Het aftreden van den Minister van Financiën. AGENDA KERKNIEUWS Academienieuws ZATERDAG 17 JUNI 1939 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 Abonnementsprijs: voor Lelden 18 cent per week; 1 2.50 per kwartaal. Bij onxe agenten 20 cent per woek; 2.60 per kwartaal. Franco per poat 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal. Losse nummers 5 cent, met geïll. Zondagsblad 9 cent Advertentiën: 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. HOE WORDT HET WEER? DROOG EN IETS WARMER. De BUI seint: Verwachting: Voor Ihet geheele land: iets warmer, ge deeltelijk bewolkt, droog weer, zwakke tot •matige Westelijke tot Zuidelijke wind. De weerstoestand van hedenmorgen: Den Helder: betrokken zwakke Z.W. •wind, 13 gr. C. Vlissingen; zwaar bewolkt, zwakke N.W. wind, 15 gr. C. De Bilt: zwaar bewolkt, zwakke West. wind 16 gr. C. Groningen: licht bewolkt, matige N.W. wind, 16 gr. C. Maastricht: rwaar bewolkt, zwakke W.N. W. wind, 14 gr. C. BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT. Op den Oceaan is een nieuwe diepe de pressie tot ontwikkeling gekomen, deze brengt stormachtige wind met regen in Ierland. Op IJslamd bleef de luchtdruk stijgen, hetgeen gepaard ging met een da ling van temperatuur. Het gebied van hoogen luchtdruk over de Oostzee breidde zich Noordwaarts uit over Finland, waar nu de hoogste baro meterstanden worden aangetroffen. Het is hier zeer warm, de temperatuur is in Zwe den, Finland en de Randstaten ver boven normaal. In Duitschland werd het veel warmer, hier kwamen in het Noorden plaat selijke onweersbuien voor, Stettin had 16 mm regen. Ook in Frankrijk onweerde het, gisterenmiddag viel te Rennes 16 inm. Gis teravond ia ons alnd een storingsfront ge passeerd, waarbij de wind ruimde naar West en dat afkoeling bracht. Alleen in het zuiden van ons land viel eenigen regen, (Vlissingen had 6 mm.). LUCHTEMPERATUUR. 16.1 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.; Van Zaterdagavond 9.54 uur tot Zondag ochtend 4.07 uur en van Zondagavond 0.54 uur tot Maandagochtend 4.07 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Maandag 19 Juni v.m. 4.30 en nam. 4.55 uur en Maandag 19 Juni v.m. 4.30 en nam. 4.55 uur. WATERTEMPERATUUR. Zweminrichting: „De Zul" 19 gr. C. Zweminrichting „Poelmeer" 18 gr. C. Maan op Zondagochtend 5.51 uur. Maan onder Zondagavond 21.54 uur. Maan op Maandagochtend 7.05 uur. Maan onder Maandagavond 22.35 uur. R. K. BOND VAN ZIEKEN- VERPLEGENDEN. In hotel „De Tafelberg" te Oosterbeek is Donderdag de jaarvergadering gehouden van den Nederlandschen R. K. Bond van Ziekenverplcgenden onder voorzitterschap van dr. H. J. Damen uit Amsterdam. Zonder hoofdelijke stemming werd het hofodbestuur machtiging verleend om, al naar gelang zulks noodig of gewenscht mocht blijken, met A.R.K.A. zoowel als met „St. Paulus" een contributieregeling te treffen. Aftredend en niet herkiesbaar in het bestuur was de secretaris, mr. P. van der Velde, die zich wegens drukke werkzaamheden genoodzaakt zag, zijn functie ter beschikking te stellen. In zijn plaats werd gekozen mej. mr. Phia Veeling tc Amsterdam. De overige aftredenden, Zr. I. J. Nolet, Zr. L. Siebers en Br. C. Zeijger werden allen herkozen. Hierna werd gepauzeerd om de lunch te gebruiken. De middagvergadering werd geopend met een toespraak van rector H. Bless, Voorburg, Vught, over het beleven van het Katholicisme in de verpleging. Nog werd een kort woord gesproken over medische missie-actie, waarna over gegaan werd tot de behandeling van de overige agenda-punten, behelzend diverse voorstellen van de afdeelingen. Omtrent al deze voorstellen werd na en kele op- en aanmerkingen overeenkomstig de prae-adviezen van het hoofdbestuur be sloten. De vergadering werd vervolgens gesloten, waarna de deelnemers zich be gaven naar de gereedstaande autobussen voor een rondrit door de omgeving en het natuurschoon van de Velpsche en Rozen- daalsche bosschen en Westerbouwing, waarna men zich te half zeven vereenigde aan een gemeenschappelijk middagmaal. EEN STEM TE WEINIG! Bij de stemming voor den Raad der ge meente Gendringen werd het aftredende R. K. raadslid Braam niet herkozen door dat zijn lijst één stem te weinig kreeg. Hij behaalde n.l. 229 stemmen, terwijl 3/4 van den kiesdecler 229 4/5 was. DERDE ORDE STUDIEDAGEN De studiedagen der Derde Orde van St. Franciscus, worden dit jaar gehouden te Ginneken op Zaterdag 5, Zondag 6 en Maandag 7 Augustus. Z.H.E. Monseigneur Hopmans zal de opening der Studiedagen bijwonen. Dit jaar werd als hoofdthema gekozen: „Sociale idealen der Franciscaansche ge meenschap'. Dit actueele, brandende onderwerp zal behandeld worden door ter zake zeer be kwame sprekers. Br. A. C. de Bruyn spreekt over „De Paus wenscht een nieuwe gemeenschap"; P. Paschasius, O.M.Cap. over het onder werp: „In hoeverre heeft de Derde Orde een taak in het streven naar een Nieuwe Gemeenschap?" Daarnaast zal een drie-punten-program worden uiteengezet en wel door P. Mag. dr. Siegfried Stokman, O.F.M. I. Gods ver bond: „Geen zonden tegen Sociale Recht vaardigheid en sociale liefde"; P. Ludovi- cus, O.M.Cap. II „Vrijwillige beperking bij het aanwerven en genieten van stoffe lijke goederen": Br. G. E. Huüs, priester tertiaris: III. „Gebruik van de stoffelijke goederen voor de eer van God en het heil van den naaste" en door P. Carolus Tesser O.F.M. „Ons Program". Hoe zullen we dit doel bereiken?' „TANTE COR" KRIJGT GEZELSCHAP Het weerbericht per telefoon Wilt u weten, hoe laat het precies is? U behoeft slechts even te draaien aan de schijf van uw telefoontoestel en in ver scheidene gemeenten geeft aan de andere zijde van den draad een damesstem u de gewenschte inlichting. Dat is „Tante Cor." Binnenkort krijgt ze gezelschap en wel van een meneer. In het „Utr. Dgbl." lezen we namelijk, dat het in de Domstad bin nen enkele dagen mogelijk zal zijn tele fonisch te informeeren naar het weer in Nederland en in de ons omringende lan den. U draait alweer slechts aan de schijf en een mannenstem brengt u langzaam en duidelijk op de hoogte van de laatste weerberichten van de meteorologische stations te De Bilt, Londen, Brussel en Hamburg, terwijl hij tevens geeft het buitenlandsch weeroverzicht, dat De Bilt in de morgenuren uitgeeft. Wat de techniek van de zaak betreft, zij het voldoende te weten, dat deze weer berichten worden gesproken en vastgelegd op een rol, die gaat afdraaien, zoodra een telefoon-abonné het nummer draait, waar achter het weerbericht verborgen zit. Na tuurlijk komt daarbij ook een foto-elec- trische cel te pas en nog eenige andere moderne snufjes der electro-techniek, waaraan de telefoondienst zoo rijk is, en waardoor hij zijn klanten zooveel moge lijk service kan bieden. TERUGBETALING OP STATIONS Dezer dagen zijn de bevoegdheden der stations, wat betreft terugbetaling van den prijs van geheel of gedeeltelijk onge bruikte plaatskaarten en abonnementen in binnenlandsch verkeer, opnieuw uitgebreid. De spoorwegen maken het den reizigers hiermede weer gemakkelijker, omdat men nu in vele gevallen verrekeningen direct aan de stations regelen kan, terwijl men zich vroeger schriftelijk tot hoofdadmini stratie te Utrecht wenden moest. HET CADEAUSTELSEL. „Geen ongewenschte wijze van ontwikkeling". Op de vragen van het liberale Tweede Kamerlid I. H. J. Vos betreffende de ont wikkeling van het cadeaustelsel heeft de minister van Economische Zaken als volgt geantwoord: Inderdaad heeft de minister kennis ge nomen van de onlangs door de drie Neder- landsehe middenstandsbonden gedane pu blicatie, betere regeling van het cadeau stelsel in zake den omvang van het bezi gen van verbruiksartikelen als toegift in den détailhandel. De conclusie als zou vaststaan, dat reeds meer dan 350 ver bruiksvoorwerpen in belangrijke mate bij de toepassing van het cadeaustelsel zijn be trokken, kan de minister op grond van hoogergonoemde publicatie niet aanvaar den, omdat deze publicatie slechts een aan tal artikelen opsomt, terwijl voor het vraagstuk van het cadeaustelsel essentieel is de quantitatieve toename van de ver spreiding der cadeau-artikelen. Het is den minister op grond van boven genoemde publicatie, welke als propagan dageschrift moet worden beschouwd, dan ook niet gebleken, dat „het systeem zich op ongewenschte wijze verder ontwikkelt", zoodat voor het overige de tweede vraag ontkennend moet worden beantwoord. De minister blijft echter den gang van zaken met bijzondere aandacht volgen. Anti-Rev. en Katholieken zwijgen tijdens de interpellatie. De heer WIJNKOOP (Comm.) vervolgt zijn interpellatie. De heer De Wilde, aldus spr., dus ook de heer Colün, wil budgetair evenwicht door de oude aanpassing, waardoor weer nieuwe lasten op de massa worden gelegd. Het bezwaar van de A.R. tegen het plan- Westhoff en de jeugdregistratie is, dat zij geld kosten. Nu kunnen de R.K. den schijn handhaven, dat zij iets voor den socialen zorg willen doen; zij kunnen den heer Co- lijn de schuld geven, dat de maatregelen niet doorgaan. Zoo kunnen de katholieken hun reactionaire doeleinden nastreven. Ook tegenover den heer Slotemaker de Bruïne worden steeds maar groote woor den gebruikt, doch de katholieken laten hem zitten. Spr. hoopt, dat de heer Colijn zijn zeven tigsten verjaardag mag vieren, doch niet als minister-president. Spreker stelt tenslotte de gisteren opgenomen vragen aan Minister Colijn. De Ministerpresident, Minister van Al- gemeene Zaken en Minister van Financiën a.l., de heer COLIJN beantwoordt den heer Wijnkoop. Spr. is van oordeel, dat uit de agenda niet blijkt, dat hier gelegenheid is voor een groot politiek debat of een finan- cieel-economisch debat. Daaraan dient een behoorlijke schriftelijke voorbereiding voor af te gaan. Reeds in Augustus van het vorige jaar had mr. de Wilde ernstige bezwaren tegen de begrooting. Toen had de Minister reeds het voornemen ontslag te vragen. Hij heeft er echter vanaf gezien, daar men stond vlak voor het nieuwe zittingjaar van de volksvertegenwoordiging. Hij stelde echter als voorwaarde, dat het eindcijfer van den gewonen dienst niet zou uitgaan boven dat van het voorafgaande jaar. Tegenover alle verhoogingen door werkloosheidsbestrij ding moesten dus besparingen elders staan. De opbrengst van de nieuwe belasting voorstellen moest tot dekking van de meer dere uitgaven dienen. Daarom heeft spr. bepaald, dat de voor- loopige begrootingen eind April moesten worden ingediend om aftreden vlak voor de opening van de StatenGeneraal te voor komen. Er bleek toen echter bij verre na niet te zijn voldaan aan de voorwaarden van mr. De Wilde. Het eindcijfer wees een tekort aan van enkele tientallen millioenen. Voor opgesteld, dat de nieuwe belastingvoorstel len de verwachtte 55 millioen zouden op brengen. Daarom is mr. de Wilde afgetre den Naar zijn oordeel, moesten ten behoe ve van de militaire uitgaven andere uitga ven van den staatsdienst worden beperkt. In verband met dit aftreden rezen ook andere vragen. Welke gevolgen moeten hieraan verbonden worden? Naar spr.'s oordeel moest eerst beproefd worden het door mr. De Wilde gestelde en door spr. beaamde einddoel te bereiken. Daarom nam spr. de portefeuille van Financiën er bij. De bezuinigingen moeten door de be trokken ministers worden voorgedragen, daar zij er de verantwoordelijkheid voor dragen. Het overleg over de voorloopige begroo tingen is nog niet ten einde. Een beslissing zal niet lang kunnen uitblijven. Zij kan voor het einde van deze maand worden te gemoet gezien. Spr. beantwoordt vervolgens de vragen van den heer Wijnkoop, gisteren in ons blad opgenomen. (Reeds in gedeelte onzer oplage, giste ren opgenomen). HET DEBAT De heer WIJNKOOP (Comm.) is teleur gesteld, dat de minister niet eigener bewe ging mededeeling deed. De heer De Wilde had verleden jaar Augustus al bezwaar, dus we hebben hier een twist in perma nentie. Men wil de rechtsche samenwer king tot geen prijs missen. Wat de heeren De Wilde en Colijn willen, is onmogelijk. Op het oogenblik woedt de strijd dus op zijn hevigst. De democratische massa's worden er de dupe van. Maatregelen van minister Romme, al zijn ze nog zoo slecht, kosten altijd geld. De financieele moeilijk heden zullen nog toenemen. Geen uitbrei ding van de overheidstaak is de leuze De voorzitter van den ministerraad wil daar bij geen leiding geven; de ministers moeten het zelf maar weten en de strijd duurt voort. Als de heer Colijn blijft, zal de aanpassingspolitiek nog erger worden toegepast. Alleen het financieel program van het communisme kan uitkomst geven. Spreker eindigt zijn interpellatie als volgt: De kabinetscrisis is er, ze is permanent, wordt niet opgelost, en men wil haar niet oplossen. Komt er een motie, om het mi nisterie direct naar huis te sturen, dan wil spreker wel voorstemmen. De heer ALBARDA (S.D.) is van mee ning, dat het duidelijk is, dat er een pro ces in het kabinet gaande is. Daarom acht hu gedurende deze worsteling een inter pellatie niet gewenscht, Dc ontslagaanvrage heeft aanleiding ge geven tot allerlei geruchten. Verschil van meening in het kabinet moet bestaan ten aanzien van de slagsche pen en de werkloosheidsbestrüding. MINISTER COLIJN: Het eene is zelfs nooit besproken. De heer ALBARDA: Dat moeten dan de slagschepen zijn. Er is hier veel raadsel achtigs. Het is echter duidelijk, dat er een latente kabinetscrisis is. Hebben alle ministers het doel aanvaard om door bezuiniging op de begrootingen van de departementen de begrooting slui tend te maken en compensatie voor an dere uitgaven in bezuiniging te vinden? Zijn de katholieke ministers het hiermede eens? Zoo neen, dan voorspelt spr. het kabinet een slechten tijd. Het is onmogelijk om door bezuiniging een budgetair even wicht van 1940 te verkrijgen. Dit kibanet verkeert in staat van ontbinding. De ho mogeniteit op christelijke basis bestaat meer in woord dan in daad Het beste is, dat het kabinet besluit tot aftreden. Een nieuw kabinet cp solide basis is noodzakelijk. De heer ROST VAN TONNINGEN (N.S. B.) constateert, dat de heer Colijn een al gemeen politiek of financieel-economisch debat weigert, hoewel dit de gelegenheid daarvoor is. Het is algemeen bekend, dat de heer Colün niet meer leidt, doch ge leid wordt. De kern van de kwestie zit dieper dan in het aftreden van mr. De Wilde. Het politiek katholicisme, geholpen door de marxisten, moet de leiding van dr. Cclün overnemen. Na een bewind van ze ven jaren heeft dr. Colün een verhooging der begrooting met 60 pet. bewerkstelligd. De staatsschuld is de hoogste sinds 1920. De regeering is in het nauw gedreven door de R.K. Staatspartü en de defensie-eischen. De heer BIEREMA (Lib.) betreurt even eens, dat de regeering niet eigener bewe ging een verklaring heeft willen geven. Van den beginne af is er het gevoel ge weest, dat het kabinet leed aan gebrek aan homogeniteit. Dit vermoeden is thans volkomen bevestigd. De heer DE GEER (C.H.) acht het nuttig dat de interpellatie is gehouden. Spr. maakt er den minister-president geen grief van, dat deze geen mededeelingen heeft gedaan. Slechts bij kabinetswisseling is een regeeringsverklaring gebruikelijk. De inlichtingen hebben spra verheugd. Spe ciaal, dat de regeering geen lichtvaardige financieele politiek zal volgen, verheugt spreker. De heer JOEKES (V.D.) acht het van belang, dat mr. De Wilde reeds in Augus tus wilde aftreden. De motiveering van dr. Colijn, waarom dit toen niet is geschied, bevredigt spr. niet. Spr. is van oordeel, dat het financieele beleid thans ongemeen moeilijk is. Hier over is op d;t oogenblik moeilijk van ge dachten te wisselen. Ook naar spr.'s mee ning was sinds eind 1938 een latente crisis in het kabinet aanwezig. Het is landsbelang, dat men weet, of dit kabinet in de huidige labiele samenstelling zal blü'ven bestaan. De heer VAN HOUTEN (C.D.U.) is eveneens va noordeel, dat het kabinet in staat van ontbinding verkeert. Staan alle ministers op het standpunt van dr. Colijn? Hebben in Augustus 1938 alle ministers zich vereenigd met de voorwaarde van mr. De Wilde? Spr. is van oordeel, dat de rede van den heer Colün sombere perspectie ven opent voor de sociaal zwakken. De heer KERSTENS (Staatk. Geref.) acht de mededeelingen van dr. Colün niet voor tweeërlei uitleg vatbaar. Er heerscht groote oneenigheid in het kabinet. Spr. ziet geea anderen weg, dan dat het tot een totaal breken komt met den thans gevolg der weg. De samenstelling van de coalitie- regeering is een fout geweest De heer DE VISSER (Comm.) is van oordeel, dat een usance om te zwijgen in dit geval niet beteekent, dat er altijd ge zwegen moet worden. Spr. acht het ergerlijk, dat van den kant van de R.K .Staatspartij geen woord wordt gezegd hoewel haar politiek de schuld is van de crisis. Hü tart deze partij thans openlijk klaren wü'n te schenken. De MINISTER VAN ALGEMEENE ZA- KEN wil zich strikt houden aan de formu leering van de interpellatie. Hü zal daar om niet ingaan op financieel-economische en politieke beschouwingen. Spr. houdt staande, dat de omstandig heden van 1937 het veroorloofden een ka binet van den huidigen vorm samen te stellen. Den heer Kersten vraagt spr. hoe deze zich een kabinet denkt zonder katholieken en zonder heeren van de linkerzüde. Van Augustus 1938 tot Mei 1939 was er geen enkel verschil in het kabinet. De mi nister van financiën wenschte slechts, dat de begrooting van 1940 niet hooger zou zün dan die van 1939. In Augustus 1938 hebben alle ministers zich verbonden er naar te streven aan dien wensch te vol doen. Een verklaring kon de regeering niet eerder geven dan nadat het proces is af- geloopen. Hiermede had de heer Albarda gelijk. Spr. ontkent, dat men in het communi qué een beschuldiging aan het adres van den vorigen minister van Financiën mag lezen. Men houde de andere verantwoordelijk heid van een minister en den formateur in het oog. Over een kabinetscrisis mag men niet te licht spreken. Spr. verklaart, dat hij betreffende het Gemeentel. Aankondigingen VERKIEZING GEMEENTERAAD. Zitting Centraal-Stembureau. De voorzitter van het Centraal-Stembu- reau voor de verkiezing van de leden van den Gemeentteraad van Leiden maakt be kend, dat het Centraal-Stembureau op Maandag 19 Juni a.s. des v.m. te 11 uur een zitting zal houden in een der lokalen van het Gemeentehuis, tot het vaststellen van den uitslag der op Woensdag 14 Juni tevoren gehouden stemming. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Leiden, 17 Juni 1939. LEIDEN. Dinsdag. Consultatie-bureau A.V.O. (Ver. Arbeid voor Onvolwaardigen) Le vendaal 1 (Arbeidsbeurs), 78 u urn am. Dinsdag: „Katholiek Leiden", jaarverga dering, „Turk" te 8.30 uur. Vrijdag. „St. Christoffel". Ledenvergade ring in „De Harmonie", 8.30 uur. De Zondagsdienst der huisartsen te Lei den wordt waargenomen door de dokters: Bertel, Poortman, de Jager en Verbrugge. De Zondagsdienst der huisartsen te Oegstgeest wordt waargenomen door dr. Hugenholtz, Tel. 390. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken te Leiden wordt van Z a t e r- da g 17 tot en met Vrüdag23Juni as. waargenomen door de apotheken J. E. M. ten Dük, Haven 18, tel. 85 en M. Boekwijt, Breestraat 74, tel. 552. Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek, Wilhelminapark 8, tel. 274. verschil van meening alles gezegd heeft, wat hü te zeggen had. De minister van Fihanciën heeft zich niet op bepaalde on- derdeelen van het beleid met nadruk uit gesproken. De ministers zü'n er fiiet in geslaagd aan den wensch van mr. De Wilde tegemoet te komen. Toen heeft spr. met zün groote- re verantwoordelijkheid op zich genomen alles er op te zetten om dit doel te berei ken. HET GAAT OM MINSTENS 80 MIL LIOEN GULDEN, DIE ZOUDEN MOETEN WORDEN GEVONDEN. Spr. heeft naar de andere beschouwingen met groote belangstelling geluisterd, doch zij vallen buiten het kader van de interpel latie. De interpellatie is hiermede geëindigd. Om 16.55 wordt de vergadering ver daagd tot Dinsdagmiddag 1 uur. PATERS VAN DE HEILIGE HARTEN Nieuwe Provinciaal benoemd Pater dr. Norbertus Poelman, die 16 jaar Provinciaal is geweest van de paters van de H.H. Harten te Ginneken, heeft uit zün hooge bediening eervol ontslag aange vraagd en verkregen. Als diens opvolger is benoemd pater Maria Jozef Bisschop, geboortig van Zwolle, tot hiertoe overste van het groot-Seminarie van de paters der H.H. Harten te Valkenburg. („Sancta Maria") LEIDEN. Geslaagd: doctoraal-examen Rechten: de heeren E. G. Wesselink, Oegstgeest, F. A. des Tombe, Oegstgeest; voorbereidend kerkelü'k examen: de heeren H. van Niel, Haarlem, P. H. de Bres, Leiden, A. Pietersma, Rotterdam, L. A. Snüders, Delft, G. D. Boerlage, Oegstgeest, A. v. Roon, Vlaardingen; candidaats-examen Geneeskunde: mej. J M. P. van Aalst, Bennebroek, mej. A. H. Pols, Den Haag, mej. D. T. Bloem, Scheve- ningen, de heeren W. L. Roks, Roosendaal (cum laude), J. Visser, Dordrecht, A. F. J. Gentis, Leerdam. J. F. Walburch Schmidt, Oegstgeest, J. Paré, Den Haag, F. F. M. Kluytmans, Oegstgeest, J. J. L. Smit, 's-Hertogenbosch, P. H. Verspyck Mijnssen, Den Haag; doctoraal-examen Rechten (vrüe studie richting) de heer J. C. de Wet, Zuid-Afrika. Bevorderd: tot doctor in de Wis- en Natuurkunde op proefschrift getiteld: „Systematical and physiological notes on the brine shrimp, artemia" de heer D. J. Kuenen, geboren en wonende te Leiden. Koopt bif hen, die In Uw Dagblad adverteeren I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2