STADS
NIEUWS
Academienieuws
KERKNIEUWS
SPORT
Zoons bestelen hun
moeder
WOENSDAG 7 JUNI 1939
CE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Lelden 19
cent per week; 2.50 per kwartaal
Bij onze agenten 20 cent per woak;
2.60 per kwartaal. Franco per po»t
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
-J
HOE WORDT HET WEER 7
IETS MINDER WARM.
De BUI seint:
Verwachting:
Voor het geheelc land: Koeler overdag,
droog, helder tot half bewolkt, zwakke tot
matige wind uit Noordelijke richtingen.
De weersloestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder, licht bewolkt, zwakke N.
N. W. wind, 17 gr. C.
Vlissingen: helder, zwakke Oostelijke
wind, 20 gr. C.
De Bilt: licht bewolkt, zwakke Z. Z. O.
wind, 23 gr. C.
Groningen: helder, zwakke Zuidelijke
wind 23 gr. C.
Maastricht: licht bewolkt, windstil, 24
graden C.
BUITENLANDSCII WEEKOVERZICHT.
Het gebied van hoogen luchtdruk, waar
van dc kern gisteren in Oost-Duitschland
lag, trok verder weg naar Centraal-Euro-
pa, Onder invloed hiervan blijft het weer
zonnig en zomersch in geheel Duitschland,
België en ons land. Vanmorgen werd het
in Maastricht meer dan tien graden warmer
dan normaal, terwijl gisteren uit het Oos
ten van het land temperaturen boven der
tig graden Celsius werden gemeld. De de
pressie, die gisteren bij de Faroer was ge
legen, trok in diepte toenemend naar de
Botnische Golf, en bracht langs haar baan
veel regen. Zij wordt gevolgd door groote
drukstijgingen aan de Noorsche kust, ach
ter deze depressie kwam over de Britsche
Eilanden een nieuw gebied van hoogen
druk tot ontwikkeling, dat in beteekenis
toeneemt. Over het Noorden van de Noord
zee dringen koele luchtmassa's naar het
Zuid-Oosten door. Door de buitengewoon
groote droogte van de lucht, kwam hierbij
op de Britsche Eilanden geen regen van
beteekenis voor.
LUCHTEMPERATUUR.
29.9 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Woensdagnamiddag 9.47 uur tot
Donderdagmorgen 4.10 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Donderdag 8
Juni voorm. 7.40 en nam. 8.05 uur.
WATERTEMPERATUUR.
Zweminrichting „Dc Zijl", 20 gr. C.
Zweminrichting „Poelmeer" 20 gr. C.
Maan op 0.21 uur Donderdagnacht.
Maan onder 11.06 uur Donderdagmorgen.
LEIDEN. Geslaagd:
Doctoraal examen Rechten: de heer B.
J. Geveke, Den Haag: mej. J. C. H. van
Vliet, Bussum: de heer J. Berlage, 't Jop-
pe (Gld.): de heer O. Simon, Voorbu^;
de heer A. F. A. Velzen, Schiedam.
Candidaatsexamen Wis- en Natuurkun
de, letter E, mej. M. D. C. Tamson, Den
Haag.
Doctoraal examen Wis- en Natuurkunde,
hoofdvak Dierkunde: de heer L. Tinber
gen, Den Haag.
Voorbereidend kerkelijk examen, de heer
J. Dirkse, Leiden; de heer D. Lekker-
kerker, Bennebroek.
Op 'n drogen weg moet uw auto
bij 40 km per uur binnen 16
meter kunnen stoppen. Maar bij
80 km per uur Is die remweg
niet 32, maar 64 meter!
Oranje-herdenking
Mijnheer de Redacteur,
Naar aanleiding van het artikel: „Oranje-
Herdenking", van den heer P. S. in: „De
Leidsche Courant", van Vrijdag 2 Juni
1939, lijkt het mij nuttig er op te wijzen,
dat Frater J. J. Doodkorte in „Ons Eigen
Blad", van 15 Febr. 1939, pag 78 en vol
gende, op klare wijze aantoont, dat het
niet aangaat, Prins Willem van Oranje,
voor te stellen als kampioen der gewetens
vrijheid.
De heer P. S. haalt n.l. woorden aan
door Prof. Molken boer verleden jaar ge
sproken, bij gelegenheid van de Vondel
herdenking, waarin de geleerde Pater met
nadruk herinnerde aan de groote ver
eering, welke onze beroemdste dichter den
Oranje-vorsten toedroeg. Vondel prees
Willem van Oranje als den bevrijder van
ons volk, als een kampioen voor de vrij
heden.
Frater Doodkorte nu betoogt op zeer
goede gronden, dat het absoluut in strijd
is met de werkelijkheid, Willem de Zwijger
te laten poseeren als kampioen der ge
wetensvrijheid. Ik citeer letterlijk:
„Een van de grofste historieleugens, wel
ke door de Mythe-Oranje in ons vader
land worden verbreid, is wel deze, dat de
„vrijheidsstrijd onzer vaderen" begonnen
was om heel 't volk de zegen der gewetens
vrijheid te schenken, en dat mét en door die
strijd, de Katholieken wel in verdrukking
kwamen, wel hun godsdienstvrijheid ver
loren, doch dat ook voor hen, onder de
heerschappij van de Republiek, de vrij
heid van geweten onaangetast bleef. En
waar tal van oude misvattingen successie
velijk in het licht der wetenschap verdwij
nen en verkwijnen, is 't juist deze leugen,
die meer dan ooit algemeen verbreid
en geloofd wordt; die zelfs onder Katholie
ken meer en meer ?ls „historisch feit"
wordt aanvaard. De ijver waarmee propa
gandisten der Mythe deze onwaarheid ver
breiden, is zeer verklaarbaar. Men be
hoeft zich slechts in te denken welk een
gunstige stemming door 'n dergelijke mis
leiding (doorgaans door onkunde) door 't
aannemen van die leugen ten opzichte der
Mythe wordt gekweekt; te meer waar
Willem de Zwijger nu eenmaal moet po
seeren als kampioen der gewetensvrijheid.
Van Katholieke zijde wordt dan meestal
(zelfs door ontwikkelden) in de verste
verte niet vermoed, dat met deze onwaar
heid tegelijk en volkomen onjuiste op
vatting van. „gewetensvrijheid" wordt
aanvaard. Een opvatting, die wel in Cal
vinistische kringen wordt gehuldigd, maar
toch niet enkel door de Katholiek, doch ook
door ieder, die zich ernstig bezint op wat
gewetensvrijheid in wezen is, moet worden
verworpen.
Onder onze geloofsgenooten heeft die
historieleugen eigenlijk eerst sinds 1933
eenige aanhang van beteekenis gevonden.
En 't was nog betrekkelijk kort vóór 1933,
dat juist deze geschiedvervalsching èn door
wijlen Prof. Huybers èn door den tegen-
woordigen Aartsbisschop van Utrecht ge
ducht onder handen werd genomen, 't Al
gemeen erkend gezag van deze beide his
torici durven ook de vrienden der Mythe
niet betwisten".
Op zeer gedocumenteerde wijze bewijst
de eerw. Frater dan, dat er in de Republiek
beslist geen gewetensvrijheid heeft be
staan. Het zou te veel plaatsruimte vergen,
nog andere sprekende citaten aan te halen.
Belangstellenden verwijs ik naar: „Ons
Eigen Blad" van 15 Febr. 1939. Alle ónt-
wikkelde Katholieken moesten dat artikel
eigenlijk lezen. Het is de moeite waard en
zou veel misvatting doen verdwijnen.
De heer P. S. staat volkomen in zijn.
recht, als hij Prins Willem wil voorstellen,
als de kampioen van vele onzer vrijheden,
'n Uitzondering moet hij dan evenwel
maken voor de gewetensvrijheid, toch zeker
niet de minste onzer vrijheden. Want, zoo
besluit Frater Doodkorte zijn artikel: „Dat
er bij ons van 15731795 gewetensvrijheid
zou hebben geheerscht, is 'n brutale leugen
van de Mythe".
Mijnheer, de redacteur, ik dank U voor
de afgestane plaatsruimte.
P. J. A. DE VRIND,
Utr. Jaagpad F 20d
Zoeterwoude, 3 Juni 1939.
Dankbaar ben ik de Redactie dat zij
mij dit ingezonden stuk ter Inzage deed
toekomen.
Dankbaar ben ik ook den geachten
schrijver, dat hij mij gelegenheid geeft nog
even op het artikel „Oranje-Herdenking"
terug te komen, en dat hij aan dat artikel
zijn aandacht heeft willen schenken.
Wat dit laatste betreft, is het alleen
maar jammer, dat zijn stuk grootendeels,
om niet te zeggen geheel, langs het artikel
heengaat.
Strekking van het artikel was te be-
toogen, dat prins Willem van Oranje als
historische figuur aan geheel ons volk be
hoort, z(jn diep te betreuren uittreden uit
de Moederkerk ten spijt, en dat hij, els
de man, die den strijd aanbond voor onze
onafhankelijkheid, den dank van dat volk
verdient.
Ik geloof niet, dat dit in bovenstaand
stuk wordt ontkend, of op goede gronden
aangevochten.
Er kan, wat dit betreft en in elke
discussie is het zaak goed te onderscheiden
dan ook geen sprake zijn van een
„M y t h e", maar alleen van w e r k e 1 ij k-
heid.
De beweringen van frater Doodkorte kan
ik derhalve laten rusten, op welk hoog ge
zag hij zich daarbij meent te mogen be
roepen.
Als in dit geval meer ter zake doende,
lijkt het mij geoorloofd te verwijzen naar
een geschrift, dat nauw verband houdt met
het onderwerp in miin artikel behandeld.
Het verscheen een paar weken geleden
als een uitgave van het Geert Groote Ge
nootschap en het voert tot titel: „De
Inquisitie in de Nederlanden". Schrijver is
de bekende historie-kenner en oud-prof-
fessor, pastoor W. Nolet.
Hij behandelt naast en in verband met
die inquisitie ook den strijd tegen Spanje
en beroept zich o.m. op dr. Nuyens, wiens
geschriften van lang vóór 1933 dateeren!
Een paar citaten, welke als 't ware de
quintessens vormen van zijn gedocumen
teerde verhandeling laat ik hier volgen.
„Wanneer we", zegt hij, „het compro
mis der edelen mogen beschouwen als
het begin van den opstand tegen Spanje,
dan is het duidelijk, dat juist de in
quisitie er aanleiding toe gegeven heeft:
het koppig vasthouden door Filips II
aan een instituut, dat in Spanje geduld
werd, tegenover de zoo geheel anders
geaarde Nederlanders, heeft hem zijn
heerschappij gekost."
En verder: „De inquisitie naar Spaan-
schen geest gedreven, heeft in de Neder
landen scherp gewoed. Maar na het
bovenstaande is het wel duidelijk, dat die
soort van inquisitie nooit de instemming
heeft gehad van het Nc rlandsche
volk dat men het niet zóó mag voor
stellen, alsof het eene volksdeel woedde
tegen het* andere. Integendeel, het op
komende protestantisme is in zijn aan
hangers vervolgd door een vreemde
macht onder het protest van heel het
Nederlandsche volk. En die vreemde
macht is door heel het Nederlandsche
volk om haar tyrannie en miskenning
van den volksaard verdreven."
In wil het hierbij laten, ofschoon de lust
groot is nog veel meer uit dit uitnemende
boekje over te schrijven.
Ik vertrouw echter, dat deze citaten er
het hunne toe zullen bijdragen, aan het
geschriftje, dat binnen ieders bereik valt,
een zoo ruim mogelijke verbreiding te ver
zekeren. Het verdient dit ten volle.
Prof. Nolet gebruikt geen dikke woor
den.
Hij is nuchter in zijn betoog, zakelijk en
"bezonken, zooals men van een historicus
mag en moet verwachten.
P. S.
Benoemingen in het Aartsbisdom.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht
heeft benoemd tot kapelaan te Amersfoort
(H. FranciscusXaverius) den weleerw.
heer H. A. M. Kerkhofs en tot kapelaan te
Kampen den weleerw. heer H. F. van Laak.
DIOCESANE TENNISDAG.
Door de Sportraad en de DHSB wordt op
Zondag 16 Juli een diocesane tennisdag ge
houden om de kampioenstitels.
Er wordt gespeeld in 5 wedstrijden ver
deeld in 3 klassen.
a. Heeren enkel.
b. Dames enkel.
c. Heeren dubbel.
d. Dames dubbel.
e. Gemengd dubbel.
Voor elke afdeeling zijn 3 klassen. Al
leen' aan de wedstrijden in de eerste klas
sen zijn de titels verbonden. Voor hen, die
niet weten voor welke klasse ze kunnen
inschrijven wijzen we er op, dat zij, die re
gelmatig drie jaar gespeeld hebben wel
uit kunnen komen in do eerste klasse en
zij, die twee jaar spelen in de tweede
klasse.
Het inschrijfgeld bedraagt f 1.50 voor en
kelspelen en ƒ1.per persooon voor dub-,
belspelen. Inschrijven moet men vóór 15
Juni bij den Sportraad van de Graal, Ko
ningslaan 30, Amsterdam (Z.), Giro 227559
van de centrale sportkas, of bij het Bonds-
bureau DHSB. 2e Const. Huygensstraat 77
Amsterdam (W.). Giro 236444 van L. de
Vreede, Amstelveen.
De finales van de wedstrijden worden
gespeeld in Den Haag. Indien er in som
mige plaatsen voldoende inschrijvingen
zijn, worden er in deze plaatsen voorronden
gespeeld op Zondag 9 Juli.
Het zal voor de eerste keer zijn, dat
door deze samenwerking een groote ten
nisdag gehouden wordt. Vraag zoo spoedig
mogelijk om inlichtingen en doe mee.
Iedere speler moet zich beschikbaar stel
len om scheidsrechter te zijn bij een an
deren wedstrijd.
Hier ben ik, lieveling, in
mijn werkkamer!
(Saturday Evening Post).
Proza en Poëzie in
verkiezing
HANG OP
de raambiljetten die onze propagandisten
bij u hebben mogen plaatsen. Hang ze nog
dadelijk op want de verkiezingen zijn
reeds op 14 Juni a.s. Onze fraaie biljetten
mogen geen
MOSTERD NA DEN MAALTIJD
worden. Zij dienen een stuk levende pro
paganda te zijn.
Ons
KORT MAAR KRACHTIG
strooibiljet is klaar. Propagandisten, wij
verwachten u Vrijdagavond 8.15 uur in het
Sint Antoniusclubhuis aan de Mare om dit
materiaal in ontvangst te nemen. Allen
present, zooals is afgesproken.
De
SPANDOEKEN
doen het goed, hoorden we zeggen. Als
de kiezers het op 14 Juni nu ook goed doen,
dan komt de zaak voor elkaar.
TROUBADOUR
gaat voor ons dichten! Proza en poëzie in
den verkiezingstijd. Dat is wéér wat an
ders!
U ziet, we raken
NIET UITGEPUT!
Alleen wel ons geld. Daarom, geei.. snel
en veel.
Bestuur Dr. Schaepman.
14 JUNI
Zeer geachte „Dr. Schaepman",
Ja, U vraagt mij om een lied,
En ik dacht zoo bij mij zeiven:
'k Doe het, waarom zou ik niet!
U zei: 't is voor propaganda
En het wordt de hoogste tijd,
Ik ben van de zelfde meening,
Het is nessoassuseit.
Ook wij voeren propaganda,
Op vergaad'ring. en op straat,
Feit is, dat het op zoo'n stemdag
Nooit zoo erreg stemmig gaat.
Iedereen roept van de daken:
Die ge kiezen moet zijn wij,
Maar wij zeggen: Kiest de eene,
Groote Roomsche Staatspartij!
Aan dien eenen, korten kiesdag
Zitten groote waarden vast,
Daarom moet de leuze wezen:
Aan den arb id! Opgepast!
Als u soms nog niet mocht weten,
Hoe te helpen aan de taak
Voor de komende verkiezing
En de katholieke zaak.
V/at U allen weten moet,
Opdat ieder 14 Juni
Opgewekt zijn stemplicht doet.
Dan wil ik U aanstonds zeggen,
Hoe dat heel eenvoudig kan
Voor den jongen en het meisje
Voor de vrouw en voor den man.,
't Kan op allerlei manieren,
ETgens komt u vast van pas,
't Zou al heel gek moeten wezen
Als u niet te plaatsen was.
O, ja, kalken slechts, dat mag niet,
Ook niet plakken op de straat,
Zorg dus. dat g' in deze dingen
Nooit uw boek te buiten gaat.
Maar wèl kunt U gaan vertellen
Aan een uitgebreid publiek
Van Uw eigen fier getuigen:
Doe als ik: stemt katholiek!
't Is warm
en vele menschen zijn heel gauw geprik
keld.
Zoo ook een Leidsch redacteur van de
„Vooruit", die schrijft:
Er is dezer dagen een manifestje
van de anti-rev'olutionnaire partij ver
spreid. Dat het pamflet zich in hoofd
zaak richt tegen de sociaal-democra
tie, behoeft geen verwondering te ba
ren, kennende de anti-socialistische
wind, die uit die hoek pleegt te waaien.
Maar het geschrift heeft met een
openhartigheid, waarvan de samenstel
lers zelf wellicht niet eens de beteeke
nis hebben begrepen, onthuld, hoe
nauw de samenwerking tusschen de
drie rechtsche partijen is, als het er
maar om gaat, de sociaal-democratie
te bestrijden.
Mede uit naam van de katholieke ar
beiders doet daaraan de katholieke par
tij ter plaatse mee.
Stemt, als ge geen voorkeur hebt tus
schen Wilmer (R.-K Wilbrink (C. H.
U) en Beekenkamp (A.-R), stemt dan
Beekenkamp, zoo proclameert dit bil
jetje.
Dat is niet anders dan eensgezinde
frontvorming tegen de sociaal-demo
cratie.
Dat beteekent niet anders, dan dat
de katholieken bereid zijn om met de
ergste arbeidersvijanden in één en het
zelfde schuitje te varen.
Dat beteekent, dat de katholieke ar
beiders mee in het zog van de bezuini-
gings- en aanpassingspolitiek der anti
revolutionairen moeten varen.
Wilmer, Wilbrink of Beekenkamp,
dat zou de keuze zijn?
Van 11860.- is 11160.- terecht
Kort na Paschen deed de echtgenoote
van een groentehandelaar hier ter stede
aangifte, dat bij haar uit een gesloten
kistje, dat in een gesloten kast op zolder
stond, een bedrag van f 1860 was ont
vreemd.
Er werden toen reeds vermoedens tegen
den dader geuit, doch deze bleken voor de
politie niet voldoende om reeds in te grij
pen, zoodat een naarstig onderzoek werd
ingesteld.
Dit heeft ertoe geleid, dat gisteren de
15-jarige zoon van de vrouw door de po
litie is gearresteerd. De jongen bekende
het geld gestolen te hebben en dit gedaan
te hebben op aandrang van zijn 27-jarigen
broer. Hij had een greep in het geldkistje
gedaan, er lukraak een bundeltje bankbil
jetten uitgehaald en dit in zijn zak gesto
ken.
Zijn broer gaf hij een bedrag van 300,
die dit geld in zijn handeltje stak. Voor
zich zelf hield hij 100, welk bedrag hij
er geleidelijk door bracht en het grootste
gedeelte gaf hij in bewaring aan een over
buurman, den 30-jarigen S.
Deze nam hiervan dadelijk f 100, zoo
genaamd als bewaarloon. Daarvan kocht
hij zich een nieuw costuum, een regenjas,
een horloge en enkele andere dingen. De
rest van het geld verborg hij.
Toen ten huize van dezen S. door de
politie een huiszoeking werd verricht,
vond men het geld op alle mogelijke plaat
sen verstopt. Zoo werd 900 teruggevon
den in den electriciteitsmeter, voorts lagen
er bankbiljetten in een radiokast en in een
boek.
Bij zijn aanhouding verklaarde de buur
man niet te hebben geweten, dat het geld
van diefstal afkomstig was. De nieuwe
kleeren had hij gekocht van het bewaar
loon.
In het geheel is f 1160 door de politie te
ruggevonden.
Het complot meende nog steeds, dat de
moeder van den diefstal niets bemerkt
had. Ze had het geld opgespaard zonder
iemands medeweten; zelfs haar man was
er onkundig van, doch haar kinderen wa
ren er toevallig achtergekomen.
,In verband met een en ander zijn door
de politie gearresteerd de 15-jarige zoon,
de 27-jarige broer en de overbuurman S.,
de laatste als verdacht van heling.
De 15-jarige zoon is reeds eerder wegens
diefstal voorwaardelijk veroordeeld.
Wij zullen op den inhoud van deze van
een zekere overhitting getuigende woor
den van onzen collega niet ingaan.
Alléén dit.
Noch van den inhoud van bedoeld „ma
nifestje", noch van het feit der versprei
ding is den katholieken iets bekend.
Eerlijk gezegd: bij schrijver dezes schijnt
het geschrift nog niet gebracht te zijn en
hij heeft 't zelfs nog niet eens gezien!-
Dat alles zou toch al heel vreemd zijn,
als we.... mee in het zog zouden varen!!
Volgende Woensdag 14 Juni gaan
wij stemmen.
Wij vormen dan geen front anti en geen
bloc pro, maar wij, katholieken, stemmen
front pro, maar wij, katholieken, stemmen
tiek.
Wij stemmen allen op
LIJST 2
DE HANZE.
Onder voorzitterschap van den heer H. L.
J. Tobé hield de R.K. Middenstandsvereeni-
ging de Hanze gisteravond in „de Turk"
noodgedwongen een vergadering, welke
nog vóór de Centrale Raadsvergadering
moest plaats hebben.
De voorzitter sprak in zijn openingswoord
de hoop uit, dat de leden zoo kort moge
lijk zouden spreken en zeide het te betreu
ren, dat men door vergadering van den
Centralen Raad (welke heden te Den
Haag wordt gehouden), verplicht is in de
zen tijd te vergaderen!
De notulen der vorige vergadering wer
den na lezing goedgekeurd.
Onder de ingekomen stukken was een
schrijven inzake het veertigjarig priester
jubileum van Mgr. P. J. Huibers, in ver
band waarmede wordt besloten een bedrag
van 30.beschikbaar te stellen.
Verder was ingekomen het jaarverslag
van de Slagerspatroonsver. „St. Pelagius".
Tot afgevaardigde naar de vergadering van
den Centralen Raad werd benoemd de heer
C. Schinck.
De behandeling van de agenda dezer ver
gadering lokte enkele besprekingen uit.
waarna den afgevaardigde vrij mandaat
werd verleend, terwijl hij zich bovendien
ter plaatse in verbinding kon stellen met
het dagelljksch bestuur der afdeeling.
De vergadering besloot vervolgens tot
verlenging van den tijdsduur der vereeni-
ging en tot aanvrage van de koninklijke
goedkeuring op de gewijzigde statuten en
het huishoudelijk reglement.
De installatie van nieuwe leden (22 per
sonen hadden zich voor opgave aangemeld)
werd uitgesteld totdat van het hoofdbestuur
opgave hierover zal zijn gekregen.
Bij de rondvraag brachten enkele leden
nog eenige interne aangelegenheden ter
sprake, waarna sluiting der vergadering
volgde.
