30ste Jaargang No. 9317
BINNENLAND
VRIJDAG 21 APRIL 1939
3)e Êcicbch^Soii^aiit
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-Urieren de paf. I
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935, DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Pwrtbui 11.
Over antl-papisme
gesproken.
Over den uitslag der Staten-verkiezingen
schrijvend, merkt de „Avondpost" o.m. op:
„De eenheid der katholieken is inder
daad b<Vwonderenswaardig en het moet de
N.S.B. toch wel iets te zeggen hebben, dat
heel haar felle actie tegen het „politiek
katholicisme" er niet in geslaagd is, ook
maar één klein scheurtje in de muren van
dit sterke huis te bewerken".
De liberale „Avondpost", die hier de
N.S.B. noemt, had ook, tegelijkertijd, de
Liberale Staatspartij kunnen noemen.
Daarvoor is alle reden. De Liberale Staats
partij heeft wij vergeten dat niet bij
de jongste verkiezingsactie vóór aan mee-
geloopen in de rijen van hen, die met
vuil naar de katholieken gooiden. Over
het geïllustreerde pamflet van de Liberale
Staatspartij hebben wij geen woord van
afkeuring gelezen noch in de „Avondpost"
noch in eenig ander- liberaal orgaan. En,
laat men 't 'ns eerlijk verklaren: was
dat pamflet niet een banale speculatie op
lage anti-papistische instincten?
Intusschen willen wij hopen, dat het
stembus-succes van de katholieken óók
aan de Liberale Staatspartij iets te zeg
gen heeft gehad! Ons, katholieken,
schaadt dat anti-papisme niet direct, en
misschien zelfs ook lang niet altijd indi
rect, maai het haalt neer het cultureele
peil van de partij, die het bedrijft, en het
ondergraaft de eenheid van het Neder-
landsche volk!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
ROME. In de drukte van de verkie
zing is de rede, welke Mussolini gister
ochtend heeft gehouden en waarin
naar achteraf bleek zijn antwoord was
vervat aan Roosevelt, op den achtergrond
geraakt.
Niemand had trouwens verwacht, dat
de Duce bij gelegenheid van een korte
toespraak tot de commissieleden voor de
a.s. Wereldtentoonstelling terloops een zoo
belangrijk onderwerp ter sprake zou bren
gen. Daaruit blijkt wel, dat het aan Hitier
wordt overgelaten om in deze aangelegen
heid de leiding te nemen. Ofschoon het
antwoord neerkomt op een afwijzing, ko
men er in de rede toch passages voor,
welke men als een staaltje van hoop kan
opvatten. En de diplomaten, die met spe
ciale maatstaven werken, zien er dan ook
een hoopgevend teeken in. Men zegt: Mus
solini heeft wel gezegd, dat hij niets ver
wacht van een groote conferentie, maar
hij heeft daarmede niet elke conferentie
uitgesloten. Hij zal zich dus wel met een
kleine conferentie kunnen vereenigen.
De gewone man begrijpt dat echter niet
en voelt uit de rede de mentaliteit van de
onveranderde as-politiek. Het blijft bij
groote woorden, dat de beide dictatuur-
staten de meest vredelievende staten zijn,
dat het juist de democratieën zijn die den
vrede door hun ophitsing bedreigen enz.
Het einde van dat liedje is steevast: Wij
gaan onzen eigen weg.
Wij wachten thans op de rede van Hit-
Ier, die nu na een vermoeienden verjaar
dag de gelegenheid krijgt om zich in de
rust van het berglandschap van Berchtes-
gaden terug te trekken, teneinde zijn
groote rede van 28 April voor te bereiden.
Laten wij hopen, dat het verstandelijk
inzicht der diplomaten goed heeft gezien
en dat het instinct van den „gewonen"
man ditmaal heeft gefaald.
Regeling voor wer
kende dienstplichtigen
WERKLOOZEN ZULLEN HEN
VERVANGEN.
Namens den minister van Defensie
maakt de regeerings persdienst be
kend, dat, waar onder de huidige om
standigheden aan vermindering van
de tegenwoordige sterkte der troepen
behoorende tot de grens- en kustbe-
veiliging niet kan worden gedacht,
een regeling in voorbereiding is om
aan hen, die in de burgermaatschap
pij noode kunnen worden gemist,
groot verlof te verleenen en te doen
vervangen door werklooze dienst
plichtigen.
Binnenkort zullen hieromtrent na
dere mededeelingen worden gedaan.
Huisvesting voor
vluchtelingen
Een kamp dient niet te ver van de
bewoonde wereld ingericht te worden
DE KOSTEN GERAAMD OP
1 MILLIOEN
Ingediend is bij de Tweede Kamer een
wetsontwerp tot wijziging en verhooging
van de begröoting van Binnenlandsche
Zaken voor 1939.
Aan de Memorie van Toelichting is het
volgende ontleend:
Zooals algemeen bekend, vertoeft hier te
lande sinds de bekende gebeurtenissen in
Duitschland een niet onbeteekenend aan
tal vluchtelingen. Zij zijn thans onderge
bracht in 26 tehuizen, waarover de regee
ring, met uitzondering van één tehuis,
slechts lijdelijke beschikking heeft. Een
tweetal zal zelfs in den loop van Maart
reeds ontruimd moeten zijn
Deze tehuizen staan tot de regeering in
verschillende beheersverhoudingen, het
geen administratief verwarrend en on
economisch is en niet bevorderlijk voor het
treffen van doelmatige maatregelen.
Met aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid kan worden aan&r.no-
men, dat een zeer groot contingent der
vluchtelingen er niet in zal slagen te
emigreeren, te meer, daar emigratie
naar de meeste landen, met uitzonde
ring van Palestina, vrijwel onmoge
lijk is.
Zoo emigreerden in de periode van 1
Maart—31 December 1938, derhalve in 10
maanden, uit Nederland slechts 339 Joden.
Bovendien zullen degenen, die zoo geluk
kig zullen zijn, wél te kunnen emigreeren,
toch eerst langzamerhand naar het buiten
land afvloeien.
Er zal derhalve ernstig rekening
mede gehouden moeten worden, dat
het verblijf van de vluchtelingen hier
te lande een langdurig karakter zal
dragen.
Een en ander dringt aan het huis-
vestingsvraagstuk der vluchtelingen
een meer blijvende oplossing te geven.
Dit geldt in het bijzonder voor hen, ten
aanzien van wie onderbrenging bij
particulieren niet mogelijk is, dan wel,
hetzij om redenen van socialen of
economischen aard, hetzij uit hoofde
van openbaar belang, onwenschelijk is
te achten. De regeering is van oordeel,
dat zulks alleen mogelijk is door de
stichting van een centraal kamp.
Een centrale onderbrenging biedt vele
voordeelen. Men denke slechts aan de mo
gelijkheid van een consequent doorgevoer
de selectie naar geloof, leeftijd en geslacht;
uniformiteit in behandeling en admini
stratie, waardoor economischer beheer mo
gelijk is.
Gezien het groote aantal nuances, waarin
selectie der vluchtelingen zal moeten ge
schieden, zal het terrein niet te klein moe
ten worden gekozen. De verschillende
godsdienstige groepen zullen zich zelf
standig en ongestoord moeten kunnen uit
leven. Recreatieterreinen, scholen en ter
reinen voor landbouwscholing van aan
staande emigranten kunnen niet worden
gemist. De kosten hiervan-zijn in het aan
gevraagde bedrag begrepen.
De minister van Binnenlandsche Zaken
denkt daarom aanvankelijk aan een totale
oppervlakte van het kamp van ten minste
70 a 80 h.a. Het kamp zal niet te ver van
de bewoonde wereld mogen afliggen in
verband met aanvoer van materialen, gees
telijke en medische verzorging, ziekenhui
zen van verschillende richting e.d.
De levensduur van het kamp is aan
vankelijk gedacht als semipermanent (1§
jaar).
De kosten, aan de oprichting verbonden,
zullen ruw geschat, per onder te brengen
persoon bedragen 300 bouwkosten, te ver-
hoogen met pl.m. 100 voor terrein en in
richting, derhalve pl.m. 400 per persoon.
Het kamp zou aanvankelijk kunnen
worden opgezet voor 2500 personen,
met mogelijkheid tot uitbreiding. De
kosten zullen dan uitkomen op 2500 x
400 of 1 millioen gulden, welk bedrag
hierbij wordt aangevraagd.
De kosten van verzorging der vluchte
lingen zullen op de wijze als tot nu toe ge-
geschiedde, uit de middelen, bijeengedra-
gen door de particuliere liefdadigheid,
worden betaald. Daaronder vallen uiter
aard mede de kosten van rente en afschrij
ving van de oprichtingskosten van het te
stichten kamp.
Met het oog op het geleidelijk terugko
men van het oprichtingskapitaal in den
vorm van rente en afschrijving wordt boe
king van de stichtingskosten op den ka-
pitaaldienst verantwoord geacht.
GEEN WAARSCHUWINGSBORDEN BIJ
MILITAIRE VERSPERRINGEN.
Van militaire zijde wordt ona gemeld,
dat in de grensgebieden bij verschil
lende hindernissen en versperringen
geen waarschuwingsposten zijn ge-
plaats. Mitsdien wordt het publiek, rij
dende in die gebieden, aangeraden de
nooaige voorzichtigheid in acht te
nemen.
LANDBOUWCRISIS POLITIEK.
Vierde radiovoordracht van minister
Steenberghe.
De vierde en laatste radiolezing over de
landbouwcrisispolitiek door den minister
van Economische Zaken zal worden gehou
den, heden, Vrijdagavond van 7 tot 7.30 uur.
Thans zijn de groenten-, fruit- en sierteelt,
de pluimveehouderij en de visscherij aan
de beurt van behandeling.
Zooals bekend, wordt deze voordracht
over alle Nederlandsche golflengten uitge
zonden.
BEZOEK BELGISCHE SCHOLIEREN
AAN NEDERLAND.
Van 22ft-25 April as. zal een groep Bel
gische scholieren een reis door ons land
maken.
Op den eersten dag wordt, na een kort
bezoek aan de havens van Rotterdam, den
Haag bezichtigd, waar de jeugd o.a. plech
tig in de Ridderzaal zal worden ontvangen
door den directeur-generaal van het on
derwijs, voorzitter van het bestuur der Ne-
derlandsche stichting voor schoolreizen,
prof. van Poelje.
De twee volgende dagen zijn voor Am
sterdam en Omstreken en (o.a. Volendam
en Marken) gereserveerd, terwijl aan de
terugreis het bezichtigen van Haarlem en
een bezoek aan de bollenvelden verbon
den is.
REIZEN IN NEUTRAAL OF KATHOLIEK
VERBAND?
Het Katholieke Comité van Actie „Voor
Gcd" schrijft ons:
In de komende zomermaanden zullen
waarschijnlijk weer vele bevoorrechten tot
ver over de grenzen van het land hun jaar-
lijksche ontspanning gaan genieten. Om
dit zoo comfortabel mogelijk te doen en
meestal voornamelijk om in grooter gezel
schap te reizen en zoo den kring van
vrienden en kennissen uit te breiden, slui
ten velen van hen zich gaarne aan bij een
goed georganiseerd reisgezelschap. Ook de
katholieken bedienen zich gaarne van deze
manier van reizen en van het gezelschap
wat hun langs dezen weg geboden wordt.
Toch zijn er voor hen meer vragen dan
die van comfort en gezelschap in het alge
meen. Een katholiek dient de zaak tevoren
nauwkeuriger, principieel te overwegen.
Niet alleen of er in het reisprogram vol
doende tijd en speling is om ongehinderd
en zonder overhaasting minstens op Zon
dag de Heilige Mis te kunnen bijwonen, de
Heilige Sacramenten te kunnen ontvangen,
enz. Ook de vraag naar de samenstelling
van het gezelschap is voor hem doorslag
gevend.
Daar het een feit is, dat het reizen met
een neutraal gezelschap werkelijk kan be-
hooren tot wat een katholiek moet ver
staan onder „gevaarlijke gelegenheden",
behoort hij in een dergelijk gezelschap niet
thuis. Afgezien immers van de vraag, of de
gelegenheid tot ongeoorloofde ontspanning
niet grooter is dan anders, is het vooral het
ontzettend gevaar voor een gemengde ver
keering en een gemengd huwelijk, dat hem
van dit gezelschap verwijderd moet hou
den Elke zielzorger kan talrijke gevallen,
voortgevloeid uit een reis in neutraal ge-
zeischap, met den vinger aanwijzen. Bo
vendien weet ook eenieder, hoe de men-
schen juist op reis zich gemakkelijker en
spoediger dan anders „los" gevoelen. Juist
in die omstandigheden is voor ieder groo
ter waakzaamheid dan ooit geboden, en
biedt een katholiek milieu grooter waar
borg.
Een katholiek moet ook in dit opzicht
katholiek zijn vóór alles en ieder grooter
gelegenheid tot verzuim van zijn plichten
als katholiek, tot ongeoorloofde ontspan
ning, tot een gemengde verkeering en tot
een gemengd huwelijk beslist vermijden.
Dus: katholieken reizen alleen in katho
liek verband.
CENTRALE RAAD NED.
R. K. VOLKSBOND.
Algemeene vergadering op 15 Mei
tc Amsterdam.
De algemeene vergadering van den Cen-
tralen Raad van den Nederlandschen R. K.
Volksbond zal op 15 Mei a.s. gehouden wor
den in het gebouw van de St. Josephsge-
zellenvereeniging te Amsterdam. In be
handeling zal o.m. komen een voorstel van
het Centraal Bestuur tot verhooging van
de contributie tot .2.12, met inbegrip van
het abonnement op „Herstel" en een bij
drage voor de actie „De Nieuwe Gemeen
schap".
HOE STAAT HET MET DE PAASCH-
LOTERIJ?
Hoe gaat het eigenlijk met de Nationale
Pa asch loterij?
De eerste trekking wordt reeds Dinsdag
25 April gehouden. In deze trekking loten
al degenen mee die hun lotkaarten vóór
of op 6 April hebben ingezonden. De win
naars der 17 hoofdprijzen ontvangen on
middellijk na de tTekking bericht van hun
buitenkans. De prijzen worden gratis en
franco toegezonden.
De tweede trekkb.g heeft op 31 Mei
plaats en daarin loten al degenen mee die
na 6 April hun lotkaarten inzonden of deze
alsnog inzenden.
Om zelfs de kleinste misvattingen om
trent het verloop van de loterij te voor
komen. vestigen wij de aandacht op het
volgende:
Iedere kaart van welke kleur of welk se
rienummer ook, blijft geldig en blijft een
even groote kans bieden op de 17 hoofd
prijzen en de 200 andere zeer mooie prij
zen.
Wie aan de eerste trekking heeft mee
gedaan, kan natuurlijk ook aan de tweede
meedoen. Mits hij maar weer kaarten, met
postzegels beplakt, inzendt.
Wie zijn kaart nog niet verzond, doe
dit alsnog en hij loot mee in de tweede
trekking. Voor ieder kwartje aan postze
gels geplakt heeft u een kans. Hoe meer
kwartjes, hoe meer kansen.
Zendt dus uw beplakte kaarten in.
Heeft u geen kaart meer of nog geen
kaart ontvangen, vraag deze dan aan Post
bus 2, Heemstede, en u ontvangt per om
gaande kaarten.
DINER TER EERE VAN
Mr. A. I. M. J. BARON v. WIJNBERGEN.
In verband met het bereiken (op 8
Maart j.L) van den 70-jarigen leeftijd
door mr. A. I. M. J. baron van Wijnbergen,
oud-lid van de Tweede Kamer en gewe
zen voorzitter van den Centralen Raad
van Beroep te Utrecht, is gisteravond in
hotel Wittebrug te 's-Gravenhage een aan
hem en baronesse van Wijnbergen uit par
lementaire kringen aangeboden eere
maaltijd gehouden. Het was den dag te
voren juist 35 jaar geleden, dat de heer
van Wijnbergen zijn intrede in de Twee
de Kamer deed, van welk college hij tot
8 Mei 1933 lid is gebleven.
Tot de 35 aanzittenden behoorden de
ministers Colijn, van Dijk en dc Wilde,
staatsraden Aalberse en Schokking. oud
ministers Deckers, Reymer en Rutgers, de
voorzitter van de Tweede Kamer, mr. van
Schaik en het op dezen dag (20 April)
89 jaar geworden Eerste Kamerlid jhr.
mr. A. F. O. van Sasse van IJsselt, die in
dertijd vele jaren tezamen met mr. van
Wijnbergen zitting heeft gehad in de
Tweede Kamer.
ELLEN RUSSE.
Tentoonstelling in de R. K. Openbare
Leeszaal te Haarlem.
Ter gelegenheid van den 50sten verjaar
dag van mevrouw Ellen Russe, op 1 Mei
as., zal in de R K. Openbare Leeszaal en
Bibliotheek te Haarlem een tentoonstelling
worden gehouden van het publicistische
werk dezer schrijfster. De opening dezer
feesttentoonstelling heeft plaats op Woens
dag 3 Mei, des namiddags om 4 uur.
STERFGEVALLEN TENGEVOLGE VAN
HET MOND- EN KLAUWZEER.
Aan mond- cn klauwzeer zijn in de week
van 9 t/m 15 April 1939 bezweken: 2 run
deren, 6 kalveren, 6 varkens en biggen.
Nagekomen opgaven van de gtm. Rhe-
den over de maand Maart 1939: 7 kalveren
en 1 schaap.
DE BOTERHEFFING.
Het bedrag van de heffing en steunuit-
keering op boter is, behoudens tusschen-
tijdsche wijziging, voor de week van 20 tot
27 April vastgesteld op 55 cent per kg.
BIGGENMERKEN.
In de week van 3 tot 8 April 1939 zijn
aangebracht 32946 (vj.L 40.004) biggen
merken.
DE „NANDOE" BIJ LANDING TE
RANGOON BESCHADIGD.
Passagiers en bemanning ongedeerd.
Het Indië-vliegtuig de „Nandoe", dat
onder commando van gezagvoerder Brug
man onder zeer ongunstige weersomstan
digheden op de thuisreis te Rangoon was
geland, heeft na de landing, die goed was
verloopen, bij het uitrollen schade opge-
loopen aan den linkervleugel. De reparatie
zal ter plaatse moeten geschieden, zoodat
het vliegtuig moet wachten, tot de benoo-
digde onderdeelen zijn aangevoerd. De
passagiers en de bemanning zijn ongedeerd
gebleven. Er worden maatregelen geno
men om post en passagiers zoo snel moge
lijk verder te vervoeren.
Oil nummer bestul nil
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Mussolini heeft gisteren een antwoord
gegeven op het voorstel van Roosevelt.
Een afwijzing, doch in betrekkelijk gema
tigde termen. (2de blad).
Groote parade te Berlijn ter gelegenheid
van Hitiers verjaardag. (2de blad).
De Paus vraagt gebed voor den vrede in
de Meimaand. (2de blad).
Belangrijke decreten der Fransche re
geering verwacht (2de blad).
Het overwinningsdefilé te Madrid alweer
uitgesteld? (2de blad).
Binnenland
Vervanging van sommige opgeroepen
dienstplichtigen door werklooze dienst
plichtigen. (1ste blad).
De regeering vraagt een millioen voor
stichting centraal vluchtelingenkamp, (lsta
blad).
Sport en Wedstrffden
Kerf* wint het .schaaktournooi te Mar
gate. (4e en lste blad).
De club van Schaak-grootmeesters. (4de
blad).
A. van Amsterdam wint de Ronde van
Purmerend. (4de blad).
LEIDEN.
PROF. DR. F. B. J. KUIPER,
benoemd tot hoogleeraar aan de Leidsche
Universiteit als opvolger van prof. dr. J.
Ph. Vogel.
ANTI-DUITSCHE ACTIE IN POLEN.
KATTOWITZ, 21 April (A.N.P.). Het
Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat de anti-
Duitsche bedrijvigheid van den Poolschcn
Westbond „door de propaganda, wrlke ge
voerd wordt, aangewakkerd wordt".
Het D.N.B. somt verscheidene gevallen
op, o.a. van het inwerpen van de ruiten bij
Duitschers en vernieling van Duitsche
eigendommen. Ook werd volgens genoeihd
bureau een 16-jarige Duitsche jongeman,
daar hij zich van de Duitsche taal bediende,
overvallen en zwaai gewond.
MOSKOU BEREID TOT EUROPEESCH
VERDRAG.
Constructieve voorstellen.
PARIJS, 21 April. (A.N.P.) In de
continentale editie van de „Daily Mail"
wordt medegedeeld, dat de Sovjet Unie
aan de regeeringen van Frankrijk en En
geland nauwkeurig omschreven voorstel
len heeft gedaan tot versterken van het
Europeesch verdrag tegen den aanval.
Deze voorstellen van de Sovjet Unie
zouden een contructief antwoord vormen
op de voorstellen, welke den laatsten tijd
door dc ambassadeurs van Frankrijk en
Engeland te Moskou zijn gedaan.
0
