DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Wilt gij vrede
oi oorlog?
Hitier roept den
rijksdag bijeen
LIJST 2
MAANDAG 17 APRIL 1939
30ste Jaargang No. 9313
3)e Ceid^ch^Sou^o/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Abonn.-Urleven zie paf. 2
Giro 103003. Postbus 1L
VEERTIGJARIG
PRIESTERFEEST
van
Z.H Exc. den Bisschop van
Haarlem
AAN DE EERWAARDE GEESTELIJK
HEID EN AAN DE GELOOVIGEN
VAN ONS BISDOM!
Op den Mariadag van 15 Augustus van
dit jaar zal Zijne Hoogw. Exc. de Bisschop
den blijden dag herdenken, waarop Hij
veertig jaar geleden het H. Priesterschap
mocht ontvangen.
Met vreugde vervullen wij den plicht
om U, B.G. dezen feestdag aan te kondigen,
omdat wij overtuigd zijn, dat U allen in
trouwe aanhankelijkheid, met den Opper
herder van het Bisdom wilt mede jubelen
om God dank te brengen voor al den zegen
in dit priesterleven ontvangen.
Er bestaat immers een bijzondere band
tusschen den Bisschop en Zijn Geloovigen.
De Bisschop is onze Hoogepriester die
heilige Sacramenten toedient welke een
gewone priester niet geven kan;
de Bisschop wijdt nieuwe bisschoppen en
priesters zoodat steeds bedienaren der Sa
cramenten onder ons zijn en de Sacramen
ten blijven voortbestaan; op Hem is dus
wel het allermeest van toepassing het
woord van de H. Schrift dat Hij js „de uit-
deeler van Gods geheimenissen";
de Bisschop is door den H. Geest aan
gesteld om als opvolger der Apostelen ons
te leiden en te besturen: met hoog gezag
verklaart Hij ons de geloofs- en zedenleer;
met veilige zekerheid wijst Hij ons den
weg naar den Hemel, waarschuwt ons te
gen de listen van den boozen geest, die
ons lokt naar dwaalwegen die ten afgrond
leiden;
Hij spoort ons aan tot beoefening der
deugd, tot handhaving der Christelijke
zeden en gebruiken, die van zulk een voor
naam belang zijn voor het behoud van ons
geloof.
Gaarne zullen wij dit aanstaand jubilé
van onzen Bisschop aangrijpen om God te
danken, dat Hij ons in dezen Bisschop een
Hoogepriester heeft geschonken die met
innige godsvrucht, met groote toewijding
in nauwgezet plichtsbesef zijn moeilijk en
verantwoordelijk ambt ons ten heil en
zegen vervult.
Om die plicht van dankbaarheid beter te
volbrengen en U inniger te doordringen
van den plicht om voor de priesters in het
algemeen en voor den Opperherder van
het Bisdom in het bijzonder, te bidden,
noodigen wij U allen uit deel te nemen
aan het triduum dat in alle kerken zal ge
predikt worden van Sacramentsdag tot den
Zondag d.a.v. In 'die dagen zal U de heil
zame beteekenis van het H. Priesterschap
breeder uiteengezet worden en wij ver
trouwen dat U dit triduum wilt besluiten
met een waardige H. Communie tot intentie
van onzen jubileerenden Bisschop.
Zeer velen onder U B.G. zullen het tot
een plicht van eerbied en dankbaarheid
rekenen den Bisschop met een stoffelijk
geschenk te vereeren.
Waren de zorgen van den Bisschop niet
zoo zwaar en de nood van het Bisdom niet
zoo groot, wij zouden de keuze van Uw
stoffelijk geschenk geheel aan Uzelf heb
ben overgelaten, omdat wij steeds getrof
fen worden door Uwe groote milddadig
heid, telkens wanneer Uw Bisschop het
vraagt. De nood is inderdaad groot; het is
U allen bekend dat wij in de laatste jaren
bijna niet hebben kunnen denken aan het
stichten van nieuwe parochiën, terwijl het
belang der zielen zulks toch eischt wegens
de groote uitbreiding in de steden. Boven
dien blijft het onze plicht om te doen wat
in ons vermogen ligt om het geld terug te
geven, dat geleend werd aan onze kerken.
B.G. De nood is groot; de zorgen van
den Bisschop zijn zwaar. Gelukkig heeft de
parochie-Geestelijkheid al haar medewer
king toegezegd om in de maanden welke
het jubilé van onzen Bisschop voorafgaan,
op verschillende wijzen U de gelegenheid
te geven tot het schenken van een feest
gave, hetzij een gift in geld of misschien
een enkele obligatie of een gedeelte van
een obligatie van een noodlijdende kerk.
Wij bidden en smeeken U in Onzen Heer
Roosevelts dringende vraag
Buitengewoon belangrijk is het initia
tief, dat president Roosevelt heeft geno
men door een telegram te zenden aan
Hitler en Mussolini persoonlijk.
Belangrijk, waarschijnlijk niet door het
onmiddellijk bereiken van het resultaat,
dat hij zich had voorgesteld. Dat zou be
reikt worden, indien de beide dictatoren
zich bereid verklaarden, zich voor den
tijd van tenminste 10 jaar te verplichten,
de onafhankelijkheid en territoriale on
schendbaarheid van de andere Europee-
sche staten te eerbiedigen.
Na aanvaarding van dit voorstel zou
den de Vereenigde Staten deelnemen aan
een internationaal overleg tot beperking
van bewapening en tot vergemakkelijking
van economische samenwerking, opdat
alle naties in staat zullen zijn, op de we
reldmarkt op voet van gelijkheid te koo-
pen en te verkoopen en zich de grond
stoffen te verschaffen, noodig voor een
vreedzam economisch leven.
Welk een perspectief opent zich hier
voor 'allen, die gelooven in de kracht van
den vrede, die willen bijdragen tot het
herstel van het onderlinge vertrouwen en
van den wederzijdschen goeden wil.
Zal dit resultaat bereikt worden?
De eerste commentaren uit de geïnspi
reerde Duitsche en Italiaansche pers lui
den allesbehalve bemoedigend. De Duit
sche pers gaat in dit opzicht het verst en
noemt het telegram een „schunnig propa-
gandapamflet" van een eerzuchtig partij
politicus, die als regeeringsleider volko
men gëfaald heeft, doch niettemin voor
de derde maal president wil worden.
Men herinnert in Duitschland aan het
initiatief van Wilson, dat aanleiding werd
tot de oprichting van den Volkenbond,
welke Duitschland zoo bitter heeft teleur
gesteld. In Italië gaat men niet zoover,
doch over de geheele linie is het stand
punt ook daar afwijzend.
Verwacht wordt dan ook, dat het offi-
cieele antwoord der beide dictatuurstaten
negatief zal zijn; met deze nuance, dat
Italië's antwoord misschien iets minder
scherp afwijzend zal zijn als het Duitsche
antwoord, om niet alie bruggen met Ame
rika af te breken en in geval van nood als
bemiddelaar te kunnen optreden.
Wij verwachten derhalve ook geen on
middellijk resultaat van deze verrassende
daad van Roosevelt.
Doch in elk geval dwingt Roosevelt's
vraag: „Zijt gij bereid tot vrede, ja of
neen", de dictatoren om kleur te beken
nen.
Het aanbod van Amerika is niet van
dien aard, dat men het zonder gevaar kan
afwijzen. Een afwijzing zal van beslis-
senden invloed zijn op de Amerikaansche
politiek.
Dat dwingt de dictatoren rekening te
houden met den -enormen invloed, welke
uitgaat van de overtuiging, dat Amerika
zijn gewicht in de schaal zal werpen, wan
neer het tot een uitbarsting zou komen.
En wie weet, welk een uitwerking
Roosevelts interventie zal hebben op de
onmiddellijke plannen der beide dictato
ren?
Het verluidt, dat het optreden van Roo
sevelt het resultaat was van een lange
reeks berichten van de Amerikaansche
ambassadeurs Bullitt en Kenedy en an
deren.
Deze berichten legden er den nadruk
op, dat de vrede opnieuw aan een draad
hangt, in het bijzonder in Spanje, dat fei
telijk door de as-mogendheden is over-
J. Chr. dat U allen naar beste krachten
wilt meewerken om onzen Bisschop in zyn
groote zorgen en zware nooden te helpen.
Moge O.L. Vrouw van Altijddurenden
Bijstand, onder welker bescherming wij
reeds meermalen door onzen Bisschop ge
steld zijn, ons Bisdom met zijn Opperher
der bijzonder helpen.
En zal dit ons schrijven op Zondag van
Beloken Paschen op de gebruikelijke wijze
van den Kansél worden voorgelezen.
Gedaan te Haarlem op Witten Donder
dag 1939.
N. L. A. AMMERLAAN,
Vicaris-Generaal
VOOR ZIJN ANTWOORD AAN
ROOSEVELT.
BERLIJN, 17 April (A. N. P.).
De Amerikaansche president Roosevelt
heeft den Fuehrer in een telegram het
verzoek gedaan, in bepaalde kwesties
zijn standpunt te bepalen. De Fuehrer
acht deze aangelegenheid zoo belang
rijk, dat hij besloten heeft, het ant
woord aan den Amerikaanschen presi
dent namens het Duitsche volk in den
Rijksdag bekend te maken. Daarom
heeft hij den Duitschen Rijksdag te
gen 28 April bijeengeroepen om van
i'^ze verVaring kennis te nemen.
genomen als oorlogsbasis tegen de demo
cratieën. Officieele kringen te Washington
zouden er van in kennis zijn gesteld, dat
Franco zelve de gevangene van de as is
dat Spaansche strategische gebieden
en koloniën door de Duitschers en Italia
nen worden gebruikt zonder acht te slaan
op de Spaansche wenschen.
De vlootbewegingen in de Middelland-
sche Zee en de manoeuvres van de Duit
sche vloot in de buurt van Spanje duiden
op een spanning, welke niet zonder reden
bestaat.
Wellicht heeft Roosevelts telegram toch
een onmiddellijk resultaat, doordat er iets
wat anders gebeurd zou zijn, nu niet ge
beurt? Hoe dit ook zij, op den duur moe
ten de pertinente en openlijke vraag en
het ver-gaande aanbod van Amerika's
president een geweldigen invloed uitoefe
nen, niet alleen op de geesten der Ameri
kanen, maar op allen, die het goed mee-
nen met den vrede. En dat sluit in, dat
men zich niet beperkt tot het beletten van
een oorlogsactiviteit van de zijde van
Duitschland en Italië, maar dat men ook
de diepere oorzaken, van de onrust weg
neemt, door rekening te houden met ge
rechtvaardigde eischen.
V De kal of de kaler!
Zelfs in dezen tijd zijn er nog wel men-
schen, die onverschillig zijn voor de politiek
die nog staan op dat verheven stand
punt van: of je door de kat of door den ka
ter gebeten wordt, 't komt op hetzelfde
neer.
Wij mogen toch wel vertrouwen, dat er
onder de Katholieken geen menschen van
die kat- of kater-politiek meer zijn!
De Katholieken zullen nu toch wel in
zien, dat de levens- en wereldbeschouwing
practisch in de politiek tot uitdrukking
komt dat wij ons wel niet kunnen be
moeien met de politiek, maar dat de poli
tiek zich toch met ons bemoeit!
Met ons bemoeit in onze tijdelijke en,
al is 't vaak indirect, maar toch niet min
der feitelijk, in onze geestelijke belangen.
Dit is een heel eenvoudige waarheid; dit
is de open-liggende werkelijkheid van
iederen dag.
Maar tóch is 't noodig, ons er van te
doordringen.
Dan is het uitgesloten, dat wij bij de
stembus ons door een andere overweging
zullen laten leiden, dan door die, welke is
ontleend aan onze levens- en wereldbe
schouwing, aan onze beginselen.
Aan de stembus, voor de verkiezing van
regeering en bestuur van land, provincie
en gemeente, gaat 'ttenslott e voor ons
niet meer om personen, maar om bcginse.
kn.
En wij mogen zeggen: in dézen tijd
vooral!
Woensdag gaat de belangstelling van het
Nederlandsche volk uit niet allereerst
naar de vraag: welke personen er in de
Provinciale Staten zijn gekozen, maar
voornamelijk naar de vraag: hoe heeft het
kiezerscorps zich uitgesproken over de ver
schillende beginsel-richtingen.
De katholieke kiezer zal' kleur beken
nen voor zijn beginsel-richting. In plichts
besef en met fierheid!
De stemmen der Katholieken zullen zich
vereenigen op de lijst der R.-K. Staats
partij d.i. in Noord- en Zuid-Holland op
die in den kieskring Leiden begint met den
naam Bolsius, in den kieskring Gouda met
den naam Deerenberg.
Nogmaals: tiet
anti-papisme
„Indien ons volk niet met beslistheid te
gen het steeds driester opdringen van Rome
'zich verzet, zal ons land er geheel aan over
geleverd worden".
Deze schrikwekkende en angstaanjagen
de voorstelling is ontleend aan een verkie
zingspamflet der partij van ds. Kersten
welk pamflet verder van hetzelfde antipa
pistisch allooi is. Nog één zinnetje: „Niet
het minst wordt ons land door Rome be
dreigd. De paus grijpt naar de wereldmacht
en duizenden ontrouwe Protestanten vallen
Rome in de armen. Zoo zucht reeds ons Va
derland onder de zweep van Rome".
Is er één katholiek stemgerechtigde, die
niet in zich voelt dringen de drang, om te
stemmen a.s. Woensdag op de katholieke
lijst, al was 't alléén maar uit protest tegen
dergelijk anti-papistisch lasterlijk gedoe!
Over „katholieke dictatuur" wordt in
anti-papistische geschriften van verschei
den richting gelasterd.
Over „katholieke dictatuur" komt mor
genavond in de Stadsgehoorzaal te Leiden
spreken de bekende redenaar
rector Drost.
(De toegangsprijs voor deze katholieke
demonstratie-samenkomst bedraagt slechts
10 cents. Ook belangstellenden van buiten
Leiden zijn welkom!).
Lel op Uw eer
„Let op uw eer" houdt Mussert het
Nederlandsche volk voor met het oog op de
verkiezing van a.s. Woensdag.
Let op uw eer inderdaad, dan alleen
gedraagt een volk zich waardig, ook aan
de stembus, als het op zijn eer let!
Wat naar onze overtuiging een Katholiek
aan zijn eer verplicht is, als hij zijn stem
uitbrengt, hebben wij dezer'dagen reeds
meermalen verklaard: hij stemt op de ka
tholieke lijst.
En hij zal, als hy zich onder vele andere
dingen herinnert de de Katholieken honende
en grievende „Oss"-actie der N.S.B., lettend
op zijn eer, er geen seconde over denken,
om zijn stem te geven aan de partij des hee-
ren Mussert.
Spieghel Historiael
De N. S. B. speelt een hoogst gevaarlijk
spelletje.
Een spelletje daarvan zijn we heilig
overtuigd dat het meerendeel van haar
aanhangers niet spelen wil; zij doen er
onbewust aan mee.
De N. S. B. vormt in ons staatsbe
stel, wat de Patriotten waren in de Repu
bliek der Vereenigde Zeven Gewesten: een
groep van ontevredenen, die zich blind sta
ren op de fouten in eigen land en smach
tend en dwepend opzien naar een om
vangrijke en machtige buurman.
Zooals de Patriotten Fransch-gezind wa
ren, is de N. S. B. Duitschgezind.
Beiden beroemden en beroemen zich op
hun vaderlandsliefde. Zij beschouwden en
beschouwen zich beiden als de vaderlan
ders bij uitnemendheid.
Het is beter spiegel te zien, dan spiegel
te zijn!
Van de ^Patriotten weten wij, hoe het
met hun onbekookte vaderlandsliefde af
liep. Nederland werd diep en diep verne
derd. Het verloor zijn vrijheid en zijn ko
loniën.
Eerst werd het met Frankrijk nauw ver
bonden door 'n verdrag, dan werd 'tspoe
dig een protectoraat het nieuwe liedje
is o! zoo oud! en ten slotte bij Frank
rijk ingelijfd, met Amsterdam als derde
hoofdstad van 't keizerrijk. Duizenden van
onze Hollandsche jongens moesten, tegen
wil en dank, hun leven geven voor de ex
pansie- en veroveringszucht van Frankrijk
er kwamen jammerlijk om in de verschrik
kingen van de Berezina.
Dat was de wrange vrucht van de „va
derlandsliefde" der patriotten.
Zoo verging het Nederland, ruim hon
derd jaar geleden, toen er óók een groepje
menschen waren Daendels, Van Dam,
Krayenhoff, Blauw, Meyer e.a. die par
tij kozen voor een buitenlandsch bewind.
Ons volk heeft een eeuw geleden hard
leergeld betaald, om deze beproefde staat
kundige wijsheid zich opnieuw eigen te
Dll nummer beslaat all
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een uitnoodiging van Roosevelt aan Hit-
Ier en Mussolini tot een vredelievende poli
tiek. De eerste commentaren in Duitschland
en Italië zijn afwijzend. (2e blad).
Radio-toespraak van den Paus tot Spanje
(2e blad).
Pierlot gereed met zijn kabinetsformatie
(Telegrammen).
Koning Victor Emmanuel heeft de kroon
van Albanië aanvaard. (2e blad).
Lelden
Geval van gasverstikking met doode-
ken afloop. (Ie blad).
Sport en Wedstrijden
De Bondswedstrijd BredaDen Bosch
door laatstgenoemde gewonnen WA
kampioen van den IVCB Tcylingen wtnt
van OIV In den DIIVB werd Docos in
den besILsscnden kamp om het kampioen
schap met 41 door Quick Steps geklopt.
(4e blad).
De Kampiocn.scompctitie van den KNVB
bracht de eerste zege voor Achilles, DWS
en Ajax speelden gelijk BEC verliest
den beslissingswedstrijd van Quick en
moet degradatiewedstrijden spelen. (4e
blad).
De Ned. dameshockeyers versloegen
Denemarken met 20; het B-elftal won
daar met 31. (4e blad).
Uitstekend geslaagde Duinrell-motor-
wedstrijden. '4e blad).
De wedstrijden der Burger Ruitersport-
vercenigingen te Wassenaar. (4e blad).
maken: dat slechts strikte onzijdigheid ons
volk ten zegen strekt.
In dezen mimoerigen tijd die zooveel
gelijkenis vertoond met de gloriedagen van
Napoleon zij deze les der geschiedenis
ons volk voorgehouden.
Het is beter spiegel te zien, dan spiegel
te zijn!
Bedenk dat bij de verkiezingen! Wij kun
nen gerust de verzekering geven: als
Daendels en Van Dam, Krayenhoff, Blauw
of Meyer overmorgen ter stembus konden
gaan zij zouden er voor passen te stem
men op de N. S. B. Een ezel stoot zich in
't gemeen.
DE NIEUWE REGEERING IN BELGIe.
BRUSSEL, 17 April (A.N.P.). De nieu
we regeering is als volgt samengesteld:
Minister-president zonder portefeuille:
Pierlot, minister van landbouw: graaf d'As-
premont Lynden. Minister van Economi
sche Zaken en Middenstand: Sap. Verkeers
middelen en P.T.T.: Mare.. Minister van
Koloniën: De Vleeschauwcr. Minister van
Buitenlandsche Zaken: voorloopig Soudan.
Minister van Justitie: Soudan. Minister van
Arbeid en Sociale voorzorg: Wauters. Mi
nister van Openbare Gezondheid: Eekeiers.
Minister van Binnenlandschc Zaken: De-
veze. Minister van openbare werken: Van
der Porten. Minister van Landsverdediging:
Luitenant-gcnera8l DenLs. Minister van On
derwijs: Duesberg. Minister van Financiën
Gutt. Minister zonder portefeuille: Janson.
Voor het ministerie voor werkloosheid zal
in den loop van den dag iemand worden
aangewezen. Hij zal de socialistische denk
beelden aanhangen.
Het nieuwe ministerie telt vijf katholie
ken, vijf socialisten, drie liberalen en drie
partijloozen.
BELGISCH DISCONTO VERHOOGD...
BRUSSEL. 17 April (A. N. P.). Het
Belgische diconto is verhoogd van 2 1/2 op
4 procent.
