De revolutionair met het lachend gezicht
ZATERDAG 6 MEI 1939 30ste Jaargang No. 9330
3)e £ekl&efi^Sou/fca/nt
Bureaux Papengracht 32. A«r. en A bonn.-tarieven *le pa*.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit zes
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
Herdenking invoering
arbeidswet
Ter herdenking van het feit, dat gisteren
de Arbeidswet vijftig jaar bestond, is gis
termiddag in „Pulchri Studio" te 's Gra-
venhage een bijeenkomst gehouden, welke
was georganiseerd door een comité, be
staande uit vertegenwoordigers van de
centrale vereenigingen van werkgevers en
arbeiders te zamen met de vereeniging
voor administratief recht.
Op deze bijeenkomst is een rede ge
houden door minister Romme en hebben
verder het woord gevoerd de heeren Ku-
pers en prof. Diepenhorst, terwijl het slot
woord werd gesproken door prof. mr.
C. W. de Vries.
In dezen tijd van herdenken, van een
teveel aan herdenken naast.... een tekort
aan herdenken in christelijken zin,
aan biddend en mediteerend herdenken
in dezen tijd van een teveel aan herdenken
behoeft toch deze herdenking niet onder
dat teveel te worden gerekend!
Er is inderdaad alle reden, om na te
gaan, waarom de Arbeidswet werd in het
leven geroepen, hoe 'twas voor den tijd,
hoe 't gedurende deze vijftig jaar van de
werking dier wet is geweest, hoe 't nu
is en hoe 't worden moet.
Naar minister Romme's meening is met
de Arbeidswet-Ruijs van 1889 de wetgever
ten onzent den weg opgegaan, om door in
grijpen van de centrale overheid de feite
lijke onvrijheid van den arbeider te hulp
te komen, wanneer die voerde tot wat als
misstand werd aangemerkt en deze op
geen andere wijze dan door Staatsinmen
ging te verhelpen was.
Formeel is er thans niets gewijzigd, ma
terieel des te meer en wel in tweeërlei op
zicht. De grootste verandering is opgetre
den door een grondige wijziging van in
zicht in wat als misstand is aan te merken.
Daarnaast, is nog schuchter een verande
ring opgetreden door de groeiende moge
lijkheid, dat op andere wijze dan door
Staatsinmenging misstanden uit den weg
te ruimen zijn.
Gelukkig: veel wat vóór vijftig jaren
als heel normaal werd beschouwd wordt
nu door iedereen erkend als een misstand.
Dit is een aanzienlijke verbetering in de
geesten en in de feiten, in verhouding tot
dien goeden ouden tijd!
Gelukkig is eveneens, wat minister
Romme constateerde, dat, zij 't nog lang
zaam, groeit het inzicht, de overtuiging,
dat men ook en even goed en beter in
eigen bedrijven kan regelen, orde kan
scheppen, gebaseerd op menschwaardig
bestaan, dan door middel van den wet
gever.
Dankbaar moeten wij gedenken de ver
betering van sociaal inzicht en sociaal
doen, waarvan de Arbeidswet de vrucht
was, en welke verbetering nadien is voort
geschreden en zich nog aan het ontwikke
len is.
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons»
GEEN VREDE
ZONDER ORDE
Er kan geen vrede zijn, zoolang nog zoo
dikwijls tusschen de naties het weder'
zijdsch begrip ontbreekt, zoolang plechtig
gewaarborgde verdragen en het gegeven
woord de zekerheid en de waarheid
hebben verloren, die de onontbeerlijke
basis zijn van het wederzijdsche vertrou
wen,, zonder hetwelke de zoozeer begeerde
materieele ontwapening van dag tot dag
minder uitvoerbaar wordt.
Het werkelijk fundament i de vrede is
gelegen in de kennis en de eerbiediging
van en het gehoorzamen aan God. Hij is
de hoogste Beschermer van de rechtvaar
digheid en de hoogste Schenker des
vredes. In Hem zijn vrede en rechtvaar
digheid vereenigd. De vrucht van de
rechtvaardigheid is de vrede. Zooals het
niet mogelijk is vrede te hebben zonder
orde, zoo kan er geen orde zijn zonder
rei'-'.vaardigheid. Pius XII.
UIT HET VERLEDEN VAN DEN
RUSSISCHEN DIPLOMAAT LITWINOF.
„Pronkstukken" der Bolspewistische
diplomatie.
Litwinof, de Russische Volkscom
missaris (Minister) van BuitenL
Zaken, heeft het veld moeten
ruimen voor Molotoff, die hem tij
delijk zal vervangen. Langen tyd
heeft Litwinof in dienst gestaan
van Stalin, dien hij reeds kende
van een bankroof in Tiflis in 1906.
Bij het heengaan van Litwinoff
verdwijnt uit de Europeesche po
litiek een van de „pronkstukken"
•Ier bolsjewistische diplomatie.
Het is in de eerste jaren na het begin van
de twintigste eeuw. Vele Russen hebben
zich aangesloten by de revolutionaire par
tyen, die echter streng vervolgd worden
door de Tsarenregeering. De groote kop
stukken moeten over de grenzen vluch
ten en vanuit het buitenland hun revolu
tionaire actie voortzetten, een actie, die
niet alleen bestaat in het drukken van ille
gale bladen en pamfletten, maar waarbij
ook de wapensmokkelary een groote rol
speelt.
Maar hoe moeten deze wapenen er ko
men? Er zijn wel vertrouwde revolutionai
ren, die hun leven op het spel zetten voor
deze smokkelarij. Er zyn ook meer ge
wiekste revolutionairen, die het leven van
anderen op het spel zetten, maar zelf ach
ter de schermen blyven. Maar er is geld
noodig. De destijds in Georgië levende re
volutionair Stalin, de huidige leider der
communistische partij in Rusland, wist er
wel raad op. In Juli 1907 leidt hij zelf een
overval op een geldtransport van een bank
in Tiflis. Twee en dertig menschen worden
vermoord door zijn bende, en 250.000 roebel
vallen hem in handen.
Waar is dit geld gebleven? De eerste
bankbiljetten met de nummers der gesto
len biljetten worden in Parijs intdekt in 't
bezit van den Rus die zich Wallach noemt,
en niemand anders is dan de latere Litwi
nof. Deze wordt gearresteerd op het sta
tion te Parijs, gevangen gezet in de Pary-
sche gevangenis „Santé" en later over de
grens gezet. Eerst na vijf en twintig jaar.
na de onderteekening van het Fransch-
Russische verdrag, mocht Litwinoff weer
naar Parijs terugkeeren.
Voor en tijdens den wereld-
oorlog.
Litwinof bleef zich voor geld en wapenen
interesseeren. Hij koopt wapenen in
Duitschland, o.m. in Hamburg 500 Mauser
pistolen, 9 mitrailleurs, 1000 K.G. dynamiet
en 3 millioen karabijnpatronen. Hij doet
zich hierbij voor als officier van de Repu
bliek Ecuador. Maar met het verzenden
van deze wapenen ging het niet zoo ge
makkelijk. Hij koopt een jacht in Fiume, en
maakt de Bulgaarsche autoriteiten wijs,
dat hij de wapenen naar Armenië wil ver
zenden voor den strijd tegen de Turken.
Zo'o krijgt hij verlof, om van hieruit de
wapenen te versturen met zijn jacht, maar
door onopgehelderde omstandigheden
strandt het schip op de Roemeensche kust.
Na zijn arrestatie in Parijs vindt Litwi
nof het niet meer geschikt, om zich „Wal
lach" te blijven noemen, en voortaan heet
hij „Finkelstein". Tijdens de wereldoorlog
vertoeft hij in Engeland, treedt daar in het
huwelijk met Ivy Low, en laat zich natu-
raliseeren onder den naam Litwinof. Hij
was een van de eersten, die na de val van
de Tsarenregeering Rusland binnentrok.
In Rusland zelf was hij weinig bemind. Hij
was te geleerd voor de overige revolutio
nairen en te sluw-diplomatiek aangelegd.
Men wilde hem overigens een positie ge
ven overeenkomstig zijn hoedanigheden,
en aldus werd hij reeds in 1917 vertegen
woordiger van de Sovjets te Londen.
Litwinof en de Engelsche Koning.
Hoe Litwinof in Engeland heeft gewerkt,
blijkt duidelijk uit een episode, die zich
destijds afspeelde in Wembley tusschen de
latere Engelsche Koning Eduard VIII en
Litwinof. Toen de Prins van Wales een
voetbalwedstrijd had bijgewoond, kwam
een afvaardiging van oud-strijders naar
hem toe, onder leiding van een man, die
er niet als een Engelschman uitzag. Deze
man begon onmiddellijk met een typische
propagandistische toespraak tegen de ka
pitalisten. De toon was zoo scherp, dat men
hem wilde verwijderen, maar de prins in
teresseerde zich plotseling voor den man,
en vroeg hem in welk regiment hij ge
diend had. Zonder te antwoorden zette de
man zijn rede voort. Opnieuw werd hem
door de prins van Wales dezelfde vraag
gesteld, zoodat de frontstrijders nu zelf in
grepen en Litwinof want deze was het
dwongen een antwoord te geven. Lit
winof gaf er echter de voorkeur aan, zoo
vlug mogelijk te verdwijnen.
Uiteindelijk werd Litwinof door de En
gelsche regeering uit het land gezet. Ver
schillende malen werd hij door de Sovjets
nog tot gezant in Engeland officieel be
noemd, maar hij kreeg geen verlof, om En
geland te betreden. De Engelsche regee
ring veranderde haar houding eerst in
1930, toen Litwinof Volkscommissaris van
Buitenlandsche Zaken was geworden.
Litwinof als Diplomaat.
Geruimen tijd heeft Litwinof zijn land
vertegenwoordigd by den Volkenbond te
Genève. Het valt niet te ontkennen, dat
Litwinof een geslepen staatsman is ge
weest, die tijdens zijn verblijf in Engeland
geleerd heeft, hoe men de Westersche mo
gendheden niet moet aanpakken.
Met ruwheid en dreigende woorden „op
zijn Russisch" is de diplomaat bij voor
baat tot mislukking gedoemd. Litwinof
heeft deze les ter harte genomen. Hij heeft
geleerd, zyn revolutionair gelaat achter
een glimlach te verbergen. Hij, die destyds
de wapenen leverde aan de Russische com
munisten voor de omverwerping van het
Tsarengezag, hij. die vanuit Moskou de
Komintern leidde, waarvan de doeleinden
uitsluitend op revolutie gericht zijn, heeft
enkele jaren geleden met een glimlach op
het gelaat een toast uitgebracht op het
welzyn van den Engelschen Koning.
Litwinoff in Nederland.
Klaarblijkelijk heeft Litwinoff ook de
Nederlandsche taal goed gekend. Geduren
de de wereldoorlog heeft hy ook eenigen
tijd in Nederland doorgebracht, waar hij in
Rotterdam zijn brood verdiende met les te
geven aan de Berlitzschool. Men zegt. dat
hij een buitengewoon goed leeraar was,
maar dat hem moeilijk was een uur
achter elkaar les te geven. Hier heeft hij
ook de kennis van de Nederlandsche taal
opgedaan. Zijn taalkennis is alom bekend,
en tien talen schijnt hij vloeiend te spre
ken, terwijl hij zich in andere talen ver
staanbaar kan maken.
Litwinoff in ongenade?
De geruchten, dat Litwinoff in ongenade
zou zijn gevallen, dateeren niet uit de laat
ste dagen. Het wordt als vaststaande be
schouwd, dat reeds enkele jaren geleden op
last van Stalin huiszoekingen werden ver
richt in de villa van Litwinoff te Moskou,
terwijl deze laatste zelf zich op een buiten
landsche reis bevend. Hij is een van de
weinigen, die er nog van de oude garde in
Rusland zijn overgebleven. Bijna alle ande
ren vielen in ongenade, en hij moet zich
zelf wel hebben afgevraagd, wanneer de
beurt aan hem zou komen.
Uiteindelijk had ook hy zijn hooge posi
tie als Volkscommissaris van Buitenland
sche Zaken te danken aan de ongenade van
een ander, n.l. Tsjitsjerin. Het zal hem
overigens wel tegenvallen, dat Stalin zijn
ouden kameraal van de bankroof in Tiflis,
anno 1906, vergeten is....
HET FRANSCH NATIONAAL CONGRES
VAN ALGIERS.
DonderdagmorgenTwaalfdui
zend kinderen vullen het groote
stadion van Algiers, waar de H. Mis
wordt opgedragen door den aarts
bisschop van deze stad. Het is niet
de eerste maal, dat in Noord-Afrika
onder de heete zon /olie stadions
te zien zyn. Heeft de felie zon hier
in de eerste eeuwen van het chris
tendom in de amphitheaters van
Noord-Afrika niet onbarmhartig
gestraald op duizenden christenen,
die hier den marteldood stierven?
Nu bestraalt de zon hier de triomf
van de Eucharistie in het hart van
kinderen.
Het roemrijke verleden van Noord-
Afrika, het christelijke Noord-Afrika uit de
eerste eeuwen van onze jaartelling, de
christelijke Afrikaansche periode, waarin
de Kerk van Afrika 500 bisschoppen telde,
wordt in onze herinnering teruggeroepen
MAAJVDAG
MIDDAG
In de lunchroom wandelen Maan
dagmiddag a.s. in den tea-tijd
enkele mannequins rond, die U
onze nieuwste mantels, hoeden
en japonnen zullen toonen. - Er
is veel moois te zien!
VROOM
DREESMAHW
LEIDEN.
DE WERELD lit
VOGELVLUCHT
WARSCHAU: De rede van Beek heeft te
Warschau groote geestdrift gewekt. De
Polen zyn enthousiast over de krachtige
houding van de regeering. In Londen, Pa
rijs en andere Europeesche hoofdsteden
heeft de toon van Beck's rede eveneens
een goeden indruk gemaakt. De rede werd
gewaardeerd als kalm doch krachtig, waar
dig van vorm, duidelijk van inhoud en niet
afwijzend ten opzichte van redelijke ver
langens. Men hoopt, dat beide landen
Duitschland en Polen elkander ten slotte
zullen vinden in een redelyke doch min
nelijke schikking. Dat is het voornamelijk,
waarop Italië aandringt De Italiaansche
pers richt vertoogen tot Polen, om toch
vooral de regeling, waartoe Duitschland
bereid is, te aanvaarden.
Berlijn zelf, welks houding men thans
weer moet afwachten, hult zich in een grim
mig stilzwijgen.
Ofschoon dus de rede van Beck over het
algemeen goed in opgenomen, kan niet ge
zegd worden, dat zy ontspanning heeft ge
bracht De scherpe tegenstelling tusschen
de beide buurlanden is niet weggenomen,
integendeel is zij nog eens duidelijker om-
•lynd en toegespitst.
Dat is het nadeel van scherpe formulee
ringen in redevoeringen van verantwoorde
lijke staatslieden, dat men er later niet
meer van af kan. Hoe duidelijker men stel
ling neemt, des te moeilijker wordt een
compromis. Tenslotte zal er toch wat op
gevonden moeten worden, want de toestand
zooals hy daar aan de Oostzee door het
Vredesverdrag van Versailles is gescha
pen, is inderdaad een vrij gekke situatie.
Dat Duitschland blyvend genoegen zal
door een magistrale rede van Louis Ber-
trand, lid van de Fransche Academie, groot
kenner van Noord-Afrika, die Woensdag
avond een conferentie hield voor een uit
gelezen gezelschap van prelaten en wereld
lijke autoriteiten. En zyn woorden liggen
nog diep in ons geheugen geprent, als de
dag der kinderen, Donderdag, begint met de
H. Communie van 12.000 kinderen in het
stadion Saint Eugène. Deze kinderen zyn
niet meegekomen uit Europa om luister by
te zetten aan dit Congres. Het zyn kinderen
van Afrikaanschen bodem, kinderen uit een
missie-werelddeel, door de zon gebruinde
kinderen uit Algiers, Marokko en Tunis.
In het middengedeelte van het stadion
wordt de H. Mis opgedragen door Mgr. Ley-
naud. Rond het altaar steekt het purper
van bisschoppen en prelaten fel af tegen
de witte gewaden van Afrikaansche Mis
sionarissen, eerbiedwaardige stoere kerels,
pioniers van een christelijke beschaving.
Hardop worden de gebeden van de H.
Mis meegebeden door de kinderen.
Vanaf zeven uur in den morgen wordt
door een onafgebroken reeks priesters de
H. Mis opgedragen in de kerken van Al-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
De ontvangst van Beck's rede in de ver
schillende hoofdsteden. Berlijn zwijgt. (3de
blad).
Vandaag vertrekt het Britsche konings
paar naar Canada. (3de blad).
nemen met de huidige positie van Dantxig
lijkt uitgesloten en daarom is het waar-
schynlyk, dat de oplossing van het conflict
juist in die richting geforceerd zal worden.
Waarby men erop letten moet, dat Enge
land en Frankryk wel de integriteit van
Polen hebben gegarandeerd, maar dat
Dantzig geen Polen is.
DE REDE VAN BECK
Paderewski is er verheugd over
PITTSBURG, 6 Mei (A.N.P.) Oud
president Paderewski heeft in een verkla
ring gezegd, dat hy verheugd is over de
rede van minister Beek. Deze rede geeft
het gevoelen van het geheele Poolsche volk
weer.
WARSCHAU, 6 Mei (Havas). In Pool
sche regeeringskringen is men thans van
meening, dat het woord nu aan Berlyn is.
Duitschland moet den weg kiezen, welke
het wilg aan. Polen wacht de beslissing af,
in de overtuiging, dat het zyn plicht heeft
gedaan jegens zichzelf zoowel als jegens
de wereld.
De Poolsche pers keurt algemeen de
rede van Beek goed, zoowel de regecrings-
pers als die der oppositie noemt de rede
waardig, krachtig en kalm.
TOEVALLIJDER IN HET ZAND
GESTIKT.
Hedenmorgen is op de kalkzandsteenfa-
biek „Rijsbergen" te Huizen, een ongeluk
gebeurd met doodelykcn afloop. De 39-ja-
rige ongehuwde arbeider D., afkomstig uit
Soest, die aan toevallen lydt, was bezig op
het fabrieksterrein een wagen met zand te
loden.
Hy verwyderde zich even in de richting
van het ketelhuis, waar hy waarschyn-
lyk door een toeval getrofen is. De man
viel voorover in het zand, waardoor hy
stikte. Het ïyk is door de politie in beslag
genomen voor een nader onderzoek.
giers, die geheel gevuld zyn met gcloovi-
gen. Ook de Mohammedanen zyn verbaasd
over de rustige glorie, die het christen
dom hier ten toon spreidt. Geheel Algiers
spreekt over het Congres. Telkenmale wordt
de Kardinaal Legaal, wiens rytuig steeds
begeleid wordt door een detachement gemo
toriseerde troepen, luide toegejuicht door
de menigte. In den namiddag wordt een
groote historische processie gehouden in
de versierde straten van Algiers, en niet
alleen christenen maar ook Mohamme
danen hebben uren gewacht om deze pro
cessie te zien, en het spreekkoor te aan-
hooren, dat na de processie werd uitge
voerd.
Noord-Afrika ziet Frankryk op een ge
heel andere wyze. Men ziet dat er in Frank
ryk nog andere menschen zyn dan militai
ren en koloniale beambten. Men gevoelt
een medeleven met de inlandsche bevolking.
De achting voor de missionarissen stygt, en
zy zyrt het, die straks de vruchten zullen
plukken van dit Eucharistisch Congres, als
zy teruggaan naar de binnenlanden en daar
van oase tot oase zullen trekken met de
karavanen, die de woestynen doorkruisen.
