DONDERDAG 11 MEI 1939 30ste Jaargang No. 9334 Bureaux Papengracht St. Adv. en Abonn.-tarieven lie pag. I Telefoon: Redactie 15, Administratie »J5. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. V Een prachtig apostolaat Het Katholiek Comité van Actie „Voor God" oefent een prachtig apostolaat uit. Wij weten dat allen. Niemand zal het tegenspreken of betwijfelen. Maar wij moeten er levendig van door drongen zijn. In dankbare waardeering! In de mededeelingen van het secreta riaat, die wij vanmorgen ontvingen, heb ben wij wéér 'ns kunnen constateeren de bewonderenswaardige vruchtbare activiteit van dit secretariaat. Een getal kan boekdeelen spreken en toch maar weinig plaatsruimte vorderen. Wij ruimen daarom enkele regels in voor enkele veelzeggende getallen en ontleenen aan het exploitatieboek van het secreta riaat: Van 1 November 19381 April 1939 werden 76.000 brochures verkocht, wat een gemiddelde geeft van ruim 500 geschriften per dag. 8100 Brochures werden geduren de dien tijd gratis verstrekt. Ter opheldering: het is geen gewoonte brochures gratis te verstrekken, daar zij verkocht worden voor een prijs, die rond den kostprijs zweeft. Bepaalde gevallen kunnen zich echter voordoen, waarin de beste steun van het Comité aan instellin gen enz. kan bestaan uit een gratis toe zending der uitgaven: Zoo werden bro chures verstrekt aan de R.K. Militairen- vereenigingen, enkele werkloozenkampen, enkele ziekenhuizen, Reiniidahuizen. Voorts gingen gratis brochures naar contact-in stanties in het buitenland: Brussel, Parijs, Curasao, Suriname, Soerakarta, Londen, Leuven. Ook vele andersdenkenden val len onder deze rubbriek. Over die periode verlieten 27.248 brie* ven en drukwerken en 577 postpaketten het secretariaat. Uit deze getallen spreekt een respecta bele hoeveelheid arbeid - allernuttigste apologetische arbeid, arbeid voor God! Met heel veel genoegen lezen we o.m. in de bedoelde „Mededeelingen": De R.K. Propagandaclub „Dr. Schaepman", welke sinds enkele maanden geregeld een tent op de markt te Leiden bezette, beschikt thans over rollend materiaal in den vorm van een gröote houten wagen. Men zou deze „kiosk op wielen" kun nen noemen. Hier wordt belangloos zeer goed werk verricht. Moge. de Actie „Voor God alom onder vinden de daa-dwerkelijke mede werking, waarop zij aanspraak maakt en waartoe wij allen verplicht zijn. Speciaal ook het genoemde werk in onze stad. V Lel op de brievenbus! Op deze plaats willen wij een waarschu wing richten speciaal tot ouders, en al len, die de verantwoordelijkheid dragen niet alleen voor hun eigen doen-en-laten, maar ook, vöorzoover zij die last kun nen dragen, voor de gedragingen van an deren, speciaal voor kinderen en jeugdige personen. Uit den omtrek van Leiden Zoeter- woude (H.R.) werd ons ter hand ge steld een daar huis-aan-huis verspreid blaadje, waarin „sexueele boeken (wor den) beschikbaar gesteld tegen abnormaal lage prijzen". De wijze, waarop verder bedoelde boe ken worden aanbevolen, wijst allerduide lijkst aan, van welk allooi deze zijn. 't Is een grove, weerzinwekkende spe culatie op ongezonde nieuwsgierigheid. Boeken, die op een dergelijke wijze worden gepropageerd, zijn als regel niet alleen moreel gevaarlijk, maar onder alle opzichten groote prullaria! Verstandige menschen behoeven wij hiervan niet te overtuigen zij zijn er al van overtuigd. En zij zullen hun geld al is 't nog zulk een gering bedrag niet willen misbruiken tot steun van een on derneming als de hier bedoelde! Maar jongere menschen, niet bestand tegen den aanval van een geprikkelde nieuwsgierigheid, opgewekt door een sen- sationeele reclame, zullen gemakkelijker bezwijken voor de verleiding, dergelijke lectuur te bekomen en te lezen. De waarschuwing, die wij hier geven, is: let op de brievenbus; verscheur on middellijk al de vuiligheid de moreele vuiligheid, die er in geworpen wordt Want overal wordt op de hier bedoelde wijze getracht, wat te verdienen, door lie den, voor wiegeld nooit stinkt! Teleurstelling Wij lezen in het „Handelsblad", dat di recteur en leeraren der Groen van Prin- stererschool en van de Rijkskweekschool voor onderwijzerers te Doetinchem aan dr. Colijn een telegram hebben gezonden, waarin zij uitspreken hun diepe teleurstel ling over den loop der gebeurtenissen met het Kweekschool-ontwerp in de Tweede Kamer. Zij spreken verder als hun over tuiging uit, dat de beteekenis van het amendement, waarvan de aanneming tot schorsing der behandeling leidde, in geen verhouding staat tot de beteekenis van het wetsontwerp. En tenslotte verzoeken zij den minister-president dringend, maat regelen te overwegen, om alsnog de verbe teringen door het wetsontwerp beoogd genoemd wordt herstel van de vierjarige opleiding der onderwijzers te kunnen doorvoeren. Met dit adres zullen allen zich kunnen vereenigen. Het wetsontwerp, welks Behandeling nu is geschorst, bevatte meer goeds, dan de verlenging van de onderwijzers-opleiding. Wiens schuld is het, dat dit vele goede nu in gevaar schijnt gebracht? De katholieke Kamerfractie heeft vasff gehouden haar amendement, dat door den minister van Onderwys onaanvaardbaar was verklaard, om n.l. den onderwijzers, die in hun klas met de leiding en het toe zicht op zich practisch oefenende kweeke- lingen worden belast de onderwijzers op zoogenaamde leerscholen daarvoor een geringe vergoeding te geven. De aan neming van dit amendement met 52 tegen 25 stemmen is de oorzaak geweest, dat de behandeling van het wetsontwerp is ge schorst Daar zijn er, die deze houding der ka tholieke Kamerfractie in scherpe bewoor dingen verwijten: Heel veel goeds prijs geven, omdat men op een betrekkelijk ge ring onderdeel betrekkelijk gering is dit onderdeel niet kan krijgen, wat men wenscht te verkrijgen! Hiertegenover mogèn wij tweeërlei op merken: Eerstens, men richte dit verwijt niet al léén tot de katholieke Kamerfractie, maar tot allen, die voor het amendement' heb ben gestemd d.w.z. alle aanwezige Ka merleden, behalve de anti-revolutionairen, de christelijk-historischen en één katho liek. Vervolgens, men bedenke hierby, dat zeer bevreemdend en weinig sympathiek is de houding van een minister, die zich op zulk een betrekkelijk gering onderdeel on verzettelijk toont, van geen toegeven wil weten! Tenslotte zijn wy het ook eens met de genen, die meenen, dat de katholieke Ka merfractie het zwaarste latende wegen, wat het zwaarste is beter had gedaan te retireeren, indien zy niet de overtui ging had gehad, dat op een of andere wyze het ontwerp weer op gang zou kunnen worden gebracht naar het Staatsblad. DE WERELD IK VOGELVLUCHT LONDEN: Chamberlain heeft in het Brit sche Lagerhuis eenig licht laten vallen op de Britsche onderhandelingen met Moskou en op de moeilijkheden, waarop zij gestuit zijn. Zijn verklaringen komen overeen met hetgeen reeds werd verondersteld, nl. dat de Sovjet-regeering verder wilde gaan dan do Britsche. Engeland wilde, dat Moskou z:ch op dezelfde wijze garant stelt voor de onafhankelijkheid van bepaalde kleine staten als Engeland dat gedaan heeft. In dien Frankrijk en Engeland by het nako men van hun verplichtingen in moeilijk heden zouden geraken, zou Rusland bij moeten springen. Moskou wil zijn bijstand echter verkoopen en dringt aan op een wederkeerig bondgenootschap. Dit stuit echter op bezwaren en nu schijnt het, vol gens Chamberlain, dat Moskou die bezwa ren niet begrijpt en misverstaat. In den grond worden beide regeeringen gedreven door hetzelfde verlangen naar beveiliging van den vrede tegen het gevaar van agres sie en Chamberlain heeft hoop, dat de misverstanden spoedig uit den weg ge ruimd kunnen worden. Uit zyn verklaringen volgt in elk geval, dat de onderhandelingen niet zijn afgebro ken, noch op een dood punt zijn aangeko men. Het stemmen bij volmacht voor militairen Voorgestelde wettelijke re~e1!ng voor de raadsverkiezingen. Het wetsontwerp inzake het stemmen bij volmacht door militairen is. -ooals ge meld, by de Tweede Kamer ingediend. Het beoogt aan de bepalingen van de Kies wet, die het stemmen bij volmacht moge lijk maken, eenige uitbreiding te geven, in verband met de aanstaande gemeente- raadsverkiezihgen. De militair zal door tusschenkomst van etn officier schriftelijk e?n verzoek moeten indienen om bij vol macht te stemmen. Deze officier wordt door of vanwege den minister van Defen sie aangewezen. De bepalingen zullen gel den voor militairen, die op de dag der stemming in werkelijken dienst zijn in een andere gemeente dan die, op welke kie zerslijst zij voorkomen. En die niet reeds een volmacht hebben verleend ingevolge de bepalingen hieromtrent voorkomende in de Kieswet. Naar reeds is medegedeeld, is het de be doeling dit wetsontwerp Vrijdag in de Tweede Kamer in openbare behandeling te nemen. Het verzoek moet den burgemeester der gemeente, op welker kiezerslijst de mili tair voorkomt, uiterlijk tien dagen vóór de stemming bereiken. Vervolgens wordt de in het verzoekschrift aangewezen ge machtigde opgeroepen zich persoonlijk ter secretarie te vervoegen om de volmacht aan te nemen. Verschijnt de gemachtigde niet op de aangewezen dag (of dagen), of neemt hy de volmacht niet aan, dan ver liest de aanwijzing haar kracht en wordt het bij den burgemeester ingediende ver zoekschrift teruggezonden aan den mili tair, die, indien het hem gelukt op den dag der stemming verlof te krijgen, alsdan im mers zelf nog kan stemmen. By aanne ming van de volmacht wordt het bij den burgemeester ingediende exemplaar van het verzoekschrift door den gemachtigde mede-onderteékend en door den burge meester of den doo" dezen aangewezen ambtenaar gewaarmerkt. Dit exemplaar geldt dan als het orjineel der volmacht. In de memorie van toelichting, waaraan wy het bovenstaande hebben ontleend, zegt de minister -og. dat het vooral in kleine gemeenten, waar een stem minder dan ir. groote plaatsen in de massa opgaat, het niet-déelnemen zelfs van een gering aantal kiezers van overwegende invloed kan zijn Door het onder de wapenen roe pen van een groot aantal militairen zijn velen van hen zonder nadere wettelijke voorzieningen verstoken van het kiesrecht voor de aanstaande gemeenteraadsverkie zingen. De noodige voorziening, hierboven weergegeven, had de regeering gaarne vóór de verkiezing van de Provinciale Sta ten reeds willen voorstellen, maar toen was de tijd daarvoor te kort. KORTING OP SPOORWEGPENSIOENEN. REGEERING STELT GELEIDELIJKE OPHEFFING VOOR. De regeering stelt in een nieuw wets ontwerp tot wijziging van de Pensioen wet voor de spoorwegambtenaren voor de intrekking van de korting op de Pensioenen (ingevoerd in 1936) ge leidelijk te doen geschieden, zoodat zij met 1 Januari 1944 geheel zal zijn af- geloopen. De korting zal, volgens dit ontwerp, voor pensioenen beneden 500.worden ingetrokken met in gang van 1 Juli 1939. Voor de overige kortingen zal, te beginnen met 1 Janu ari 1940, het maximum van tien pro cent telkenjare met twee worden ver minderd, zoodat deze kortingen op 1 Januari 1944 geheel zullen zijn afge- loopen. De machtiging tot invoering van verdere korting bij Koninklijk Be sluit zal worden ingetrokken. De voor gestelde regeling omvat de kortingen zoowel op pensioenen, die toegekend zijn vóór het tot stand komen van de Kortingswet, als op die van later datum. Op 13 April 1938 heeft de regeering een wetsontwerp ingediend tot wijziging van de Pensioenwet voor de spoorwegambte naren. Aanneming van een amendement- Van Braambeek, beoogende de in 1936 in gevoerde korting op die pensioenen in te trekken, was voor de regeering evenwel aanleiding het wetsontwerp in te trekken. Thans komt zij opnieuw met een wetsont werp, dat buiten de pensioenregeling ge heel gelijk is aan het ingetrokken ontwerp. In de Memorie van Toelichting zegt zij, dat zy met de intrekking van het eerste ont werp niet te kennen heeft willen geven van een regeling te kunnen afzien daar de over gang van de spoorwegen aan de N.V. Ne- derlandsche Spoorwegen het tot stand komen van een wijzging in de pensioen- wetgeving noodzakelijk maakt. Voor de regeering was het een punt van ernstige overweging in hoeverre daarbij tevens rekening zou kunnen worden gehou den met het gebleken verlangen van de Kamer, om mede de pensioenkorting in de reggling te betrekken. Zij heeft een op lossing meenen te vinden door zoover mo gelijk te gaan in de richting van opheffing van de korting, terwijl anderzijds de fi- nanci*"-1? gevo1,r:n worden getemperd. DE KERKVERVOLGING IN DUITSCHLAND. INVAL IN BISSCHOPPELIJKE CURIE. Duitsche onderwijsinstellingen gesloten. De Parijsche correspondent van de „Msbd." schrijft: Fransche avondbladen bevatten mede-, deelingen over den toestand der Katholie ke Kerk in Duitschland, aan de „Osserva- tore Romano" van gisteravond ontleend, die een serie maatregelen publiceert, door de nationaal-socialistische autoriteiten ge nomen tegen katholieke onderwijsinstellin gen in Duitschland. De „Osservatore Romano" noemt o.a. de sluiting van de theologische faculteit van Graz en de sluiting van het St. Ludwigs- college te Godesberg, dat door de Jezuieten werd geleid en meer dan 500 leerlingen telde. Verder meldt het Vaticaansche orgaan, dat ambtenaren van de geheime politie op 15 April in de bureaux van de bisschop pelijk Curie van Limburg zijn gekomen, om de archieven op te eischen betreffende eeni ge fondaties zooals die van „Peter Joseph", van het klein seminarie en van het Huis van de Voorzienigheid. Al die archieven zijn des nachts meegenomen. Later heb ben de politie-ambtenaren zich opnieuw bij de Curie aangemeld, om alle waarden waarover die fundaties beschikten, in be slag te nemen. De overdracht van die fond sen moest wel uitgevoerd worden, toen de politiechef had doen weten, dat hy, in ge val van tegenstand, van de macht zou ge bruik maken. De bont-gekleurde vakken van de bloembollenveldjes langs de Lorentzkade wat een prachtig stukje „buiten" mid den in de stad! verfletsen en verflau wen bij den aanblik van het nieuwe Pau- lus-raam in de St. Petrus-kerk één fon keling van diepe „Darwin"-kleuren in paars en rood, in purper en violet. Maandenlang heeft het priesterkoor een lap op 't oog gehad; het raam, voor St. Pau- lus bestemd, was dichtgetimmerd om de Petrus-figuur heter tot haar recht te doen komen. Nu ook Paulus verschenen is, her haalt zich de, historie: ofschoon St. Pieter de sleutels draagt en b 1 ij f t dragen, wordt hij door St. Paulus in de schaduw gesteld. De glans van het eerste raam heeft eenigszins ingeboet aan eenzame en onbe streden glorie door de warme gloed, die uitstraalt Van den laatst-gekomene. Het Petrus-raam behoudt zijn volle schoonheid en waardigheid, maar het Paulus-raam do mineert Zoo is het altijd geweest in Gods Kerk. Niet alleen in kleuren-pracht komt dit verschil tot uiting; ook in de teekening van de twee Apostel-figuren heeft de kunstenaar, Han Bijvoet, ieders karakter scherp getroffen. Petrus: de goedhartige, onstuimige en eenvoudige visscher; Pau lus: de scherpzinnige wetgeleerde en de onvervaarde vechter met pen en tong. Er is niets gemoedelijkst in dezen Paulus integendeel, iets strengs, zooals P->m1ms ook Dll nummer beslaat nil vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Chamberlain verschaft meer licht over de Briische onderhandelingen met Moskou. (2de blad). Het Engelsche koningspaar zal in Novem ber een bezoek aan België brengen. (2de blad). Het Joego-Slavisch bezoek aan Rome. 12de blad). Binnenland Wetsontwerp betreffende een staat-van- dienst boekje voor jeugdige mannelijke personen. (1ste blad). Wetsontwerp ingediend betreffende het stemmen bij volmacht door ipilltaircn bij de a.s. gemeenteraadsverkiezingen. (1ste blad). Wijziging en verhooging van de begroo ting van Sociale Zaken voor 1939; gelden aangevraagd voor uitbreiding kampwerk enz. (1ste blad). De bedoeling van dc regeering met den bouw van een vluchtelingen-kamp of vluchtelingen-dorp. (1ste blad). had. Op de eerste plaats streng voor zich zelf, maar ook niet altijd gemakkelijk voor anderen, wanneer hij meende, dat aan de eer van Christus werd tekort gedaan. De apostel der heidenen rijst voor ons op in een rood gewaad, met een paarscn man tel omgeslagen het rood fonkelt als ro bijn, het violet als amethyst. In de eene hand houdt hij he zwaard, het teeken van zijn martelaarschap, m lar ook van zijn felle pennestrijd. De andere hand omvat een zijner vele brieven en drukt deze aan zijn hart, een van die vele brieven met zijn hartebloed geschreven. Zoo staat hij daar in de „wapenrusting Gods", als een trouw soldaat van Christus, méér nog, als een veldheer, die met arendsblik het oorlogs terrein van den geest overschouwt. Han Bijvoet is met de uitbeelding van de twee Apostelvorsten zeer gelukkig ge weest: het karakter-onderscheid werd raak getroffen en toch harmonieeren deze twee tegenstrijdige vensters in het pries terkoor der St. Petrus-kerk, zooals ook de beide Apostelen tot harmonie zijn ge komen in hun gemeenschappelijke ver kondiging van dc Blijde Boodschap. Transparant gloeien en bloeien de kleu ren in de ramen aan weerszijden van het altaar, als een feest voor oog en hart, iedc- ren dag opnieuw, als een hymne in ge brand glas ter eere van de beide Apos telen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1