Nog gevechten te
Madrid
LUCHTVAART
Halifax waar
schuwt Franco
BUITENLAND
VRIJDAG 10 MAART 1939
DE LEIOSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Communisten geven geen
kamp
HET HOOFDKWARTIER GEVALLEN?
Donderdagochtend is het tot nieuwe ge
vechten tusschen de communistische op
standelingen en de troepen van Miaja ge
komen. Op verscheidene punten werd ka
nongebulder gehoord. Er werd geschoten
van daken en uit vensters, zoodat de bevol
king thuis bleef. Infanterieversterkingen
zijn op weg naar Madrid om de commu
nisten te bestrijden. Alle uitgangen der clad
zijn door troepen afgezet.
Union-Radio heeft Donderdagmiddag om
14 uur 25 een mededeeling uitgezonden van
het hoofdkwartier, waarin bekend gemaakt
wordt:
„De opmarsch onzer troepen wordt zege
vierend voortgezet. Twee oproerige com
pagnieën zijn naar onze gelederen overge-
loopen. Alle straten van Madrid zijn bezet
door onze strijdkrachten".
Donderdagmorgen hebben drie escadril
les de wijk Chamartin gebombardeerd,
waar de muiters zich gevestigd hadden.
Zij maakten daarbij slechts gebruik van
kleine bommen,-ten einde te vermijden
slachtoffers te maken.
Om kwart voor negen gisteravond hoor
de men plotseling het gebulder van kanon
nen, het springen van handgranaten en het
geratel van mitrailleurs, blijkbaar afkom
stig van een hevig gevecht in het centrum
der stad.
Na enkele minuten werd het evenwel
weer rustig en hoorde men een stem de re
bellen aansporen, zich over te geven. Men
zag later op brancards gewonden vervoe
ren. In de verte waren nog ontploffingen
tc hoeren, die er op wezen, dat in de bui
tenwijken nog steeds tegen communistische
haarden van verzet werd gestreden.
Later meldde Madrid, dat gisteravond het
hoofdkwartier der Madrileensche oproer
lingen gevallen was. Veertienhonderd com
munisten werden gevangen genomen.
DE BLOKKADE VAN FRANCO.
Britsch schip weet er door te breken.
Het Britsche hulpcomité voor Spanje
deelt mede, dat het Britsche schip „Stan-
gate" met een lading levensmiddelen aan
boord aan de blokkade van Franco is ont
komen en thans te Valencia lost. Een
Britsch oorlogsschip heeft de „Stangate"
gepraaid om den kapitein te waarschu
wen.
Britsche oorlogsschepen te Gibraltar.
De Britsche oorlogsschepen „Shrops
hire", „Ivanhoe", „Ilex" en „Imogen", die
aan de gecombineerde manoeuvres van de
Atlantische vloot deelnamen, zijn gister
middag onverwacht te Gibraltar binnenge-
loopen. Er werd noch aan de officieren,
noch aan de bemanning, verguuning gege
ven te passagieren. De oorlogsbodems zou
den vannacht weer zee kiezen om naar het
Oosten koers te zetten. De bestemming is
echter niet bekend. De marine-autoriteiten
te Gibraltar weigeren zich hieromtrent uit
te laten. Welingelichte kringen meenen
evenwel te weten, dat de aanwezigheid
dezer oorlogsschepen verband houdt met
de door Franco afgekondigde blokkade.
TE BIZERTE BINNENGELOOPEN.
OORLOGSSCHEPEN HOOREN AAN
FRANCO.
Labonne, de Fransche resident-genera al
van Tunis heeft gisteravond voor de pers
de volgende verklaring afgelegd:
„Wij hebben te Bizerte de Spaansche
vloot ontvangen, die in Tunis een toevlucht
is komen zoeken. Deze schepen behooren
aan generaal Franco. Wij zijn de bewaar
ders er van. Wat betreft de Spaansche re
publikeinen, die zich aan boord bevinden,
dezen zijn vrij om naar Spanje terug te kee-
ren of in Tunis te blijven, al naar zij ver
kiezen. Zij zullen zoo spoedig mogelijk ge
raadpleegd worden. In den tusschentijd
moeten zij zich gedragen overeenkomstig
de door de regeering van het protectoraat
genomen maatregelen.
BELGIE EN DE ERKENNING VAN
FRANCO.
De Belgische kabinetsraad is gistermid
dag onder voorzitterschap van Pierlot bij
eengekomen.
Na de vergadering werd een officieel
communiqué uitgegeven, waarin geen toe
speling gemaakt wordt op de erkenning de
jure der Franco-regeering. In gezagheb
bende kringen verklaart men, dat ieder be
richt hierover voorbarig is. Het is echter
zeer waarschijnlijk, dat kort na 15 Maart
een besluit zal vallen.
DE POSTVLUCHTEN OP NEDERL.
O. INDIE.
De positie van de K. L. M. postvliegtui
gen 'p de Indiëlijn, was gisteravond als
volgt:
Op de uitreis bereikten de „Emoe"
Napels, en de „Nandoe" Basra.
Op de thuisreis landden de „Peli
kaan" te Medanj de „Wielewaal" te Jodhpur
en de „Buizerd" om 19.35 op Schiphol.
Tegen aanvallen op
Britsche schepen
VERGELDINGSMAATREGELEN ZULLEN
NIET UITBLIJVEN.
Lord Halifax heeft gisteren in het
Britsche Hoogerhuis de waarschuwing
uitgesproken, dat Britsche oorlogs
schepen instructies hebben gekregen,
om Britsche schepen buiten de Spaan
sche territoriale wateren te bescher
men en zelfs vergeldingsmaatregelen te
nemen binnen de territoriale Spaan
sche wateren tegen iederen onderzee-
schen aanval.
Lord Halifax sprak deze waarschu
wing uit tijdens debatten over Spanje,
met betrekking tot de blokkade, welke
door Franco is aangakjondigd.
De minister zeide: „Volgens den eeni-
gen tekst, die op het oogenblik ter be
schikking staat, ben ik ervan op de hoog
te gesteld, dat de verbodsaankondiging ge
richt is tegen het binnenvaren van Spaan
sche havens tusschen zekere punten aan de
Spaansche kust of tot het naderen der ha
vens binnen 3 mijl. In den tekst der nota,
waarvan de regeering alle Britsche sche
pen in kennis heeft gebracht, wordt geen
aanduiding gegeven van eenigerlei actie te
gen schepen buiten de territoriale wate
ren en de regeering veronderstelt, dat een
dergelijke actie niet wordt overwogen.
Ik wil het duidelijk maken; dat wanneer
een actie buiten de territoriale wateren
wordt ondernomen, de Britsche regeering
verplicht zou zijn, tegenstand te bieden te
gen zoo'n actie op dezelfde wijze als zij
dat in het verleden gedaan heeft. Ik moet
het ook volkomen duidelijk maken, dat de
regeering het als een zeer ernstige aange
legenheid zou beschouwen, wanneer een
Britsch koopvaardijschip tot zinken werd
gebracht, zelfs binnen de territoriale wa
teren, in het bijzonder, wanneer geen be
hoorlijke waarschuwing is gegeven en be
hoorlijke stappen zijn ondernomen voor de
veiligheid der bemanning. Er zijn instruc
ties gegeven aan de Britsche oorlogssche
pen, om alle noodige bescherming te geven
aan schepen, die het voorwerp zouden kun
nen worden van zulke aanvallen en zelfs
vergeldingsmaatregelen te nemen binnen
de territoriale wateren tegen iederen onder
zeeër, die overgaat tot een zoo onverdedig
baar optreden."
DU1TSCHLAND
DE HERDENKING VAN DEN
„ANSCHLUSS"
Vandaag zal de plechtige herdenking
van de aansluiting van Oostenrijk bij het
Duitsche Rijk beginnen met een betooging
op de Heldenplatz te Weenen, waaraan
alle Nationaal-Socialistische formaties deel
zullen nemen.
Morgen zal gouwleider Buerckel kran
sen leggen op de graven van de Nationaal-
Socialisten, die in den politieken strijd zijn
gevallen en zullen de afdeelingen van de
partij defileeren voor het volkstheater.
Zondag zullen partij en leger de ge
sneuvelden uit den wereldoorlog herden
ken en Maandag zal op de scholen door
het onderwijzend personeel aan de kinde
ren het belang van den „Anschluss" uit
een worden gezet.
FRANKRIJK
DE „TEMPS" OVER SENSATIONEELE
GERUCHTEN
In het „Bulletin du Jour" schrijft de
„Temps";
Sensationeele gerüchten doen soms de
ronde in internationale kringen, die de
zenuwachtigheid der geesten en de on
gerustheid der naties, die het meest bloot
gesteld zijn, tegenover de onzekerheid
van morgen tot uitdrukking brengen.
Zoo spreekt men reeds sedert eenigen
tijd weer over een plan van actie van
Duitschland tegen Nederland en zelfs
tegen Zwitserland. Wij meenen te weten,
dat nauwelijks enkele dagen geleden de
Duitsche staatssecretaris van buitenland-
sche zaken von Weizsaecker, aan onzen
ambassadeur te Berlijn, Coulondre, eens
te meer de verzekering heeft gegeven, dat
deze geruchten geheel ongegrond zijn.
Aan den anderen kant schijnt men te
Londen, waar men uiterst aandachtig ten
aanzien van de Duitsche voorbereidingen,
in den Haag en in Bern, voor het oogen
blik te dien aanzien alle geruststellingen
te hebben gekregen.
Wanneer de activiteit der totalitaire
mogendheden al de ernstige aandacht
eischt, zou men toch niet den indruk moe
ten geven, dat men alles te vreezen heeft
van hun intimidatiemethoden en dat men
zich zou kunnen laten verrassen door een
gewelddadigen overval, want de beste
kansen, die er kunnen bestaan op hand
having van de orde in Europa, en voort
zetting van een vruchtbare vredespolitiek
in den geest van de overeenkomsten van
Krantensensatie
Een vluchtheuvel voor den
geest, die blasé is geworden
van wereldgebeuren, van
krantensensatie dag in dag
uit, zóó kan onze woning
zijn! Evenwicht hervinden,
dat zoo gunstig is voor
ons physiek en zoo dienstig
aan den vrijen loop van
onze fantasie, aan het
maken van nieuwe plannen!
Geven we dan onze woon
kamer een stempel van onze
persoonlijkheid met ge
bloemd R&D behang 49938,
of 49939, twee klassieke
bloembehangselsuit de R&D
Serie 49. Forsche damastdes
sins en toch licht, beide van
otigemeen decoratieve wer
king. Zoekt U 'n modern,
meer effenkleurig behang,
ook dan biedt de nieuwe
R D-collectie Series 16-47-
48-49-50-51 en 52 U een
rijke keuze! Vraag ze Uw
behanger ter inzage en let
U op het lettermerk R&D
op het omslag. Want alleen
R D-behangsels zijn in de
mooie, transparante „Fixa-
Color"-kleuren uitgevoerd.
Behangselpapierfabrieken van
Rath a Doodeheefver
Levering via Uw behanger. Toonkamera
te LeidenHooigracht 36.
Miinchen, liggen er in zeker te zijn van
eigen kracht en in de ontwikkeling van
die kracht in normale omstandigheden,
ten einde de bewapeningen der mogend
heden te brengen op het peil, dat de om
standigheden eischen. Want in volledige
gelijkheid van krachten alleen kan men
nuttig onderhandelen. Van dit standpunt
vormt de uiteenzetting van Hore Beiisha
een kostbare bijdrage tot een gezond be
grepen vredespolitiek.
ENGELAND
CONFERENTIE DER GROOTE
MOGENDHEDEN?
Nieuw initiatief van Chamberlain.
In gewoonlijk goed ingelichte kringen te
Londen werd gisteravond vernomen, dat
minister-president Chamberlain vóór het
einde van het jaar zal pogen den vrede in
Europa te bevestigen. Hij zou van de hui
dige ontspanning gebruik willen maken om
een conferentie der groote mogendheden
bijeen te roepen, welke tot voornaamste
doel zou hebben de beperking van de be
wapening te bestudeeren. Binnenkort zul
len de voornaamste worden gepolst en wan
neer het resultaat hiervan bekend zal zijn
zal de minister-president een beslissing ne
men.
In officieele kringen gaf men gisteravond
te verstaan, dat het einde van den oorlog in
Spanje niet lang zal uitblijven. Het einde
van het Spaansche conflict zal dan voor
Groot-Brittannië dienen als voorwendsel
om het vredeswerk in Europa voort te zet
ten en het wederzijdsche vertrouwen te
herstellen.
DE MOGELIJKHEID VAN
ONTWAPENINGSBESPREKINGEN.
In politieke Engelsche kringen wijdt
men aandacht aan de mogelijkheid van
besprekingen tusschen de Europeesche
naties over ontwapening, zulks op grond
van de verbetering in den interr* ;nalen
toestand. Men heeft den indruk, dat wan
neer de geschilpunten tusschen Italië en
Frankrijk tot een oplossing kunnen wor
den gebracht en er is geen reden om
te gelooven, dat zij niet vriendschappelijk
geregeld kunnen worden de sfeer gun
stig zou zijn voor zoo'n poging. Men ge
looft, dat het tot stand komen van zelfs
een beperkte overeenkomst ten aanzien
van de ontwapening zou strekken tot een
verdere verbetering van den internatio
nalen toestand, hetgeen gunstig zou zijn
voor een herleving van den internationa
len handel. Men legt den nadruk op het
belang van het a.s. bezoek van Oliver
Stanley aan Duitschland en ook aan de
besprekingen, die thans tusschen Britsche
en Duitsche industrieelen gevoerd wor
den.
TSJECHO SLOWAKIJE
DE SLOWAAKSCHE REGEERING
AFGEZET.
Het drijven naar afscheiding gebroken.
Vannacht is de crisis in Tsjecho-Slowa-
kije geëindigd met het afzetten van de
regeering van Slowakije terwijl de cen
trale regeering ongewijzigd blijft.
De president der republiek heeft den
minister-president Tisso, den minister van
economische zaken Pruzinsky en den mi
nister van verkeer en openbare werken,
Durcansky, van hun functie ontheven.
De vroegere vice-minister-president van
Slowakije, Sivaj, is benoemd tot-minister
president, Teplansky de minister van fi
nanciën blqft op zijn post, evenals Sidor,
de vice-president van de centrale regee
ring. De nieuwe regeering omvat derhal
ve drie ministers.
In officieele kringen wordt er op ge
wezen, dat deze maatregelen zijn geno
men, omdat het noodzakelijk is de een
heid van Tsjecho-Slowakije te handhaven.
De autonomie van Slowakije wordt er niet
door aangetast, evenmin als de overeen
komsten, welke tusschen Tsjechen en
Slowaken zijn gesloten.
PALESTINA
DE TERREURDADEN.
Joodsch verkeer tusschen Tel Aviv en Haifa
verboden.
De militaire commandant van Jaffa
heeft het Joodsche verkeer tusschen Tel
Aviv en Haifa verboden, bij wijze van
straf wegens den moord, die een Jood in
een straat te Tel Aviv op een Arabier
heeft gepleegd.
Tengevolge van de daden van terreur
tegen Arabieren en de dreigementen met
een heftige reactie door extremistische
Joden heeft de regeering van duizenden
Arabieren het aanbod gekregen om zich
aan de zijde van de autoriteiten te scha
ren, die belast zijn met het onderdrukken
van eventueele ongeregeldheden, welke
zullen voortvloeien uit den strijd tegen
het Britsch-Arabische verdrag.
AMERIKA
OPTIMISTISCHE VERKLARING VAN
CANADEESCHEN PREMIER.
Mackenzie King heeft in het Canadee-
sche Lagerhuis verklaard, dat hij tot zijn
genoegen kon zeggen, dat de hemel den
laatsten tijd aanzienlijk is opgehelderd.
In alle Europeesche hoofdsteden, zeide hij,
heeft men groote bezorgdheid getoond
ten aanzien van de ontwikkeling van den
toestand in Europa. Deze toestand is daar
na zóó verbeterd, dat men in alle Euro
peesche kanselarijen een zeer groote op
luchting kan constateeren.
Bultenlandsclte BerichteD
WEER EEN SCHEEPSONGELUK
OP DE HUMBER.
Gisteravond is op de Humber (Enge
land) wederom een ongeluk gebeurd. Na
bij Hull is een treiler van de admiraliteit
na een botsing met een visscherstreiler
binnen twee minuten gezonken. Vier man
van de marinereserve worden vermist. De
overige twaalf opvarenden konden gered
worden.
Nader wordt gemeld, dat één van de vier
vermisten aan boord is van een schip, dat
op weg is naar Goole. Zijn toestand is
evenwel ernstig. De drie anderen zijn niet
gevonden en de beide sleepbooten, die ge
zocht hebben zijn naar Huil teruggekeerd.
CALCUTTA'S WATERVOORZIENING
GEDREIGD.
Tijdens de algemeene jaarvergadering
van den bond van ingenieurs te Calcutta,
heeft de voorzitter, dr. B. N. Bey, een
waarschuwing laten hooren ten aanzien
van den watertoevoer van de Hooghly ri
vier, van welker bevaarbaarheid de scheep
vaart van Calcutta geheel afhankelijk is.
Gaandeweg veranderd de Hooghly in een
lagune, doordat de bovenstroom verstoken
wordt van verschen watertoevoer. Niet
alleen de handel van Calcutta, maar ook
de gezondheidstoestand wordt hierdoor be
dreigd, aangezien de toenemende vervui
ling in den bovenloop der rivier het water
ondrinkbaar dreigt te maken.
Het departement van waterstaat van
de Bengaalsche regeering zoekt thans naar
mogelijkheden om de boven takken van de
rivier van nieuw water te voorzien.
HONDERD JAAR OP DE FIETS.
Volgende maand zal een rywieltocht in
Wales georganiseerd worden ter herden
king van den tocht van Kirkpatrick Mac-
millan op de houten velocipède, welke de
voorlooper was van het moderne rijwiel.
Aan dezen tocht zal worden deelgenomen
door 25 bij den rijwielhandel betrokken
personen.
De uitvinde rvan het rijwiel was een jon
ge smid te Courthill nabij Dumfries. Zijn
houten model had een stuurinrichting aan
het voorwiel, terwijl de aandrijving van
het achterwiel geschiedde door hefboomen
en cranks. Na nog drie jaren gewerkt te
hebben aan de perfectie van zijn model,
maakte hij op 6 Juni 1842 een rit van Dum
fries naar Glasgow, een afstand van zes
tig kilometer, welke hij in twee dagen af
legde. Hierbij deed zich nog een incident
voor, doordat een kind werd aangereden,
dat voor het rijwiel ging loopen. Macmil-
lan kreeg een boete van vijf shilling, om
dat hij een voetganger in gevaar bracht.
IOp 21 April gaan de 25 deelnemers het
traject, doch thans op hun moderne fiet
sen, opnieuw afleggen.
GEMENGDE BERICHTEN
KIND DOOR BOERENKAR OVERREDEN
EN GEDOOD
Gisteravond omstreeks half zeven is het
4-jarig kind van de familie A. Snoek te
Rijen door een boerenkar overreden en op
slag gedood.
Het stoffelijk overschot is naar het lij
kenhuis te Rijen overgebracht.
FELLE BRAND TE MEDEMBLIK
Gisteravond omstreeks acht uur begaf
een bestuurslid van de plaatselijke af dee
ling der S.D.A.P. te Medemblik zich naar
het vergaderlokaal van de afdeeling aan
de Oosterhaven, waar een bijeenkomst zou
worden gehouden. Toen hij het lokaal bin
nen ging, zag hij, dat hier brand was uit
gebroken. Terstond waarschuwde hij de op
de eerste en tweede verdieping wonende
gezinnen Wilkens en Menners en deze stel
den zich in allerijl in veiligheid.
Inmiddels hadden de vlammen spoedig
om zich heen gegrepen en de brandweer,
die op het eerste alarm was uitgerukt,
stond voor een niet gemakkelijke taak. Ztf
kon niet verhinderen, dat het geheele pand
uitbrandde. De belendende perceelen wist
zij te behouden.
De oorzaak van den brand zoekt men in
een petroleumkachel, welke in het verga
derlokaal brandde. Waarschijnlijk is door
overmatige hitte-uitstraling de wand of een
in de nabijheid van de kachel staand voor
werp in brand geraakt, waarna de vlammen
zich verder door het gebouw een weg heb
ben gebaand.
De inboedel is mede verloren gegaan.
DE MALVERSATIES TE DOORNSPIJK
Thans ook de gemeentesecretaris
aangehouden.
In verband met de aan het licht gekomen
knoeierijen van den gemeente-ontvanger
van Doornspijk, R. P., is gisteravond ver
dacht van medeplichtigheid, de gemeente
secretaris van Doornspijk, de heer R. de V.
aangehouden, die voor P. de administratie
voerde.
Hij is eveneens naar de marechaussee
kazerne te Wezep overgebracht.
Naar wij vernemen heeft P. gisteravond
bekend zich aan onregelmatigheden en
aan valschheid in geschrifte te hebben
schuldig gemadkt.
Het is niet uitgesloten, dat in de komen
de dagen nog meer arrestaties zullen vol
gen.
SCHIETPARTIJ OP KLAARLICHTEN
DAG.
Het betreft een belangrijke zaak verband
houdende met een inbraak.
Tusschen negen uur en half tien heden
ochtend heeft een rechercheur van politie
te Den Haag, een schot gelost op een man,
die fietste in de Parkstraat, vlak bij de Ka
zernestraat. De man is gearresteerd en
eenigen tijd vastgehouden in het gebouw
van de P. T. T., op den hoek van de Park
straat en de Kazernestraat, waarin het ra
diolaboratorium van dit staatsbedrijf ge
vestigd is.
Om kwart voor tien is deze man per auto
r.aar het hoofdbureau van politie aan het
Alexanderveld vervoerd. In deze auto zat
naast den bestuurder een rechercheur van
politie. De arrestant en een andere re
chercheur zaten op de achterbank.
De arrestant was van middelbare leng
te, gekleed in een donkere overjas. Hij
droeg een slappe grijze hoed, Onder den
neus op de bovenlip was een pleister be
vestigd.
Naar verluidt zou de man bij zijn arres
tatie een trap hebben gegeven aan een bri
gadier van politie, die daardoor een been
bezeerde. De brigadier is door den genees
kundigen dienst in observatie opgenomen.
Het is mogelijk, dat deze politieman een
beenfractuur heeft gekregen.
Er was om half tien veel politie op het
punt, waar zich dit voorval heeft afge
speeld. Commissaris Rutgers, eenige re
chercheurs en agenten van de motorbrigade
waren aanwezig. De zaak is op het oogen
blik nog in onderzoek.
De arrestatie, zoo deelde men op het
hoofdbureau van politie mede, staat in
verband met een belangrijke inbraak.
