De Britsche onderhande
lingen met Moskou
Chamberlain verschaft meer licht
BUITENLAND
DONDERDAG 11 MEI 1939
DE LEIOSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Moskou wil verder gaan
dan Londen
EEN VERKLARING IN HET
LAGERHUIS.
Chamberlain heeft gistermiddag in het
Lagerhuis een verklaring afgelegd over het
Russische communiqué betreffende Engel-
sche tegenvoorstellen.
Dit was, zoo zeide de premier, blijkbaar
gebaseerd op een foutieve uitlegging van
datgene wat in werkelijkheid was voorge
steld.
De Britsche regeering heeft kortgeleden
definitieve verplichtingen op zich genomen,
tegenover bepaalde staten in Oost-Europa.
En zij heeft dit gedaan zonder de Sovjet-
Unie te verzoeken daaraan deel te nemen,
daar een dergelijk verzoek ongetwijfeld ver
schillende moeilijkheden naar voren ge
bracht zou hebben.
De regeering heeft daarom aan de
Sovjet-regeering voorgesteld, dat deze
zelf een verklaring zou afleggen van
dezelfde strekking als die welke reeds
door de Britsche regeering is afgelegd,
in dien zin dat, zoo Engeland en
Frankrijk bij het nakomen der eigen
verplichtingen in vijandelijkheden
mochten geraken, de» Sovjet-regeering
zich bereid zou verklaren, eveneens
bijstand te verleenen.
Zulk een verklaring zou, indien de Sov-
jetregeering zich in staat zou achten haar
af te leggen, Z.M.'s regeering toeschijnen
in overeenstemming te zijn met de recente
uitspraak van Stalin, dat het de politiek
der Sovjetregeering is landengte steunen,
welke het slachtoffer zouden zijn van een
agressie en die bereid zijn hun eigen onaf
hankelijkheid te verdedigen.
Vrijwel terzelfdertijd kwam de Sovjet
regeering met een plan, dat direct veel-
omvattender en starrer was, hetgeen even
wel zou moeten leiden tot die ernstige
moeilijkheden, welke onze eigen voorstel
len juist hadden willen omzeilen. De Brit
sche regeering wees derhalve de Sovjet
regeering op het bestaan dezer moeilijk
heden en bracht terzelfdertijd bepaalde wij
zigingen in haar oorspronkelijke voorstel
len.
In het bijzonder maakte zij het duidelijk,
dat 'haar plan niet behelsde dat de Sovjet
regeering zich zou verplichten, tusschen-
beide te komen ongeacht het feit, of En
geland en Frankrijk ter nakoming hunner
verplichtingen zulks reeds hadden gedaan.
De regeering deed voorts uitkomen, dat,
zoo de Sovjet-regeering haar eigen inter
ventie afhankelijk wilde maken van die
van Engeland en Frankrijk, de Britsche re
geering hiertegen van haar kant geen be
zwaar zou hebben.
Halifax had een onderhoud met den Sov
jet-ambassadeur die verklaarde, dat het de
Sovjet-regeering nog steeds niet duidelijk
was of zich op grond van het Britsche voor
stel geen omstandigheden zouden kunnen
voordoen, waaronder de Sovjet-regeering
verplicht zou zijn tot een niet door En
geland en Frankrijk gesteunde interventie.
Halifax gaf den ambassadeur de verzeke
ring, dat dit beslist niet de bedoeling van
de voorstellen der Britsche regeering was.
Halifax voegde hieraan toe. dat hij ge
loofde dat, zoo er eenige ruimte voor twij
fel in dit opzicht mocht zijn, deze zonder
moeite zou kunnen worden weggenomen.
Hij noodigde den ambassadeur derhalve uit,
de regeering ervan op de hoogte te stellen,
wat precies de redenen waren van dezen
twijfel, zoo deze nog mocht bestaan, en
hiermede verklaarde Maisky zich accoord.
BRITSCHE PERSSTEMMEN.
De Britsche pers bespreekt hedenochtend
den stand der onderhandelingen met de
Sovjet Unie en de verklaring van den mi
nister-president dienaangaande in het La
gerhuis.
De „Times" schrijft, dat indien al een
klein misverstand is gerezen, uit de ver
klaring van den minister-president blijkt
dat de onderhandelingen niet doodgeloo-
pen zijn. Het Sovjet Russische plan bleek
strakker dan het Britsche, dat moeilijk
heden wilde vermijden. Hierdoor is een
misverstand gerezen, doch beide regeerin
gen zijn eensgezind in de meening dat een
aanval met kracht moet worden tegenge
gaan. Hitier houdt thans een rede, zonder
erop te wijzen, dat Duitschland een grooter
levensruimte noodig heeft en Polen is de
eerste hinderpaal voor deze politiek. En
geland en de Sovjet Unie verlangen beiden
zich te verzetten tegen een aanval op
Polen.
De „Daily Telegraph" bericht, dat thans
wel blijkt, dat het vertrek van Litwinoff
als volkscommissaris van buitenlandsche
zaken niet beteekent, dat de Sovjet Unie
zich terugtrekt uit de samenwerking met
de Westelijke mogendheden tot verzet tegen
een aanval. Eerder schijnt Molotof, meer
dan zijn voorganger, den gang der onder
handelingen te willen versnellen. De ver
klaring van minister-president Chamber
lain moet thans de besprekingen verge
makkelijken.
Ook de „News Chronicle" is van meening,
dat de verklaring van den minister-presi-
denst de vrees van de Russen moet weg
nemen, welke evenwel niet ongerechtvaar
digd was na München.
De „Daily Herald" schrijft, dat uit de
verklaring van den minister-president is
giébleken, dat nog steeds misverstand en
achterdocht heerschen in de betrekkingen
tusschen Engeland en Sovjet Unie. De ach
terdocht van de Sovjet Unie berust op de
zwakke en verkeerde politiek van Enge
land, hetgeen nog wordt verstrekt door
den onwil van Engeland een verdrag te
sluiten met de Sovjet Unie. Een gemakke
lijke weg om een eind te maken aan deze
achterdocht is het sluiten van het door de
Sovjet Unie gewenschte verdrag, dat ook
wordt geëischt door den internationalen toe
stand.
WAARBORG.KLEEDING
Hg KREYMBORC
BELGIË
BEZOEK VAN HET ENGELSCHE
KONINGSPAAR
Het agentschap Belga verneemt, dat de
koning en de koningin van Engeland in
November a.s. een officieel bezoek aan
België hopen te brengen.
DUITSCHLAND
GERMANISEERING VAN BOHEMEN
EN MORAVIë
Uit Zwitserland weet men te berichten,
dat mededeelingen van reizigers, komende
uit Bohemen en Moravië, belangwekken
de aanwijzingen vormen omtrent de po
litiek tot germaniseering van het protec
toraat en den geestesgesteldheid van de
Tsjechische bevolking.
Uit de vele inlichtingen blijkt, dat de
houding van Hacha door de meeste inwo
ners van Tsjechische nationaliteit scherp
gecritiseerd wordt. Hitier, zegt men, heeft
uit vrees voor een mislukking afgezien van
het houden van een volksstemming in het
protectoraat. Om het te doen voorkomen,
dat de politiek van Hacha door de open-
°re meening gesteund wordt, .iou beslo-
tfi ::n tot het oprichten van de z.g. par-
STER VAN HEI HUIS LUDENDORFF
DAALT
De oplage van he. halfmaandelijksche
nieuw-heidensche tijdschrift van het huis
Ludendorff „Am Heiligen Quell Deutscher
Kraft" bedraagt voor het eerste kwartaal
van 1939 nog slechts 66.700 exemplaren,
tegenover 70.000 in het laatste kwartaal
van 1938, 85.800 in het laatste kwartaal
van 1937. Na den dood van Erich Luden
dorff is het aantal leden van de beweging,
die nu door zijn vrouw Mathilde geleid
wordt, regelmatig teruggelooper..
ENGELAND
HET ONTWERP OP DE MILITAIRE
OPLEIDING
Het Lagerhuis heeft in de afdeelingen
de details van het ontwerp op de militaire
opleiding besproken en het amendement
der regeering tot uitsluiting van Noord-
Ierland van de ge ding der wet aangeno
men met 261 tegen 21 stemmen. De groep
afgevaardigden uit Noord Ierland verzet
te zich tegen het amendement. Verschei
dene Labour-pmendementen op verschil
lende deelen van de eerste clausule wer
den verworpen. Dit eerste deel werd aan
genomen met 248 tegen 34 stemmen.
SCHOONZUSTER VAN GRAAF
VAN HAREWOOD OVERLEDEN
Press Association meldt, dat mevrouw
Edward Lascelles, een schoonzuster van
den graaf van Harewood, den echtgenoot
var de princess-royal, gisteravond op haar
landgoed Luttenworth in Leicestershire
is aangetroffen met ernstige verwondingen
aar het hoofd. Naast haar lag een geweer.
In den loop van den avond is zij over
leden.
PROEFNEDERZETTINGEN IN
GUIANA.
De kosten voor de inrichting en het on
derhoud van proefnederzettingen in
Guiana zullen voor een bevolking van
5.000 personen voor een periode van twee
jaren naar schatting drie millioen dollars
bedragen. De commissie, welke benoemd
was om een onderzoek in te stellen naar
de mogelijkheden van vestiging op groo-
te school van vluchtelingen in Britsch
Guiana, spreekt de meening uit, dat het
gebied, hoewel het niet ideaal is, potenti-
eele mogelijkheden biedt. De commissie
beveelt aan zoo spoedig mogelijk over te
gaan tot proefnederzettingen met 3.000 tot
5.000 zorgvuldi% gekozen jonge mannen en
vTouwen.. De technische organisatie zou
behoorlijk moeten worden uitgerust
Rabbijn Pertzweig, de voorzitter van de
Britsche sectie van het Joodsch Congres,
heeft sprekende over dit rapport gezegd,
dat het niet het antwoord is op de folte
ringen van honderdduizenden, die moeten
gaan of omkomen.
Hij voegde hieraan toe: Waarom opent
het ministerie van koloniën niet de poorten
van Palestina in plaats van ons te vragen
het zand der tropische wildernis te ploe
gen?
tij der nationale eenheid, de eenige partij,
die toegestaan is. De Tsjechische bevolking
wordt in onwetendheid gelaten omtrent
h( tgeen zich in de wereld afspeelt.
Niet minder doeltreffend is het streven
tot germaniseering van de economische
hulpbronnen van het protectoraat. De con
trole op de deviezen wordt uitgeoefend
door Duitschers, die zich eveneens een
overheerschende oositie hebben verwor
ven in zeer belangrijke industrieele onder
nemingen, zooals de ijzergieterijen te
Praag en de munitiefabrieken te Brno.
De Tsjechen komen steeds meer tot de
slctsom, dat er een stelselmatig plan be
staat tot germaniseering van Bohemen en
Moravië, door de Tsjechische bevolking te
dwingen, naar Duitschland te emigreeren,
terwijl de toestroom van Duitschers naar
de Tsjechische landen voortdurend toe
neemt.
AFSCHEIDSPARADE IN SPANJE
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" be
richt, dat het Duitsche legioen in Spanje
op 22 Mei a.s. in tegenwoordigheid van ge
neraal Franco zijn afscheidsparade zal
houden.
DE „RIDDERS VAN MARIA"
ONTBONDEN
Op last van den chef van cir politie is de
Katholieke vereeniging „Ridders van Ma
ria" ontbonden, wegens „staatsvijandig"
optreden.
Het doel van deze vereeniging was een
keurkorps te vormen binnen de Katho
lieke Actie. De vereeniging telde 65 groe
pen in Saksen, Silezië en Westfalen.
ITALIË
HET JOEGO-SLAVISCH BEZOEK
AAN ROME
Belgrado zal geen positie kiezen vóór of
tegen de as RomeBerlijn
Naar de meening van politieke kringen
te Belgrado zal Joego-Slavië naar aanlei
ding van het bezoek, dat Prins Paul op het
ooenblik aan Rome brengt, geen positie
kiezein voor of tegen de as RomeBerlijn.
Men wyst er op, dat de openbare politieke
meening in Joego-Slavië niet gedoogt, dat
het land zich bij de as aansluit, terwijl stra
tegische en commercieele overwegingen
niet toelaten, dat net zich tegen de as ver
klaart
Dc openbare meening is de belangrijkste
overweging. Haar kracht is van dien aard,
dat het naar de meening van bevoegde
waarnemers onmogelijk zou zijn, het land
te brengen tot vijandelijkheden, of zelfs
maar vijandige neutraliteit jegens de
West-Europeesche mogendheden. Daarte
genover staat, dat de uitbreiding van de
Italiaansche grens tot Macedonië als gevolg
van de bezetting van Albanië en de aan
wezigheid van Duitschland aan de Noor
delijke grens de strategische positie van
Joego-Slavië vezwakt heeft. Ook wat den
buitenlandschen handel betreft, valt Joe
go-Slavië steeds meer in de handen van
Duitschland en Italië, die thans aanzien
lijke goederencredieten aanbieden.
CHINA
EEN RADIOREDE VAN MEVROUW
TSJANG.
„Japan heeft China nog niet verslagen".
Mevrouw Tsjang Kai Sjek heeft in een
radiorede tot Australië o.a. verklaard: De
luchtaanvallen verspreiden dood en ver
derf door heel China, maar zij beteekenen
voor ons nog niet de nederlaag.
Twee en twintig maanden zijn verloopen
maar de Japanners hebben China nog niet
verslagen en zy zullen het niet doen, ook
al gaan zü door met de ergste rampen op
ons te laten neerkomen. Wij zullen echter
voor onze „goede aarde", voor onze souve-
BIJ DEN DOOD VAN
MGR. TOTH TIHAMER
Een groot verlies voor dc Hongaarsche
katholieke wereld.
In ,het St. Rochus-hospitaal te
Boedapest is op vijftigjarigen leef
tijd overleden Mgr. Dr. Toth Tiha-
mer, de bekende schrijver van
jongensboeken. die nauwelijks
enkele maanden geleden opvolger
was geworden van Mgr. Nandor
Rott, Bisschop van Veszprem.
Het overlijden van Mgr. Toth Tihamer is
een groot verlies voor de Hongaarsche Ka
tholieke wereld. Want in bijna alle landen
zijn de werken van Mgr. Toth Tihamer be
kend geworden. Zijn boeken, vooral voor
de rijpere jeugd, en over het huwelijk zijn
vertaald in het Fransch, Duitsch, Engelsch,
Nederlandsch. Lithausch, Spaansch. Slo-
waaksch en Poolsch. Achttien boeken
heeft hij geschreven, die stuk voor stuk
beroemd zijn geworden. De meest beken
de boeken zijn wel „Rijne jeugdrjjpheid",
„De Tien Geboden", Credo", „Met open
oogen door Gods natuur", „De vorming
van den jongen mensch", „Het eeuwige
leven".
Mgr. Toth Tihamer was niet alleen
auteur, hij stond evenzeer bekend als een
van de grootste kanselredenaars van Hon
garije. In 1925 ontving hij zijn benoeming
als professor in de gewijde welsprekend
heid aan het Seminarie te Boedapest, en
als zoodanig was het zijn taak om de pre
dikaties te houden in de beroemde Univer-
siteitskerk, waar reeds zooveel beroemde
kanselredenaars uit het verleden het woord
Gods hebben verkondigd.
In 1931 werd Mgr. Toth Tihamer be
noemd tot rector van het seminarie te
Boedapest. Dit is het seminarie bij uitstek
van Hongarije. Het behoort niet tot een of
ander bisdom, maar tot alle bisdommen
het land. Want ieder jaar worden de
meest belovende studenten uit de verschil
lende bisschoppelijke seminaria van Hon
garije naar Boedapest gezonden, om hier
hun studiën te voltooien. Mgr. Toth Ti
hamer heeft hier ook zelf zijn theologische
studiën gemaakt.
In 1934 werd Mgr. Toth Tihamer be
noemd tot professor in de pastoraal-theo-
logie aan de Universiteit van Boedapest.
Maar zijn loopbaan was hiermede nog niet
ten einde.
In Juni 1938, enkele dagen na het Inter
nationaal Eucharistisch Congres van Boe
dapest, waarbij Mgr. Toth Tihamer een
groote rol gespeeld heeft, werd hij door
den H. Vader benoemd tot Coadjutor van
den ouden en ziekelijkcn bisschop van
Veszprém, Mgr. Nandor Rott. Er opende
zich voor hem een nieuw arbeidsveld.
Veszprém is een van dc grootste Hongaar
sche diocesen met 700.000 Katholieken.
Z. H. Exc. Mgr. Dr. TIHAMéR TóTH
Zijn actie door de radio en zijn predikqtics
in de Universiteitskerk wilde hij echter
niet geheel opgeven. Het was zijn plan om
regelmatig eens in de maand naar Boeda
pest te komen voor een predikatie, en om
tevens een keer per maand een toespraak
tc houden voor de radio.
Slechts enkele maanden was hij werk
zaam als Coadjutor. Kort nadat hij als
wij-bisschop van Veszprém zijn eerste her
derlijke schrijven had gepubliceerd, in het
begin van dit jaar, overleed Mgr. Nandor
Rott, en nu kwam hijzelf, alleen aan het
hoofd te staan van het groote diocees, dat
onder de vurige toewijding van den nieu
wen bisschop een periode van bloei scheen
in te gaan. Mgr. Toth Tihamer kende de
feilen van het Hongaarsche volk, hij heeft
hen leeren kennen als zielzorger tc Boe
dapest. Kleine luiden zoowcK als Hongaren
uit de hoogste adellijke kringen hebben
den predikant van de Universiteitskerk om
raad gevraagd. Bovendien bezat Mgr. Ti
hamer Toth dc gave, om zijn toehoorders
opmerkzaam te maken op hun fouten en
op een fijne wyze de middelen tot het her
stel van den katholieken geest in Honga
rije uiteen tc zetten.
De toekomst is anders geweest, dan me
nigeen had verwacht. Enkele weken gele
den werd Mgr. Toth Tihamer geopereerd
in het St. Rochus-hospitaal. Dc geneeshcc-
ren verkondigden reeds een spoedig her
stel, tot plotseling een nieuwe operatic
noodzakelijk bleek. En de gevolgen hier
van hebben een einde gemaakt aan dit
rijke priesterleven.
remiteit, onze vrijheid. Indien China zich
niet blijft verzetten, totdat dc indringer
van zijn kusten is verdreven, zou de gehce-
le democratische wereld bedreigd worden
en zou ook de veiligheid van Australië in
gevaar komen. Australië trekt Japan aan,
omdat het uitgebreide gebieden bezit als
geen ander land in den Stillen Oceaan.
Al bombardeeren de Japanners onze
steden tot puin en zaaien zij dood onder
groote lagen van onze bevolking, één ding
is zeker: onzen geest kunnen zij niet doo-
den. Eens zullen wij de overwinning beha
len en terugkrijgen, wat wij verloren heb
ben.
GELEIDELIJKE EVACUATIE VAN
TSJOENKING.
Op last van Tsjang Kai Sjek worden
voorbereidingen getroffen voor de evacua
tie van China's huidige hoofdstad, Tsjoen-
king. Zij, die in df stad mogen blijven,
kt ij gen een speciale woonvergunning, welke
zer maanden geldig is. Het Chineesche mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken heeft
lijsten opgesteld van hen, wien zulk een
verdunning verstrekt zal worden, waar
ender wellicht zullen vallen de buitenland
sche diplomatieke en consulaire vertegen
woordigers, de buitenlandsche journalis-
en en andere vreemdelingen. Aan alle in-
en uitgangen der stad zijn politieposten
geplaatst, welke de passen en vergunnin
gen controleeren.
Uit nadere berichten over de luchtaanval
len op Tsjoenking blijkt, dat 3500 slacht
offers gevallen zijn. doch men gelooft, dat
di* aantal nog hooger zal worden, aange
zien zoojuist honderden lijken in particu
liere schuilplaatsen gevonden zijn en nog
velen onder de ingestorte huizen bedolven
moeten liggen.
ZUID-AFRIKA
COMPLOT ONTDEKT IN ZUID-WEST-
AFRIKA.
Volgens een verklarm0, die Burke, een
vooraanstaand lid van de wetgevende ver
gadering te Swakopmund heeft afgelegd,
heeft de Britsche inlichtingendienst een
wijdvertakt complot tot he^ in bezit nemen
van de sleutelposities in Zuid-West-Afrika
ertdekt.
Ten aanzien van de ontdekking verklaar
de Burke nog, dat de Zuid-Afrikaanschc
politie, die kort geleden naar Zuid-West-
Afrika was gezonden, nog net op tijd wa«
aangekomen om het gebied te behoeden
voor vechten en bloedvergieten.
Dti was geheel en al te danken aan
Smuts, die op het bericht uit Londen, om
trent de ontdekking van het complot, met
dc grootste voortvarendheid was opgetre
den. De beweging zou, naar Burke nog ver
klaarde, het gebied verrast hebben, omdat
men den omvang van het gevaar niet zag.
Rultenlandsctie BerlchlcD
DE REIS VAN HET BRITSCHE
KONINGSPAAR.
In de zóne der ijsbergen.
De speciale correspondent van Reuter
aan boord van de ..Empress of Australia"
bericht, dat uit een plotseling opkomende
koude blykt, dat het schip de zóne der ijs
bergen nadert. De kapitein van het schip
za! vaart minderen, zoodat hij het cen
trum van deze zóne nadert, teneinde geen
risico te loopen.
SPRINGSTOFFFEN GEVONDEN TE
LIVERPOOL.
In een brievenbus in de Iersche wijk van
Liverpool is een pakje met 45 slaven ge-
hgniet gevonden. De politie schijnt op een
spoor te zijn, dat kan leiden naar het ar
senaal van het Iersche rcpublikeinsche le
ger.
ITALIANEN MOGEN GEEN KOFFIE
DRINKEN.
In het fascistische staatsblad roept mi
nister Starace alle partijleden op geen kof
fie te drinken of het verbruik tot eon mi-
nimurp te beperken, „ten einde aldus 'die
lsnden er in te laten loopen, die voor hun
koffie niet met Italiaansche goederen maar
met goud betaald willen worden."
EEN „GAT" IN DEN ATLANTISCHEN
OCEAAN.
Het hydrografische bureau van het vloot-
departement te Washington maakt er in
zijn laatste verslag melding van, dat dc
Amerikaansche kruiser „Milwaukee" op
den Atlatiachen Oceaan een plek heeft
gevonden, waar een diepte gemeten is van
bijna 8.000 meter. Dit is ongeveer 60 mij
len ten Noorden van kaap Engano ten Oos
ten van het Carabische eiland Hispaniola.
Dit is de grootste diepte, welke tot dus
verre geregistreerd is. zulks door middel
van een echo-diepvindcr. die een meting
aangaf van 28.680 voet. In 1873 slaagde dc
Britsche admiraal Nares, bevelvoerder
over het slagschip „Crallengcr", er in een
diepte te meter van 23.250 voet.
EEN NIEUWE BRUG OVER DE
NIAGARA.
De Canadeesche regeering heeft de plan
nen om een brug te doen bouwen over den
Niagara-waterval, welke de Vereenigdo
Staten en Canada zal verbinden, goedge
keurd. Deze plannen waren ingediend door
de regeering van Ontario. Dc minister van
openbare werken. Cardin, verklaarde, dat
het voorstel tot het bouwen van nog een
brug, ter vervanging van de beroemde
„honeymoon bridge", welke t*ce jaar ge
leden onder den druk van het ijs instortte,
nog bij regeering in overweging is.
