DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Vier dooden bij aanrijding te Lonneker Groote ramp op Timor Het bezoek van onze Koningin aan België VRIJDAG 19 MEI 1939 30ste Jaargang No. 9340 S)e £eid4eh£0oii/fca/nt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2 Giro 103003. Postbus 11. V De Katholieke actie 't Is bevreemdend, dat nog niet alle Ka tholieken daadwerkelijk waardeeren hun eigen katholieke pers. Wie, in dezen tijd vooral, niet begrijpt, niet inziet het nut en de noodzakelijkheid van een katholieke pers is Joch wel totaal verblind! Vooral waar wij hebben een katholieke pers, die aan alle redelijk te steller, eischen beantwoordt, die zeker dezelfde activiteit er actualiteit bezit, als de niet-katholieke wat betreft de algemeene, de „neutrale" berichtgeving, en die bovendien objectieve katholieke in- en voorlichting geeft. Dit is bedoeld als een inleiding op een citaat uit een katholiek blad, dat wij al eenigen tijd op onze schrijftafel hebben lig gen. Het is een citaat uit een artikel, dat naar aanleiding van het 40-jarig priester feest van Mgr. v. d. Venne, directeur van Rolduc werd geschreven door de „Zuid- Limburger". Hier volgt het: „Een vriend, die mijn feilen toont" mo ge al een zeer mooi devies zijn indien het bij het toonen van de feilen blijft, is die vriendschap toch slechts van zeer betrek kelijke waarde en doet zij maar al te zeer denken aan den vader, die proeven van zijn goedheid aflegt, door het niet sparen van de roede. Directeur varf de Venne was anders en beter dan een feilen-toonende vriend. Zijn belangstelling was een zeer daadwerkelij ke belangstelling. En bij het betuigen van zijn sympathie liet hij 't allerminst bij woorden alleen. Wat hij voor de Zuid-Limburger doen kon, deed hij. En dat was inderdaad niet weinig. Menig kolom van dit blad heeft hij met kortere of langere bijdragen gevuld, menige primeur heeft de redactie in den loop der jaren aan een telefoontje zijner zijds te danken gehad. En zeer herhaalde lijk wist hij de zetterij en drukkerij door het doen van bestellingen werk te ver schaffen. Bij wie zoo meewerkt, krijgt de vraag: „Hoe gaat het tegenwoordig", die hij min stens eenige honderden malen tot' ons richt te, wel een zeer bij zonderen klank, waar aan alle minderwaardige nieuwsgierig heid vreemd is, en die volop van medele ven getuigt." Het medeleven met de katholieke pers, daadwerkelijk, is een vruchtdragende /orm van katholieke actie, van apostolaat! DE WERELD IN VOGELVLUCHT JERUSALEM: De Britsche regeering, die het mandaat heeft over Palestina, heeft, na langdurig getracht te hebben de rumoe rige bewoners van dat land tot overeen stemming te brengen, eindelijk den moed opgegeven en zelf de knoop doorgehakt. Woensdagavond is de wijze, waarop Enge land zich voorstelt de puzzle op te lossen, bekend gemaakt in een z.g. Witboek. In het kort komt het Engelsche plan hierop neer, dat Palestina over 10 jaren een onaf hankelijke staat zal worden. In dien tus- schentijd wordt een soort sper-verbod van immigratie afgekondigd. Gedurende de eerste 5 jaren mogen nog in totaal 75.000 Joden het land binnen, daarna slechts met toestemming van de Arabieren. Wanneer die 75.000 Joden nog zijn toegelaten zullen de Arabieren juist tweemaal zoo sterk in aantal zijn dan de Joden. Dat is de groote teleurstelling van de Joden, dat zij gedoemd zullen zijn een per manente minde^leid te blijven in een voor tweederden Arabischen staat. Die teleurstelling heeft zich gisteren in Jeruzalem en in andere plaatsen van het H. Land geuit in den vorm van relletjes, waarbij een honderdtal gewonden geval len zijn. Eén daarvan is zelfs overleden. De teleurstelling van de Joden is begrij pelijk, want de hoop wordt hun ontnomen, om nog ooit te komen tot den opbouw van een nationaal tehuis, zooals de Balfour- verklaring in uitzicht had gesteld. Maar men moet nu een.naal ook rekening hou den met de Arabieren, die de meerderheid vormen en ook reeds eeuwenlang in het land wonen. Men kan om de rechten van Israël die van Ismaël niet prijsgaven. Intusschen kan Israël nog de hoop koes teren, dat hem autonomie wordt verleend. De „Times" schrijft althans: „Slechts een gelijke autonomie voor bei de rassen kan hun het gevoel van veilig--* heid geven, zonder hetwelk vrede en be tere samenwerking onmogelijk zijn. Een dergelijke ontwikkeling wordt door het Beschonken chauffeur rijdt op fietser en wandetende kinderen in Vijftienjarig meisje zwaar gewond en later overleden Gisteravond omstreeks half zeven is op den Rijksweg OldenzaalEnsche dé in het dorp Lonneker een vreese- lijk ongeluk gebeurd. Een personen auto, waarvan de bestuurder onder in vloed van sterken drank verkeerde, is van den weg afgeweken en ingereden op een wielrijder en twee wandelende meisjes, terwijl ook een kinderwagen, waarin zich een baby bevond, werd getroffen. De wielrijder, de ongeveer 35-jarige heer Moddejonge, het 12-ja- rige meisje Smink en de zuigeling werden op slag gedood. Het 15-jarige meisje Smit werd zeer ernstig ge wond. De bestuurder van de auto, een zekere S. uit Enschedé, chauffeur van beroep, werd door de politie gearres teerd. Alle slachtoffers zijn afkomstig uit Lonneker. Nader wordt gemeldt, dat de aanrijding is geschied met een auto uit Gelderland, die door S. te Enschedé was geleend van iemand, dien hij daai in een café hacl ont moet. Vergezeld van twee personen, een man en een vrouw, heeft hij zich met den wagen naar Oldenzaal begeven, waar het drietal zich aan drank te buiten is ge gaan. Daarna werd de terugreis naar En schedé aanvaard, waarbij met zeer groote snelheid gereden werd. In het dorp Lon neker raakte de bestuurder in een bocht van den weg bij de bakkerij van Baveld de macht ove rhet stuur kwijt. Het scheel de een haar of de auto reed tegen een boom. De bestuurder wist dit nog tc voor komen, doch de auto schoot met onver minderde vaart door, het rijwielpad op, rechts waarvan de beide meisjes liepen met den kinderwagen, waarin zich het zes maanden oude zusje van het meisje Smit bevond. De meisjes werden tegen den grond geslingerd, waarbij het 12-jarig meisje Smink op slag werd gedood, terwijl van het andere meisje de beide beenen werden verbrijzeld. De kinderwagen werd geheel versplinterd. De baby kwam in een langs den weg loopende sloot terecht. Door toegesnelde voor bijgangers werd het levenloos uit den modder gehaald. De chauffeur raasde echter door en kwam enkele tientallen meters verder "in botsing met den heer M., die tegen een boom vloog en met verbrijzelden schedel dood bleef liggen. Zijn vrouw, di< met een kind op den bagagedrager dicht bij haar man fietste, werd rakeling door de auto gepasseerd. Nog reed de chauffeur door, maar bij het café Nijkamp werd hij doo" den rijksveld wachter Smit uit Lonneker gesommeerd te stoppen, aan welk bevel hij voldeed. Hij werd onmiddellijk in arrest gesteld. Nadat geneeskundige diulp was ver leend, is het zwaar gewonde meisje in zorgwekkenden toestand naar het zieken huis Ziekenzorg getransporteerd. Het stoffelijk overschot van den heer M. is overgebracht naar het R.K. zieken huis, te Enschedé, tërwijl de lijken van de kmderen naar het ziekenhuis „Zieken zorg" te Enschedé zijn vervoerd. De ver slagenheid in Lonneker is, zooals vanzelf spreekt, zeer groot. Het onderzoek is in handen van den commissaris van politie te Enschedé, die spoedig op de plaats van het ongeluk aan wezig was. Ook de substituut-officier van justitie, mr. v. d. Hoeven, uit Almelo, heeft persoonlijk een onderzoek naar het gebeurde ingesteld. Uit het onderzoek in verband met het auot-ongeluk te Lonneker is gebleken, dat de bestuurder van de auto, de 34-ja- rigc chauffeur C. S., die bij een Ensche- desche expeditiefirma in dienst is, reeds vroeg in den middag in aangeschoten toe stand in de stad is gezien. In een café maakte hij kennis met een ingezetene van Winterswijk. Er werden verschillende rondjes gegeven, waarna werd overeengekomen, dat S. de auto penigen tijd zou mogen leenen. Hij nam twee andere personen mee naar Oldenzaal, waarna hij op den terug weg tegen zeven uur het dorp Lonneker passeerde. Getuigen hebben aan de poli tie verklaard, dat de auto hen even voor het dorp Lonneker in razende vaart men zegt van 120 K.M. was voorbij ge reden. De wagen slingerde over den weg. In den bocht bij het dorp Lonneker reed de auto reeds over het fietspad en daarna over een rechts van dat pad liggend ver hard gedeelte. De 15-jarige Stientje Smit, die in de omgeving woont, reed met een kinderwagen, waarin zich haar broertje van een half jaar, Willem Jan, bevond. De kinderwagen werd verpletterd en de kleine op slag gedood. Het meisje is in hopeloozen toestand naar het ziekenhuis „Ziekenzorg" vervoerd. Ongeveer vijftien meter voor den kinderwagen liep de 12- jarige Annegje Smink, op nog geen hon derd meter afstand van de ouderlijke wo ning. Dit meisje werd door de auto gegre pen en op slag gedood. Weer vijftien meter verder fietste het echtpaar Moddejonge uit Enschede. De man, de 32-jarige A. Moddejonge, arbei der op een melkfabriek, werd eveneens onmiddellijk gedood. Een eindje verder, vlak bij de woning v./n dén rijksveldwach ter Smit heeft de autobestuurder zelf stilgehouden. Toen de veldwachter ter plaatse kwam, stond de man, die be schonken bleek te zijn, midden tusschen het publiek. Hij werd naar het politiebu reau te Enschede overgebracht waar hij is ingesloten. In verband met zijn toe stand kon hij nog niet gehoord worden. Dr. Hulst uit Leiden zal heden de sec tie op de stoffelyke resten der slachtof fers verrichten. Het vierde slachtoffer overleden. Het vierde slachtoffer van de ver schrikkelijke aanrijding te Lonneker, het 15-jarige meisje Sientje Smits, is vannacht in het ziekenhuis Zieken zorg te Enschede overleden. Chauffeur voorloopig in vrijheid gesteld. De chauffeur C. S.'is vanochtend door de politie gehoord. Hij zeide, dat hij zich van het ongeluk weinig kon herinneren. Alles had hij in een waas gezien en hij wist slechts vaag, dat hij één persoon had aangereden. Hij is toen nog 370 ra. doorgereden, waarop hij zelf heeft gestopt. Uit het onderzoek der politie is geble ken, dat S. op het oogenblik van de aan rijding met een snelheid van ongeveer 90 K.M. moet hebben gereden. Aangezien op het veroorzaken van dood door schuld geen voorloopige aanhouding staat, was de politie genoodzaakt, den chauffeur vanmorgen weer op vrije voe ten te stellen. regeeringsplan geenszins uitgesloten". Volgens de „Daily Telegraph" hangt alles er van af, of beide partijen bereid zullen zijn iets van haar eischen op te geven ten gunste van een compromis, dat een conditio sine qua non voor iedere re geling is. De economische macht en de in- dividueele capaciteiten beteekenen een volledige compensatie voor de Joodsche numerieke minderheid en een numerieke gelijkheid zou in feite een meerderheid beteekenen. Laten we besluiten met de beschou wing van het Fransche blad „Republi- que", dat schrijft: „Engeland is te zeer gewoon aan de bot sing tusschen twee rassen of twee gods diensten om het probleem niet op te lossen door tot Israël en Ismaël, de twee vijandige broeders, te zeggenr Palestina is uw ge meenschappelijk huis. Leeft er in vrede. Het succes van Engeland in Indië bewijst, dat het ook in Palestina op deze wijze kan slagen". HONDERDEN INLANDERS OMGEKOMEN De correspondent van Aneta tc Koe pang meldt nader, dat uit de jongste berichten uit het binnenland van Ti- mor Ls gebleken, dat de toestand ten gevolge van noodweer en overstroo mingen erger is dan men zich had voor gesteld. In Nederlandsch Timor zijn honderden personen omgekomen. Dui zenden dieren werden het slachtoffer van de overstroomingen. Groote opper vlakten aan voedingsgewassen zijn ver nield, terwijl vele boomen vernield zijn. De totale schade wordt thans ge raamd op circa twee millioen gulden. WELKOM IN BRUSSEL Proclamatie van burgemeester Max M. Adolphe Max, burgemeester van Brussel, heeft de volgende proclamatie aan het volk doen aanplakken. Medeburgers: „De Koningin der Nederlanden, de uit- noodiging van den Koning der Belgen be antwoordend, zal Dinsdag 23 Mei in onze hoofdstad aankomen, en zal er tot den volgenden Vrijdag verblijven. De Brusselsche bevolking zal de geëer biedigde Vorstin van een broedervolk hartelijk ontvangen. In de huidige omstandigheden voelt België dat het meer dan ooit met dit volk vereenigd is door de banden van een nau we en oprechte solidariteit. Bevlaggen wij de gevels onzer wonin gen tijdens die gelukkige dagen en dat, overal in de feestvierende stad, de Belgi sche en.de Nederlandsche kleuren vroo- lijk wapperen, ter eere van Koningin Wil- helmina". Brussel, 17 Mei 1939. (w.g.) De burgemeester, ADOLPHE MAX De feestelijkheden van Dinsdag Ter gelegenheid van het koninklijk be zoek te Brussel wordt door de regeering op Dinsdag 23 Mei e.k. een burgerlijke en folkloristische lichtstoet georganiseerd, waarin o.m. een groep Gilles, de Brussel sche „Reuzen" en het „Ros Beyaert" te zien zullen zijn. Rond 21.30 uuur gaat deze stoet langs de Regentiestraat en het Ko ninklijk Plein, van het Poelaertplein naar het Paleizenplein. Voor het koninklijk palcis worden een rondedans der Gilles alsmede een dans der „Reuzen" uitgevoerd. Het Nederland sche en het Belgische volkslied worden door zang- en muziekvereenigingen uit gevoerd, terwijl in het park vuurwerk wordt afgestoken. Na afloop hiervan gaan de muziekvereenigingen en de vaandels naar het centrum langs den volgenden weg: Koninklijkestraat, Kolonienstraat, Loxum- straat, Arenbergstraat, Ridderstraat, Munt plein, Wolvengracht. De stoet wordt ont bonden op het de Brouckereplcin. Dit nummer bestaat uit vijf bladen. DE ONDERGANG VAN DEN BAGGERMOLEN „ADEN". Een kort, doch droevig relaas van kapitein Kalkman van de „Oostzee". Uit het relaas, dat wij vanmorgen van kapitein C J. Kalkman van de „Oostzci te hooren kregen na aankomst van de sleepboot te Maassluis omtrent de droeve reis met den baggermolen „Aden" en den bak K.L.K. 21 van Leith naar den Wa terweg, waarbij de runners L. de Vos en A. A. Marcus om het leven kwamen, bleek dat het drama zich in enkele seconden afgespeeld had. De sleep was Dinsdagmorgen om zes uur bij mooi weer van de Firth of Forth (Schotland) vertrokken en alles ging aan vankelijk naar wensch. Ieder uur werd op den molen en den bak door de run ners de gebruikelijke ronden gcloopen, waarbij alles van binnen werd geïnspec teerd. En hoewel toen de sleep tien mijl uit de kust was en een stevige, Noord- Noord-Oostenwind met kracht acht op stak, deden zich geen bijzonderheden voor. De molen werd op den heelen tros en de bak op den halven tros gesleept. Dinsdag avond om elf uur werd met morselcckens vanaf de sleepboot een gesprek gevoerd met de runners van den sleep, doch alles was volkomen in orde bevonden. Zelfs Woensdagmorgen om drie uur werden de runners op den molen gezien en ook toen vielen geen seinen te geven, omdat de molen nog volkomen zeewaardig was. Twee uur later, precies om vijf uur in den morgen, toen de wachten afgelost werden, moet een grondzee nadat deze eerst een flinke hoeveelheid water over de brug van de „Oostzee" had geworpen, wat zel den voorkomt, den molen hebben opgeno men en doen omslaan. Eer er tien secon den verstreken waren, was de ramp ge beurd en waren alleen de pontons van den omgeslagen molen nog zichtbaar. Niemand heeft hierdoor de ramp zien ge beuren. Kapitein Kalkman had juist te gen den stuurman de opmerking gemaakt, dat de molen zich ondanks het ruwe weer uitstekend hield. Toen hij echter van de cene zijde van de brug naar de andere was geloopen, moest hij tot zijn groote ontsteltenis constateeren, dat de molen een prooi der golven was geworden. Zelfs de matroos, die achterop de „Oostzee" stond en terstond opdracht kreeg den tros te kappen, keek verwonderd naar VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Z. II. dc Paus heeft een oude traditie hersteld door een bezoek te brengen aan dc St. Jan v. Laterancn (3e blad). Engeland heeft zijn plannen inzake dc oplossing van de Palestijnsche puzzle ge publiceerd. De Joden zijn verontwaardigd. Relletjes tc Jerusalem en elders in Pales tina (3e blad). Het antwoord der Scandinavische lan den op het non-agressie-aanbod van Ber lijn (3e blad). De EngclschRussische onderhandelin gen (3e blad). Binnenland Dronken autobestuurder maakt vier dooden te Lonneker. (Ie blad). In Amsterdam-West heeft een man zijn vrouw op straat doodgestoken. (4e blad.). Sport en Wedstrl|den De Varsity door Laga gewonnen. (4e blad). Mej. Niesink verbetert haar Ned. record kogelstcotcn. (4e blad). Voor het kampioenschap van den I.V.C.B. wint WA van Vost aterwijl SehIJndel en Spartaan gelijk speelden. (4e blad). DOSR verliest ook van WE en degra deert naar dc 2c klasse. (4e blad). DWS verslaat Achilles met 51 en heeft thans twee punten voorsprong in dc kam- pioenscompetitie. (4c blad). HERDERLIJK SCHRIJVEN VAN DEN KARDINAAL PRIMAAT VAN HONGARIJE. De Hongaarschc verkiezingen. Naar aanleiding van de Hongaarschc parlementsverkiezingen, die over enkele dagen zullen plaats hebben, heeft Kardi naal Seredi, Primaat van Hongarije, een bijzonder herderlijk schrijven uitgevaar digd, waarin hij o.m. zegt: „Ik wil niet meer terugkomen op hetgeen ik re; ils in 1931 en 1935 geschreven heb over de verantwoordelijkheid van de kie zers, maar wel wil ik er op wijzen, dat het lot van de burgers en van het vader land in handen ligt van de kiezers. Hot Ls een zware zonde tegenover God en tegenover het vaderland, dat men zijn stem voor geld verkoopt. Juist die partijen moeten gesteund worden, die de wetten willen handhaven volgens de christelijke beginselen en in den geest van den H. Ste- phanus. en die in de Kerk geen tegenstan der, maar een medewerker van het Vader land zien, zooals zij zich reeds 900 jaar lang in ons Vaderland heeft betoond" den kapitein, omdat ook hij enkele secon den tevoren den molen normaal achter de sleepboot had zien hangen en niets van het onheil gemerkt had. Noch zelfs de runners D. Iïernhard en J. van Dijk, die zich op den bak bevonden, hadden iets gezien. Zij losten elkander af en in het korte tijdsbestek, dat de één naar het ver blijf op den bak ging om zijn maat dc wacht over te geven, verdween de mo len. Nog nooit aldus kapitein Kalkman heb ik zooiets meegemaakt. Terstond heb ik cenig risico genomen en ben met den bak op dc woelige zee gedraaid, om nog te redden wat er te redden viel. Tot ongeveer tien meter is de „Ost- zee" den dryvenden molen toen gena derd, doch er viel niets van de runners, die alle reddingsmiddelen zooals zwem vesten tot hun beschikking hebben, te be speuren. Zij zijn dus geheel overvallen. Slechts een wrakhout werd aangetroffen en toen de molen om acht uur in de diep te verdween, verliet de „Oostzee" met de vlag halfstok, de plaats des onheils en zette met den bak koers nar den Water weg. Hier is hij vanmorgen in alle stilte zonder dc gebruikelijke aankondiging op de stoomfluit aangekomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1