m
STADS
NIEUWS
TWEE EEUWEN
ARMENZORG
OMGEVING
Laatste berichten
AGENDA
Aspirin©
BIOSCOPEN TE LEIDEN
DINSDAG 28 MAART 1939
DE LEI'DSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.50 per kw&rtaaL
Bij onze agenten ^0 cent per wvvk;
2.60 per kwartaal. Franco per povt
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstena 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
BETROKKEN.
De Bilt seinl:
Verwachting:
Betrokken tot zwaar "bewolkt, plaatselijk
eenige regen, vooral in het Norden; weinig
verandering in temperatuur, zwakke tot
matige veranderlijke wind.
De weerstoestand van hedenmorgen
7,20 uur:
Den Helder: lichte regen, krachtige N. O.
wind, 4 gr. C.
Vlissingen: betrokken, zv/akke W. Z. W.
wind, 3 gr. C.
De Bilt: lichte regen: matige Westelijke
wind, 2 gr. C.
Groningen: matige regen, matige N. O.
wind, 3 gr. C.
Maastricht: regen in het afgeloopen uur,
zwakke Z. W. wind, 2 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT
De kleine storing, welke gistermorgen
over Hongarije lag, trak over Duitschland
naar de omgeving van ons land. Zij bracht
langs haar baan veel regen. Daar de lucht
druk over Noord-Duitschland daalde en hij
in Zuid-Scandinavië weinig veranderde,
namen de luchtdrukverschillen over het
Gostzeegebied toe, zoodat daar overal storm
achtig weer heerscht. Over Italië bevindt
z<ch nog steeds een gebied van lagen lucht
druk. Warme luchtmassa's stroomen van
Egypte en Lybië uit over de Middelland-
sche Zee en het Balkangebied naar het
Noorden. Over Duitschland bevindt zich
nog steeds koude lucht. Langs de scheidings
lijn van deze koude lucht en de reeds ge
noemde warme luchtmassa's ontwikkelen
zich voortdurend nieuwe storingen. Een
van deze storingen lag hedenmorgen weer
over Hongarije. Deze beweegt zich naar
Duitschland. Het gebied van hoogen lucht
druk in Scandinavië neemt thans onder
invloed van depressies, welke uit de Pool-
zee komen, snel in beteekenis af. Het
handhaaft zich echter over de Noorsche
Zee en bij IJsland. Op den Oceaan ontwik
kelen zich storingen tusschen de Azoren
en Portugal. Deze bewegen zich in Noord-
Westelijke richting naar Groenland. De
ochtendtemperaturen zijn over het alge
meen hooger dan gisteren, vooral in Scan
dinavië. Alleen op IJsland daalde de tem
peratuur.
LUCHTEMPERATUUR.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Dinsdagnamiddag 6.55 uur tot
Woensdagmorgen 5.15 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Woensdag 29
Maart voorm. 8.25 en nam. 8.50 uur.
Maan onder 2.18 uur Woensdagnacht.
Maan op 11.29 uur Woensdagmorgen.
GOEDE VRIJDAG 3 UUR.
Ter verspreiding ook buiten de Kruis
vaartgemeenschap, van hare actie voor
de herdenking van Goeden Vrijdag 3 uur
heeft de Centrale Leiding van de Kruis
vaart een drukwerkje uitgegeven, geïl
lustreerd door Harry Sterk. Dit geschrift
je beoogt behulpzaam te zijn om te mid
den van de dagtaak, in welke omgeving
dan ook, op Goeden Vrijdag 3 uur, een
oogenMik in zich zelf te keeren om Jezus'
Kruisdood te gedenken.
De regenten van het R.-C. Wees- eii
Oudeliedenhuis, die vijftig, zestig jaren ge
leden op het kussen zaten, zouden kon
den zij het boekje lezen, dat bij het tweede
eeuwfeest van de hun dierbare stichting
kortelings is verschenen in bittere ver
ontwaardiging de lippen op elkaar persen.
Zulk een afval en verzaking van de hei
ligste rechten hadden zij niet voor moge
lijk gehouden! Hoeveel zorg en moeilc,
ook penningmeester J. P. A. Brand aan de
samenstelling van dit jubileum-boek heeft
besteed, van die zijde zou heftige critiek
hem niet gespaard zijn gebleven.
Maar de strijdlust van de toenmalige re
genten is gedoofd, de rechtsgedingen zijn
vergeten, de twisten bijgelegd. De vraag,
of het R.-C. Wees- en Oudeliedenhuis on
der lijst A. of onder lijst B. van de instel
lingen van weldadigheid moest worden ge
rangschikt, is beslist ten gunste van B, al
heeft A langen tijd de sterkste troeven in
handen gehouden en uitgespeeld óók!
Het is historie geworden, die weliswaar
tot de nieuwste geschiedenis behoort, doch
waarvan de actualiteit is verbleekt en ver
schoten. Geen gemoederen zullen nog op
vlammen over de verdeeling der kerkcc.l-
lectes, en evenmin zal men zich nog ver
heugen over zegevierend binnengesleepte
legaten.
Het is historie geworden maar een in
teressante historie. De heer Brand heeft in
zijn „Kroniek" objectief de feiten willen
verhalen, zonder commentaar te leveren,
zoodat nóch den nieuwen, nóch den ouden
regenten reden is gegeven, zich. te bekla
gen over de samenstelling van dit beekje.
Het is nauwelijks te gelooven, maar het
feiten-relaas van deze twee eeuwen oude
stichting van Christelijke weldadigheid
laat zich lezen als een roman. Oneenigheid
en botsing-van-rechten is nóch prijzens-
nöch verheugenswaardig, doch wèl bezorgt
het aan het nageslacht onderhoudende lec
tuur.
Het merkwaardige van dit armbestuur-
schisma (vanaf 1869 tot aan de „verzoe
ning"' in 1914 waren er in Leiden eigenlijk
twee Katholieke armbesturen) is de be
langrijke rol, die aan het gemeentebestuur
werd toebedeeld, zonder dat het zich op
ongeoorloofde wijze partij stelde. Zoowel
de oudere als de jongere instelling berie
pen zich op he stadsbestuur, om hun zin
door te drijven, aan welke bemiddeling
pas een einde kwam, toen op 10 Augustus
1914 B en W. mededeelden, dat bij besluit
van den gemeenteraad van 30 Juli de in
stelling was geplaatst onder letter B.
Ofschoon de geschiedenis van deze on
eenigheid een belangrijke plaats in het
boekje inneemt, zou het onjuist zijn te
meenen, dat deze jubileum-bijdrage er een
is vol krijgs-rumoer en oorlogs-jubel. Er is
in deze twee eeuwen veel, ontzaglijk veel
goeds gedaan voor de Katholieke armen,
weezen en ouden van dagen van deze stad,
en daarvan is dit boek eveneens een ge
trouwe weerslag. Een Fransche spreuk
zegt: „Le bien ne fait pas de bruit, le bruit
ne fait pas de bien". Het goed-doen aan
allen, die in nood waren, is in stilte voort
gegaan, twee eeuwen lang, zóó stil, dat
vele Katholieken van Leiden nauwelijks
kennis dragen van deze zegenrijke instel
ling. Onbekend maakt onbemind. Daarom
is het goed, dat bij dit eeuwfeest het volle
licht valt op de werkzaamheden van het
Parochiaal Armbestuur; daarom is het
goed, dat dit boek is verschenen en wij
hopen, dat penningmeester Brand met de
uitgifte van deze „kroniek" zijn doel be
reikt „het aankweeken van meerdere lief
de bij Leiden's Katholieken voor deze hun
oudste charitatieve instelling; vooral bij
hen, die thans wellicht te goeder trouw
meenen aan hun verplichtingen jegens hun
arme geloofsgenooten volledig te voldoen
zoo zij 's Zondags één cent in het Armen-
zakje offeren, terwijl een vertienvoudigen
van die gift door velen nauwelijks op hun
budget zou worden bemerkt".
Het Armbestuur en het daaronder res-
sorteerende R. K. Wees- en Oudeliedenhuis
hebben vanaf de oprichting op 27 April
1739 met vele moeilijkheden te kampen
gehad wij herinneren slechts aan den
Franschen tijd en de buskruitramp van
1807, toen ook het weeshuis getroffen werd
maar alle moeilijkheden zijn overwon
nen door de offervaardigheid van de Ka
tholieken en, het zij met eere gememo
reerd, van het stadsbestuur.
Als de Katholieken echter in dezen tijd
van algemeene armoede en pauperisme
hun prachtige instelling niet krachtig steu
nen, zou zy haar menschlievende, ècht-
christelyke taak op de duur niet meer
naar behooren kunnen vervullen.
De verschijning van deze belangwekken
de, met vele photo's verluchte kroniek-be
schrijving moge velen een beter inzicht ge
ven in de groote taak en in het belangrij
ke werk van het „Roomsch-Katholiek Pa
rochiaal Armoestuur van Leiden". Dit be
ter inzicht zal de sympathie voor de jubi-
leerende instelling aanwakkeren en de
koperen bedelaars-centen verwisselen voor
klinkend zilvergeld.
Altaarschildering in
Weeshuis
het
Geschenk bij Tweede Eeuwfeest
Toen de, in onze vaderlandsche geschie
denis wèlbekende Luiksche bisschop Mgr.
Van Bommel in 1848 een bezoek aan het
Wees- en Oudeliedenhuis op de St. Ja-
ccbsgracht had gebracht, gaf Mgr. zijn be
vreemding er over te kennen, dat er in de
zalen van deze Katholieke instelling geen
kruis of heiligenbeeld te ontdekken viel.
Deze uiterlijke neutraliteit was echter bij
voorschrift van 3 November 1760 van lioo-
gerhand opgelegd, doch de tijden en gees
ten bleken rijp voor een verzachting en op
heffing van dit gebod.
Sindsdien zijn de gangen, trappen en
zalen van het groote huis op de St. Ja-
cobsgracht kwistig gesierd met vele beel
den en godvruchtige voorstellingen, zoo
dat géén bezoeker meer in 't onzekere
wordt gelaten aangaande het karakter van
dit gebouw of aangaande de karakterloos
heid van deze beelden. Alleen de kapel, een
stemmige constructie van een tiental ja
ren geleden, maakte een uitzondering op
deze rijke versiering. De muren waren
kaal en de schamelheid van de wand ach
ter het mooie altaar met een gordijn be
dekt. Daarin is nu verandering gekomen,
dank zij een milde bijdrage van de Zusters
ter gelegenheid van het Tweede Eeuwfeest.
De muren van de kapel zijn beschilderd
met eenvoudige geometrische motieven en
achter het altaar is door den kunstenaar
Schmierman uit Rotterdam een wandbe-
schildering aangebracht van het Laatste
Avondmaal. Het kan de gelijknamige
schepping van Leonardo da Vinei niet
evenaren, maar het is toch wel heel mooi:
dt rijzige, in witte kleeren gehulde figuur
van den Christus, die de eerste consecra
tie verricht, terwijl (ie leerlingen (van wie
slechts vier zijn weergegeven) in eerbie
dige verbazing de heilige handeling ga
deslaan of diep-neergebogen het groot ge
heim vereeren. De schildering treft door
den eenvoud van de compositie, die alle
aandacht onmiddellijk concentreert op den
Christus en door de oprechte vroomheid
van de hand, die deze figuren heeft ver
vaardigd.
De muurschildering is omgeven door
een rand van gestyleerde symbolen: drui
ven en korenaren, de pelikaan en phoenix,
het lam en het Christus-monogram.
Behalve uit deze schildering bestaat het
geschenk der Zusters uit twee met goeden
smaak ontworpen beelden van de H.
Maagd en van St. Joseph, die ter weerszij
den van het altaar zijn geplaatst.
De aanbieding van dit prachtige ge
schenk heeft gisteravond met eenige plech
tigheid plaats gehad. Dq kapel had voor
enkele uren haar boetekleed afgelegd, toen
de eerwaarde priorin, Zuster Eulalia, de
regenten voorging, om hun het geschenk
van haar en haar mede-zusters te toonen.
Van de ingenomenheid bij het Regenten
college met dit prachtige cadeau getuig
de, na de bezichtiging, de voorzitter, de
heer J. P. Noordman, in een korte toe
spraak, waarin op de allereerste plaats dank
werd gebracht aan de Priorin en de Zus
ters voor deze fraaie feestgave.
Het is waarlijk een kostbaar geschenk,
aldus spr., en een mooier is wel niet denk
baar. Immers het centrale punt onzer in
stellingen, de plaats waar Hij woont, dit
centrale punt is nu door de goede zorgen
der Zusters met schoone schilderingen en
mooie beelden verrijkt en zal nog meer
dan tot dusver opwekken tot vurig bid
den voor het welzijn van dit huis, bewo
ners en bestuurders.
Spr. dankte de Priorin voor het genomen
initiatief en de Congx-egatie voor de mede
werking. Bij het beschouwen dezer schil
deringen zal de naam van Moeder Eula
lia steeds in dankbare herinnering worden
genoemd. Spr. besloot met de hoop uit te
spreken, dat God de Zusters in ruime ma
te zal loonen voor dit geschenk, te Zijner
eer, ter verfraaiing Zijner woning, zoo blij
door de Zusters gegeven bij gelegenheid
van het tweede eeuwfeest.
Zustere Eulalia dankte met enkele woor
den voor deze vriendelijke toespraak.
Hiermede was de eerste plechtigheid, die
de viering van het tweede eeuwfeest inzet,
ten einde.
CANDIDAATSTELLING
GEMEENTERAAD.
Bij en door het bestuur der afdeeling
Leiden van de R. K. Staatspartij zijn als
candidaten gesteld voor de gx-oslijst voor
de a.s. gemeenteraadsverkiezing de zeven
zittende leden en de heeren W. J. Burg-
houwt, A. v. Dijk, mr, H. F. A. Donders,
Ph. v. d. Drift, D. Haverkorn, A. Langeveld,
J. A. v. Oyen, C. Schinck.
De Wethouder van Sociale Zaken, de
heer J. J. van Stralen, is verhinderd mor
gen spreekuur te houden.
USSE
Schapenverkoop. De verkooping van
schapen ten bate van kerk en armen van
de parochie van de H.H. Engelbewaarders
heeft opgebracht voor de armen 705 (35
schapen) en voor de kerk 683 (37 scha
pen).
NOORDWIJKERHOUT
K.J.M.V. In hotel Gouwenberg hield
de K.J.M.V. haar wekelijksche bijeen
komst. In deze vergadering hield dr. Wös-
ten een interessante lezing met lichtbeel
den over de H. Lijkwade van Turijn. Na
dat deze lijkwade in verschillende landen
was gewe est, is zij thans te Turijn waar zij
steeds groote belangstelling heeft. Veel is
er geschreven over de echtheid of valsch-
heid van de wade. Door chemisch onder
zoek is echter komen vast te staan, dat de
afbeelding van het lichaam in de wade
echt is en niet geschilderd of iets derge
lijks. Dr. Wösten besprak hoe het chemisch
mogelijk is dat het beeld van een doode in
een doek gewikkeld, in die doek wordt ge
prent.
Thans moest men bewijzen dat die doek
werkelijk van Christus was. Dit vinden
we in de H. Schrift, o.a. vertoont de af
beelding in de wade hoofdwonden. Het is
nooit de gewoonte geweest, dat een ge
kruisigde met doornen werd gekroond. In
de H. Schrift echter lezen we, dat Christus
wel werd gekroond. Vrij zeker, zoowel uit
chemisch als medisch oogpunt gezien mag
de H. Lijkwade „echt" worden genoemd,
waardoor wij thans een vrij goed beeld
hebben van de gestalte van Chx-istus.
De lezing werd met aandacht gevolgd en
besloten met een applaus van de K.J.M.V.-
ers. De voorzitter dankte Dr. Wösten voor
zijn bereidwilligheid en sloot met de K.J.
M.V.-groet.
STOMPWIJK
B.V.L. Op Donderdag 30 Maart des
avonds 8 uur houdt de afdeeling Stomp-
wijk een Propagandaavond in de zaal van
het „Blessepaard". Voor deze avond welke
onder leiding zal staan van Burgemeester
Keyzer is een bijzonder verzorgt program
ma vastgesteld.
K.J.M.V. Maandagavond werd in den
zaal van den heer Th. v. Geylswijk een
vergadering gehouden voor de leden van
de K.J.M.V. De voorzitter, de heer Floor
Beekman verwelkomde den Moderator en
ook dr. Dijselbloem en de heer Kasteleixx
en gaf vervolgens het woord aan dr. Dij
selbloem welke een lezing hield over het
onderwerp „Beroepsmoraal". Spreker had
zijn lezing in 3 deelen gesplitst en behan
delde achtereenvolgens, wat onder beroep
te verstaan is, wat moraal is en wees in
een uitvoerige' uiteenzetting er op, dat elk
gebod van de Tien Geboden wel degelijk
te maken heeft met het beroep. Een ge
dachte-wisseling volgde op de lezing. Mo
derator Kapelaan Klaver gaf als practisch
puntje: Voor Goeden Vrijdag, waar we
ook zijn, om 3 uur onderbreken we onze
bezigheden voor een .kort gebed, voor ver
volgden en vervolgers. De voorzitter
bracht dr. Dijselbloem dank voor zijn
prachtige lezing en sloot de vergadering.
Binnenland
ERNSTIGE AUTO-BOTSING BIJ
NUNSPEET.
Eén doode, één ernstig en één licht
gewonde.
Vanochtend is op den verkeersweg
AmersfoortZwolle, ter hoogte van de
melkfabriek te Nunspeet, een ernstig ver
keersongeluk gebeurd, dat aan een inwo
ner van Utrecht het leven heeft gekost.
Vooi'ts werd één persoon levensgevaarlijk
gewond.
Een personenauto uit Utrecht wilde een
LEIDEN.
Woensdag, R.K. Staatspartij, jaarvergade
ring en candidaatstelling voor den
Gemeenteraad, Hotel „Den Burcht"
8.15 uur.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
apotheken te Leiden, wordt van Zater
dag 28 tot en met Vrijdag 31 Maart
a.s. waargenomen d<?or de apotheken: A.
F. van Driesum, Mare 110, tel. 403 en E. B.
dc Metz, Kamerl. Onneslaan 28, tel. 3553.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek,
Wilhelminapark 8, tel. 274.
Op ytujf C leeftijd^
heb je heel wat ondervonden. Dan ben
je niet meer zoo goedgeloovig. Dan blijf
je bij datgene, wat je in al die jaren het
best heeft geholpen en neem je bij hoofd
pijn, verkoudheid of rheumatlek één of'
twee Aspirintjes.
HET PRODUCT VAN VERTROUWENI.
tegemoet komende vrachtauto passeeren.
Eerstgenoemde wagen slipte en reed te
gen een links staanden boom. Door den
schok vloog de auto dwars over den weg
en kwam aan den anderen kant tot staan.
in den wagen zaten vier heeren. Een van
hen, de heer W. uit Utrecht, werd onmid
dellijk gedood, de heer V., eveneens uit
Utrecht, werd levensgevaarlijk gewond.' In
zoi'gwekkenden toestand is hij naar het
ziekenhuis'Salem te Ermelo vervoerd. Het
stoffelijk overschot is bij omwonenden bin
nengebracht. Van de twee overige inzit
tenden werd de bestuurder licht aan het
hoofd gewond. De ander kwam met den
schrik vrij. De chauffeur is ter plaatse ver
bonden. De auto werd vernield.
IN VAART GEVALLEN EN
VERDRONKEN.
Gisteravond is de 72-jarige weduwe G.
Jonker te Weering, bij Blokzijl, toen zij
water uit een vaart achter haar woning
wilde scheppen, voorover gevallen en ver
dronken.
Een zoon van de vrouw vond later het
lichaam van zijn moeder drijvende.
FELLE BRAND TE OMMEN.
In den afgeloopen nacht is te Ommen
brand ontstaan in de timmermanswerk
plaats van den heer Takman. Daar er veel
hout in de werkplaats was opgeslagen
vond het vuur gretig voedsel. Het greep
zoo snel om zich heen, dat de bewoners
van de belendende perceelen in nachtge
waad de straat op moesten vluchten.
De timmermanswerkplaats en een dier
'woningen, waarin vier gezinnen waren ge
huisvest, zijn in de vlammen opgegaan.
De brandweer stond voor een hopelooze
taak. De schade, die ettelijke duizenden
guldens bedraagt, wordt door verzekering
gedekt.
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
I uxor:
De Bakvisch (Dean-
na Durbin, Jackie
Cooper, Melvyn
Douglas).
De reddende En
gel (Albert
Mastenbroek ,Hilde
Krahl).
Romantiek
Verwikkelings-
comedie
lederen avond 8 uur.
Zondag ook van 27
uur. lederen middag
behalve Vrijdag 2
uur matinée.
Goedgekeurd
Trianon:
De geheimzinnig Dr.
Clitterhouse (Ed
ward Robinson, Do
nald Crisp).
Zij, die langs de
straat leven (Char
les Laughton Vi
vian Leigh).
Geschiedenis
van geleerde-
intreker.
Het leven van
siiaatartisten
lederen avond 8 uur.
Zondag ook van 27
uur. Zaterdag en
Woensdag 2 uur ma
tinée.
Toelaatbaar
v volwassenen
Lido:
Suez (Tyrone Power,
Annabella).
De ster van het veld.
(John Barry more,
George Murphy).
De bouw van
hex Suezkanaal
Klucht
lederen avond 8.15 u.
Zondag ook van 2—7
uur. Zaterdag en
Woensdag 2.30 uur
matinée.
Goedgekeurd
v- volwassenen
Casino:
Circusgirl (Jane Tra
vis, Bob Livingsto
ne).
Geheimen van China
town (Wallace Ford,
Arhur Judge).
Gevaarlijke
exreus-avont.
Geheimzinnige
moorden in
Chin, wijk/
lederen avond 8 uur.
Zondag ook van 47
uur. Woensdag half 3
matinée.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Rex:
De Boekanier (Fre-
dric March, Francis-
ca Gaal).
Topper ziet ze vlie
gen. (Contance Ben
net, Cary Grant).
Zeeroovers-
geschiedenis
Klucht
lederen avond 8 uur.
Zondag ook van 27
uur. Eiken werkdag
2 uur matinée.
Goedgekeurd
volwassenen
