Madrid heelt zich
overgegeven
Witte vlaggen in de stad
Het drama te
Koedijk
DINSDAG 28 MAART 193b 30ste Jaargang No. 9297
Bureaux Papengracht 32.
Aav. en Abonn.-ta.rleven zie pae. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
V De rede van Mussolini
„Een eeuwig-durende vrede zou een
ramp zijn voor de mensehelijke beschaving"
aldus Mussolini.
't Is, als men zulk 'n bewering hoort of
leest, of men.buiten de werkelijkheid wordt
gerukt. Hoe kan iemand, die in de werke
lijkheid staat, zoo onwerkelijk zijn wij
willen geen andere kwalificatie gebruiken
dat hij een eeuwig-durenden vrede een
ramp acht voor de mensehelijke bescha
ving!
Dat te vernemen uit den mond van den
Italiaanschen dictator, toen hij voor .zijn
zwarthemden sprak, is wel erg be-angsti-
gend.
Zooals 't ook erg be-angstigend was, hem
te hooren proclameeren de alles-overheer-
•chende beteekenis van de m a c h t als
't ware het recht van de macht! en hem
te hooren verkondigen, dat desnoods alles
in de burgerlijke samenleving moest wor
den opgeofferd voor de bewapening.
Dat alles was be-angstigend. Beschamend
ook voor ons, die prat gaan op de cultuur
van onzen tijd!
Maar er is alreeds in ons blad op ge
wezen men moet wat Mussolini heeft
gezegd, men moet in het algemeen wat een
dictator zegt, niet zoo letterlijk nemen!
Aardig merkt de „Avondpost" van gisteren
op:
„Men moet toespraken van dictatoren,
en vooral van een persoonlijkheid als Mus
solini, altijd lezen en beoordeelen in den
stijl en binnen het kader van.de dictatuur
en van de dictatoren zélf. Deze lieden spre
ken nu eenmaal altijd in een zekere exalta
tie, op een manier die een paar octaven
hooger is gestemd dan die van laat ons
zeggen gewone staatslieden. Het effect op
het eigen auditorium is een der hoofdzaken,
vooral op een feestdag als thans in Italië
werd gevierd. Ze leven, geestelijk gespro
ken, altijd in den oorlog, ze hebben, als de
paarden het haver, successen of de aan
kondiging van successen noodig, om op peil
te blijven; ze zijn als boksers en worstelaars,
die altijd hun biceps laten zien om ontzag
in te boezemen".
De pers in alle landen is het er over eens,
dat de rede van Mussolini volstrekt
niet verontrustend is!
Hij heeft ook andere dingen gezegd, en
'hij heeft ook over dingen gezwegen.
Hij heeft óók gezegd, dat er nu e e n
lange periode van vrede noodig
is, om de beschaving te redden. Hoe 't
een met 't ander moet worden gecombi
neerd, begrijpen wij niet, en zal ook wel
niemand begrijpen, maar: Mussolini heeft
het zoo gezegd.
En hij heeft gezwegen over ook maar
eenig dreigement, dat zijn wensch over
eischen heeft hij niet gesproken kracht
had kunnen bijzetten.
Zoo heeft -dan de wereld, die voor den
oorlog terugdeinst en die ook geen tyran-
nieke overheersching wil, maar den vrede,
den waren vrede weer éénig vertrouwen
en weer éénigen moed gekregen.
Maar ten slotte zou dat vertrouwen te
gering en die moed te zwak zijn, om ons
waarlijk hoopvol te stemmen, als wij onze
hoop niet hadden gericht op Hem, Die niet
beschaamt degenen, die op Hem hopen
op Hem hopen, in daadwerkelijke oprecht
heid
DE GEZOND.HEIDSTOESTAND VAN
PRINSES JUUANA
De geneesheeren van Hare Koninklijke
Hoogheid Prinses Juilana, dr. J. de Groot
en dr. C. L. Jongh hebben in verband met
de blijde gebeurtenis, die in de eerste
helft van Augustus kan worden verwacht
verklaard, dat de gezondheidstoestand
van Hare Koninklijke Hoogheid in alle op
zichten uitstekend is.
NOODWEER IN JOEGO-SLAVIë EISCHT
MENSCHENLEVENS
BELGRADO, 28 Maart (A.N.P.) Het
noodweer, dat Zondag en Maandag geheel
Joego-Slavië heeft geteisterd, heeft acht
menschenlevens geëischt. Vier boeren
jongens uit Sjkolje zijn in het gebergte
doodgevroren. Te Ljoebisjka is een oude
boer, die een bergstroom wilde doorwaden,
medegesleurd en verdronken. Op de
Adriatische Zee is een visschersboot ver
gaan, waarbij drie van de vijf opvarenden
verdronken.
Franco's oflensie!
NAAR GEMELD WORDT, HEEFT MA
DRID ZICH OVERGEGEVEN AAN DE
TROEPEN VAN FRANCO.
Men weet nog niet, wanneer de troepen
van Franco Madrid zullen binnentrekken.
Men gelooft, dat Franco zelf Zaterdag de
stad binnen zal treden.
Overal in de stad zijn witte vlaggen ge-
heschen.
Toen de correspondent van Reuter zich
hedenochtend vervoegde bij het hoofd
kwartier van den generalen staf van den
Verdedigingsraad werd hem medegedeeld,
dat de opperbevelhebber, generaal Casado,
de stad had verlaten en dat het centrale
leger, onder leiding van kolonel Prada, zich
had overgegeven.
Op verschillende plaatsen wapperen
reeds de nationalistische vlaggen, alle oude
republikeinsche vlaggen zijn verdwenen en
de bevolking brengt reeds de fascistengroet.
In de winkels weigert men reeds de repu
blikeinsche bankbiljetten aan te nemen. De
straten zijn vol soldaten van het republi
keinsche leger, die loopgraven en wapens
in de steek hebben gelaten.
Velen trachten ook de stad nog tijdig te
verlaten.
Het snelle offensief van de rechtschen
had te Madrid den toestand in enkele uren
gewijzigd. In de onmiddellijke nabijheid
van de hoofdstad gaven de troepen van den
Verdedigingsraad zich bij compagnieën te
gelijk over. Andere groepen, gevolgd door
burgers, gaven zich over in de universiteits-
wijk.
DE KRIJGSRAAD STAAT REEDS KLAAR
Medegedeeld wordt, dat gisteren reeds
tweehonderd officieren van het rechterlijk
corps aangekomen waren te Arenas de San
Pedro, waar zij wachtten op de bezetting
van Madrid en de omliggende plaatsen om
een krijgsraad te vormen.
ALMADEN GENOMEN.
Te Burgos wordt gemeld, dat de rechtsche
troepen aan het front van Cordova gisteren
Almaden hebben bezet.
Generaal Queipo de Llano is gisteren bij
het binnenrukken van Almaden met vreug
de verwelkomd. In allerijl hadden de be
woners nationalistische vlaggen geïmprovi
seerd.
Een ooggetuige bericht, dat de troepen
van den Verdedigingsraad niet meer zoo
veel tegenstand bieden als bij het begin van
het offensief.
De troepen, die Almaden gisteren heb
ben bezet, hebben hun opmarsch voortgezet
en zijn voorbij het mijnbekken getrokken.
Andere troepen, ten Noorden van Cordoba,
hebben Villanueve de Cordoba, Quijo en
Pedroche bezet. Zij maakten duizenden
krijgsgevangenen. Geheele eenheden gaven
zich over. Aan het front van Toledo werd
een breede bres geslagen en Covisa, Arges,
Burgillos, Lay os, Miradero de las Nievas,
San Juan de Dios x de top Lay os werden
bezet. De opmarsch duurt voort. In den loop
van den dag werden verscheidene dorpen
bezet of gepasseerd.
DE OVERDRACHT DER
OORLOGSSCHEPEN IN BIZERTE.
De maritieme prefectuur te Bizerte deelt
mede, dat schout-bij-nacht Moreno en burg
graaf de Mamblas, die door de Spaansche
regeering belast zijn met het in bezit nemen
van de Spaansche oorlogsschepen, die thans
in Bizete geïnterneerd zijn, gistermorgen
zijn aangekomen. Zij hebben een bezoek
gebracht aan den maritiemen prefect en
hebben met hem de modaliteiten uitge
werkt voor de overdracht van de geïnter
neerde oorlogsschepen aan de Spaansche
regeering. Binnenkort zullen de nieuwe be
manningen in Bizerte aankomen en zich ter
stond aan boord begeven van de geïnter
neerde schepen.
BLOKKADE GEFORCEERD.
Gisteravond is te Londen vernomen, dat
het Britsche s.s. „Stafiland" de blokkade,
geforceerd heeft en Valencia is binnenge-
loopen met een lading Levensmiddelen, klee-
ren en zeep, gezonden door het gemengde
nationale Comité voor Hulp aan Spanje, de
Internationale Comihissie tot zending van
levensmiddelen en het Comité van Man
chester. Nog drie schepen zijn op weg naar
Spanje; zij zijn vertrokken uit Huil, Londen
en Liverpool.
PE WERELD
VOGELVLUCHT
MADRID. Vanmérgen meldde een be
richt uit Londen korf en goed, dat Madrid
zich had overgegeven aan Franco. Op het
cogenblik, dat wij» dit'schrijven, is nog wei
nig van bekend en aanvankelijk dachten
wij, dat het bericht voorbarig zou zijn.
Hpt geheele verloop van het rechtsche of
fensief toont echter zóó duidelijk de weer
standsloosheid der linkschen aan, dat de
Spaansche hoofdstad zich in elk geval zou
overgegeven, indien het nog niet gebeur X
was.
De opmarsch van Franco, die nu aan alle
kanten het republikeinsche gebied binnen
treedt, heeft niets weg van een „offensief";
het is een militaire wandeling, die alleen
veronaangenaamd wordt door de sneeuw,
welke in Noord- en Midden-Spanje ligt. Er
wordt ook wat geschoten, maar het aantal
krijgsgevangenen is zóó groot, dat.de link
schen zich blijkbaar bij bossen tegelijk
overgeven.
BOEDAPEST. Aan de Hongaarsch-
Slowaaksche grens worden nog altijd scher
mutselingen gemeld. Veel hebben zij niet
om het lijf, maar ze hebben waarschijnlijk
ten doel om de grensregeling de grens
is nog altijd niet officieel en definitief
afgebakend alvast van te voren te be
ïnvloeden. Aanspraken op een bepaald ge
bied, dat men reeds in zijn bezit heeft, zijn
a'tijd gemakkelijker te verdedigen, dan
cp gebieden, welke nog in de macht van
de tegenpartij zijn.
Ook de dreigende spanning tusschen de
Hongaren en de Roemenen schijnt geweken
te zijn. Wanneer althans het bericht juist
is, dat de Hongaren een gedeelte van Roe-
thenië, dat bewoond wordt door Roemenen,
aan Roemenië willen afstaan, beteekent
dat een belangrijke ontspanning in dat
deel van Europa.
TENTOONSTELLING
DE VLIEGENDE
HOLLANDER
4e ETAGE.
Bent U daar al geweest
VROOM DREESMANN
LEIDEN.
Verdachte vrijgesproken
De Alkmaarsche Rechtbank heeft
vanmorgen uitspraak gedaan in de
zaak tegen een 30-jarigen arbeider uit
Bergen, tegen wien de Officier van Jus
titie twee weken geleden wegens po
ging tot moord op zijn vrouw en moord
op drie van zijn kinderen levenslange
gevangenisstraf heeft geëischt.
De rechtbank sprak verdachte vrij
en gelastte de opheffing van de voor-
loopige hechtenis en zijn onmiddellijke
invrijheidstelling.
Men zal zich herinneren, dat de behan
deling van deze zaak op 14 dezer meer dan
twaalf uur duurde. Om tien uur 's morgens
was hiermede begonnen en nadat in den
loop van den dag 21 getuigen waren ge
hoord, beëindigde de Officier van Justitie
zijn uitvoerig requisitoir 's avonds om half
tien. Het pleidooi van den verdediger, mr.
op Groot, dat bijna anderhalf uur in beslag
nam, vormde het slot van een even drama
tische als sensationeele zitting, waarvoor
uit den aard der zaak een buitengewoon
groote belangstelling bestond.
Den verdachte het zij in het kort gere
leveerd was ten laste gelegd, dat hij op
2 Januari 1938, toen hij in een huurauto
met zijn gezin vrouw en vier kinderen
- van een nieuwjaarsvisite bij zijn schoon
ouders in Harenkarspel naar Bergen terug
reed, dezen wagen met opzet in het Noord-
Hollandsche Kanaal onder de gemeente
Koedijk heeft gereden om zich op deze
wijze van zijn vrouw en zijn kinderen te
trachten ontdoen. Drie van zijn kinderen
kwamen bij dit drama om het leven, zijn
vrouw en het jongste kind een baby
nog werden gered. De verdachte zelf
had zich tijdig uit den wagen weten te
bevrijden, zoo tijdig zelfs, dat hij slechts
gedeeltelijk nat was geworden.
Het was dien avond erg glad op den weg.
De man had het ongeluk verklaard door
te zeggen, dat de wagen plotseling was
gaan slippen en dat hij toen de macht over
liet stuur was kwijtgeraakt. Hij was na het
ongeluk dermate overstuur, dat men hem
moest vasthouden en later naar een zieken-
i.irichting moest overbrengen, waar hij ge-
ruimen tijd is verpleegd.
Later echter doken geruchten op, dat
hier geen sprake was geweest van een on
geluk, maar van een vreeselijk misdrijf.
Het zou verband houden met een verhou
ding tusschen dezen man en een meisje uit
Eergen. Dit meisje, dat later naar Scha-
gen verhuisde en dat in deze zaak de
kroongetuige Was, verklaarde tegen haar
werkgever, met wien zij intusschen ook
een verhouding had aangeknoopt, dat het
gebeurde te Koedijk geen ongeluk waè ge
weest, maar een misdrijf. De verdachte zou
op deze wijze getracht hebben zich van zijn
gezin te ontdoen, terwille van de verhou
ding met haar. De man had zich dikwijls
in dezen geest tegenover haar uitgelaten.
Zoo zou hij o.m. hebben gezegd: „Ik ga het
geval het Kanaal inrijden." en 2 Januari
gaat het gebeuren". Later in het zieken
huis zou hij o, m. gezegd hebben: „het is
mislukt."
De Justitie werd tenslotte met deze ver
klaring in kennis gesteld met het gevolg,
dat de officier genoeg termen aanwezig
achtte den man te vervolgen.
De rechtbank achtte het wettig en over
tuigend bewijs niet bewezen. Wel achtte de
rechtbank bewezen de verklaring van ge
tuige Dekker, dat verdachte het voorne
men heeft gehad zijn vrouw en kinderen
van het leven te berooven. Doch de recht
bank betwijfelde, of verdachte dit opzet
telijk heeft gehad ten tijde van het ten
laste gelegde en dit op grond van de ver
klaringen van de getuigen deskundigen, die
ruimte lieten voor de vaststelling, dat aan
een ongeval kon worden gedacht.
NIEUWE LITAUSCHE REGEERING.
KAUNAS, 28 Maart (A.N.P.Generaal
Cernius is erin geslaagd, een kabinet te vor
men. Plaatsvervangend premier is Bizaus-
kas, minister van buitenlandsche zaken
Urbsys, minister van binnenlandsche zaken
brigade-generaal Skucas en minister van
financiën generaal Sutkus. Het kabinet is
een coalitiekabinet, waarin drie leden van
de oppositie zijn opgenomen.
Dll nummer bestaat nlt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Madrid heeft zich overgegeven. Aan-alle
kanten rukken Franco's troepen het repu
blikeinsche gedeelte binnen. (1ste blad).
Engeland wil, volgens verklaring van
Butler, Duitschland geen economische af
straffing geven. (2de blad).
De regeering van Litauen afgetreden.
(2de blad).
Binnenland
Inhoud van het handelsverdrag Neder
landDuitschland. (2de blad).
Leerlingen der hoogere textielschool te
Enschede hebben vandaag een proteststa
king gehouden. (2de blad).
Staking in de metaal-industrie te Rotter
dam is voorkomen. (2de blad).
Lelden
CHARLOTTE KöHLER.
En het Passieherdenkingsconcert.
Zooals reeds is aangekondigd zal op Dins
dag 4 April door het R.-K. Alma Mater-
koor onder leiding van den heer Willem
Mizée een passieherdenkingsconcert wor
den gégeven.
En het bestuur van het Alma Mater-koor
had voor dit .cqncert^moeilijk een schooner
programma ktfnnen 'samenstellen.
Een der hoogtepunten »an dit weloverwo
gen passie-concert is wel het optreden van
de beroemde declamatrice Charlotte Koh
ier, die met haar voordrachtavonden in
alle groote steden ei-volle schouwburgen
trok, maar wier voordrachten vooral uit
den Bijbel men zou kunnen zeggen een
sensatie waren indien, dit woord bij het
verheven onderwerp passen zou.
CHARLOTTE KöHLER.
Zij had het goed gezien, deze kunstena
res bij de gratie Gods, dat er in heel de we
reldlitteratuur geen schooner geschrift is
dan de H. Schrift en van de geschriften,
welke zij voordroeg, welke zij alleen in
de omlijsting van een sober décor kon
doen leven voor het gespannen luisterstil
gehoor, was haar voordracht uit de H.
Schrift, het boek der boeken, een open
baring voor wie het hoorden.
Want de ziel van dit boek was niet alleen 't
hart van 'n mensch, maar de geest van God,
gelegd in het hart der heilige schrijvers.
Ook dat hart wist zij te doen herleven, zóó
luid, zóó fonkelend, dat het de luisteraars
verbijsterde.
Zoo zal zij nu op 4 April het allerschoon
ste uit dit boek der boeken ten leven
wekken, het Hooglied, de heerlijke taal van
den bruidegom tot zijn bruid, de liefde ver
heerlijkend, overal waar de liefde moet zijn.
Zij zal ons de lessen leeren, van den zoo
wijzen koning Salomon, lessen van geluk
en tevredenheid.
En ten slotte zal zij ons doen luisteren
naar koning David, naar zijn profetie en
zijn bezieling. Zij zal ans doen nadenken
over onze verhouding tot God, in de woor
den van den Psalmist en ten slotte zullen
wij hooren beleven het gebed van den
Psalmist om bevrijding.
En dit alles in de schoone omlijsting der
meerstemmige zang van het Alma Mater-
koor, zal ons uren brengen, die wij nimmer
zullen vergeten.
