAN. Leidscheweg 5. Voorschoten. 695 UIT VOORRAAD leverbaar Boerenwagens en Driewielerkarren geheel sta len onderstellen en op lucht banden, ook nog enkele ge wone boerenwagens, welke ingeruild zijn. Te koop bij M. J. BERENDS, Smederij te Leimuiden. 2068 MOTORRIJWIEL Grasmachine. Grasmachines slijpen a 0.50 per mes tot 30 c.m., langere naar maat, sme ren en stellen inbegrepen. Nelsonmotorrijwiel nieuw 98 cm.3, Sachmotor slechts één 175, Victoria 500 cm3. Stur- megachermotor kopkleppen als nieuw 2.50, motorhand- voetpomp, staal celloid over trokken 1.75. ALT, Mare no. 112. 676 AANGEBODEN 500 meter stellingruimte op tuin „Oosterwoud", Warmond. Te bevragen bij Firma P. v. DEURSEN, Sassenheim. 2066 ZANGVOGELS - HENNEN broed 1939. Red Islands, N.- Holl. Blauwe Hennen br. 1938 aan den leg. Barnevelders Red Island, Witteleg'horns, jonge konijntjes 25 cent, halfwas konijnen 75 cent, zingende kanariemannen, prima zan- gei's, kropduiven, jonge post duiven met eigendomsbewijs,, sierduiven, duigende koeke- roeman. L. ERADES, Janvos sensteeg 53. 692 FORNUIZEN tusschenmeters, gebruikte, gegoten en emaille fornuizen, in diverse maten, gas- en electrische meters. Laat nu uw haarden schoonmaken en nieuwe vuursteen in uw ka chel zetten. Lage prijzen. J. MULDER, Smid, Lange- gracht 149. 666 AUTORIJLES Rijbewijs wordt duurder, examen zwaarder. Leert nu nog autorijden onder leiding van ervaren instructeur. Per cursus 12.50. Per uur 1.25. Geheele africhting voor exa men. Chauffeursschool en Autoverhuur „GRENSHOEK" Hooge Rijndijk 205, Tel. 4134, Leiden. 652 TE KOOP in prima staat als nieuw, Chevrolet-Coach 1938. Gara ge E. POSTMA, Sassenheim. Tel. 7623. 2056 IJSKASTJE Te koop nog in zeer goeden staat. Prijs 10 bij v. KESTE- REN, Kruideniersbedrijf, At- jehstraat 91. 664 FORNUIZEN - MARKIEZEN Veevoederfornuis 200 liter, rijwiel, bascules, gewichten, mangels, melk-, oliematen, bureaux, kasten, ledikanten, Aupings, waschcommode, keukenbuffet, kleed, Over gordijnen, enz.; Voordeeligst adres A. J. HARTWIJK, Goe derenbeurs, Burchttseeg 4, Nieuwe Beestenmarkt 7-9, (veemarkt) telefoon 4013. Ook inruilen. 665 WELKE R. K. FAMILIE met kinderen, wil jongetje van 8 jaar in Augustus eenige weken als betalend logeetje mede naar zee nemen. Brie ven onder no. 656 bureau van dit blad. NEEN NOOIT! Neen nooit! koop ik meer bij een ander, nu ik het adres van het Kleeding Magazijn DE CONCURENT weet, daar alléén word ik vakkundig en billijk bediend bij het koopen van costuum, dames- of hee- renjas, jongenspak, streep- pantalon of werkgoed. Al leen Hoogl. Kerksteeg 1012. 690 KOFFERGRAMOFOON 4.50 dubbelveerige pathéfoon 3.50, gramofoon f 2.50, al lerlei mooie platen, 10 cent, Philips Radiotoestel 8.50, Luidsprekers 1.25, lampen, onderdeelen, motoren, veeren, reparaties, spotgoedkoop 2 en 3-rijen Harmonica. Ook spot prijs. Janvossensteeg 41, Lei den. 667 VOGELZADEN Zangzaad, parkietenzaad, vio- lièrezaad, tropisch zaad 14 cent, Rubszaal 15 cent, Sene- gaal 12 cent, Milletzaad 10 cent, Hennepzaad 9 cent, Uni verseel 22 cent. Verder alle soorten vogelzaden per 5 en 10 pond. Belangrijk lager. DE NATUURVRIEND, Levendaal 37 t. o. St. Jorissteeg. 668 NAAIMACHINES Hagelnieuwe Salonkasten Mi nerva 97.50, geen opgemof- felde machines, geen triplex- kasten. Rechtstreeks van af fabriek. U koopt van vakman, 3 jaar garantie. Geen uitdra gerij. Uw voordeel bij vak kundige te koopen. v.h. WESTDORP Co., Morsch- straat 41. 657 aangeboden TE HUUR twee gestoffeerde kamers. Te koop; wit linnen rokje, grijs mantelpakje, pantalonrok, suède jasje, rose avondjurk, groen zijden jurk, alles voor den prijs van 15.(maat 40) Oude Rijn 6. 683 WIBICO SIGAREN Rookt iets goeds voor weinig geld, zuiver handwerk, prima tabakken en toch slechts 3 ct. U proeft direct de betere kwaliteit, sigarenhandel. En- gros en Detail. Noordeinde no. 21. 673 TE HUUR een flink woonhuis met moes tuin. Te bevragen bij P. SJERPS, te Langeraar. 2057. AUTOVERHUUR Luxe auto's verhuren wij per dag of langer termijn tegen zeer laag tarief. Vraagt u eens prijs aan Autoverhuur. „Grenshoek". Hooge Rijndijk 205, Tel. 4134 Leiden. 652 gevraagd SPORTTERREIN Bestaand sportterrein of iand, dat daarvoor geschikt ge maakt kan worden, voor het winterseizoen te huur ge vraagd. Brieven met condi ties en volledige inlichtingen onder no. 655 bureau van dit blad. HARTELIJK DANK r verkregen gunsten. KENNISMAKING R. K. Wedn. met vast ink., kinderen hebb., zoekt kenn.- mak. met eenv. vriend, j.d. of wed. 3845 jaar, kind geen •bezw. Br. en foto op eerw. ret. Brieven onder no. 591 bureau van dit blad. VERLOREN Zondag 18 Juni een arm bandhorloge, gaande van Cronensteijn over Zoeter woude, Stompwijk (ook Meerlaan), Kniplaan einde Vliet. Tegen belooning terug te bezorgen, Voorburgsche weg 22, Leidschendam. 618 VERLOREN Groene damesmantel, Zondag middag 18 Juni tusschen Noord wijk en Zoeterwoude H. R. Tegen belooning terug te bezorgen C. TH. v. d. BERG, van Limburg Stirum- straat 11, Noordwijk Binnen. ACAD. ZIEKENHUIS Bezoekers stallen hun rijwiel voor 5 cent in de „CITO", Stationsweg 39, Leiden. Vlug bediend, alles verzekerd. En beschut tegen alle weersge steldheid. Ondern. L. v. d. MEEL. 2799 OPENBAAR SLACHTHUIS 20 cent per pond. Zaterdag voormiddag 11.30 uur, ver koop van een buitengewoon groote partij gesteriliseerd Rundvleesoh, Rundvet, Reu zel en Bouillon. 650 FRANKE. LEIDEN—AMSTERDAM Aanvang dagelijksche pas- sagiersdienst met salonboot „Succes" van af Zondag 25 Juni afvaart op Zondag: gr. Havenbrug half 10, op werk dagen, Beestenmarkt 9 uur, v. m. Retours 0.80 en 0.60, Kinderen halve prijs. Reederij GEBRS. HARLAND, Tel. 664. RIJNSBURG Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door A. MULDER

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 8