M
G
ZATERDAG 29 APRIL 1939
Het Ijzeren tijdperk
NIEUWS
30ste Jaargang No. 9324
3>e,£eicbcli^Gou/fccmt
Bureaus Papen gracht 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Adr. ra A bonn.-tarieven xle paf. f
Giro 103003. Poetbus 1L
EIMAAND-
EDACHTEN
Een feestdag in het Koninklijk Gezin
Dringt meer dan anders diep in onze harten,
In dezen tijd van menschelijke smarten
Keert sterk de geest tot grooter eendracht in.
Wat zijn wij, heel alleen en aan ons zelf gelaten,
Als ons het anker en het roer ontbreekt?
Hier is een vrouw, die goede woorden spreekt,
Op wie wij ons in liefd' en trouw verlaten.
Wij danken weer het Koninklijk geslacht,
Dat ons meehelpt aan onze toekomst bouwen,
Dat stut en sterkt de steigers en de touwen.
De stormen gieren. Hier ligt onze kracht.
Troubadour.
De rede van Hitler is een document van
te grooten omvang om er direct officieel
commentaar op te verwachten. Doch pers
commentaren zijn er reeds op geleverd en
deze geven een vrij goed beeld van de'
algemeene reactie, welke Hitlers rede in
de wereld heeft gewekt.
W« schreven gisteren, dat de ongerust
heid niet is weggenomen ondanks Hitiers
vredelievende woorden. Dat blijkt ook
overal begrepen te zijn. Er is geen veran
dering gekomen in de internationale situa
tie aldus is de algemeene indruk
en de hoop, dat de spanning zou verdwij
nen, zooals de bedoeling was van Roose-
velts boodschap, is niet bewaarheid ge
worden.
De opzegging van het Britsch-Duitsche
vlootverdrag is niet al te tragisch opgeno
men; Duitschland kan toch geen wedloop
in vlootbouw aangaan met Engeland.
Ernstiger wordt de opzegging van het
verdrag met Polen opgevat, ofschoon ook
dat niet onverwacht kwam.
Dantzig en de Corridor worden nu op
gevat als de toetssteen van Duitschlands
houding. Zal Duitschland de situatie daar
willen forceeren, zooals het gedaan heeft
met Tsjecho-Slowakije, of zal de kwestie
langs den weg van onderhandelingen wor
den geregeld. Polen heeft reeds te kennen
gegeven, dat het tot onderhandelen wel
bereid is, maar niet onder dwang. Polen is
niet bereid eenzelfde rol te spelen als
Tsjecho-Slowakije. Daarin ligt een groot
gevaar voor den vrede.
Aan den anderen kant wordt met voldoe
ning geconstateerd, dat de weg tot onder
handelingen niet is afgesneden.
Men kan het betreuren, dat Hitier niet
over alle bezwaren van formeelen aard js
heengestapt en een ondubbelzinnig en eer
lijk vredes-antwoord heeft gegeven op het
ongewone en zich evenmin aan formalitei
ten storende telegram van Roosevelt.
Maar de wereldpolitiek wordt nu een
maal niet gemaakt door telegrammen en
redevoeringen welk een psychologischen
invloed ze op' een bepaald moment ook
kunnen hebben. Zoo schrijft bijv. de „N.
R. C." over de ontegenzeggelijke oratori
sche handigheid in Hitiers rijksdagrede:
„De wereld is echter geen debatingclub,
de problemen worden niet opgelost met
oratorische handigheden. Het gaat hier om
tegenstellingen, welke diep in het hart ge
grift zijn, om overtuigingen, welke zich
niet laten veranderen, zelfs indien de we-
derzijdsche weerleggingen naar de mee
ning van den onpartijdige juist mochten
zijn.
Wat ons verder brengt zijn maatregelen
en besluiten; in dat opzicht heeft Hitier
verschillende dingen naar voren gebracht.
Hij heeft alle eischen gehandhaaft, welke
Duitschland in de laatsten tijd naar voren
heeft gebracht, gelijk overigens niet an
ders te verwachten was. Maar dat niet al
leen. Hitier heeft duidelijk doen blijken,
dat hij vastberaden blijft doorgaan op den
weg, welken hij heeft ingeslagen".
In de donkerte van dit rijpend inzicht
schijnt maar één lichtstraal: de mogelijk
heid tot onderhandelen, waartoe Duitsch
land des te eerder geneigd zal zijn naar
mate zijn tegenpartij sterker en vastbe
raden is.
Het ijzeren tijdperk van ge'wapenden vre
de blijft voorloopig en eventueele onder
handelingen zullen stroef zijn.
Maria, de Moeder der
schoone liefde
door
Prof. Dr. Friedrlch Muckermann
De Meimaand is wéér gekomen. De alta
ren in onze kerken jvofden weer versierd
met de mooiste bloemen van de jonge len
te. Weer klinken de oude Marialiederen,
waarvan een onweerstaanbare betoovering
uitgaat. We richten onzen blik naar het
met tallooze lichtjes dmkranste Mariabeeld,
waaruit de schoonheid straalt, want zij is
de Moeder der schoon® liefde.
Laten we in onszelf eens voor een oogen-
blik volledig tot rust komen. We moeten
de dingen, die in hut^volheid slechts schoon
zijn, niet uiteenrafelên in een onkinderlijk
peinzen. Bij dit tafereel, dat veelal niet
eens van een kunstenaar afkomstig is, pas
sen kinderstemmei?! gewoon volk, een Lof
in de Meimaand. De lente daarbuiten moet
even wachten om de» wegen die ter kerke
leiden met frisch groen en blanke bloesem
te omkransen. Men moet alles bij elkaar
losmaken, want alles bevordert de schoon
heid, Zoowel de groeikracht van den grond
voor wortel en stengel, als de zonnewarm
te voor de fijne en tcere blaadjes in haar
wonderbaar kleurenspel.
Er moet iets in vervulling gaan dat als
een rusteloos heimwee telkens weer uit de
ziel opwelt. Het wil God vinden in de din
gen dezer wereld. Het wil hemel en aarde
in ééne greep vangen. Het wil de volmaakt
heid in al haar volheid en schoonheid. Dat
mag geen dood beeld zijn, maar een blik
als van een moederoog dat naar haar kind
kykt. De blik van een moeder spreidt rust
over dat kleine wezen. Daarin ligt de on
uitsprekelijke zorg en teederheid voor het
kind, dat zjj in smart en lijden ter wereld
bracht: 't is tevens de liefde, die als de be
zieling is voor al haar handelen, 't is de
ontplooiing van oen rein geluk, de afstra
ling van een bovenaardsche wereld, waar
heen de moeder haar kind wil leiden. In een
dergelijke blik van de moeder ligt hemel
en aarde en deze blik straalt het meest
zuiver en heerlijk in het oog van haar, die
wij noemen de Moeder d^r Schoone Liefde.
Om die wonderbaarlijke verhevenheid
van dit beeld dezer Vrouw eenigszins te
benaderen behoeft men slechts een verge
lijking te maken met alle vrouwenfiguren,
die in den volksmond of in de letterkunde
voortleven. Zij mogen edel, voornaam en
groot zijn, zoodat men zich nauwelijks aan
hun betoovering of majesteit kan onttrek
ken. Maar geen hunner mogen wij beti
telen met den naam van Moeder der schoo
ne liefde. Ze kunnen slechts enkele goede
eigenschappen bezitten, maar niet de gan-
sche volheid, zooals Onze Lieve Vrouw
deze bezit. Want er is maar één Vrouw,
waarbij lichaam en ziel, het menschelijke
en Goddelijke in een heerlijke eenheid tot
uitdrukking komt en dat is de Moeder der
schoone liefde.
Ook al zouden de vrouwenfiguren, die
uit de wereldgeschiedenis of de litteratuur
bekend zijn, nog zoo volmaakt zijn, de
sluier van het verhevene die over hen ligt
gespreid kan onmogelijk vergeleken wor
den met de nauwe band die de koningin
des hemels met het Goddelijke bindt. Zij
is de dochter van God den Vader, de Moe
der van Gods Zoon en de Bruid van den
H. Geest.
Haar aangezicht is niet alleen een weer
spiegeling van al het schoone, dat deze aar
de biedt, moederschap en maagdelijkheid,
maar ook de afstraling van de eeuwige
waarheden omtrent het kindschap Gods,
de nieuwe schepping, de genade. En nu
moge het Madonnabeeld uit een eenvoudig
kapelleke langs den weg, waar boerenkin
deren bloemen neerleggen, en zachtjes bid
den, ons nog zoo vertrouwvol aanstaren,
zij is meer dan dat. Maria is een wezen
door God gevormd, een beeld dat op de
Kerk is gedrukt, de schoonheid der eerste
ure. Zü schonk ons den Zoon, die de we
reld verloste, zij is de Middelares en Uit
deelster van alle genade-gaven.
De tegenwoordige tjjd heeft voor derge
lijke rustige beschouwingen geen begrip
meer. Onze moderne tijd is verzonken in
een onontwarbare chaos van politieke en
economische belangen. Haar belangensfeer
reikt niet meer tot het beeld van de zui
vere menschelijkheid, die alles verzoent,
wanneer zij verbonden is met de mensch-
heid van den Verlosser.
Nadat men het beeld van deze verheven
Vrouwe uit het bewustzijn heeft trachten
weg te rukken is de nederigheid van ons
geweken, de geest van waarachtige kinder
lijkheid is verdwenen, de schoonheid in het
aanschijn van het Schepsel, dat zich in
aanbidding neerboog voor den Schepper
en zich opoffert in bereidvaardige liefde.
Men heeft er niets voor in de plaats gege
ven wat verhevener was: alles is profaan
geworden, zonder mysterie, zonder betoo
vering, natuurwetenschappelijk grof. Toch
is alles nog niet verloren. Het geheim rust
op onze altaren. In de Meimaand verdringt
jong en oud zich nog rond het Maria-al-
taar. Men brengt nog bloemen en kaarsen,
zingt nog Maria-liederen, men geeft zich
over aan den genadestroom van deze heer
lijke ure. Iedere lente die door het land
gaat is en blijft een hulde voor Haar, die
nog steeds Haar Kind op den arm draagt
en met denzelfden blik van Moeder-Maagd
haar eeuwigen Zoon zegent en allen, die
uit den geest en het water herboren zijn,
Zij, die nog steeds is de nieuwe Eva, de
Moeder der schoone liefde.
DE ZELFMQORD DER WERELD
Heiligschennende handen grepen het
Kruisbeeld.
Uit Bern: In LaufenbuTg (Baden) heeft
op Paasch-Zondag een kruisschencUng
plaats gevonden, die de geheele bevolking
diep geschokt heeft.
In de gelagkamer van een hotel hing een
kruisbeeld aan den muur. Een leidtr van
den Arbeidsdienst nam hier aanstoot aan,
onder spottende uitlatingen nam hij het
beeld van den niüur, en onder het gejoel
van zyn dienstplichtigen ging hij naar de
Rijnbrug en wierp het beeld daar in hel
water.
De verliezen in Madrid.
Uit Madrid: De waarde der voorwerpen
van den eeredienst, die tijdens de roode
overheersching uit de kerken van Madrid
gestolen zijn, wordt op 10 millioen peseta's
geschat.
DU nummer bestaal uit vl|t
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Commentaren op de rede van Hitier.
(2de blad).
Binnenland
Vloot-revue te Rotterdam. (2de blad)
Militaire verloven. (2de blad). 1
Omgeving
Prins Bernhard en Prins Aschwin brach
ten gisterenmiddag een bezoek aan Noord-
wijk. (4de blad).
Te Leidschendam werd een wielrijder
door de tram gegrepen en zwaar gewond;
in de Haarlemmermeer verongelukte een
motor, waarbij een doode te betreuren Is.
(4de blad).
De LUCHTBESCHERMINGS
TENTOONSTELLING IN DE
STADSGEHOORZAAL
Van 10—16 Mei
Zooals wij reeds eerder berichtten,
wordt van Woensdag 10 tot en met Dins
dag 16 Mei in de Stadsgehoorzaal door de
af deeling Leiden der Ned. Ver. voor Lucht
bescherming in samenwerking met den
plaatselijken Luchtbeschermingsdienst, ver
scheidene gemeentediensten en, naar alle
waarschijnlijkheid ook de militaire auto
riteiten, een grootsche Luchtbeschermings
tentoonstelling gehouden, welke den sug
gestieven naam „Als het om menschen-
levens gaat...." zal dragen.
Wij meenen, dat het tentoonstellings
comité op volkomen juiste wijze in de
zen naam heeft weergegeven, waar het
hier om gaat: de zuivere passieve bescher
ming van de burgerbevolking tegen even
tueele aanvallen.
Met voldoening mag worden geconsta
teerd, dat de burgerij in toenemende mate
tot het inzicht komt, dat zij niet langer af
zijdig mag blijven staan tegenover het
vraagstuk der luchtbescherming, doch dat
zij zoowel ten opzichte van zichzelf, als
van haar omgeving in nauweren en wijde
ren kring de verplichtingen heeft maat
regelen ter bescherming te nemen.
De jongste oproep van den afdee-
lings-secretaris, den heer D. C. Kok,
heeft tengevolge gehad, dat ongeveer
driehonderd ingezetenen zich hebben
aangemeld tot het vervullen van vrij-
willigersdiensten, wanneer dit onver
hoopt ooit noodig mocht zijn.
Hetgeen op zichzelf beschouwd een
bevredigend aantal mag heeten, doch
nog lang niet voldoende, wanneer men
in aanmerking neemt, dat voor een
behoorlijk-functionneercnden luchtbe
schermingsdienst in onze stad min
stens 3500 vrijwilligers noodig zijn!
Wat de tentoonstelling zelve betreft, zij
er allereerst op gewezen, dat zij vooral be
oogt het verschaffen van inzicht ten aan
zien van de gezinsbescherming.
Zij zal Woensdag 10 Mei des morgens
om 11 uur officieel geopend worden door
den burgemeester, mr. A. van de Sande
Bakhuiyzen, die het voorzitterschap van
het eere-comité heeft aanvaard en voorts
eiken dag tot en met Dinsdag 16 Mei
(Zondag 14 Mei uitgezonderd) van 25
en van 710 uur voor het publiek toegan
kelijk zijn.
De morgenuren blijven gereserveerd
voor collectief schoolbezoek.
In de kelders der Gehoorzaal zal door
den dienst van Gemeentewerken een mo
del-schuilkelder worden ingericht, zooals
deze in tijd van nood tot schuilplaats kan
strekken van de burgerbevolking en voor
het personeel, werkzaam in de industrieën.
Een geheel complete Eerste Hulppost
vindt men verder in de groote zaal, waar
ook vanwege de Ned. Ver. voor Luchtbe
scherming volgens de fout-goed-methode
zal worden getoond op welke wijze men
zijn huis niet en hoe men het wél moet
beveiligen, zoowel tegen gasaanvallen
(gasmaskers, gasvrij bewaren van eet- en
drinkwaren) als brandgevaar (ontruimen
der zolders, inrichting van huisbrand-
weer, scherfvrije schuilplaatsen binnen- en
buitenshuis, lichtafscherming c.d.).
De Stedelijke Lichtfabrieken zullen in
de koffiekamer een aanschouwelijke voor
stelling maken van een stad, welke door
verschillende maatregelen zooveel moge
lijk aan waarneming uit de lucht is ont
trokken; de brandweer zal een overzicht
geven van de inrichting eener blokbrand-
weer, zooals deze straks door de Luchtbe
schermingsdienst zal worden ingericht.
In iedere afdeeling zullen deskundigen
aanwezig zijn om het publiek rond te lei
den en desgewcnscht van voorlichting te
dienen.
Het ligt voorts in de bedoeling om aan
deze tentoonstelling een openlucht-demon
stratie te verbinden, welke zal worden ge
houden op Zaterdag 13 Mei op het Schut
tersveld.
De dienst van Gemeentewerken zal hier
een aantal schuilloopgravcn aanleggen,
terwijl de Gem. Reinigings- en Ontsmet-
tingsdienst in combinatie met het Vrij
willig Brandweercorps een gasontsmet-
tingsoefening zal houden, waarbij ook de
E.H.B.O. zal worden ingeschakeld en ge
bruik zal worden gemaakt van gasmaskers
en -kleeding.
De militaire overheid deed reeds gcrui-
men tijd geleden de toezegging, dat aan
deze demonstratie ook van die zijde mede
werking zou worden verleend. O.a. zou
des Vrijdagsavonds een oefening worden
gehouden met zoeklichten, terwijl '«Za
terdagsmiddags eenige vliegtuigen op het
Schuttersveld lichtkogels zouden afwer
pen, waarmede de suggestie zou worden
gewekt van een luchtaanval.
Hierbij komen zoowel de geneeskundige
dienst en de brandweer als ontsmettings-
en hcrstellingsploegen voor gas- en water
leiding in actie.
Het hangt ten nauwste met den interna
tionalen toestand samen of deze demon
stratie den hierboven geschetstcn omvang
zal hebben dan wel dat slechts een lucht
aanval wordt verondersteld.
Hoe ook de uiteindelijke vorm moge
zijn, in ieder geval staat vast, dat de ko
mende actie de bevolking van Leiden on
naaste omgeving in staat zal stellen zich
een beter inzicht te verschaffen in het
vraagstuk der civiele luchtbescherming,
een vraagstuk, waar géén Nederlandsch
burger in zijn eigen belang en dat van
zijn naaste omgeving onverschillig tegen
over mag staan.
Maandagavond van 7 UIT tot halfacht
zullen de burgemeester en de commissa
ris van politic over het net van het Ge
meentelijk Radio-distributiebedrijf hot
woord voeren over het luchtbeschermings-
vraagstuk in verband met de a.s. tentoon
stelling.