DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Paasch-predikatie
van den Paus
De grenstroepen uit voorzorg opgeroepen
Normale vredes-sterkte ongenoegzaam geacht
Politieke wolken
over zonnige
Paaschdagen
DINSDAG 11 APRIL 1939
30ste Jaargang No. 9308
S)e Ccld^elveSoti^ant
Bureaux Papengracht SS.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarleven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 1L
Over de basis van den vrede
„GEEN VREDE ZONDER ORDE, GEEN
ORDE ZONDER RECHTVAARDIGHEID".
In zijn Paaschpredikatie in den Sint Pie-
ter heeft de Paus er Zondagmorgen op ge
wezen, dat er geen vrede kan zijn, zoolang
maar al te dikwijls dezelfde zonen van
dezelfde aarde verdeeld worden door ver
woeden partij- of belangenstrijd; zoolang
zoovelen geen werk en geen voldoende
bestaansmogelijkheid hebben, hetgeen hen
helaas tot een prooi maakt van valsche
leerstellingen en ondergrondsche organisa
ties. Er kan geen vrede zijn, zoolang nog
zoo dikwijls tusschen de naties het weder
zij dsch begrip ontbreekt, zoolang plech
tig gesanctionneerde pacten en het gege
ven woord de zekerheid en de waarde
hebben verloren, die de onontbeerlijke ba
sis zijn van het wederzijdsch vertrouwen,
zonder hetwelk de zoozeer begeerde mate-
rieele ontwapening van dag tot dag min
der uitvoerbaar wordt.
Het werkelijke fundament van den vre
de, zoo vervolgde de Paus, is. gelegen in
de kennis, de eerbiediging en het gehoor
zamen van God. Hij is de hoogste bescher
mer van de rechtvaardigheid en de hoog
ste schenker des vredes. In Hem zijn de
vrede en de rechtvaardigheid vereenigd.
De vrucht van de rechtvaardigheid is de
vrede. Zooals het niet mogelijk is, vrede
te hebben zonder orde, zoo kan er geen
orde zijn zonder rechtvaardigheid. De
laatste eischt gehoorzaamheid aan de wet
tige autoriteiten.
Zij eischt, dat de menschelijke vrijheid
en waardigheid geëerbiedigd worden en
dat de rijkdommen billijk verdeeld wor
den. De rechtvaardigheid wil bovendien,
dat de heilzame actie van de Kerk, de
meesteresse van de waarheid, de bron van
het geestelijk leven en de weldoenster der
menschheid, niet belemmerd wordt. Naast
rechtvaardigheid is naastenliefde noodig.
Tenslotte deed de Paus een beroep op de
enkelingen, op de volken en op de regee
ringen voor een vrede in rechtvaardigheid
en naastenliefde.
Kleur bekennen!
„Ge moet partij kiezen öf uw God en
Verlosser verwerpen en verkoopen voor
geld en aardsch voordeel als Judas, of
u onverschillig van alles afwenden als
Pilatus; öf uw geloof in Hem belijden en.
beleven.
Hier citeeren wij uit een frissche,
kernachtige Paasch-uitgave van het
Katholiek comité actie „Voor God".
Wie deze woorden ernstig naleest, zal
moeten erkennen, dat er geen vierde
mogelijkheid is al zijn er dan ook in
de genoemde drie mogelijkheden gradueele
verschillen.
Wie deze woorden ernstig naleest, zal
moeten erkennen, dat de waarheid, daarin
voorgehouden de waarheid, waaraan
niemand zich kan onttrekken! geldt
voor héél het leven.
Voor héél het leven geldt: voor of tegen
Hem.... tegen Hem door vijandschap of
tegen Hem door onverschilligheid.
Bij voorbeeld: De S.D.A.P., die de beide
Paaschdagen nog steeds gebruikt voor het
houden van een congres, waarin God en
Godsdienst worden genegeerd; die geen
rekening houdt, niet in 't minste, met het
Hoogfeest van Christus' Verrijzenis, ver
klaart door zulk een optreden zich niet
't is duidelijk! voor Christus; dus is zij
tegen Hem.
Dat houdt geenzins in, dat in een bewe
ging als de S.D.A.P. alles verkeerd zou
zijn natuurlijk niet; dat in die beweging
niet menig goed ding mag en moet worden
erkend; dat er niet personen zijn in die
beweging, in wier optreden veel te waar-
deeren valt en wier goede bedoelingen bui
ten allen twijfel staan. Maar als beweging
is de S.D.A.P. voor een Katholiek absoluut
onaanvaardbaar! Dat moet iederen Katho
liek klaar zijn als de klaarste dag!
De voorzitter van de S.D.A.P. heeft Za
terdag bij de opening van het Paaschcon-
gres geconstateerd, dat het ledental in '38
met 6500 is teruggeloopen door het niet-
toetreden van nieuwe jonge leden.
Dat wijst, ontegenzeggelijk, op een ver-
Radiorede
van
Dr. Colijn
HEDENMORGEN TE 10 UUR HEEFT
DE VOORZITTER VAN DEN RAAD VAN
MINISTERS, Dr. H. COLIJN, DE VOLGEN-
DE TOESPRAAK TOT HET NEDER-
LANDSCHE VOLK GERICHT OVER DE
DRIE OMROEPZENDERS:
In verband met de buitengewone tijds
omstandigheden heeft de regeering zich
andermaal verplicht gezien in het belang
van het vaderland bijzondere maatregelen
te treffen.
In den afgeloopen nacht is n.l. overge
gaan tot het onder de wapenen roepen van
het personeel behoorende tot de bataljons
die bestemd zijn voor de z.g. grensbeyeili-
ging.
Ten einde onnoodige bezorgdheid bij de
bevolking te voorkomen, wil ik thans door
de radio een kort woord tot u richten om
dé beteekenis van dezen maatregel in het
juiste licht te stellen.
Ik begin dan met te zeggen wat men er
NIET in moet zien.
Men moet er NIET inzien, men moet er
NIET uit lezen, dat de regeering beducht is
voor een DIRECTE bedreiging van ons
land. Voor zulk een opvatting is geen en
kele aanleiding aanwezig. Onze betrekkin
gen met het buitenland laten niets te wen-
schen over. Met alle mogendheden is de
verhouding goed. Daarom kan ik zeggen,
dat de regeering niet beducht is voor een
directe bedreiging van 's lands veiligheid en
de genomen maatregel dus NIET in dat
licht mag worden gezien.
Nu komt echter van zelf de vraag naar
voren wat men er dan wel in moet zien.
En het antwoord daarop is: men moet er
een zuivere VOORZORGS-maatregel in
zien, in verband met den algemeenen toe
stand in Europa.
Ons werelddeel verkeert in een toestand
van latente internationale spanningen die
ons VERPLICHTEN er rekening mee te hou
den, dat die spanningen zich KUNNEN ont
laden in vijandelijkheden. En ALS dit ge
val zich mocht gaan voordoen, dan moeten
we niet slechts in WOORDEN doch metter-
DAAD in staat zijn op afdoende wijze blijk
te geven van onzen vasten wil onze zelf
standigheid en onzijdigheid te handhaven.
Te handhaven onder alle omstandigheden
en naar alle zijden.
Om dit EFFECTIEF te kunnen doen,
wanneer de noodzaak er van zou blijken,
moet onze GEHEELE weermacht ten slotte
gemobiliseerd worden. Maar, in ons huidig
legerstelsel en bij het zeer snelle verloop,
dat de krijgshandelingen in onzen tijd ken
merkt, is de normale sterkte van ons leger
op vredesvoet ongenoegzaam om de zeker
heid te scheppen dat die mobilisatie onge
stoord zal verloopen.
Daarom is het een eisch van voorzichtig
beleid de voorwaarden te scheppen die het
ongestoord verloop eener mobilisatie kun-
ien waarborgen.
Maatregelen worden voorbereid om, zoo
lang de rust in Europa niet is weergekeerd,
in deze leemte op doeltreffende wijze te
voorzien. Maar daarmee is eenige tijd
gemoeid en daarom heeft de regeering, ter
overbrugging van die periode, besloten het
personeel van de afzonderlijke grensbatal-
jons evenals in September onder de wape
nen te roepen» ter versterking van de reeds
aanwezige bataljons van de onder de wape
nen zijnde lichting.
De normale toestand is volstrekt onbe
vredigend voor regeering en volk BEIDE.
Telkens wanneer de internationale span-
minderde werfkracht van de S.D.A.P.!
Mocht 't waar zijn mocht 't waar zijn!
dat nu voor de jongeren de werfkracht
ligt bij de partijen, die een t# vredigende
oplossing voor alle vraagstukken alléén
zoeken op de basis der Christelij-
ke beginselen; bij de partijen, die
belijden en willen beleveni dat zij zijn:
vóór Christus!
Alle jongeren onder de Katholieken
zullen zeker in dezen tijd beseffen en er
diep van overtuigd zijn, dat z ij kleur
moeten bekennen!
En zij zullen deze overtuiging ook de-
monstreeren, als zij stemgerechtigd zijn,
aan de stembus op Woensdag 19 April!
Dan is (in Noord-Holland en Zuid-Hol
land) hun lijst: LIJST 2.
Lijst 2, die in den Staatskiskring Leiden
begint met den naam BOLSIUS, in den
Statenkieskring Gouda met den naam
DEERENBERG.
ningen een acuut karakter krijgen staat de
regeering voor de moeilijke vraag: moeten
we bijzondere maatregelen treffen of kun
nen we ze nog achterwege laten. En telkens
wanneer zulke omstandigheden zich voor
doen rijst ook onder ons volk soortgelijke
vraag, waarmede dan pngerustheid pleegt
gepaard te gaan.
Daarom is het noodig voorzieningen te
treffen die eene meer parmanent karakter
dragen en van zoodanigen aard zijn, dat
niet telkenmale tot het treffen van bijzon
dere maatregelen behoeft te worden over
gegaan en men de ontwikkeling der gebeur
tenissen dus met w r gerustheid kan af
wachten dan thans het geval is. De NU ge
nomen maatregel is, zooals ik reeds zei-
de, te zien als een overbrugging van den
tijd die noodzakelijk verloopen moet tot
aan het oogenblik, dat de meer permanente
maatregelen effectief kunnen werken.
Ik herhaal nog eens wat ik in den begin
ne reeds gezegd heb: we duchten van nie
mand eenige vijandelijke, handeling tegen
Nederland, maar we willen tegenover ieder
onzen duidelijken wil toonen, dat we onze
beproefde zelfstandigheidspolitiek en onze
onzijdigheid met alle ons ten dienste staan
de middelen willen handhaven.
Dat en dat alleen is de strekking van den
thans genomen maatregel.
Maar, OMDAT dit zoo is mag ik aan wat
ik gezegd heb nu ook een raad vastknoo-
pen. Deze raad nL, dat er geen enkele reden
aanwezig is voor bijzondere ongerustheid.
Natuurlijk houdt de toestand in de wereld
ook ONZE AANDACHT gespannen. Maar
dat is heel wat anders dan beduchtheid voor
onze eigen onmiddellijke veiligheid. Voor
zulk een beduchtheid ik herhaal dit
acht ik geen enkelen grond aanwezig.
Hoe kalmer we den toestand onder de
oogen zien, hoe rustiger wij allen ons dage-
lijksch werk blijven verrichten, hoe beter
dit is voor ons zelf en hoe gunstiger indruk
dit naar buiten zal maken. i
En voorts belijden we, ook als volk, in
diepen ernst, dat het lot ook van ons land,
uiteindelijk niet in de hand van menschen
ligt, niet van den wil eens menschen af
hankelijk is, maar dat God Almachtig de
wereld regeert. In dat geloof schuilt
kracht; het schept vastheid van wil aan
's menschen zijde en het voorkomt dat men
als een riet door den wind heen en weer
bewogen wordt.
DE MINISTER VAN ECONOMISCHE
ZAKEN OVER DE LANDBOUW-
CRISISPOLITIEK.
Hedenavond van 7 tot 7.30 uur spreekt
de Minister van Economische Zaken voor
de radio over de landbouwcrisispolitiek.
Dit is de eerste van de vier radiovoor
drachten, <£ie de minister over dit onder
werp zal houden. De minister zal in deze
eerste voordracht een algemeene beschou
wing geven over de landbouwcrisismaat
regelen.
De rede worde door de drie Nederland-
fiche zenders uitgezonden.
Oproeping grens
troepen
„Oorlogsgevaar in den zin
der wet"
De gisteravond verschenen buiten
gewone Staatscourant bevat de te ge
lijkertijd verschen Staatsbladen nr. 181
en 182, betreffende de toestand van
oorlogsgevaar en de oproeping van het
personeel voor de grensbeveiligin'g.
Beide besluiten bevatten de overwe
ging, dat de heerschende internationale
verhoudingen mede brengen een voort
durend latent oorlogsgevaar, en dat
het daarom los van iedere onmid
dellijke dreiging noodig is, dat de
regeering kan beschikken over de be
voegdheden tot het nemen van buiten
gewone maatregelen, zooals in de wet
ten des lands voorzien, ten einde on
der alle omstandigheden de zelfstan
digheid en de volstrekte onzijdigheid
des lands te waarborgen.
Besluit no. 181 bepaalt, dat de tegen
woordige buitengewone omstandighe
den inhouden oorlogsgevaar in den zin,
waarin dat woord in 's lands wetten
voortkomt.
Besluit no. 182 bepaalt het vol
gende:
Al het personeel, bestemd voor bui
tengewone oproeping uitwendige
veiligheid, wordt onverwijld in werke-
lijken dienst geroepen.
De Paaschdagen zijn voorbijgegaan zon-
aer dat de bom gebarsten is.
Wij zoeken thans in den chaos van be
richten over voorzorgsmaatregelen, diplo
matieke besprekingen en afgelegde ver
klaringen, naar eenig punt, dat ons houvats
geeft bij de beoordeeling van de oogenblik-
keiijke situatie. Maar iets, waar men zich
stevig aan vast kan grijpen, bestaat er niet.
De algemeene indruk is, dat er een zeke
re ontspanning valt waar te nemen.
Indien er in Engeland en Frankrijk de
zelfde mentaliteit zou hebben geheerscht
ols in Duitschland en Italië zou Europa
reeds vanaf Vrijdag in een nieuwen oorlog
zijn gedompeld. Maar het verschil tusschen
de democratische en de autoritaire staten is,
dat de laatsten probeeren tot hoever hun
activiteit gaan kan, en de eersten al hun
vernuft te hulp roepen om een mogelijk
heid te vinden tot in-activiteit.
De dictatoren denken: Als we maar even
kunnen gaan we verder. De democratische
regeeringen denken: Als we niet per se
verder moeten, blijven we zitten.
Dit verschil in mentaliteit veroorzaakt
om nog eens een Duitsch gezegde uit
de eerste dagen van het Hitler-regiem op
te halen voor Europa „ein Schrecken
ohne Ende", maar verhindert tevens, dat
er „ein Ende mit Schrecken" van komt.
Chamberlain gelijkt een schoolmeester,
die den eenen bengel na den anderen toe
voegt: „Pas op als je 't nog eens doet!"
Den inval van Duitschland in Tsjecho-
Slowakije en de annexatie van het Memel-
land heeft Engeland geslikt, maar was
te\ens het sein om Duitschland te waar
schuwen, dat het nu af moest blijven van
Polen.
Het ziet er nu naar uit, dat Engeland
ook den inval van Italië in Albanië zal
slikken, weer met de waarschuwing: „Pas
op, als je aan Griekenland en Turkije
komt!"
In de drukke Paaschdagen, welke den
ministers en diplomaten geen rust hebben
gelaten, schijnt Italië aan Engeland en
Frankrijk twee verzekeringen te hebben
gegeven.
Vooreerst, dat Italië's actie in Albanië
er niet op gericht was, om een wijziging
te brengen in den status quo rond de Mid-
dellandsche Zee; integendeel het zou er
slechts om gegaan zijn, koning Zogoe's be
wind omver te werpen. Overigens zou alles
bü het oude blijven in Albanië. Vervolgens
zou Italië de verzekering hebben gegeven,
dat het geen plannen koesterde tegen Grie
kenland.
Deze verzekeringen geven eenige ver
ademing, maar men kan daartegen aanvoe
ren: waarom heeft de Italiaansche regee
ring niet direct gezegd, wat zij in Albanië
van plan was? En: welke waarde moet
gehecht worden aan de tweede verzeke
ring?
Wanneer Engeland hetzelfde doet als met
Polen en een bondgenootschap sluit met
Griekenland en Turkije en eventueel met
Joego-Slavië, dreigt Italië reeds officieus.
Oil nummer beslaat nil
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De spanning van de afgeloopen Paasch
dagen. Italië verzekert, dat het geen plan
nen heeft tegen Griekenland. Is de actie
van Italië in Albanië alleen tegen koning
Zogoe gericht? (2de blad).
Paaschpredikatie van den Paus. (lsto
blad.
De DuitschPoolsche spanning geens
zins verminderd. (2de blad).
Binnenland
Voorzorgsmaatregelen der regcering in
verband met den internationalen toestand.
(lste blad).
In den afgeloopen nacht is een bejaard
echtpaar te Holten door indringers over
vallen. De man vermoord gevonden, zijn
vrouw ernstig verwond, (lste blad).
Twist met noodlottigen afloop in de Jor-
daan te Amsterdam. (3de blad).
Sporl en Wedstri|den
In den IVCB vielen nog geen nieuwe
beslissingen In den competitie van de
DHVB moet Unio degradatiewedstrijden
spelen Voor het kampioenschap van den
KNVB won NEC van Eindhoven, terwijl
DWS de leiding nam; BEC kwam gelijk
met Quick, zoodat een beslissingswedstrijd
noodzakelijk is. (4e blad).
De Ned. Hockeyers wonnen met 40
van Schotland. (4e blad).
De Dioc. turn wedstrijden van den Sport
raad der Graal. (4e blad).
WIJ GEVEN ARTIKELEN OVER:
De welstand in Leiden en omgeving;
hoofdelijk inkomen der bevolking (3de
blad).
De president der Franschc republiek
Albert Lebrun. (3de blad).
dat het in dat geval zich niet houden zal
aan zijn verzekeringen!
Maar zal Engeland zich daardoor laten
afschrikken en zich laten afschepen met
een verklaring, terwijl er den laatsten
rijd zoovele verklaringen waardeloos zijn
gpbleken?
Geen wondicr dan ook, dat de toestand
nog lang niet opgehelderd is. De Fransche
pers weet er ook geen weg meer mee, zoo
schrijft bijv. Saint Bricce in „Le Journal",
dat de internationale toestand aanmerke
lijk is ontspannen, hoewel hij nog ernstig
is. Baily schrijft daarentegen in de „Jour"
en de „Echo de Paris", dat Europa door
een ware paniek is getroffen. Hij vraagt,
waarom de Italianen voortgaan met het
zenden van zooveel troepen en materieel
naar Albanië en waarom zij troepen con-
centreeren op de Dodecanesos en Rhodos.
Worden Saloniki en het Suezkanaal be
dreigd?
Dominique schrijft in de „Republique",
dat de huidige toestand eischt, dat Frank
rijk een waarlijk civiele mobilisatie door
voert, terwijl de Engelschen den mili
tairen dienstplicht moeten invoeren.
In de „Figaro" bericht Boutelleau uit
Londen, dat in sommige welingelichte
kringen het gerucht gaat, dat Mussolini in
de laatste 48 uur een brief heeft geschre
ven aan ministér-president' Chamberlain,
waarin hij beloften heeft gedaan, waaruit
zou blijken, dat de Italianen neutraal zou
den willen blijven. Boutelleau vraagt zich
af, of dit verlangen oprecht is, dan wel of
de Italiaansche regeering in de kaart van
Berlijn speelt en de Britsche actie poogt te
verlammen.
De „Times" schrijft, dat de Britsche
regeering vermoedelijk een garantie zal
geven ten aanzien van het Oostelijke bek
ken der Middellandsche Zee, vooral wat
betreft het Grieksche en Turksche gebied.
Het schijnt, dat alleen de definitieve vorm
van deze verklaring nog moet worden
vastgesteld na het raadplegen van de an
dere betrokken regeeringen. Geen bedrei
ging van de onaantastbaarheid van Grie
kenland en Turkije kan worden geduld. In
de afgeloopen jaren is de Turksche poli
tiek in het Nabije Oosten stabiel geweest
en men kan verwachten, dat dit zoo zal
blijven. Engeland moet belangstellen in
den Balkan of het wil of niet, want het
heeft te groote belangen in het Oosten der
Middellandsche Zee.
Het vermoeden ligt dus voor de hand,
dat de politiek van Engeland zal gaan in
richting van een of andere alliante tus
schen de Balkan-mogendheden mot Brit
sche garantie.
