Conflict te Tientsin spitst
zich toe
Goebbels zweept
Dantzigers op
de
CEBUTO
Engeland gaat represailles overwegen
,De verbondenheid van het bloed
moet spreken"
BUITENLAND
Vermoedelijke
eisclien van Hitier
Nieuwe uitgaven
MAANDAG 19 JUNI 1939
DE LE1DSCHE COURANT
l./EEDE BLAD - PAG. 6
Hel Incident Is niet meer
locaal te regelen
ECONOMISCHE TEGENMAATREGELEN.
De leden'van het Britsche kabinet wacht
ten Zaterdag nadere bijzonderheden af om
trent den toestand te Tientsin. Hoewel de
regeering van Japan haar goedkeuring
heeft gehecht aan het optreden van de Ja-
pansche militaire autoriteiten te Tientsin,
achtte men het nog mogelijk, dat men van
de Japansche regeering nog enkele mede-
deelingen zou ontvangen, welke den toe
stand zouden ophelderen en de mogelijk
heid bieden te onderhandelen over een re
geling van het Ihcident.
Indien dit evenwel niet het geval zou
zijn, dan moet de Britsche regeering re
presaille-maatregelen overwegen. In dit
verband wordt reeds gezegd, dat de ambte
naren van het ministerie van handel, het
ministerie van financiën en van het mi
nisterie van buitenlandsche zaken de ver
schillende maatregelen, welke genomen
zouden kunnen worden, overwogen heb
ben en 'n rapport dienaangaande hébben
opgesteld. Indien gedurende het weekeinde
geen verbetering in den toestand zou zijn
ingetreden, zal dit rapport eerst door de
ministerieele commissie van buitenland
sche zaken en vervolgens door het geheele
kabinet worden behandeld. Naar verluidt
zouden deze maatregelen zijn:
lo. Het schrappen van Japan van de lijst
van meestbegunstigde landen.
2o. Het opzeggen van het Britsch-Japan-
sche verdrag van 1911, waardoor Japan zijn
grootc markt op de Britsche kroonkolonies
zou verliezen.
3o. Het verhoogen van de rechten op Ja
pansche goederen.
IIET IS GEEN LOCAAL INCIDENT MEER
Verklaart de Japansche commandant
te Tientsin.
De commandant van het Japansche garni
zoen te Tientsin heeft een aantal Chinee-
sche en Japansche journalisten medege
deeld, dat een regeling van de aangelegen
heid der concessie moeili.ik zal zijn, tenzij
Engeland zijn steun aan Tsjang Kai Sjek
opgeeft. De toestand heeft zich ontwikkeld
tot een volledig protest tegen de Britsche
politiek van steunverleening aan Tsjang
Kai Sjek, zoodat niet meer kan worden
gesproken van een zuiver plaatselijk inci
dent.
Het incident kan niet meer geregeld
worden met uitlevering der Chinee-
sche misdadigers, reorganisatie van den
gemeenteraad der concessie en verwij
dering der anli-Japansche schoolboe
ken. De hoofdzaak blijft een onvoor
waardelijke herziening der Britsche
politiek.
Een economische blokkade tegen Japan
zou onmogelijk zijn zonder de medewer
king der Vereenigde Staten, die uiterst
twijfelachtig is. Bovendien is Japan gereed
om een blokkade het hoofd te bieden, aldus
de commandant.
JAPAN IS NIET BANG VOOR BOYCOT.
Japansche financieele en economische des
kundigen zijn van oordeel, dat indien En
geland zijn dreigement van een economi
sche boycot van Japan zou uitvoeren, dit
grooter nadeel zou hebben voor Engeland
zelf dan voor Japan. Dit oordeel wordt ge
grondvest op den economischen toestand
van Engeland en op de verhouding tussdhen
Engeland en de Dominions. Bovendien is
Engeland op het oogenbli'k niet in staat een
sterke vloot naar Singapore te zenden, aan
gezien het te zeer wordt vastgehouden door
den politieken toestand in Europa.
Do deskundigen merken verder op, dat
Engeland geen oorlog kan voeren in het
Verre Oosten, behalve wanneer de Ver
eenigde Staten de verzekering zouden
geven, dat zij actief zullen meewerken.
Aangezien evenwel Tientsin geen Britsoh
grondgebied is, zooals Hongkong, doch En
geland hier slechts economische rechten
heeft, verwacht men niet, dat Engeland hier
een oorlog zal ontketenen.
DE TOESTAND IN DE CONCESSIE.
Volgens den diplomatieken redacteur van
Press Association heeft zich geen enkele
ontspanning voorgedaan tijdens het week
einde in de aangelegenheid van Tientsin.
„Gisteravond bestond te Londen dan ook
Weinig hoop", zoo schrijft hij, .,dat een
compromis tot stand zal komen, tenzij een
snelle wijziging in den toestand intreedt
zal het ministerieele comité voor buiten
landsche zaken Maandag de kwestie van
represailles bcstudeeren". De redacteur
voegt hieraan toe: „Evenals in alle critieke
situaties bestaat het gevaar, dat een inci
dent van secundaire beteekenis een gevaar
lijk conflict doet ontstaan. De ministers
zullen dan ook in hun bijeenkomst den toe
stand in zijn geheel bestudeeren en, zoo
noodig, voorzorgsmaatregelen nemen".
GEHEELE LEVENSMIDDELENTOEVOER
THANS AFGESNEDEN.
Het optreden der Japanneezen te Tientsin
is gisteren nog een stap verder gegaan, aan
gezien patrouillevaartuigen op de rivier de
Hai alle schepen met levensmiddelen terug
gezonden hebben. De toevoer van vleesch,
visch en groenten is thans volkomen af
gesneden en de bewoners van het bele
gerde gebied hebben hun voorraden ver
duurzaamde levensmiddelen moeten aan
spreken. Rijst en meel zijn nog in ruime
hoeveelheid aanwezig. In elk geval zijn de
Britten in de concessie vastbesloten, on
danks de blokkade stand te houden.
Bij alle posten, waar voorbijgangers ge
fouilleerd worden, zijn thans luidsprekers
opgesteld, welke aanvallen op Engeland
rondbazuinen. Overal in het onder Japan
sche controle staande gebied zijn wederom
anti-'Britsche strooibiljetten rondgedeeld,
terwijl de campagne in de plaatselijke Ja
pansche bladen tegen de Britsche politiek
in China nog feller is geworden.
Een Engelschman door Japanneezen
gearresteerd.
Een Britsen employé van den spoorweg
PekingMoekden is in een gevceht met
een Chineesch politieagent in Japanschen
dienst 'bij de barricade aan de grens van
de Britsche nederzetting gewond en door
de Japanneezen gearresteerd. De Britsche
consul-generaal heeft vergeefs gepoogd
zijn vrijlating te verkrijgen.
Duitschland steunt de aan
spraken van Dantzig.
„DE FüIIRER MOET NAAR DANTZIG
KOMEN".
In den stadsschouwburg van de vrije
stad Dantzig heeft dr. Goebbels Zaterdag
een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide
dat de Dantzigers dezelfde taal spreken als
de Duitschers en stamden uit hetzelfde ras,
zij zijn door hetzelfde lot gebonden en der
halve moeten zij terugkeeren tot het rijk.
Hun verlangen hiernaar is groot en slechts
een wereld, waarin nijd, afgunst en wan
begrip heerschen, kan willen pogen zich te
verzetten tegen dezen drang.
Hierdoor is evenwel de stad een inter
nationaal probleem geworden. Zij heeft het
ongeluk aan de monding van de Weichsel
te liggen en volgens de mooie theorie van
Warschau behooren steden, welke liggen
aan riviermondingen steeds tot de landen,
waardoor de rivieren stroomen. Volgens
deze theorie behoort ook Rotterdam tot
Duitschland, want het ligt aan de monding
van den Rijn en de Rijn is een Duitsche ri
vier.
Goebbels herinnerde vervolgens aan de
woorden van den Britschen minister van
buitenlandsche zaken, dat Londen ver
langde, dat het vraagstuk Dantzig wordt
geregeld in vriendschappelijke onderhan
delingen en stelde hiertegenover, dat En
geland Polen een blanco volmacht heeft
gegeven en poogt Duitschland en Italië te
omsingelen.
Men vergist zich evenwel, wanneer men
meent een onmachtig, burgerlijk en zwak
Duitschland voor zich te hebben, het na-
tionaal-socialistischc rijk is niet zwak en
onmachtig, doch beschikt op het oogenblik
over de sterkste weermacht ter wereld.
Het wordt ook niet door laffe bourgeois
geregeerd, doch door Adolf Hitler en der
halve acht men het gepraat te Warschau
en Londen voor spelen met woorden, dat
het gebrek aan macht en vastberadenheid
moet verbergen.
Vervolgens vroeg Goebebls: „Wat
deert u dit? Gij Dantzigers wilt terug
in het rijk, dit blijkt uit de spontane
begeestering, waarmede gij mij als af
gezant van den Fuehrer hebt begroet.
Thans moet de verbondenheid van het
bloed spreken van het volk van Dant
zig met het groot Duitsche rijk en ook
de vastberadenheid er moge van
kome wat wil de onverbreekbare
trouw aan het gemeenschappelijke va
derland te bewaren.
„Weest overtuigd, dat ieder in Duitsch
land uw wenschen kent cn deelt en met
gelijke trouw naast u staat, waarmede gij,
aan het rijk hangt. Wat wij in Duitschland
willen, is eveneens duidelijk. De Fuehrer
heeft in het in zijn jongste rede in den
rijksdag gezegd op een wijze, v/elke niet
voor misvatting vatbaar is, toen hij ver
klaarde: „Dantzig is een Duitsche stad en
zij wil terug tot Duitschland". Dit moet de
wereld begrepen hebben en de wereld moét
ook uit het verleden hebben geleerd, dat
de Fuehrer geen holle woorden gebruikt.
Zij vergist zich op gevaarlijke wijze, wan
neer zij meent dat h;j terugschrikt voor
dreigementen of voor pressie kapituleert.
Daarom kunnen de Dantzigers rustig in de
toekomst, moedig, dapper en oprecht blijft,
sche rijk staat aan hun zfjde.
„Ik ben gekomen om u te sterken in uw
vastberadenheid, en nu hebt gij mij ge
sterkt. Ik verlang van u, dat gij ook in de
toekomst, moedig, dapper en oprecht bijlft,
Duitschland is overal, waar Duitschers
staan en dus ook bij u".
Deze rede van Goebbels werd telkens
door luid gejuich onderbroken. Steeds weer
riepen de toehoorders „de Fuehrer moet
naar Dantzig komen", „wij willen terug
in het rijk" en „een volk, een rijk, een
Fuehrer".
WEINIG REACTIE IN POLEN.
De betoogingen van Zaterdag en Zondag
in Dantzig bij gelegenheid van de sluiting
der cultureele week in tegenwoordigheid
van Goebbels hebben slechts een zwakke
echo gewekt in Polen. De redevoering van
Goebbels is in een korte samenvatting ge
publiceerd in de Poolsche dagbladen, waar
bij men de passage heeft overgenomen over
de inlijving van Dantzig bij Duitschland.
De schaarsche commentaren, die tot uit
drukking komen in de opschriften der dag
bladen, noemen de verklaringen van Goed-
bels een propagandarede, een theatrale re
de, een brutale rede.
„Eigenlfjk, aldus verklaren Poolsche
kringen, brengt de redevoering van Goeb
bels geen enkel nieuw element. Zij her
haalt slechts de verklaring van Hitler van
28 April, waarin hij Dantzig opeischte en
waarop Beek duidelijk de houding van Po
len heeft gedefinieerd".
POLEN DREIGT DANTZIG MET
REPRESSAILLES.
De persdienst van den Senaat van Dant
zig deelt mede, dat de diplomatieke verte
genwoordiger van Polen te Dantzig door
een van zijn legatie-secretarissen heeft la
ten meedeelen, dat iedere maatregelvan de
autoriteiten van Dantzig, welke Poolsche
onderdanen of Poolsche eigendom betreft,
dubbel en drievoudig zal worden vergol
den door Poolsche maatregelen tegen Dant
zig.
De regeering van Dantzig heeft thans de
diplomatieke vertegenwoordiging van Po
len te Dantzig een nota gezonden, waarin
wordt gezegd, dat ook Dantzig vast beslo
ten is in de toekomst een dergelijke hou
ding aan te nemen.
DUITSCHLAND
GESTEUND DOOR STEVIGE
MILITAIRE PLANNEN.
Volgens een Engelsch blad.
De diplomatieke redacteur van de „Sun
day Dispatch" maakt melding van te Lon
den ontvangen berichten uit goede bron,
volgens welke Hitier voornemens zou zijn,
voor het einde van dit jaar zes eischen te
stellen, welke op de volgende punten be
trekking hebben.
1. Inlijving van Dantzig bij Duitsch
land.
2. Engeland moet afzien van elk poli
tiek of economisch belang in midden-
Europa en op den Balkan, welk gebied
„Lcbensraum" van Duitschland wordt.
3. Terugkeer van Gibraltar naar Spanje.
4. Wijziging van het statuut van
Djiboeti ten gunste van Italië.
5. Wijziging in het beheer over het
Suez-kanaal.
6. Bestudeering van de Duitsche ko
loniale eischcn.
Om aan deze eischen kracht bij te zet
ten, aldus het blad, zou Duitschland de
volgende plannen hebben:
1. Tenuitvoerlegging aan het einde
der maand Juli van een „permanente"
semi-mobilisatie.
2. Versterking van de Siegfriedlinie
in het Westen.
3. Concentratie van Duitsche troepen
in Oost-Moravië en Slowakije en ver
betering van de Duitsche versterkings-
werken in Slowakije.
4. VoVtoiing van de verdedigings
linie langs fDuitcch-Poolschc grens.
D is het Diner
dat U wacht In een 1e klas Hotel,
waar Cebuto een kamer voot U ge
reserveerd heeft Reis per Cebuto
Touringcar en U wordt overal met
open armen ontvangen en op Uw
wenken bediend, zonder dat het
U fooien kost. Cebuto regelt alles.
Uit de Cebuto Massakeus:
4 dg Bad Neuenohr 1 M.50
4 dg Borglsch Land 2<-—
6 dg Haizgeboigto -
7 dg Zwarte Woud55.—
13 dg Framche Rlvléra 1"Z.—
Inlichtingen en Reisgids bij:
JAC. HEEMSKERK TOURINGCARS
Agentschap:
Sigarenmag. H. Heestermans, leiden,
Steenstr. 24 bij Beestenm. Tel. 1532.
^7-%r£EEEEES5z£
GEEN GODSDIENST MEER IN DE
RADIO.
De uitzending van godsdienstoefe
ningen door de Duitsche radio-zenders
op Zondag is niet meer toegestaan. Zij
zullen worden vervangen door pro
gramma's tot nationaal-socialistische
opvoeding. Met ingang van gisteren
zonden de Duitsche zenders op deuren,
waarop vroeger godsdienstoefeningen
of religieuse toespraken werden uitge
zonden, muziek uit, ofwel herdenken
zij de dooden van de nationaal-socia
listische partij.
Aan een luisteraarster, die aan het radio
station te Berlijn vroeg, waarom de uit
zending van godsdienstoefeningen werd
gestaakt, werd geantwoord, dat dit werd ge
daan om „technische redenen tot verlich
ting van het programma."
DE BEVOLKING VAN HET
DUITSCHE RIJK.
Volgens het voorloopig resultaat van de
volkstelling op 17 Mei telt het Duitsche
Rijk zonder het Memelgebied waar de
telling niet is gehouden 79.6 millioen
inwoners. Met het Memelgebied zal de be
volking 79.8 millioen zielen tellen. Rekent
men de bewoners van het protectoraat Bo-
hemen en Moravië mede, dan stijgt het cij
fer tot 86.6 millioen. Van de bewoners van
Duitschland zonder het protectoraat zijn
38.8 millioen van het mannelijk en 40.8 mil
lioen van het vrouwelijk geslacht. De be
volkingsdichtheid is gestegen van 131 per
vierkanten kilometer bij de vorige telling
lot 136.4. In Europa hebben slechts België,
Nederland, Engeland en Italië een dichtere
bevolking. Alleen Sovjet-Rusland heeft
meer inwoners dan Duitschland.
UIT HET PROTECTORAAT.
Bom ontploft in café te Praa^.
Gisternacht is in het hoofdzakelijk door
Joden bezochte café „Riva" in de oude stad
van Praag een bom ontploft, waarbij 39
personen werden gewond, van wie 7 zware
\erwondingen bekwamen. De meeste slacht
offers zijn Joden. Van twee der ernstig
gewonden moesten beide beenen geampu
teerd worden. Zy verkeeren in levensge
vaar. Het geheele interieur van het café
werd vernield. Vele gewonden renden naar
buiten en zakten op straat ineen. Men ge
looft. dat deze nieuwe aanslag deel uit
maakt van de reéks, die in de afgeloopen
weken is gepleegd, en schrijft hem we
derom toe aan de Tsjechische fascisten. De
Tsjechische politie heeft van nog geen en
kelen dader een spoor gevonden.
Duitsche straatborden vernield.
In het district Nichovo Hradista, dat ge
heel Tsjechisch is, hebben onbekenden
Duitsche straatbordjes, welke hier na 15
Maart zijn geplaatst, vernield. Derhalve is
het verkeer gedurende een week tusschen
's avonds 9 uur en 's morgens 4 uur ver
boden. De bevolking mag zich 's nachts
niet op straat bevinden, op straffe van ge
vangenis en boete.
Indien nogmaal Duitsche straatborden
zullen worden vernield, zullen nog.stren
gere maatregelen worden genomen.
RUSLAND
DE ONDERHANDELINGEN IN MOSKOU.
Moskou wil geen vage toezeggingen.
Het telegraafagentschap Ate meldt, dat
de Moskousche besprekingen van den En
gelachen speciale afgezant Strang voor
korten tijd zijn onderbroken. Strang zou
zich na langdurige beraadslagingen met de
ambassadeurs van Engeland en Frank
rijk in verbinding hebben gesteld met
Londen. Hij zou om nieuwe instructies heb
ben gevraagd met verwijzing naar de reser-
ves, die van Russische zijde gemaakt zijn. verhullen?"
Belangrijke meeningsverschillen over de
kwestie der verplichtingen in het Verre
Oosten, zouden Strang daartoe aanleiding
gegeven hebben. Moskou wil heel strak de
vastlegging van de Britsche verplichtingen
in geval van verwikkelingen in het verre
Oosten, hetgeen voor Groot-Brittannië het
verlies van den laatsten rest van zijn pres
tige in het Verre Oosten zou beteekenen
en wat het bovendien juist thans met het
oog op de gebeurtenissen in Tientsin in
een zeer onaangenamen toestand tegen
over Japan zou brengen. In politieke krin
gen in Moskou duikt in dit verband de ver
wijzing op naar de ervaringen van Tsjecho-
Slowakije, dat eveneens in het bezit was
van onbepaalde Engelsche toezeggingen, die
echter nooit ook maar in het minst tot
practische uitwerking zijn gekomen.
MEXICO
GELD VAN DE SPAANSCHE
REPUBLIKEINSCHE REGEERING.
In Mexico ondergebracht.
Men verneemt thans, dat het jacht „Vies"
dat 30 Maart te Tampico is aangekomen
met een Baskische bemanning en passa
giers en een geheimzinnige lading veertien
millioen pond sterling naar Mexico heeft
gebracht, afkomstig van de reserves van de
Spaansche republikeinsche regeering.
Het geld is gestort bij de Mexicaansche
Bank en is bestemd voor het stichting van
indusrtieele ondernemingen, waar de
Spaansche vluchtelingen te werk zullen
worden gesteld.
PALESTINA
BEKENDE SYNAGOGE DOOR BRAND
VERWQEST.
Een brand, die waarschijnlijk aan kwaad
willigheid te wijten is, heeft gisternacht de
synagoge te Tiberias, een bekend bede
vaartsoord, in de asch gelegd. De schade
wordt op duizenden ponden sterling ge
raamd.
In dezelfde streek heeft nog een moed
willig aangestoken brand gewoed, waar
door een groote hoeveelheid asfalt verloren
is gegaan.
CHINA
CHINEEZEN BLAZEN JAPANSCHEN
MILITAIREN TREIN OP.
Het Chineesche persbureau meldt, dat de
Chineezen in het Noorden van Hohan een
Japanschen militairen trein in de lucht
hebben laten springen.
Verscheidene honderden Japanneezen
zouden hierbij omgekomen zijn.
De Maatschappij der Ned.
Letterkunde te Leiden.
Wfj ontvingen een handig klein boekje,
waarin de geschiedenis en werkzaamheid
van de Maatschappij der Nederlandschc
Letterkunde. De samensteller ervan is
prof. dr. Jan de Vries.
Omtrent het ontstaan lezen we, dat op
Vrijdag 18 Juli 1766 in de Schuttersdoelen
te Leiden een vergadering werd gehouden,
bijeengeroepen door het genootschap „Mi
nima crescunt", dat negen jaar tevoren
door een paar Leidsche studenten opge
richt was. Ofschoon deze vergadering
slechts elf leden telde, werd het besluit
genomen een maatschappij op te richten,
die zich ten doel zou stellen: den opbouw
en de uitbreiding der Nederlandsche Taal
kunde, Dichtkunst, Welsprekendheid, Oud
heid- en Historiekunde. Met dit besluit
was de Maatschappij der Nederlandsche
Letterkunde in het leven geroepen; zij
was bestemd om vele staatswisselingen te
overleven, menige periode van verflau
wing en inzinking te doorstaan en ondanks
dit alles uit te groeien tot een der belang
rijkste lichamen op het gebied der Neder
landsche beschaving. Op 20 Mei 1775 werd
zij bij Octrooi van de Staten van Holland
en West-Friesland erkend en het is nog
steeds aan ditzelfde Octrooi, dat de Maat
schappij heden ten dage haar rechtsper
soonlijkheid ontleend.
Het voornemen om eiken eersten bijeen
te komen, om een voordracht aan te hoo-
ren, heeft zich bijna onafgebroken tot op
onze dagen bestendigd.
Na de korte beschrijving van de ge
schiedenis der maatschappij vat de schrij
ver samen: „De Maatschappij der Ned. Let
terkunde is in den loop van bijna twee
eeuwen gegroeid tot een machtig en be
langrijk orgaan in het kuituurleven van
Nederland". En hij vervolgt: „Toen dc
Maatschappij haar Eeuwfeest vierde, heeft
men getracht een fonds te stichten, maar
ondanks het feit, dat dat Koninklijke Fa
milie, die sedert Stadhouder Willem V de
Maatschappij met het beschermheerschap
vereerde, op vorstelijke wijze voorging,
werd het aldus bijeengebracht kapitaal
niet meer dan 6000! Sindsdien is reeds
weder meer dan een halve eeuw verloo-
pen; in menig opzicht zijn de omstandig
heden veranderd; de waardeering voor
onze nationale geestelijke goederen is in
breede kringen groote geworden. Zou in
den tegen woord igen tijd. nu het belang
van de handhaving onzer kuituur als zoo
veel dringender noodzaak door velen ge
voeld wordt, niet op grootere toewijding
gehoapt mogen worden en zou het zoo
gansch ondenkbaar zou zijn, dat vermo
gende Nederlanders een som van 100.000
ter beschikking stelden van een Lichaam,
dat terug mag zien op een eervollen staat
van dienst en dat zich bewust is in do
toekomst een gewichtige taak te moeten
