DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Jol omgeslagen op
den Nieuwen
Waterweg
Auto tegen een
boom gereden
BINNENLAND
MAANDAG 19 JUNI 1939
30ste Jaargang No. 9365
Ccid^clveSoii/ïcmt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Aboom-tarieven de paf. 2
Giro 103003. Postbus 11.
DU nummer bestaal alt
vier bladen.
•,*De geladen politieke sleer
en pessimisme
De politieke sfeer is geladen.
En nu bedoelen wij niet allereerst
de binnenlandsche politieke sfeer.
Deze is echter óók geladen, al zijn de
hangende en dreigende onweerswolken
zwarte kinderkopjes in vergelijking met
de gigantische donderkoppen, welke héél
de wereld met een donkere stemming om
floersen.
De binnenlandsche politiek is óók ge
laden. Wij hebben we durven 't hier
in verband met het geweldige wereldge
beuren haast niet neerschrijven wij
hebben: „Oss"! Oss kan tot een kabinets
crisis leiden! Maar dat zal toch wel niet ge-
beuren, hopen we van ganscher harte. Niet
alleen en niet allereerst voor minister Go-
seling, voor de katholieke ministers, voor
het kabinet, maar allereerst voor de repu
tatie van ons vaderland, voor de parle
mentaire democratie, waarop door een ka
binetscrisis naar aanleiding van.... „Oss"
een blaam zou zijn geworpen, welke er
niet spoedig zou zijn afgewasschen.
Een kabinetscrisis bedreigt echter de
binnenlandsche politieke sfeer uit een an
deren hoek en deze dreiging is ernstiger,
is reëeler, is zakelijker. Het kabinet is
nog niet tot eenstemmigheid ge
komen inzake de oplossing van de finan-
cieele moeilijkheden bij de^begrooting voor
1940. Er moet aldus minister Colijn deze
week in de Tweede Kamer niet minder
der 80 millioen worden bezuinigd! En die
eenstemmigheid moet er gauw komen;
anders krijgen we een kabinetscrisis, wel
ke zelfs nog afgezien van de voortref
felijke kwaliteiten en praestaties welke wij
in het huidige kabinet kunnen waardee-
ren in dezen tjjd noodlottig zou
zijn
Ja, de geladen sfeer in de binnenland
sche politiek stemt onrustig en benau
wend.
Maar wij zouden ons toch in die sfeer zoo
licht als een blij vliegend vogeltje voelen,
a 1 s de wolken, die boven de interna
tionale politiek hangen, niet zoo angst
wekkend vol geladen waren met oorlogs
dreiging.
Gisterochtend werd de wereld weer op
nieuw in volle angst-spanning gezet door
een bericht van de Un. Press, dat Duitsch-
land en Italië sterk in de verleiding ko
men, om voordeel te trekken uit het En-
gelschJapansche conflict door een Euro-
peesche crisis te verhaasten.
Dit bericht moeten wij natuurlijk met
een verstandige reserve aanvaarden.
A1 s 't waar is, wat van de plannen van
Duitschland en Italië wordt gezegd, dan
kan er n o g wel een en ander gebeuren,
waardoor die plannen niet tot werkelijk
heid worden gebracht. Veel is mogelijk,
wat een wereld-oorlog kan afwenden
En er wordt nog gebeden! Deze overweging
moet een pessimistische stemming
een stemming, waarbij wij alléén het
s 1 e ch ts te als mogelijk beschouwen
reeds in de toekomst als zeker zien! van
ons afschudden!
In dezen inderdaad angstwekkenden tijd
moet ieder, in zichzelf allereerst, een pes
simistische stemming bestrijden....
Hij kan dat beproeven door gezonde ont
spanning en geoorloofd vermaak. Maar
niet ieder heeft daarvoor volop gelegen
heid! En als dat de e e n i g e wapenen zijn,
om een pessimistische stemming te be
strijden, dan zullen deze gauw als blik stuk
slaan tegen de hardheid van zorge:. en be
kommernissen.
Het sterke wapen om een pessimisti
sche stemming te bestrijden is: een vast en
levendig en blij vertrouwen in God, een
beleefde Godsdienst!
Gisteren werd bij den aanvang der H. Mis
(Graduale), door de Kerk gebeden of ge
zongen:
Werp uw kommer op den Heer en
Hü zal u voeden. Toen ik riep tot den
Heer, verhoorde Hij mijn stem tegen
degenen, die mij vijandig naderen.
(Psalm 54).
En even later onder de H. Mis (Offerto
rium) klonk het weer in blij vertrouwen,
vol van zonnelicht:
Dat zij betrouwen op U, zij allen, die
Uw naam kennen, o Heer, want Gij
Twee inzittenend ver
dronken
Gistermiddag omstreeks drie uur is
op den Nieuwen Waterweg nabij rood
11, even beneden de haven van Maas
sluis, een jol, welke een zeil voer, om
geslagen en vrijwel onmiddellijk ge
zonken.
Ooggetuigen zagen, dat een man, die
een kind in de armen droeg, uit het
scheepje sprong, die naar zij vreesden,
eveneens onmiddellijk in de diepte ver
dwenen is. De sleepboot „Argonaut"
van Dirk Zwagers scheepsagentuur te
Maassluis, voer onmiddellijk uit, doch
kon op de plaats des onheils aange
komen, niets van de menschen of van
het scheepje meer bespeuren.
De politie van Maassluis waarschuwde
terstond de omliggende gemeenten langs
den Waterweg. Gisteravond kon worden
vastgesteld, dat de 46-jarige schipper Sik-
kes, liggende in de Heischehaven te Pernis,
gistermorgen omstreeks tien uur met den
11-jarigen A. de Laat, wiens ouders met
hun schuit naast die van Sikkes lagen, een
eindje met een bootje waren gaan varen
en tot nog toe niet waren teruggekeerd. Of
schoon S. als een geoefend zeiler en een
goed zwemmer bekend staat, moet, gezien
de beschrijving van het ongeluk door de
ooggetuigen, aangenomen worden, dat zij
het zijn, die met het vaartuigje in de diepte
zijn verdwenen en jammerlijk omgekomen.
De oorzaak van het ongeluk valt moeilijk
na te gaan. Volgens de ooggetuigen, die
zich op den Achterdijk nabij Maassluis be
vonden, stond het zeil vast en werd het
vaartuig door een rukwind omgegooid.
Wanneer het scheepje gevonden mocht
worden, *zal waarschijnlijk geconstateerd
kunnen worden of het zeil, dat de oorzaak
van de ramp moet zijn, inderdaad vast
stond.
DE WERELD ld
VOGELVLUCHT
Een doode, een ernstig ge
wonde, twee licht gewonden
Vermoedelijk tengevolge van het sprin
gen van een der banden is vanochtend om
streeks vier uur op den Straatweg Sneek
Leeuwarden bij Deersum een personen
auto tegen een boom gereden.
In dezen wagen zaten vier personen: de
heer K. Waterlander en zijn twee zoons,
aannemers van waterbouwkundige wer
ken te Oudehaske en de heer Jager uit St.
Johannesga. Men was op weg naar Broek
op Langendijk, waar zij een werk uitvoe
ren.
De bestuurder, de h%er Waterlander,
was onmiddellijk dood. Zijn zoon, A.
Waterlander, werd zeer ernstig ge
wond, terwijl ook de andere zoon en de
heer Jager vrij ernstig gewond wer
den.
Nadat ter plaatse eerste geneeskundige
hulp verleend was, werd de heer A. Wa
terlander naar het St Antonius-ziekenhuis
te Sneek vervoerd, waarheen ook het stof
felijk overschot overgebracht werd.
derde heer Waterlander werd naar het
ziekenhuis te Leeuwarden en de heer Ja
ger naar dat te Heerenveen vervoerd.
De burgemeester en de politie der ge
meente Rauwerderhem en de maréchaus-
sée uit Sneek waren spoedig ter plaatse
om een onderzoek in te stellen. De auto is
ernstig beschadigd.
IN SPANJE WERDEN 17.000 PRIESTERS
VERMOORD
Volgens de laatste berichten wordt het
aantal priesters, die tijdens de burger
oorlog in Spanje vermoord werden, door
de kerkelijke autoriteiten geschat op 17.000
verlaat niet, die U zoeken. Lofzingt
den Heer, die woont op Sion, want Hij
vergat niet het gebed der armen.»
Dat zonnelicht kan breken door de dikke
wolken van een pessimistische stemming.
In dèt zonnelicht zien wij de dingen van
het heden en van de toekomst zoo heel,
héél anders!
DANTZ1G: De politieke onrust in de
wereld concentreert zich thans op twee
punten, te Dantzig in het Westen en te
Tientsin in het Oosten.
In Dantzig heeft Zaterdagavond de
Duitsche rijksminister voor propaganda,
Goebbels, een rede gehouden, welke in
de gegeven omstandigheden als buiten
gewoon ophitsend moet worden aangemerkt
Wat hij zeide, was niets bijzonders of on
gewoons, want het is bekend, dat Duitsch
land een terugkeer van Dantzig naar het
moederland graag zien zou. Maar nu Polen
zich zóó krachtig daartegen heeft ver
klaard en Engeland-- zich achter Polen
heeft geplaatst, is het met vuur spelen,
wanneer men de Dantzigers aanspoort tot
terugkeer. Dat wijst erop, dat Berlijn in
■t geheel niet streeft naar een vreedzame
regeling van het zoo netelig probleem
met de Polen.
Het Fransche blad de „Jour" schrijft:
,De toon van Goebbels toont aan, dat
Duitschland zijn druk gevaarlijk ver
zwaart om Polen en zijn bondgenooten te
dwingen het ultimatum van Hitier, uitge
vaardigd na de bezetting van Bohemen en
Moravië, te aanvaarden".
De „Oeuvre" meent zelfs, dat: „De rede
voeringen van Goebbels de deur voor on
derhandelingen aan Duitsche zijde sluit,
omdat Goebbels alle Duitsche stellingen
over Dantzig welke de Duitsche pers
sedert weken dagelijks propageert als
verantwoordelijk minister tot de zijne ge
maakt heeft. Dat zal besprekingen tusschen
Polen en Duitschers bijna onmogelijk
maken".
TIENTSIN. Het zelfde spel, dat de
Duitschers in Dantzig spelen, imiteeren de
Japanners in het Oosten. Het week-einde
heeft te Tientsin geen ontspanning ge
bracht, integendeel de situatie rondom de
Britsche concessie aldaar is nog verscherpt,
doordat de Japannett thans alle aanvoer
van levensmiddeleAt-verhinderen. Londen
dreigt nu met het nemen van economiscne
represailles, doch de Japanners zeggen,
dat zij daarliet bang voor zijn. Dc toe
komst zal uitwijzen, of zij op deze wijze
zullen kunnen w, ten gedwongen. Dat het
nu tot een openlijk conflict komt, is nau
welijks aan twijfel onderhevig, want de
militaire aanvoerder te Tientsin, aan wien
dc afwikkeling van de zaak is overgelaten,
heeft verklaard, dat het nu niet langer
gaat om enkele Chineezen, maar om een
herziening van de geheele houding van
Engeland in China. Het wordt er dus niet
gemakkelijker op, om met de Japanners tot
een accoord te komen. Van groot belang is
de houding van Amerika. De regeering
blijft nog gereserveerd, doch men verbergt
de omgeving van het Amerikaansche
departement van buitenlandsche zaken niet,
dat alle sympathieën der regeering en der
openbare meening aan den kant van Enge
land en Frankrijk staan en dat men groot
belang aan den toestand hecht, welke voor
de Vereenigde Staten van even groote be-
teekenis is als voor de andere Westelijke
mogendheden.
De Amerikaansche pers neemt een zeer
categorische houding aan. Zoo beveelt bij
voorbeeld de „Daily News" een blokkade
aan van Japan door de vloten van de Ver
eenigde Staten en Engeland.
HET POOLSCH-DUITSCHE CONFLICT
EN HET VATICAAN
PARIJS, 19 Juni (A.N.P.) De „Figaro*
verneemt uit Warschau, dat Cortesi, di
Pauselijke nuntius te Warschau, gister
avond naar Rome is vertrokken.
Vóór zijn vertrek heeft hij verscheidene
besprekingen met mister Beck gevoerd.
In Poolsche officieele kringen werd gis
teravond toegegeven, dat Cortesi den Paus
een uiteenzetting zal geven van het Pool
sche standpunt ten aanzien van Dantzig en
de mogelijkheden van een minnelijKe
schikking met Berlijn.
Het blad voegt hieraan toe, dat Roomsch
Katholieke kringen zeer welwillend staan
tegenover een bemoeiing van het Vaticaan
in deze aangelegenheid.
AANSLAGEN TE HAIFA
VOORNAAMSTE NIEUWS
HAIFA, 19 Juni (A.N.P.) Vanochtend
in de vroegte is op de Arabische groenten-
markt een zware tijdbom ontploft. Vijftien
arabieren zijn om het leven gekomen en
19 zijn gewond.
Ook in de Joodsche buitenwijk Hadarba-
camel is een bo montploft. Troepen heb
ben strategische stellingen in de stad be
zet en patrouilleeeren door de straten om
demonstraties van verontwaardigde Ara
bieren te verhinderen.
IIOOG BEZOEK AAN EEN WERK
VERSCHAFFING.
H. M. de Koningin heeft Zaterdagmid
dag met klein gevolg de werken, welke
de provincie uitvoert in de Geldersche
Vallei ten behoeve van den aanleg van het
Valleikanaal, bezocht.
DE MINISTER-PRESIDENT OVER DE
TAAK VAN DE PERS
De minister-president dr. H. Colijn
heeft Zaterdag 300 deelnemers aan een
excursie van de journalistenkring in dc
Ridderzaal te 's-Gravenhage ontvangen.
Bij deze ontvangst waren o.m. aanwezig de
burgemeester van den Haag mr. S. J. R-
de Monchy, de secretaris van het departe
ment van algemeene zaken, dr. S. W. Rey-
setcr. de heer D. E. Lambooy, sous-chef
van den regeeringspersdienst en de waarn.
directeur van het gemeente-museum. Dr.
Colgn sprak 'n welkomswoord, waarin hij
deed uitkomen dat hij de Ridderzaal gaarne
voor dit doel had afgestaan niet zoo zeer
omdat het op den weg ligt van de regee-
r;ng om de pers te ontvangen, maar omdat
hy zelf jaren lang lid is geweest van deze
vereeniging. Dr. Colijn zeide, dat de vraag
van de verhouding van dc regeering en
pers een belangrijke vraag is en dat getn
regeering haar taak goed kan volbrengen
zonder een goede pers. Wanneer er geen
vrije pers is kan dc regeering nooit de
pols voelen van het volk. Het is noodig en
nuttig dat een vrije pers kan- oordeelen
over de daden van de regeering. De pers
moet evenwel altijd het goede zoeken voor
land en volk, evenals de regeering dat
moet doen, eerlijk en onbevangen. Spreker
is er zich van bewust, dat dit laatste
vooral in dezen zenuwachtigen tijd voor de
pers een moeilijke eisch is om aan te vol
doen. Als de courant om een uur 's middags
moet draaien en er komt om twaalf uur
nog een belangrijk bericht binnen, dan wil
de lezer toch de meening van de redactie
kennen naast het bericht zelf. Jn de haast,
snelheid van werken, zit wel eens een
gevaar. Desondanks verheugt Nederland
zich over het algemeen in een objectieve
pers. Het verheugde spreker daarom, dat
hij de pers van harte welkom kan heeten
een zaal, die eigenlijk een koningszaal
is. maar juist daarom toegankelijk is voor
de Koningin der aarde.
De heer G. Polak Daniels dankte als
waarnemend voorzitter van den Neder-
landschen Journalistenkring minister
Colijn voor zijn hartelijke woorden.
In twee groepen hebben de excursisten
vervolgens het gebouw van de Eerste en
dat van de Tweede Kamer bezichtigd,
waarna zij in zes autobussen van de H.T.M.
naar hotel Wittebrug zijn gereden. Hier
heeft het bestuur van de Haagsche journa
listen vereeniging hen ontvangen in de
nieuwe zalen, waar een Zwetdsch buffet
was aangericht. De heer van Bolhuis sprak
bij deze ontvangst woorden van welkom.
Aangezien deze excursie samenviel met
het vijfentwintigjarig voorzitterschap van
den heer van Bolhuis, bood de heer Polak
Daniels in een geestige rede den jubilee
renden president der H.J.V. de beste wen-
schen namens den kring aan en een bloe
menmand namens alle oud-parlementaire
redacteuren, die thans in Nederlandsch-
Indië werkzaam zijn. Ook de voorzitter
v§m den Nederlandschen Journalistenkring,
die door ongesteldheid verhinderd was de
ze excursie mede te maken, getuigde van
zijn belangstelling door een telegram aan
den heer van Bolhuis.
In den loop van den avond zijn de
excursisten in het Gemeente-Museum aan
de Stadhouderslaan ontvangen.
DE GEMOBILISEERDE
STUDENTEN.
Het" volgend jaar vrijstelling van betaling.
De studenten, die hun college-gelden be
taald hebben en thans gemobiliseerd zijn,
ondervinden in zooverre nog een ernsti-
gen tegenvaller, dat zij nu buiten hun
schuld niet van hun betaalde jcollegc-gel-
den kunnen profiteeren. De onbillijkheid
daarvan wordt door de bevoegde autoritei
ten zeer wel ingezien. Het meest voor de
hand liggende zou zijn, dat deze studenten
de betaalde collegegelden of althans een
gedeelte er van zouden terugontvangen.
Even wel verzetten de wettelijke bepalin
gen zich daartegen.
Er bestaat echter een bepaling in de
regeling der college-gelden, dat studenten
door den minister in aanmerking kunnen
worden gebracht om kosteloos de colleges
aan de rijks-universiteiten en hoogescholen
bij te wonen.
Naar wij vernemen, overweegt de minis
ter voor het volgende studiejaar van deze
bevoegdheid gebruik te maken, om de er
kende onbillijkheid tegenover dc thans ge
mobiliseerde studenten tc herstellen.
Buitenland
Het incident te Tientsin spitst zich toe.
Engeland overweegt represaille-maatrege
len. (2de blad).
Een opzweepende redevoering van Goeb
bels te Dantzig. (2de blad).
Wat Hitier eischen zou volgens een En-
gelsch blad. (2de blad).
Binnenland
Overleden is in Brazilië de heer G. P.
Bon, oud-voorzitter van de R. K. Journa
listenvereniging. (1ste blad).
Twee per-onen door het omslaan van een
jol op den Nieuwen Waterweg verdronken.
(lste blad).
Bij Deersum is een auto tegen een boom
gereden, waarbij één doode en drie gewon
den vielen, (lste blad).
Knaapje te Heemstede onder zand be
dolven en gestikt. (2de blad).
Omgeving
Op de Encycliekmeeting te Zoeterwoude
werd dezen keer een openlucht-spel opge
voerd.
Sport en Wedstrllden
Uitstekend geslaagde junior-athletlek-
wedstrijden van den D.H.A.K. (3de blad).
Het tweedaagsche Sportfeeat der Leidsche
Sportstichting (.3de blad).
De Roei wedstrijden van de Koninklijke.
(3de blad).
Voor het kampioenschap van den I.V.
C3. staan Vosta en V.V.A. gelijk. (3de
blad).
Groote overwinningen van D.W.S. en
Ajax; Ajax heeft het kampioenschap voor
het grijpen. (3de blad).
NED. GROENTENINVOER IN BELGIë
Regeling van 1 Mei tot 1 April aa.
Het departement van Buitenlandsche
Zaken en Buitcnlandschcn Handel heeft
op een door een Kamerlid gestelde vraag,
betreffende het NederlandschBelgische
handelsaccoord, dat onlangs voor een jaar
verlengd werd, dc navolgende nadere bij
zonderheden medegedeeld:
Dc nieuwe BelgischNedcrlandschc re
geling, welke op 1 Mei 1939 van kracht
werd, handhaaft voor de land- cn tuin
bouwproducten, die aan de contingentec-
ring onderworpen, dezelfde contingenten
als bg het oude accoord waren bepaald.
Nederland zal de contingenten van enkele
groenten blijven beheeron.
In ieder geval zullen dc uitvoercertifica-
ten den naam van den Nederlandschen ex
porteur en van den Belgischen importeur
moeten dragen.
Ten einde tc vermijden, dat deze pro
ducten in België verkocht worden tegen
prezen die de Belgische markt kunnen
desorganiseeren, zullen zij in Nederland
niet verkrijgbaar zijn beneden den mini
mumprijs, in algemeen overleg vastgesteld
door de Nedcrlandschc organismen ten
dienste van het Belgische ministerie van
Landbouw.
Minimum-verkoopprijzen in België zijn
vastgesteld voor aardappelen cn schapen-
vleesch. Voor deze producten is een ver-
gunningstaxe ingevoerd. De regeering be
houdt zich het recht voor, tegen 10 pet. ad
valorem een vergunningstaxe in te stellen
voor den invoer van komkommers en
augurken, consmuptiewortclen, andijvie, sla
en tomaten. Voorgesteld is, dat, indien de
toepassing, van dit regime moeilijkheden
zou meebrengen, die niet door onderhande
lingen opgelost zouden kunnen worden,
men met veertien dagen de regeling zou
kunnen opzeggen.
Dc Belgische regeering behoudt het recht
de land- en tuinbouwproducten, waarvan
de invoer op het oogenblik niet aan be
perking onderhevig is, aan een vergunning
of contingent te onderwerpen en een ver
gunningstaxe in te stellen.
Zoo voorziet de regeling in een invoer
contingent voor bloemkool, waarvan het
beheer door de Belgis* hc diensten verze
kerd zal worden. De regel'ng is geldig van
1 Mei 1939 tot 30 April 1940.
„Telegraaf*
