Zomersproeten
BINNENLAND
BIOSCOPEN TE LEIDEN
ZATERDAG 3 JUNI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BUD - PAG. 15
v«rdwi|nen ipoedig door ean pol
SPRUTOL
Oss en Persexcessen
EEN RUSTIG WOORD UIT LIBERALEN
MOND.
Tegenover de vele onwelwillende en zelfs
tendentieuze voorstellingen, welke om
trent de Ossche zaak en minister Goseling's
wetsontwerp tot beteugeling van pers-
excessen in omloop zyn gebracht, verdient
het objectieve woord in het liberale Utr.
Dagblad vermelding en waardeering.
Wy laten het hier onverkort volgen:
Daar is in de eerste plaats de Ossche af
faire, welke veler gemoederen nog steeds
met onrust vervult. Gelijk bekend is, zijn
zoowel door het Ambtenarengerecht in Den
Haag als door de Centrale Raad van Be
roep te Utrecht de leden der Ossche ma
réchaussee-brigade in hun geschil met den
minister van Justitie in het ongelijk ge
steld. De Tweede Kamer heeft zich, al
thans tot dusverre, op het standpunt ge
steld, dat een parlementaire enquête in de
Ossche zaak niet wenschelijk of noodig
was. Wel heeft zij uit haar midden eenige
leden aangewezen, die tezamen een com
missie van onderzoek vormen. De regee
ring heeft die commissie niet alle lacilitei-
ten verleend waarom zij heeft gevraagd,
doch waarop zij althans formeel geen
recht heeft. Mag men de berichten geloo-
ven, dan heeft de minister van Justitie ge
weigerd de commissie inzage te verlee-
nen van eenige dossiers, betrekking heb
bende op de Ossche zaak, en hebben deze
bewindsman zoowel als zijn ambtsgenoot
van Defensie aan eenige bij de Ossche zaak
nauw betrokken personen verboden voor
de commissie te verschijnen om inlichtin
gen te verschaffen dan wel vragen te be
antwoorden. De hier gereleveerde berich
ten hebben opnieuw aanleiding gegeven
tot het uitspreken van de meening, dat er
inzake Oss en met name inzake het gedrag
van eenige geestelijken daar ter sprake een
en ander wordt verheimelijkt.*'Anders ge
zegd: In Oss zou, met medewerking van de
Itegeering, het recht zijn loop niet geno
men hebben. De beschuldiging is een zeer
ernstige, en zij, die haar formuleeren, die
nen zich hiervan bewust te zijn. Zoo zij
over steekhoudend bewijsmateriaal be
schikken, moeten zij dit publiceeren. Zoo zij
over zulk materiaal niet beschikken, dient
een zoo ernstige beschuldiging achterwege
te blijven. De tot dusverre aan ons bekend
geworden gronden, waarop de hooger ge
noemde aantijging wordt uitgesproken,
konden ons niet overtuigen. Het kan zijn
nut hebben er aan te herinneren, dat het
ook mogelijk is, dat de Regeering om rede
nen van openbaar belang die niets met
de geestelijken te Oss uitstaande hebben
minder medewerking aan de commissie uit
de Volksvertegenwoordiging verleent dan
alle of althans sommige leden dier com
missie gaarne zouden zien. Alsnog, de
Tweede Kamer heeft geen parlementaire
enquête gewenscht, en de regeering gaat
in haar gedragslijn jegens de Kamercom
missie niet buiten haar boekje. Uiteraard
blijft de mogelijkheid bestaan, dat zij zich
bij het vaststellen van haar gedragslijn je
gens genoemde commissie aan een of meer
beleidsfouten heeft schuldig gemaakt. Om
hierover te oordeelen zou men de motie
ven moeten kennen, op grond waarvan de
weinig tegemoetkomende houding der re
geering is gebaseerd. En die motieven zijn,
voor zoover ons bekend, niet gepubli
ceerd.
Wij betwijfelen, of dit zwijgen verstandig
is, waar naar onze meening klaarheid wel
haast immer een betere remedie tegen boo
ze geruchten en booze tongen is dan ver
stoppertje spelen.
Wijders compareert op de binnenlandsch-
politieke agenda het plan der regeering om
wettelijke bepalingen in het leven te roe
pen, die de mogelijkheid openen om tot ge-
strenger „persmaatregelen" over te gaan.
Nu is de persvrijheid immer een der pij
lers geweest van ons politiek en maatschap
pelijk besteld. Tusschen een vrije pers en
een bandelooze pers ligt evenwel een kloof.
Hoe betreurenswaardig het ook moge zijn,
waar is het niettemin, dat sedert eenige
jaren niet alle Nediarlandsche persorga
nen en redacties zich van haar hooge vrije
verantwoordelijkheid bewust zijn. Hierin
kan zoowel met betrekking tot de binnen-
landsche rust en orde als met het oog op
de buitenlandsche betrekkingen van Ne
derland een gevaar (gaan) schuilen. De re
geering heeft tot taak te waken zoowel over
de binnenlandsche rust en orde als over
onze betrekkingen met het buitenland. Dat
zij derhalve naar middelen zoekt om die
bewakingstaak richtig te kunnen vervul
len, is begrijpelijk en haar plicht. Of de
thans bestaande plannen in alle opzichten
het beoogde resultaat zullen afwerpen,
moet worden afgewacht. Zeer veel zal af
hangen van de omstandigheid, op welke
wijze de voorgestelde wettelijke bepalingen
zullen worden gehanteerd. Het gevaar is
niet geheel denkbeeldig, dat te eeniger tijd
deze bepalingen ook als wapen tegen de
„goeden" in dagbladland zouden kunnen
worden gebruikt. Hoewel wij de idee, wel
ke aan de „persplannen" der regeering ten
grondslag ligt, geenszins verwerpen, wil
het ons toch voorkomen, dat diepgaand
overleg in deze en niet in de laatste
plaats met de vertegenwoordigende instan
ties van „persland" geboden is. Haasti
ge spoed is zelden goed. En haastige spoed
zou in de onderhavige materie tot min
der goede, ja tot betreurenswaardige ge
volgen kunnen leiden.
COLORADOKEVER-GRENS VOOR
EXPORT NAAR ENGELAND.
Wij vernemen, dat de z.g. „50 K.M.-
grens", bezuiden welke geen aardappelen
en volle grond-groenten naar Engeland
mogen worden geëxporteerd, thans defini
tief tenzij nieuwe haarden meer naar
het noorden ontstaan is vastgesteld. Zij
loopt langs den Nieuwen Waterweg, de
zuidelijke grens der gemeenten De Lier,
Schipluiden, Pijnacker, Berkel en Roden
rijs, Bergschenhoek en Zevenhuizen, ver
der langs de spoorlijn naar Gouda, de Hol-
landsche IJssel, vervolgens langs den
Krommen Rijn, den Rijn en den IJssel tot
Doesburg en ten slotte langs den Oude
IJssel en langs de westelijke grens der ge
meente Doetinchem, Wisch en Dinxterplo.
Het Westland valt er dus buiten, doch de
belangrijke tuinbouw-centra, nabij Rotter
dam, op de Z.-Holl. Eilanden en rondom
Venlo vallen er binnen.
Zooals men weet, loopt de voor den ex
port naar Duitschland getrokken „fatale
lijn" aanmerkelijk noordelijker. Deze loopt
van Noordwijk, over Sassenheim, hoofd
vaart van de Haarlemmermeer, Haarlem
mer Trekvaart, IJ, Zuiderzee, zuidgrens
gemeente Doornspijk, Oldenbroek, Heerde,
Geldersche provinciegrens tot Deventer,
zuidgrens van Gorssel, Warnsveld, Henge
lo (G.), Zelhem, Doetinchem, Wisch, Dinx-
perlo. „Hbld."
OOK HET VRAAGSTUK VAN HET
VERSCHE CADETJE.
Zal door de Commissie tot Onderzoek
Toestand in Bakkerijbedrijf opnieuw
onder oogen worden gezien.
De Minister van Economische Zaken
heeft gisteren de Commissie tot Onderzoek
van den Toestand in het Bakkerijbedrijf
geinstalleerd.
In zijn rede zeide de minister o.a., dat
de afschaffing van den nachtarbeid econo
mische gevolgen van zeer ingrijpenden aard
voor het bakkerijbedrijf heeft gehad, en dat
de slechte tijdsomstandigheden de zwaar
te van die gevolgen nog erger doen gevoe
len.
De minister zeide, in overeenstemming
met het oordeel van zijn amtbgenoot voor
sociale zaken te meenen, dat de commis
sie ook deze regeling onder oogen zal moe
ten zien.
EIPRODUCTEN VAN KIPPEN- EN
EENDENEIEREN.
Wij vernemen, dat de producenten van
ei-producten van heden af hun wekelijk-
sche opgave aan de Pluimveecentrale moe
ten splitsen in struif van kippen- en van
eendeneieren, versch en gekoeld of gecon
serveerd. Splisting ook van de graanrecht-
restitutie wordt nog niet aangekondigd.
„Hbld."
DE PRIJSVERLAGIN BIJ DE
SPOORWEGEN
Ofschoon de zoozeer toegejuichte maat
regel, zoojuist door d voortvarende di
rectie der N. S. genomen, eigenlijk geen
prijsverlaging is, komt hij toch praktisch
daarop neer. En een behoorlijke verlaging
ook, die voor de derde klasse, ongeveer
27H bedraagt. Ons is iemand bekend, te
den Haag woonachtig, die elke week met
bussen, van daar naar Zutphen reisde, om
den Zondag thuis te kunnen doorbrengen.
Per spoor zou hij tweemaal 3.25 moeten
betalen, hetgeen boven zijn financieele
draagkracht ging. Thans worden de spoor
kosten door de verlenging der geldigheid
van de rctourkaarten, teruggebracht tot
4.85 in totaal en gaat hij natuurlijk per
trein reizen. Geven wij, teneinde te doen
zien, hoe belangrijk de prijsverlaging is,
enkele voorbeelden: derde klasse van Lei
den naar den Haag, was 0.80, thans 0.55,
Rotterdam 1.80 thans 1.30, Haarlem
1.40, thans 0.95, Amsterdam 2.20, thans
1.60, Gouda 1.60, thans 1.15, Arnhem
5, thans 3.55.
GROOTE VORSTSCHADE
Vergoeding aan bloemisten en boom-
kweekers.
Uit Aalsmeersche vakkringen verneemt
het Handelsblad, dat in de jongste ver
gadering van regeeringscommissarissen is
besloten, om f 500.000 van rijkswege be
schikbaar te stellen voor de vorstschade in
de bloemisterij en boomkweekerij. Sedert
geruimen tijd wordt over het geheele land
de geleden schade door commissies ad hoe
getaxeerd. Naar ruwe schatting bedraagt
de schade in de bloemisterij en boomkwee
kerij over het geheele land 3 1/2 millioen
en alleen in Aalsmeer 1 1/2 millioen gul
den.
Mr. J. J. WINTERMANS
Gaal heen als inspecteur van den
landbouw
Met 1 Juni is aan mr. J. J. Win termans
eervol ontslag verleend als inspescteur van
den landbouw.
DE WILLIBRORD-HERDENKING
Minister Colijn zal de tentoonstelling
openen.
Donderdag, 15 Juni, des middags te
drie uur, zal de herdenkingstentoonstel
ling ter gelegenheid van het 12de eeuw
getijde van St. Willibrord in de Domkerk
te Utrecht worden geopend. Z. Exc. dr. H.
Colijn, minister van Staat, voorzitter van
den ministerraad, zal de openlngspltch-
tigheid verrichten.
DE WILLIBRORDFEESTEN TE HULST.
Symbolische optocht historisch
openluchtspel.
In de maand Juli zullen in 't aloude stad
je Hulst grootsche feesten beginnen ter
herdenking van 't twaalfde eeuwfeest van
hun Patroonheilige Sint Willibrord.
Naast 'n schitterende kerkelijke viering
staat op het plan eerstens een symbolische
omgang, uitbeeldend in kunstzinnige groe
pen het ontstaan en den groei van geloof
en cultuur in Nederland, speciaal in Hulst;
het heidendom vóór de komst van Willi
brord, de tijd der Franken, de riddertijd der
Kruistochten, de glorie der Middeleeuwen
met haar gilden die de prachtige basiliek
deden verrijzen, de Hulstersche Pinkster-
optochten met de folklore, merkwaardige
figuren en monniken uit de vergane glans-
tijdén; dan de dagen van vervolging en
verdrukking in en na de reformatie om te
besluiten met de glorie van den wederop
bloei in de latere tijden.
Verder zal 'n ander glanspunt der feesten
zijn de opvoering van een grootsch, histo
risch openluchtspel: Willibrord, Neerland's
Apostel, een folkloristisch, goed volksch,
kijkspel, in fleurige tafereelen en frisschen
dialoog het leven en werken van den ge
loofsheld weergevend. Het stuk werd ge
schreven door den Brabantschen tooneel-
schrijver Jan Vuysters, die door zijn open
luchtspelen algemeeoe bekendheid op dit
gebied verwierf.
Een aparte bekoorlijkheid zal 't spel ver
krijgen doordat het gespeeld zal worden in
de sfeer der romantiek n.l. op het antieke,
schilderachtige stadsplein, by avond, in de
fantastische glanzen van het kunstlicht.
AFSCHAFFING WEGGELD IN
IN NOORD-BRABANT
Ged. Staten hebben voorstel ingediend
Verschenen is thans het reeds eerder
aangekondigde voorstel van Ged. Staten
van Noord-Brabant tot afschaffing van het
weggeld voor rijwielen. Om het financi
eele nadeel van dit voorstel te compen-
seeren zullen drie nieuwe opcenten op de
hoofdsom der Inkomsten-, Vermogens- en
Grondbelasting geheven moeten worden.
Otficleële Crlslspubtlcatles
STEUN VERGOEDING ERWTEN EN
VELDBOONEN
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale
maakt bekend, dat de steunvergoeding
voor erwten van den oogst 1938, gedena
tureerd van 30 Mei t.m. 3 Juni 1939, zal
bedragen 1.60 per 100 kg. voor groene
erwten, door handelaren gedenatureerd en
voldoende aan het standaardmonster van
kwaliteitsklasse C en 1.10 per 100 kg.
voor voedererwten, gedenatureerd door
telers, die deze erwten zelf hebben geteeld.
Met ingang van 5 Juni 1939 zullen han
delaren in de gelegenheid worden ge
steld, ook groene erwten van de kwaliteits
klassen A en A te denatureeren tegen de
daarvoor nader vast te stellen denaturatie—
vergoeding.
De steunvergoeding voor veldboonen
van den oogst 1938, van 30 Mei t.m. 3 Juni
door telers of handelaren gedenatureerd
en voldoende aan de kwaliteitseischen, be
draagt 1.50 p. 100 K.G.
Het ligt voorts in de bedoeling, voor het
laatst een denaturatievergoeding vast te
stellen voor groene erwten en veldboonen,
welke worden gedenatureerd in de week
van 26 Juni t.m. 1 Juli 1939. Na 1 Juli 1939
zal de denaturatie van groene erwten en
veldboonen. met recht op vergoeding, niet
meer mogelijk zijn.
2642
's Gravenhage, 2 Juni 1939.
NATIONALE INZAMELING
R.K. JEUGDWERKLOOZENZORG.
Op 11 Juni a.s. zal de Nationale R.K.
Commissie voor Jeugdwerkloozenzorg een
Nationale Collecte organiseeren tot in
standhouding en uitbreiding van haar kam
pen en internaten voor de katholieke werk-
looze jeugd.
Het Hoogwaardig Episcopaat heeft aan
deze actie zijn volledige goedkeuring ge
hecht.
Bovendien zullen op Dinsdag 6 Juni a s.
de zeereerw. heer H. de Greeve en op Za
terdag 10 Juni a.s. Zijne Excellent!" mi
nister Romme. mgr. F. Frencken, ou mi
nister mr. dr. Verschuur en de heer de
Bruyn deze inzameling ten zeerste aanbe
velen voor de K.R.O.
Dit alles is reeds een overtuigend bewijs
van de heilzame werking, die van het
kampwerk uitgaat.
Moge het dan ook voor katholiek Neder-
land een aansporing zijn om nog meer be
langstelling te gaan toonen voor dezen
nieuwen vorm van jeugdzorg, die, door de
tijdomstandigheden opgedrongen, tiendui
zenden van onze werklooze jongens cn
meisjes in godsdienstig en maatschappelijk
opzicht een zegen, dikwijls een redding is
geweest.
EEN VRIJGEZELLENBELASTING IN
TURKIJE.
Het congre6 van de Turksdhe republikein-
sche Volksparty heeft in beginsel de instel
ling van een belasting voor vrijgezellen
aangenomen.
OUDE SCHILDERIJEN GEVONDEN.
Te Castel Veodhio nabij Spalato zyn drie
schilderijen gevonden, welke worden toe
geschreven aan Titiaan. Zy stellen voor
Sint Joseph, Sint Pieter en Sint Hieroni-
mus. Men veronderstelt, dat deze schilde
rijen tijdens de Napoleontische oorlogen
zyn verborgen.
JOURNALISTEN DOOR MELAATSCIIEN
OVERVALLEN.
In de melaatschenkolonie van Valdonne
heeft zich een ernstig incident voorge
daan, waarvan drie journalisten het slacht-
ofer zyn geworden. De inspecteur van den
geneeskundigen dienst dr. Viala had en
kele journalisten uitgenoodigd om de me-
lataschenkolonie te bezichtigen en een
reportage te leveren voor de bladen waar
in een beroep gedaan zou worden op de
liefdadigheid, daar de kolonie van Val
donne in geldverlegenheid verkeerde.
Twee journalisten en een fotograaf had
den aan dit verzoek gevolg gegeven en
zij hadden reeds Zaterdag den heelen dag
in de kolonie doorgebracht, 's Avonds gin
gen zij naar hun hotel om 's Zondags weer
terug te kecren naar de kolonie om al
daar een godsdienstoefening bij te wonen
die voor de melaatschen gehouden werd.
's Morgens om 9 uur begaven de journa
listen zich per auto naar de kolonie. Zij
hadden den weg gekozen die dwars door
de trerreinen loopt. Op dezen weg stonden
ongeveer een 30-tal personen: de journa
listen dachten dat het bewoners van een
naburig dorp waren die hier ter kerke
kwamen. Plotseling posteerden de mannen,
die later verpleegden der kolonie bleken
te zijn, zich midden op den weg en dwon
gen de auto om te stoppen. Daarna sleur
den zij de Journalisten uit de auto, be
roofden hen van hun kleeren cn hun foto
apparaten. Een der journalisten werd aan
den hals gewond. De directeur die zich
eveneens ter plaatse bevond was niet in
staat om dc opgewonden patiënten tot
kalmte te brengen. De Inspecteur dr. Viala
slaagde er tenslotte in om de menschen te
overreden. Op verzoek van de inspecteur
moesten de journalisten er van afzien om
een reportage over de melaatschenkolonie
te leveren.
DE KOFFIESCHAARSCHTE IN ITALIë
In verband met de koffieschaarschte in
Italië, die volgens de interpretatie der
fascistische autoriteiten veroorzaakt is door
het feit, dat enkele koffielanden slechts nog
in deviezen en niet met Italiaansche pro
ducten betaald willen worden, heeft de
minister van financiën erop gewezen,
dat de fiscus een bijzondere belangstelling
THEE DOETJE GOED!
GOUDEN MEDAILLE VOOR EEN
SOESTERBFRGER VLIEGER.
Maandag zal aan een „oud-gediende"
der militaire luchtvaart te Soesterberg,
den sergeant-majoor C. J. A. Hoogeveen,
uit Leiden, dc gouden medaille worden
uitgereikt voor 36-jarigen trouwen dienst.
Van September 1913 af is de jubilaris on
afgebroken aan het vliegkamp verbonden
en hij heeft de geheele ontwikkeling der
militaire vliegerij meegemaakt. Voordien
was hy werkzaam by een kabelballonaf-
detling der genie, waarmede regelmatig
des zomers oefeningen werden gehouden
te Oldebroek. Reeds in 1911 en 1912 maak
te hij per luchtschip en ballon verschillen
de tochten.
Met den heer H. Walaardt Sacré, den
aerste-commandant van het militaire
vliegkamp, was hij o.a. in 1911 door den
minister van Oorlog aangewezen om een
tocht mede te maken met een bestuur
baar luchtschip, de Parcival VI. Het toen
bestaande dagblad „De Echo", hetwelk de
ouderen onder ons zich nog wel zullen
kunnen herinneren, had n.l. besloten dit
luchtschip uit Duitschland te laten ko
men, ten einde cr in ons land reclame-
tochten mede te maken, o.a. van Amster
dam naar Den Haag v.v.
Het luchtschip is echter nooit in Neder
land aangekomen, daar het na een avon
tuurlijken tocht, waarbij o.a. een kabel
brak van de gondel, zoodat men uit angst,
dat deze van den ballon zou losscheuren,
de motoren stilzette, bij een noodlanding
werd vernield, waarbij de bemanning er
vry goed afkwam.
In 1912 maakte Hoogeveen met den
toenmaligen kapitein Walaardt Sacré en
eerste-luitenant H. v. Royen (thans Kolo
nel v. Royen bij het Geniecommandement
in Breda) een ballontocht, welke eindigde
in een sloot bij Zoetermeer-Zegwaard.
Met recht kan men van den jubilaris,
die zijn geheele leven heeft gewijd aan
de luchtvaart, zeggen, dat hij één der wei
nigen is, die gevlogen heeft èn met een
luchtschip, én met een ballon, èn met een
vliegtuig, van de laatstgenoemde zoowel
in de latten-en-lappen-toestelletjes van
1913. als in de moderne jagers van heden.
Het zal „majoor" Hoogeveen, in de vlieg
wereld een bekende en geziene figuur, op
zijn jubileum zeker niet aan belangstel
ling ontbreken. „Telegraaf.
Buitenlandsche Berichten
POOLSCH VISSCHERSVAARTUIG
VERGAAN.
Vier dooden.
Uit Gdynia wordt gemeld, dat nabij Rix-
hoeft op volle zee een Poolsch visschers-
vaartuig is gekenterd. Vier visschers zijn
hierbij verdronken.
aan den dag legt voor het koffieverbruik
en indien noodig, belangrijke bedragen in
Italiaansche valuta ter beschikking zal stel
len voor het bevorderen van den aanplant
van koffie in Italiaansch-Oost Afrika.
Sedert geruimen tijd werden overigens In
Italiaansch-Oost Afrika pogingen onder
nomen met het telen van een bijzondere
geurige en met den Europeeachen smaak
overeenkomende koffieboon. Ook is de
Italiaansche regeering met enkele landen,
zooals o.a. Venezuela besprekingen be
gonnen voor het leveren van koffie in ruil
voor Italiaansche producten.
tHEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Luxor:
uc passagier, die ver
dween. (Gustav
Diessl, René Dclt-
gon).
Vrouv/cn onder ver
denking. (William
Patrick, Constance
Moore).
Slachtoffer
van het
recht
Dramatisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 27 uur.
Matlnée lederen dag
2 uur, behalve Vrij
dag.
Goedgekeurd
v. volwassenen
Trianon:
De Zusters (Bette
Davis, Errol Flynn).
Zi-eschuimers (Oscai
Homolka, Ray Mil-
land).
Dama op zee
Dramatisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 2—7 uur.
Matinée Zaterdag en
Woensdag 2 uur.
Goedgekeurd
v, volwassenen
Lido:
Wat leven wij toch
gelukkig. (Constan
ce Bennet, Patsy
Kelly).
Fernandel als rebel.
(Fernandel).
Klucht
Klucht
lederen avond 8.15 u.
Zondag van 2—7 uur.
Matinée Zaterdag en
Woensdag 2 uur.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Casino:
Onder twee vlaggen
(Ronald Colman,
Claudette Colbert).
Der Bettelstudcnt
'Fritz Kampers, Ida
Wüst).
Fatriotisme
Operette
lederen avond 8 uur.
Zondag van 47 uur.
Zaterdag en Woens
dag half drie matinée
Goedgekeurd
v. volwassenen
Rex:
Het meisje met de
zeven bontmantels.
(Simone Simon, Don
Ameche).
Het geheim van de
vuurtoren (Hugh
Herbert, Allen Jen
kins).
Komisch
Komische
detect.-film
lederen avond 8 uur.
Zondag van 2—7 uur.
lederen dag 2 uur
matninée.
Goedgekeurd
v. volwassenen
