Gevaarlijk incident bij Dantzig Poolsch douane-kantoor aangevallen Mama wordt opgevoed! BUITENLAND MAANDAG 22 MEI 1939 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Chauffeur van Poolschen legatieraad schiet onderdaan van Dantzig dood Te Dantzig: heeft zich een incident voor gedaan, dat zich, volgens de Poolsche le zing, aldus heeft afgespeeld: te Kalthof, tusschen Dantzig en Oost Pruisen, be stormde Zaterdagavond een in nazi-uni form gekleede groep personen het gebouw van de Poolsche douane, welke zich niet verzette. Om 11 uur verscheen de commis saris van politie van Dantzig, die de douanebeambten verzocht het gebouw te verlaten, daar hij er niet voor kon in staan wat er zou gebeuren, indien zij ble ven. De beambten vertrokken onder poli tiebescherming en het douanekantoor werd vernield. Op de hoogte gesteld van het in cident, zond de Poolsche commissaris-ge neraal te Dantzig den commisasris Per- kowski en twee ambtenaren naar Kalthof, na den senaat van Dantzig verwittigd te hebben, welke hun geen politiegeleide ver strekte. In Kalthof aangekomen, werden Perkowski en de beide ambtenaren aange vallen door vijf personen. De Poolsche chauffeur loste vier schoten om zich te ver dedigen, en doodde hierbij een der aan vallers. Er is geen twijfel aan, aldus het Pool sche telegraafagentschap, dat deze agressie het karakter van een uitdaging had. Men weet nog niet of deze uitdaging kwam van den Senaat, van de plaatselijke nationaal- socialistische partij of wel, dat zij door Berlijn werd gelast. Het is veelbeteekenend, aldus Pat, dat de individuen, die een aanval deden op de auto van den Poolsche commissaris-gene raal rechtstreeks uit Marienburg kwamen, dat op Duitsch grondgebied is gelegen. Communiqué van den Senaat van Dantzig. Het persbureau van den Senaat van de Vrije Stad Dantzig deelt officieel mede: In den nacht van 20 op 21 Mei is een onderdaan van Dantzig, Gruebner ge"hee- ten, door een Poolsch onderdaan, den chauffeur Murawski, zonder eenige aan leiding doodgeschoten. Protest bij Poolsch vertegenwoordiger. De president van den Senaat der Vrije Stad Dantzig, Greiser, heeft Zondag den diplomatieken vertegenwoordiger der Poolsche republiek te Dantzig, minister Chodacki, verzocht bij hem te komen en hem bij deze ontvangst een nota overhan digd, waarin namens de regeering van de Vrije Stad Dantzig ten scherpste wordt ge protesteerd tegen het optreden van ex-ter ritoriale Poolsche staatsbeambten op het gebied van Dantzig en dienovereenkom stig van Poolsche zijde stappen worden ge- eischt tot vergelding en opklaring van de aangelegenheid. De omstandigheden blijken uit de in de nota der regeering van Dantzig vervatte officieele lezing. Volgens deze lezing is het Zaterdagavond wegens het optreden van Poolsche inspecteurs der douane tegenover vrouwelijke leden der Duitsch-Dantziger volksgemeenschap tot betoogingen van de opgewonden volksmenigte gekomen voor het huis der Poolsche douane-inspecteurs te Kalthof. Bij deze betoogingen is evenwel geen der te Kalthof wonende Poolsche in specteurs der douane materieele schade of lichamelijk letsel toegebracht. Om half elf des avonds was dit voorval door het ingrijpen der plaatselijke politie reeds opgeklaard en geliquideerd. Dit werd door de zijde van Dantzig me FEUILLETON Geautoriseerde vertaling door F. v. Velsen. ROMAN VAN LO WILSDORE. 41) De zon was onder gagaan, langzaam ver bleekte het purper in de lucht en daarna was de aarde in duisternis gehuld. Bene den werd het stil; de wandelaars waren naar huis gekeerd en zaten reeds lang aan hun souper. Een koele nevel kwam uit de zee opzetten. Oliva huiverde en daardoor werd bij uit haar gepeins gewekt. De brief schemerde wit in haar hand, maar de let ters waren reeds lang niet meer te onder scheiden. En nog steeds zat zij als gehypno tiseerd naar het postpapier te staren. Nu sprong zij heftig op en een geluid, half gejubel, half snikken, ontsnapte haar borst. Zij ging de kamer binnen en draaide het licht aan. Dan ging zij voor den spie gel staan. Bleek -r- lijkbleek en bevend staarde zij met den brief in haar hand naar haar spiegelbeeld. Alsof zij een vreeselijk droombeeld wilde degedeeld aan de diplomatieke vertegen woordiging van Polen te Dantzig. Niettemin begaf de Poolsche legatieraad Perkowski zich met eenige Poolsche douane-beambten per auto naar Kalthof, ongeacht het feit, dat het onderzoek van politieke incidenten een aangelegenheid der staatsautoriteiten van Dantzig is en ook aan leden der Poolsche diplomatieke vertegenwoordiging het recht van een of ficieele onderzoek niet kan worden toege staan. Er is vastgesteld, dat de doodelijke scho ten op den onderdaan van Dantzig Grueb ner zijn gelost door een inzittende van de auto van legatieraad Perkowski. Gruebner zelf had in het geheel niets te doen met de voorafgaande geëindigde incidenten te Kalthof. Het onderzoek heeft veeleer uitgewezen, dat hij den geheelen dag niet te Kalthof was geweest, doch zich te Marienburg had opgehouden. Pas des nachts om half één bestelde hij een taxi om daarmede van Marienburg uit de Duitsch-Dantziger grens bij Kalthof te passeeren. Te Kalthof had de chauffeur van zijn auto hinder van de lichten der auto van Perkowski. Hij werd aldus gedwongen te stoppen. Toen hij uit zijn wagen stapte om de oorzaak der verblinding na te gaan, werd hij, zonder dat tevoren een woordenwisseling was voorgekomen, door twee schoten gedood. Eer medische hulp kon worden verkre gen, hadden de inzittenden van de Pool sche auto het station Kalthof per locomo tief verlaten in de richting van Dirschau. Bij de in beslagneming van de Poolsche auto werden een geladen pistool, welke echter niet gebruikt was, en het ledige foudraal van een Mauserpistool gevonden. De doodelijke schoten zijn, volgens de po litie. gelost uit een bij het Poolsche leger gebruikt pistool. De doodgeschoten Grueb ner was, evenals zijn chauffeur, volkomen ongewapend geweest. Vier Poolsche spoorwegemployés gearresteerd. Vier employés der Poolsche spoorwegen (Plach, Krause, Osroj en Lechmann), die te Kalthof woonachtig zijn, waren de eenige getuigen van de incidenten, welke zich te Kalthof hebben voorgedaan. Zij zijn door de politie gearresteerd en over gebracht naar de gevangenis te Dantzig. Te Warschau zijn volgens Havas nieu we bijzonderheden ontvangen uit Dantzig met betrekking tot de incidenten te Kalt hof. Volgens deze mededeelingen stonden de aanvallers onder leiding van een zeke ren Andreaw, die doorgaat voor een natio- naal-socialist, die bekend is als organisator van tal van aanvallen op Polen in Dantzig. Na het vertrek van den Poolschen com missaris der douane te Kalthof werd het douanegebouw geheel afgebroken. De in ventaris werd op straat geworpen. De auto, waarmede de *vice-commissaris Per- kowsky, die een onderzoek wilde instellen naar het incident, aankwam, werd door individuen aangevallen. De banden van de auto werden doorgesneden en de ruiten vernield. Het was deze aanval, aldus het bericht, welke den chauffeur noopte ge bruik *te maken van zijn wapenen. Met het oog op de in Dantzig heer- schende opwinding heeft de Senaat van de Vrije Stad strenge veiligheids maatregelen genomen. Voor alle Pool sche bestuursgebouwen zijn politic posten geplaatst. verjagen, streek zij over haar voorhoofd. Weer een starende blik op het stuk pa pier. Neen, het was werkelijkheid! Wat zijn de dingen toch eenvoudig en absoluut niet gecompliceerd en wat maken wij er een warwinkel van, wanneer ons beter ik ons verlaat. Verblind door jaloezie en boos opzet, had zij juist datgene gekozen, wat voor Virgilius en haar alle levenskansen moest afsnijden. Alleen maar, omdat haar ijdel- heid zoo diep was gekrenkt. Was het uit sluitend ijdelheid? Dat wonderlijke, pijn lijke gevoel, dat haar borst beknelde en se dertdien niet meer was verdwenen se dert hij haar had gezegd dat hij haar niet meer liefhad? Niet meer.En dat met haar een man slechts ongelukkig kon worden. Zij was zoozeer door hoogmoed en kop pigheid verstrikt, dat zij het juiste woord op het juiste oogenblik niet had weten te vinden. Dat woord: „Wees niet boos meer". Zij haalde den nog steeds ongeopenden brief van Bella van 't balcon en sneed hem open. Indien zij destijds niet was meege gaan op den zeetocht, zou zij Bella's brief eerder ontvangen hebben. Dan had zy daaruit kunnen begrijpen, dat haar onder stelling verkeerd was, dat niet Pretorius werd bedoeld. Maar wat baatte dat nu nog? Wat was er aan dat alles te verande ren? Zij was de verloofde van prins Xilo. Een verloving kon verbroken worden. Maar deze verloving was onverbreekbaar. Deze grijsaard die haar'zoo ontroerend zijn hart had aangeboden; zijn hart, dat zy uit ijdel egoisme had geaccepteerd, die goede Bewogenheid te Warschau Het incident van Kalthof heeft groote bewogenheid gewekt te Warschau, waar men van opvatting is, dat de verantwoor delijkheid voor deze betreurenswaardige gebeurtenis geheel ten laste komt van „Agents provocateurs" der nat. soc. party der Vrije Stad. Gezaghebbende Poolsche kringen ver helen niet, dat zij een bijzondere ernst toe kennen aan dit incident. Afgezien van het feit, dat de bescherming van den Poolschen vertegenwoordiger in de uitoefening van fijn functies met ge weld verzekerd moest worden, wyzen zy er op, dat de aanval op den Poolschen douanepost van Kalthof een flagrante schending vormt van en der fundamenteele prerogatieven van Polen in Dantzig: de controle op de douane. De Poolsche regeering is vastbesloten de integriteit van haar rechten in de Vrije Stad te handhaven en ze te doen eerbie digen zonder zwakheid te toonen. STAPPEN VAN DEN POOLSCHEN COMMISSARIS-GENERAAL Vier Poolsche eischen De Poolsche commissaris-generaal te Dantzig heeft gisteren den president van den Dantzigschen Senaat twee nota's ge zonden betreffende de incidenten van Kalthof. In de eerste nota geeft hij het relaas van het gebeurde en wijst hij op het gebrek aan veiligheid voor de Poolsche bevolking van de Vrije Stad, in het bij zonder in het district Grosses Werder, waar sinds land een propaganda-actie ge voerd wordt tegen de Poolsche douane inspecteurs. In de*tweede nota wordt gezegd, dat de incidenten van Zondagnacht, gericht tegen de Poolsche inspecteurs der douane te Kalthof, die van hun kant geen enkele aanleiding hebben gegeven tot den aanval waarvan zij het voorwerp vormden, een gevolg zijn van een georganiseerde actie tegen hen in het plaatsje Kalthof. De Poolsche regeering is gedwongen te constateeren, dat de autoriteiten der Vrije Stad de volledige verantwoordelijkheid moeten dragen voor de te Kalthof voorge vallen incidenten. Met het oog op dezen toestand verklaart de commissaris-generaal: 1. De Poosche relgeering zal niet toe staan, dat langs den weg der voldongen feiten de Poolsche rechten op douane gebied worden beperkt. 2. De Poolsche regeering eischt een onderzoek naar de schuldigen en mede- deeling van de resultaten van dit onder zoek. 3. De Poolsche regeering eischt schade loosstelling voor de schade, die veroorzaakt is in het huis waar de Poolsche douane inspecteurs te Kalthof zich bevonden. 4. Met het oog op de steeds veelvuldiger aanvallen op Poolsche functionnarissen en de Poolsche bevolking in de Vrye Stad is de Poolsche regeering verplicht een dui delijke en verplichtende verklaring te eischen, welke waarborgen de Senaat van de Vrije Stad de Poolsche regeering kan geven de verzekering van de orde en van de veiligheid der Poolsche functionnarissen en der Poolsche bevolking in de Vrije Stad Dantzig. EEN TWEEDE INCIDENT Zaterdagmiddag om half vijf is in het plaatsje Piekel, gelegen op gebied der Vrije Stad Dantzig, een appel gehouden over S.A. Om vijf uur deed een menigte, onder aanvoering van geüniformeerde leiders, een aanval op den post der Poolsche douane-inspecteurs, die om hulp vroegen. Na in kennis gesteld te zijn van den aan val op den post der Poolsche douane inspecteurs te Piekel, heeft de Poolsche oude man mocht niet lijden door haar s.echt karakter. Ja, slecht vond ze zich zelf. Boosaardig en wraakzuchtig en van alle vrouwelijke goedheid ontbloot. Met het beeld van dien anderen man voor oogen, speelde zy een harteloos spel met den ouden prins. Hoe had zij indertijd Bella hoonend ge noemd? Een comediante, iemand, die het publiek iets voorspeelde, die zich voor hon derden oogen tentoonstelde, die zich liet be wonderen en becritiseerenEn wat had zij Oliva zelf gedaan? Geheel onnoo- dig, zonder den ernst, die haar jonge doch ter kenmerkte, zonder de vervoering voor een edele kunst, had zij, minderwaardige motieven volgend, comedie gespeeld een schandelijke comedie, met een edel, goed mensch, die rang, rijkdom, liefde en ver trouwen aan haar voeten had gelegd, om dat hij, zooals hij dikwijls had gezegd, haar als de reinste van alle vrouwen be schouwde Neen, zij mocht hem niet ontgoochelen. Zij moest den weg volgen, die haar nu was aangewezen. Zij moest En nu beschouwde zy ook het onver wachte bezoek van Virgilius in het juiste licht. Op het bericht van haar verloving was hij haastig hierheen gekomen. Onnoo- dig te vragen, waarom. Nu begreep zij zijn beweegredenen. Maar dat maakte geen verschil. Ook hij moest om haar lijden. On danks alles hield hij nog van haar. En zy zy had hem lief, zooals zij nooit had ge dacht, of voor mogelijk gehouden. Met heel haar hart, heel hahr ziel. En binnen enkele dagen zou zij met haar commissaris-generaal te Dantzig op cate gorische wijze stappen ondernomen bij den Senaat der Vrye Stad, wiens aandacht hy vestigde op het feit, dat dit reeds het tweede incident is in minder dan 24 uur, waarbij op flagrante wijze een ernstigen aanslag gepleegd wordt op de Poolsche rechten te Dantzig, n.l. het recht op con trole op de douane. De commissaris eische, dat terstond maatregelen zouden worden genomen om den douanepost te bevrijden en den Pool schen inspecteur volledige veiligheid te verzekeren. Na de energieke stappen van den Pool schen commissaris generaal hebben de Dantzigsche autoriteiten een detachement politie naar Piekel gezonden, hetwelk daar gisterenavond de menigte der betoogers en part ij form a ties uiteen joeg en de orde her stelde. DU1TSCHLAND GRAAF CIANO TE BERLIJN. De Italiaansche minister van buitenland- sche Zaken, graaf Ciano is Zondagmorgen in Berlijn aangekomen. Met Graaf Ciano zijn aangekomen de opperbevelhebber van het Italiaansche leger, generaal Pariani, vele andere autoriteiten, en verscheidene Italiaansche journalisten, onder wie Gayda, de directeur van de „Giornale d'Italia". Vergezeld van den Italiaanschen gezant Attolico, heeft graaf Ciano den rijksminis ter van buitenlandsche zaken Von Ribben- trop in de Wilhelmstrasse een bezoek ge- cracct. Hitier heeft gistermiddag in tegenwoor digheid van Von Ribbentrop, graaf Ciano ontvangen voor een langdurige gedachten- wisseling. PRINS-REGENT PAUL OP 1 JUNI OP BEZOEK TE BERLIJN. Van gezaghebbende zijde wordt verno men, dat Prins-regent Paul van Zuid-Sla- vië op 1 Juni a.s. voor een bezoek te Ber lijn komt. VESTINGWERKEN AAN DE OOSTGRENS. De chef van den persdienst van het Duit- sche leger, kolonel von Wedel, deelt in de „Voelkische Beobachter" mede, dat sedert het opzeggen van het Duitsch-Poolsche verdrag, speciale voorzorgsmaatregelen werden genomen aan de Oostgrens. Ook her werden verdedigingswerken gebouwd. De kolonel schrijft verder, dat Oost- Pruisen in zijn geheel één vesting is, ook in Pommeren en Silezië werden vesting werken gebouwd, doch nog veel moet wor den gedaan, doch binnen korten tijd zullen de versterkingen aan de Oostgrens die aan de Westgrens evenaren. HANDELOVEREENKOMST MET LITAUEN. Von Ribbentrop en Urzsys hebben Za terdag een Duitsch-Litausche handelover- eenkomst geteekend. Het ligt in het voor- temen van Duitschland op een paar km. ten Zuiden van Memel een nieuwe vrijha ven voor Litauen in te richten. Naar aanleiding van de onderteekening van deze overeenkomst, heeft rijksminis ter von Ribbentrop den vertegenwoordiger van het Litausche persbureau „Elta" een onderhoud toegestaan, waarin hij o. a. zei- de: „Na de regeling van de Memelkwestie, bestaan er tusschen Duitschland en Litauen geen tegenstellingen meer. Voortaan kun nen beide landen elkander naar elke rich ting aanvullen. Duitschland, als de groot ste consument van Europa, kan een aanzien lijk deel der Litausche productie overne men. Litauen van ziin kant kan zijn in toekomstige familie naar Londen reizen, om daar met prins Xilo te trouwen. Zoo was het besloten.... Dat zou haar straf zijn, dat zij nu de comedie verder moest spelen, alleen om dien edelen man niet on gelukkig te maken. Dezen nacht deed Oliva geen oog dicht. Bewegingsloos staarde zij met een wanho pig gevoel in de duisternis. Op dezen ellendigen nacht volgde een morgen van stralenden zonneschyn, zooals het op dit, door de zon bevoorrechte plek je van de aarde regel is. Oliva vermande zich, nam een bad, maakte toilet en begaf zich naar beneden om een kop zware koffie te gebruiken. Nog had zij de helft van den inhoud niet gedronken, toen de gérant van het hotel haastig naar haar toe kwam met de bood schap, dat madame uit Cannes werd opge beld. Oliva sprong op en volgde den man naar de telefooncel. „Hallo, met Oliva „Je spreekt met Lize zeg, wil je on middellijk hier komen de auto zal di rect bij je zijn. Mucki is ernstig ongesteld longontsteking. De dokter is bij hem maar Snikken scheen de stem van de spreekster te verstikken. Dan klonk het on samenhangend: „Hij vraagt voortdurend om jou, kom dus onmiddellijk, wil je?" „Onmiddellijk!" hijgde Oliva in de mi crofoon. dustrieproducten in Duitschland betrekken. Het thans gesloten handelsverdrag vormt een stevigen grondslag voor deze nauwe economische samenwerking. Het accoord over de haven van Memel is een nieuwe basis voor de toekomstige economische samenwerking. Het' land aan de Memel wordt thans tot verbindingstreep tusschen het Duitsche en het Litausche volk. ENGELAND DE BESPREKINGEN MET DE SOVJETS. Lord Halifax te Parijs. Zaterdagmiddag is de Britsche minister van buitenlandsche zaken, Lord Halifax te Parijs aangekomen, waar hij besprekin gen heeft gevoerd met Daladicr en Bonnet over de Russische voorstellen. Zaterdagavond te 21.03 uur is de Britsche minister van buitenlandsche zaken, lord Halifax, na zijn besprekingen met zijn Franschen collega Bonnet en den Fran- schen minister-president Daladier uit Pa rijs vertrokken om naar Genève te gaan. Na het vertrek van Maisky, die eveneens op zyn reis naar Genève te Parijs heeft vertoefd, merkte men in Sovjet Russische kringen in Parijs op, dat men hoopt, dat binnenkort een overeenstemming zal wor den bereikt. De besprekingen worden te Genève voortgezet. WAT NAPOLEON NIET LUKTE, LUKT NIEMAND. Hitiers fout. De vroegere Britsche minister-president, lord Baldwin, heeft een rede gehouden tot zijn vroegere kiezers te Bewdley in Wor cestershire. Hij zeide, dat hij volledig in stemt met de politiek van de Britsche re geering. Ten aanzien van de bezetting van Tsjc- cho-Slowakije en Albanië zeide spreker, dat dit de grootste politieke misstap is ge weest van de dictatoren, aangezien deze daden meer dan iets anders hebben bijge dragen tot het vormen van een hechte een heid in Engeland en elders. Zelfs Napoleon heeft hieraan geen weerstand kunnen bie den en wat Napoleon niet heeft gekund, kan niemand. „Dat Hitier iets dergelijks heeft gedaan, was een verrassing voor my", zeide lord Baldwin. „Niet omdat ik hem tot iets der gelijks niet in staat achtte, doch omdat ik weet, dat hij een opmerkelijk hanndig man is en het scheen mij derhalve byna onge looflijk, dat hij een dergelijke fout maakte." SPANJE HET EINDE DER OVERWINNINGS FEESTEN. Zaterdagmorgen heeft generaal Franco in de groote zaal der Bank van Spanje aan 5000 generaals en officieren, die tot de over- 7/inning hebben bygedragen, een eerewijn aangeboden. In een toespraak prees hij den Spaanschen militairen geest en zeide hij, da' er geen hinderpaal bestaat, v/elke zich kan keeren tegen het voornemen een Spaansch rijk te stichten. De laatste plech tigheid der overwinningsfeesten vond plaats Zaterdagmiddag in het klooster van San Lorenzo van het Escoriaal, waar Fran co de leden van het diplomatieke corps ontving en een noenmaal aanbood. Het vertrek der Duitschers. Het Kondorlegioen vertrekt op 24, 25 en 26 Mei naar Duitschland, uit verschillende havens in Galicië. Het grootste deel der troepen zal te Vigo ingescheept worden. Een groep van 150 hooge Spaansche of ficieren, generaals en technici zullen de Duitsche vrijwilligers op uitnoodiging van de Duitsche regeering vergezellen. Sedert dat oogenblik waren reeds uren verloopen. Oliva zat aan het bed van den stervende en hield - ijn hand in de hare. Hij leed wel smartelijk, de oude man. Kreu nend woelde hij onrustig heen en weer, om na eenige oogenblikken afgemat stil te blij ven liggen. Spreken deed hij niet ,doch zijn oogen smeekten: „Blijf bij mij!" Dan boog zij zich over hem, streelde hem over zijn wangen en droogde met een doek het wasachtige voorhoofd, dat met koud zweet was bedekt. „Ik ben bij je", fluisterde zij bemoedi gend. Aan het voeteneinde van het bed stond Lize, bewegingloos als een steenen beeld. Haai staalblauwe oogen waren als met een waas overtogen mrar zij vertrok geen spier. Met ijzeren wilskracht hield zij zich in bedwang, opdat de patiënt van haar gelaat zyn vonnis niet zou lezen.... „Op dezen leeftijd longonsteking. meer had de dokter niet gezegd.... Ever. na middernacht was het afgcloo- pen. Aan beide zijden van het sterfbed knielden Lize en Oliva en beiden schrei den. Kalm en vredig straalde het sneeuw witte gelaat van den doode tusschen de twee die achterbleven. (Slot volgt).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5