De oplossing van de
Palestijnsche puzzle.
Over tien jaar een onafhankelijke staat
BUITENLAND
Ou^e traditie her
steld
Dc reis van het
Britsche konings
paar
VRIJDAG 19 MEI 1939
DE LEICSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
De Joden verontwaardigd, de Arabieren niet tevreden
De Joden bli|ven een
minderheid
Woensdagavond heeft de Britschc re
geering door de publicatie van het Wit
boek haar toekomstige politiek ten aan
zien van Palestina uiteengezet.
Do Britsche plannen komen in hoofd
zaak hierop neer:
Na een tijdsverloop van tien jaren zal
een onafhankelijke Palestijnsche staat
worden geconstitueerd. Ilct cijfer van de
Joodsche immigratie wordt beperkt tot
75.000, verdeeld over een periode van vijf
jaren. Na afloop van deze vijf jaren wordt
de Joodsche immigratie in Palestina de
finitief stopgezet.
De Britsche regeering weigert den elsch
der extremistische Arabieren, Palestina
tot een Arabischen staat te maken, in te
willigen, doch verwerpt eveneens den
Joodschcn eisch, Palestina tot een Jood-
schen staat te verklaren, aangezien de re
geering meent, dat dit in strijd zou zijn
met de uit het mandaat voortvloeiende
verplichtingen van Engeland tegenover de
Arabieren.
Zij heeft daarom een middenweg geko
zen, die beoogt Palestina te maken tot een
staat, die noch Joodsch, noch Arabisch
als Palestijnsche land, gegrondvest zal
zijn op het samenleven en samenwerken
binnen de landsgrenzen van het Joodsche
cn het Arabische element.
De Joden zullen na afloop van de in het
plan voorziene periode van tien jaar zich
numeriek verhouden tot de Arabieren in
een verhouding van 1 op 2.
Er zullen dus de eerstvolgende vijf ja
ren 75.000 emigranten worden toegelaten.
Dit houdt in dat elk jaar een quotum van
10.000 zal zijn toegestaan, terwijl als bij
drage tot dc regeling van het Joodsche
vluchtelingenvraagstuk een aantal van
25.000 vluchtelingen zal worden toegela
ten.
Aan de vestiging van den onafhankelij-
lcen Palestijnschen Staat zal een overgangs
periode voorafgaan. Gedurende deze pe
riode blijft de Britsche regeering de ver
antwoordelijkheid dragen.
Het is de bedoeling, gedurende deze
overgangsperiode, zoodra de vrede in Pa
lestina hersteld is, den Joodschen en Ara
bischen inwoners van het land een gaan
deweg grooter aandeel in de regeering te
geven.
Joden en Arabieren zullen dan de lei
ding krijgen van alle regeeringsdeparte-
menten, waaarbij zij door Britsche advi
seurs ter zijde zullen worden gestaan.
De Hooge commissaris behoudt toezicht
op deze departementen. Een uitvoerende
raad zal worden ingesteld, die den Hoo-
gen Commissaris van advies zal dienen.
Hierin hebben de hoofden der departe
menten zitting, terwijl verder Arabische
en Joodsche vertegenwoordigers, in een
verhouding die overeenkomt met de
sterkte van deze twee bevolkingsgroepen,
er deel van zullen uitmaken.
Deze uitvoerende raad kan dan later
worden omgezet in een ministerraad.
Indien de openbare meening daartoe
den wensch te kennen zou geven, is de
Britsche regeering bereid die voorberei
dende maatregelen te treffen welke noo-
dig zijn voor het in het leven roepen van
een volksvertegenwoordiging.
Vijf jaar na het herstel van vrede
cn orde in Palestina, zal worden over
gegaan tot de vorming van een ver
tegenwoordigend lichaam, bestaande
uit Arabieren, Joden cn vertegen
woordigers van de Britsche regee
ring, teneinde een grondwet van het
onafhankelijke Palestina op te stellen.
De Britsche regeering zal daarvoor de
overtuiging moeten hebben dat de veilig
heid van en de toegang tot de heilige
plaatsen verzekerd zijn, dat zorg is ge
dragen voor de bescherming van de be
langen en eigendommen der religieuze
lichamen en dat voldaan is aan de eischen,
^elkc de strategische situatie van Enge
land in Palestina stelt.
13e Britsche regeering zal alles doen,
wat in haar macht is om vestiging van een
or.n/hankelijken Palestijnschen staat bin
nen tien jaren te bewerkstelligen. Indien
de omstandigheden onverhoopt uitstel
noodzakelijk zouden maken, zal zij alvo
rens hiertoe over te gaan overleg plegen
met de Joodsche en Arabische inwoners
van Palestina, met den Volkenbond en
met de omliggende Arabische staten.
Omtrent den vorm van den nieuwen
staat is, volgens den diplomatieken re
dacteur van Reuter, geen willekeurige be
slissing genomen en deze kan federaal
zijn of unitair. Hij zal bepaald worden in
overleg met den Volkenbond. Het ge-
heelc plan is onderworpen aan de goed
keuring van den Volkenbond en men ver
wacht, dat dc permanente mandatencom-
missie het in Juni a.s. in behandeling zal
nemen en het later zal doorgeven aan den
Volkenbondsraad.
Het Witboek zal Maandag en Dinsdag
a.s. in het Lagerhuis worden besproken.
McDonald, de minister van Koloniën, zal
dan de redenen uiteenzetten, welke de
regeering tot het nemen dezer besluiten
aanleiding hebben gegeven.
Er zal van regeeringszijde een motie
van goedkeuring worden ingediend.
JOODSCHE TELEURSTELLING SLAAT
OVER TOT ONLUSTEN.
Straatgevechten te Jerusalem.
Nadat gistermorgen ordelijke Joodsche
protesten tot uiting gekomen waren, tegen
de voorstellen van het Witboek, nam de
toestand in de Joodsche wijk te Jerusalem
gistermiddag een keer ten kwade. De mas-
sabetooging, waaraan door 15.(00 Joden
was deelgenomen, was juist uiteengegaan,
toen eenige onverantwoordelijk Joodsche
elementen zich by elkander aansloten en
naar het bureau van den districtscommis
saris gingen, waar zij zoo'n dreigende hou
ding aannamen, dat de politie bevel kreeg
zich op straat te begeven met de uitrusting
voor het bestrijden van relletjes. De me
nigte schudde de vuisten en wierp stee-
nen naar de politie, die stalen helmen
droeg en voorts o.m. schilden was voor
zien.
De optocht der 15.000 Joden, die hun
demonstratie om 12 uur waren begonnen,
was langs een gebouw gekomen, waarvan
dc Italiaansche vlag wapperde. Onmiddel
lijk werd geschreeuwd: „weg met de dic
tatoren Chamberlain, Mussolini en Hit
ler".
Om negen ur gisteravond waren aan
Engelsche zijde 10 gewonden gevallen en
85 aan den kant van de betoogers.
Om tien uur waren gisteravond de Brit
sche troepen en politie den toestand mees
ter. Het aantal gewonden onder de betoo
gers bedroeg toen een honderdtal, allen
opgenomen in het ziekenhuis. Eén der
Britsche politie-agenten is overleden.
De straten in het centrum van de Jood
sche wijk bieden een troosteloos schouw
spel, alle ruiten der winkels in de hoofd
straat zijn kapotgeslagen. De betoogers
trachtten weer samen te scholen, doch dit
werd verhinderd.
De politie heeft overigens een groote
zelfbeheersching getoond. Twee uur lang
werden de agenten gebombardeerd met
steenen en scheldwoorden, en zij grepen
eerst in, toen twee hunner door schoten
gewond werden. Anderzijds hebben ver
antwoordelijke Joden getracht de menigte
van excessen te weerhouden.
Thans is de orde hersteld. Gepantserde
wagens rijden door de straten. Tijdens de
ongeregeldheden is brand gesticht in een
deel van het postkantoor. Betoogers deden
een aanval op een Britsch Warenhuis en
een Duitsch koffiehuis, waar schade werd
aangericht.
Het aantal betoogers, dat heeft deelge
nomen aan de gevechten in de straten van
Jerusalem, wordt op drieduizend geschat.
Te Tel Aviv is het gisteravond even
eens tot botsingen tusschen aanhangers
van de arbeiderspartij en van de revisio
nistische partij gekomen. Een veertigtal
menschen werd gewond.
Het Witboek te Haifa verbrand.
De bekendmaking van het Witboek
heeft tot verschillende Joodsche demon
straties te Haifa geleid. Bijna vierduizend
jongelui hebben op de binnenplaats van de
technische school het Witboek verbrand
temidden van een spottende menigte.
Vierduizend andere personen sloten zich
bij deze demonstratie aan. Er werd ge
roepen „Leve de verklaringen van Bal
four'' en „Weg met het Witboek".
Radio-voorlezing verstoord.
Terroristen hebben dc radio-voorlezing
van het Witboek in de drie officieele talen
verstoord door alle vier de lijnen tusschen
de studio te Jeruzalem cn den zender Ra-
mallah door te snijden.
Te Tel Aviv hebben 1500 Joodsche be
toogers de bureaux van de districts-over-
heid bestormd. Zij verwoestten de inven
taris en stichtten brand. Een Joodsche
politie-agent is ernstig gewond, toen uit
dc menigte werd geschoten, nadat de po
litie een charge had gemaakt.
In het centrum van Jeruzalem zijn nog
verscheidene bommen ontploft in het im
migratie-departement. Ook hier ontstond
brand.
De meerderheid der Joodsche bevolking
verwerpt de gedachte aan geweld: men
verwacht eerder een lijdelyk verzet, te
vergelijken met de actie van Gandhi.
Tot middernacht zijn de Joodsche win
kels en openbare gelegenheden gesloten
ten teeken van protest tegen den inhoud
I van het Witboek.
DE JODEN EEN BLIJVENDE
MINDERHEID
„Een verschrikkelijke slag", zegt
Weizmann
Tijdens de sluitingsvergadering van de
jaarlijksche conferentie der Zionistische
federatie van Groot Brittanje en Ierland,
heeft Chaim Weizmann, de voorzitter der
Zionistische wereldorganisatie, een rede
uitgesproken, waarin hij zeide het te be
treuren, dat de Britsche regeering „een
verschrikkelyken jslag heeft kunnen toe
brengen aan de hoop op verlossing der
Joden, en teruggekomen is op de 22 jaar
geleden plechtig gegeven belofte". Volgens
Weizmann geeft het Witboek in feite aan
de Joden het statuut van onderdanen van
een Arabischen staat: d.w.z. van een blij
vende minderheid.
OOK DE ARABIEREN TELEURGESTELD
Hoog Arabisch comité verwerpt witboek
Het Hooge Arabische Comité te Jeruza
lem, heeft de in het Witboek vervatte rege
lingen verworpen.
Arabische kringen te Londen zijn teleur
gesteld door de aankondiging van de over-
gansperiode van tien jaar. Zij zijn van oor
deel, dat de limiet drie jaar had moeten
zijn en voeren aan, dat Palestina niet tien
jaar verder kan gaan met als einddoel een
Arabischen bondsstaat.
Ten aanzien van het voorgestelde immi
gratiequotum van 75.000 Joden verklaren
de Arabieren, dat de economische toestand
in Palestina zulk een belangrijke verhoo
ging niet toelaat.
De regeering van Egypte heeft de Brit
sche regeering officieel medegedeeld, dat
zij de Arabieren van Palestina niet kan
aahraden het Witboek te aanvaarden.
Egypte voegt zich in de beoordeeling var
het Witboek bij Saudia, Arabië en Irak.
DE MOEFTI BLIJFT VERBANNEN
In het Lagerhuis heeft minister Mac
Donald op de vraag, of de regeering voor
nemens was, den moefti toe te staan, naar
Palestina terug te keeren, geantwoord, dat
de regeering besloten had, den moefti voor
onbepaalden tijd uit Palestina verbannen
te laten. MacDonald zette uiteen, dat de
regeering niet het feit over het hoofd kan
zien, dat de moefti niet alleen het hoofd
was van de organisatie, die verantwoorde
lijk is voor de terreur en de moorden op
Britten en Joden, doch ook het hoofd van
een groep, die maanden lang hardnekkig
eenzelfde campagne heeft gevoerd tegen
een groot aantal Arabieren.
DE LABOURPARTY EN DE
PALESTYNSCHE POLITIEK
De Engelsche Labourparty stelt een
amendement op de regeeringsmotie ten
aanzien van Palestina op. Dit amende
ment zegt, dat aangezien de regeerings-
voorstellen niet in overeenstemming zijn
met den letter en den geest van het man
daat en niet berekend zyn op een verzeke
ring van een vreedzame en voorspoedige
ontwikkeling van Palestina, het Huis van
meening is, dat het parlement niet op re
ces behoort te gaan, hangende de bestu
deering van deze voorstellen door de per
manente mandaatscommissie van den Vol
kenbond.
VAN HET VATICAAN
Z. H. DE PAUS NAAR SINT JAN VAN
LATERANEN.
Voor het eerst heeft Z. H. Paus Pius XII
het Vaticaan verlaten om plechtig in zijn
kwaliteit van bisschop van Rome bezit te
nemen van de patriarchale basiliek Sint
Jan van Lateranen, de kathedraal van
Rome. Hiermede is een traditie, welke
ongeveer een eeuw onderbroken is ge
weest, hersteld. Het laatst is deze plech
tigheid geschied door wijlen Z. H. Paus
Pius IV in 1846.
Na het sluiten van het Concordaat heeft
Z. H. Paus Pius XI zich eveneens naar de
Sint Jan begeven ter gelegenheid van den
vijftigsten verjaardag van zijn eerste
Heilige Mis, welke hij eveneens in deze
Kerk had opgedragen.
Z. H. Paus Pius XII begaf zich per auto
naar het Lateraansche paleis, waar hij
door de leden van het Heilige College in
de Sixtijnsche zaal werd ontvangen. Ver
volgens begaf hij zich, vergezeld van de
kardinalen en andere hoogwaardigheids-
bekleeders, naar den hoofdingang, waar
hij werd opgewacht door het kapittel en
den vice-gouverneur van Rome.
Op den weg van het paleis naar de kerk
bewezen Italiaansche tioepen en afdee-
lingen van de Paletynsche Garde de mi
litaire eer. Achter de troepen stond een
groote menigte, welke den Heiligen Vader
luide toejuichte.
In antwoord op de eerbetuiging van
den gouverneur van Rome zeide Z. H. de
Paus, dat hij zeer gelukkig was, de geluk-
Enthousiaste ontvangst op
Canadeesche bodem
DE AANKOMST.
Woensdag om 9 uur 52 plaatselijke tijd
is de „Empress of Australia" met het En
gelsche koningspaar aan boord in Quebec
aangekomen.
De kade bood bij stralend zonnig weer
een bont tafreel door de kleurige militaire
uniformen en de roode tunieken van. de
beroemde bereden politie.
Zoodra het schip van uit de citadel van
Quebec was waargenomen, luidden alle
kerkklokken der stad hun welkomst
groet.
Drie Canadeesche vliegbooten kruisten
voordurend boven de „Empress", twee
Canadeesche torpedojagers voeren ervoor,
terwijl de begeleidende Britsche kruisers
in haar kielzog volgden.
Het koninklijk schip werd door twee
gepavoiseerdesleepbooten naar de kade
gesleept, onder het loeien der sirenes van
alle schepen op de rivier.
De Koning en de Koningin verschenen
om 9 uur 55 op het promenadedek cn
wuifden naar de menigte aan wal, welke
in een donderend gejuich uitbarstte.
De Koning droeg de admiraalsuniform.
De Koningin was in het grijs gekleed.
De hooge oevers van de St. Lawrence
zagen zwart van het toegestroomd pu
bliek.
De „Empress" was nauwelijks gemeerd,
of de Canadeesche premier Mackenzie
King begaf zich, vergezeld door verschil
lende hoogwaardigheidsbekleeders, aan
boord.
Op de kade stonden op een met bloe
men versierd podium twee kleine tronen
voor de hooge bezoekers.
Nadat de Koning en de Koningin door
de verschillende autoriteiten aan boord
waren verwelkomd, begaven zij zich naar
dit podium, waar de leden van het Cana
deesche kabinet en andere vooraanstaan
de Canadeezen met hun echtgenooten aan
wezig waren.
Toen het koningspaar aan land stapte,
wenschen in ontvangst te nemen in het
paleis, waar het Verdrag van Lateranen
is onderteekend, welk verdrag een uiting
is van de overeenstemming tusschen Kerk
en Staat.
Verder zeide de Heilige Vader gelukkig
te zijn, als bisschop van Rome zijn bijzon-
deren zegen aan de Eeuwige Stad te kun
nen geven.
Na het opdragen van de H. Mis ver
scheen Z. H. de Paus in de loggia van de
kerk. Hij werd luide toegejuicht door een
ontelbare menigte, welke zoo ver men
kon zien voor de kerk stond samenge
pakt.
Toen de toejuichingen verstomden, kon
men duidelijk de stem van den Heiligen
Vader hooren, toen hy den zegen „urbi
et orbi" gaf.
DU1TSCHLAND
DE VOLKSTELLING.
Overal in Duitschland, ook in Oosten
rijk en Memel, zyn Woensdag de volks-
telingsbiljetten voor meer dan 80 mililoen
menschen opgehaald.
De verzamelde gegevens zullen gebruikt
worden om het grootst mogelijke profijt te
kunnen trekken van de arbeidskrachten
in Duitschland.
Uit Poolsche bronnen nabij de Poolsche
grens komen berichten binnen omtrent
arrestaties van vooraanstaande plaatselijke
leiders aan den vooravond van de volks
telling.
Polen worden „statistisch vermoord"
De Duitsche volkstelling heeft te War
schau verontwaardiging gewekt. Men ver
klaart daar, dat meer dan een millioen
Polen statistisch vermoord worden. De
betróuwbaarste Poolsche cijfers stellen
het aantal leden van de Poolsche minder
heid in Duitschland op ongeveer ander
half millioen. Men vreest, dat als gevolg
van intimidatie slechts een paar honderd
duizend als Polen op de volkstéllingssta-
ten zullen voorkomen.
Men verklaart, dat aan een aantal Po
len te Opf>eln (Silezië) het verblijf aan
de DuitschPoolsche grens ontzegd is en
dat talrijke Polen is aangezegd, dat zij
binnen 24 uur moeten vertrekken.
Zij zijn voor het meerendeel kleine
grondbezitters en bestuurders van coöpe
ratieve vereenigingen.
Te Stawhica bij Schneidemuhl hebben
veertig Duitschers onder leiding van een
onderwijzer de Poolsche school bestormd.
De kinderen moesten de klassen verlaten
en een deel van de meubelen werd ver
nield, zonder dat de politie optrad.
De Poolsche pers maakt verder met
verontwaardiging melding van ruw op
treden tegen de Polen bij de volkstelling.
Zij spreekt van een gespannen toestand
in Oost-Pruisen en Duitsch-Silezië. Duit
sche vereenigingen hebben daar, aldus de
bladen, een pamflet verspreid, waarin ge
zegd wordt, dat degene, die bij de volks
telling verklaart, van Poolsche nationali
teit te zijn, zich schuldig maakt aan hoog
verraad, waarop de doodstraf staat. De
politie heeft Polen gearresteerd, die een
vlugschrift verspreidden, waarin hun land-
werden de rompetfanfares door het harts
tochtelijk gejuich van ruim 50.0U0 men
schen overstemd, terwijl de 21 saluutscho
ten van de citadel hun echo vonden in het
dreunend saluut der escorteerende oor
logsschepen.
De begroeting.
Nadat de verschillende ter begroeting
aanwezige personen aan het Koningspaar
waren voorgesteld, bleef de Koningin op
het podium, terwijl de Koning naar voren
trad om de eerewacht van grenadiers te
inspecteeren onder de tonen van het
volkslied.
Ongeveer een kwartier na hun landing,
begaven Hunne Majesteiten zich in een
kastanjebruine auto met den Koninklijken
standaard voorop, temidden van een uit
bundig juichende menigte, naar de stad,
ten einde in het parlementsgebouw de of
ficieele welkomstplechtigheid bij te wo
nen.
De groote laan was afgezet door Cana
deesche troepen, bestaande uit milliciëns
en cadetten.
Bij hun aankomst aan het parlements
gebouw begaven Hunne Majesteiten zich
onder een goud scharlaken baldakijn in
het gebouw, alwaar zij eenige oogenblik-
ken rustten, alvorens de roode zaal bin
nen te treden, ten einde het adres van
welkom van den premier der provincie
Quebec, Duplessis, aan te hooren.
Aan de lunch, die de Canadeesche re
geering vervolgens in Hotel Frontenac aan
het Koningspaar heeft aangeboden, heeft
de Canadeesche premier, Mackenzie King,
een welkomstrede gehouden in het En-
gelsch en senator Dandurand een in het
Fransch.
In zijn antwoord aan Mackenzie King
zeide de Koning in het Engelsch, zich er
van bewust te zijn, dat dit een historisch
oogenblik is, want het is voor het eerst,
dat een Britsche koning den Atlantischen
oceaan is overgestoken. Dit is ook het
eerste bezoek van een Britsch souverein
aan een zijner overzeesche dominions, en
dit moest wel aan het oudste dominion
van de kroon zijn.
De koning antwoordde Dandurand in
het Fransch.
De eerste dag van het koninklijk be
zoek is besloten met een schitterend ban
ket, door de regeering op Chateau Fron
tenac aangeboden. De koning en de konin
gin werden geestdriftig verwelkomd.
Gistermorgen zijn de hooge gasten naar
Montreal vertrokken.
genooten werd aangeraden niet voor be
dreiging en chantage op zijde te gaan en
het vaderland niet te verraden door zicb
als Duitschers te laten inschrijven.
OPTREDEN DER GESTAPO IN
BOHEMEN.
De Poolsche pers signaleert een toene
mende gisting in Bohemen, waardoor de
Gestapo genoodzaakt wordt tot talrijke
arestaties over te gaan. Zoo zouden voor
eenige dagen 4.000 Tsjechen naar het con
centratiekamp Buchwald gezonden zijn.
In het concentratiekamp Iglau zouden le
den der Hlinka-garde zijn opgesloten, die
geweigerd hebben zich aan het Duitsche
gezag te onderwerpen.
TWEE TERECHTSTELLINGEN.
Woensdag zijn te Berlijn twee personen
onthoofd, die in verbinding zouden hebben
gestaan met een buitenlandsch inlichtin
genbureau, waaraan zij jaren lang mili
taire geheimen zouden hebben onthuld.
SPANJE
AANVANG DER OVERWINNINGS
FEESTEN.
De overwinningsfeesten te Madrid, die
twee dagen zullen duren, zijn officieel te
middernacht begonnen. Op dat oogenblik
werden op alle bergtoppen des lands vu
ren ontstoken als symbool van de zuive
ring van Spanje.
Te Madrid zullen de feestelijkheden een
drievoudig karakter dragen: militair,
godsdienstig en diplomatiek.
Het programma luidt als volgt:
Vrijdag te negen uur: Overhandigen
van het lauwerkruis van Sint Ferdinand
aan Franco, gevolgd door défilé, der troe
pen en een feestmaal. Te achttien uur:
Galavoorstelling in de opera.
20 Mei tien uur: Pontificale H. Mis met
Te Deum in de Salesaskerk, gevolgd door
een receptie der officieren, aangeboden
door het burgerlijk bestuur.
17 uur: Receptie van het diplomatieke
corps in het Escorial en voorstelling in
het Phalanx theater.
TERECHTSTELLINGEN EN
ARRESTATIES.
Gisterochtend vroeg zijn acht leden van
den socialistische jeugdbond terechtge
steld. Zij waren door den krijgsraad ter
dood veroordeeld wegens verscheidene
misdrijven.
Woensdag werd de socialistische schrij
ver Alvaro Denatana terechtgesteld. Hij
was veroordeeld wegens het stelen van
religieuse voorwerpen. Ook Lopez Uribe,
de deken der advocaten van Madrid tij
dens het republikeinsche bewind, werd
Woensdag ter dood gebracht.
Gearresteerd werden gisteren de vroe
gere procureur der republiek Vardecahre,
die het doodvonnis van José Antonio Pri
mo de Rivera heeft onderteekend, alsme
de de vroegere civiele gouverneur van
Valencia, Molina Conejero, Miramon, de
commandant van negen republikeinsche
divisies en de communistische civiele gou
verneur van Ciudad Real, David Antona.
