ABDlMmOOP STADS NIEUWS De Oostersche Christenheid Marmerwerken WOENSDAG 8 MAART 1939 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 Abonnementsprijs: voor Lelden 19 cent per week; 2.50 per kwartaal. Bty onxe agenten /O cent per w**k; f 2.60 per kwartaal. Franco per port t 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal. Losse nummers 5 cent, met geQL Zondagsblad 9 cent Advertentiën: 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. HOE WORDT HET WEER? KRACHTIGE WIND. De Bilt seint: Verwachting: Voor het geheele land: Meest krachtige in het Noorden wellicht tijdelijk stormach tige Westelijke tot Noord-Westelijke wind, zwaar bewolkt tot betrokken tijdelijk re gen, vooral in het Noorden, ietts zachter des nachts, overdag weinig verandering in temperatuur. De weerstcestand van hedenmorgen 7.20 uur: Den Helder- zwaar bewolkt, krachtige W N. W. wind, 6 gr. C. Vlissingen: zwaar bewolkt, krachtige Westelijke wind, 7 gr. C. De Bilt: betrokken, krachtige Westelijke wind, 6 gr. C. Groningen: hagelbuien in het laatste uur, matige W. N. W. wind, 5 gr. Maastricht: regen in het laatste uur, ma tige Westelijke wind, 6 gr. C. BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT. Het gebied van hoogen luchtdruk over de Golf van Biscaye breidde zich over Frankrijk en de Alpen uit, De depressie tusschen IJsland en Noorwegen werd niet dieper en vuli aan de Westzijde op, ten gevolge van een Zuidwaartsche uitbrei ding van een arktisch gebied van hooge- li'ohtdruk over Groenland. Snelle dalingen van den luchtdruk over Schotland en het Noorden van Ierlard in den nanacht en morgen kondigen de nadering aan van een secundaire depressie, die in den nacht zwaren regen bracht in het Noorden van Ierland en om de Iersche Zee de tempera tuur deed stijgen en de bewolking toene men. De polaire luchtstrooming is th^ns over het geheele continent voortgeschre den en is thans de Alpen gepasseerd. Ten gevolge daarvan daalden in Zuid- en Mid den-Frankrijk en in Zwitserland de tempe raturen van ver boven tot beneden nor maal. De koud-inval bracht in Zuid-Frank- ryk, in Zwitserland en ook in Zuid-Duitsch- land veel regen. Te Biarritz viel 12, te Zü- rich 28, te München 18 m.m. neerslag. De temperatuurval was in het hooggebergte zeer groot. Op de Saentis daalde de tempe ratuur zeven graden op het Jungfraujoch 14 graden (van min 9 tot min 23 graden). Hel is te verwachten, d: het weer aan vankelijk het ongestadige karakter zal be houden. LUCHTTEMPERATUUR. 7.6 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.t Van Woensdagnamiddag 6.18 uur tot Donderdagmorgen 6.01 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Donderdag 9 Mrt voorm. 5.10 en nam. 5.35 uur. Maan op 21.53 uur Woensdagavond. Maan onder 7.53 uur Donderdagmorgen. Storm waarschuwingsdienst. Hedenmorgen te negen uur werd ge seind aan alle posten: „Weest op uw hoe- Academienieuws LEIDEN. Geslaagd: doctoraal examen Indisch Recht: de heer H. Keilerman Deibal, Den Haag; candidaatsexamen Indisch Recht: de heer M. Lawalata, Leiden. De dubbele samenstelling van Abdijsiroop uit kruiden-extracten en „codeïne" maakt haar werking snel en veelzijdig. Die groote hoest- stillende kracht van Abdijsiroop, die U 's-nachts vrijwaart van dien naren kriebelhoest. heeft haar te recht den naam gegeven van ..'s-Werelds béste Hoestsiroop". Zij helpt U binnen den kortst mo gelijken tijd en op afdoende wijze af van vastzittend slijm, prikkel- hoest en benauwende hoestbuien. Akker s Abdijsiroop zal U helpen In den strijd tegen ontstoken slijm vliezen en gevoelige luchtpijpen. AKKER 'S vekstèrdcte legen hoest, griep, bronchitis, asthma Flacon 90 ct„ f 1.50, i 2.40. f 4.20. Alom verkrijgbaar Twee milioen steun ^oor den tuinbouw. VOOR IN 1937 OF 1938 GEVEILDE PRODUCTEN De Staatscourant van gisteravond bevat een beschikking van den minister van Economische Zaken, waarin bepaald wordt, dat uit het landbouwcrisisfonds aan hen, die als teler van gewassen van den tuin bouw zijn aangesloten by de stichting Ne- derlandsche groenten- en fruitcentrale en op den dag der uitkeering hun bedrijf nog uitoefenen, steun zal worden verleend tot een bedrag van ten hoogste 2.100.000. Steun wordt verleend over de hoeveel heden van de hierna vermelde rechtmatig geteelde producten, Welke in het achter elk product vermelde tijdvak van het daarbij vermelde jaar door de telers over een er kende veiling of veilinghouder zyn ver handeld. Frambozen (fabrieks-) 14 Juni29 Aug. 1937, 7 per 100 K.G. Meloenen, 30 Mei17 Juli 1938, f 3.20 per 100 stuks. Vroege aardappelen, 15 Juli31 Juli 1938, 0.25 per 100 K.G. Andijvie, 1 Januari29 Mei 1938, 2.50 per 100 K.G. Augurken A en B, 14 Juni12 Septem ber 1937, 2.50 per 100 K.G. Augurken C. en D, 14 Juni12 Septem ber 1937, 0.85 per 100 K.G. Augurken A en B stippel, 14 Juni12 September 1937, 1.30 per 100 K.G, Augurken C en D stippel, 14 Juni12 September 1937, 0.45 per 100 K.G. Bloemkool, 14 Maart15 Mei 1938, f 1 per 100 stuks. Bloemkool, 6 Juni10 Juli 1938, 0.50 per 100 stuks. Bloemkool, 31 October4 December 1938 0.40 per 100 stuks. Boerenkool, 1 Januari27 Maart 1938, 0.75 per 100 K.G. Enkele en dubbele stam-prinse^sabocnen 2 Augustus15 Augustus 1937, 0.50 per 100 K.G. Snijboonen, 12 Juli12 September 1937, 2 per 100 K.G. Spekboonen, 12 Juli12 September 1937 1 per 100 K.G. Rijsdoperwten, 30 Mei26 Juni 1938, 1 per 100 K.G. Rijsdoperwten, 27 Juni31 Juli 1938, 1 per 100 K.G. Peulen, 30 Mei26 Juni 1938, 1 per 100 K.G. Savoyekool, 1 Januari1 Mei 1938, 0.75 per 100 K.G. Spitskool, 2 Mei12 Juni 1938, 0.50 per 100 K.G. Spitskool, 13 Juni18 September 1938, 0.50 per 100 K.G. Bospeen, 11 April12 Juni 1938, f 0.75 per 100 bos. Prei, 1 Januari1 Mei 1938, 0.80 per 100 K.G. Prei, 29 Augustus18 December 1938, 0.25 per 100 K.G. Bosselderij, 1 Januari27 Maart 1938, 0.35 per 100 bos. Peterselie, 1 Januari27 Maart 1938, 0.80 per 100 bos. Knolselderij A, 1 Januari1 Mei 1938, 0.25 per 100 stuks. Knolselderij, 15 Augustus18 December 1938. 0.25 per 100 stuks. Glassla, 14 Maart10 April 1938, 0.40 per 100 stuks. Glassla, 11 April15 Mei 1938, 0.20 per 100 stuks. Spinazie, 28 Februari3 April 1938, 0.50 per K.G. Spinazie, 4 April22 Mei 1938, 0.50 per 100 K.G. Spinazie, 23 Mei12 Juni 1938, 0.50 per 100 K.G. Spruitkool ongeschoond, 1 Januari 10 April 1938, 2.25 per K.G, Spruitkool geschoond, 1 Januari10 April 1038, 3 75 per 100 K.G. Tomaten, 18 April—19 Juni 1938, 1.50 per 100 K.G. Tuinboonen, 27 Juni28 Augustus 1938, 0.50 per 100 K.G. De steuntoeslag wordt niet verleend op producten, welke administratief zijn ge veild, op contract zijn verkocht, afwijkend van kwaliteit waren of op een andere dan de verplichte veiling geveild. Pogingen tot hereeniging van de afgescheidenen Lezing van dr. C. de Clercq „East is East, and West is West, and never the twain will meet". Deze hope- looze uitspraak van Rudyard Kipling slaat weliswaar op het Verre Oosten, maar ook het Nabije Oosten is voor ons, Wester- sche Christenen, zoo vèr weg, dat wij elkaar wederzijdsch niet begrepen hebben en dikwijls nóg niet begrijpen. Daafin komt gelukkig eenige kentering, dank zij de gestadige arbeid van het Apos tolaat tot Hereeniging der Oostersche Kerken, dank ook de belangstelling, die in de Latijnsche Kerk voor de afgeschei den Christenheid in het Oosten wordt ge wekt. „Geloof en Wetenschap" heeft tot een beter begrip tusschen Oost en West wil len bijdragen door als spreker uit te noo- digen den zeereerw. heer C. de Clercq uit Antwerpen, doctor in de Oostersche ker kelijke wetenschappen. Voor deze lezing van dr. de Clercq be stond een verblijdende belangstelling. Van zulke avonden gaat ongetwijfeld een invloed ten goede uit; onze al te enge Westersche gezichtskring wordt verruimd tot waardeering voor de op den eersten aanblik vreemde gebruiken en gewoon ten van de Oostersche Christenen. Steeds is het Oosten voor ons vol be- toovering geweest aldus leidde dr. De Clercq zijn lezing in. Die naam doet voor ons verstand oprijzen al de mysterieuze beschavingen, die sedert het begin der tij den tot op onze dagen in de verre, afge legen streken aan de Aziatische en de Egyptische oevers der Middellandsche Zee zich ontwikkeld hebben. In die streken is ook het Christendom ontstaan en heeft het zich het eerste uit gebreid. Door het contact met Rome en de La tijnsche wereld hebben de kerkelijke or ganisatie en liturgie meer ontwikkelde vormen in het Westen aangenomen en al- zoo zijn met het Oosten waar iedere gemeenschap aan haar lokale gewoonten getrouw bleef meeningsverschillen ont staan, die zich van de Ve tot de Xlle eeuw in een reeks scheuringen uitgedrukt heb ben, welke geleidelijk al de Oostersche christenen van den band met het Paus dom hebben losgerukt. Sedert de XVIe eeuw zijn groepen tot de Eenheid terugge keerd; thans tellen zy 9 millioen geloo- vigen tegen meer dan 170 millioen afge scheidenen. of orthodoxen, zooals deze zich noemen. De twee- hoofd-k enteek ens van de Oos tersche Kerken, zqowel geünieerde als or thodoxen bestaan hierin: zij bezigen in de liturgie de landstaal soms wel wat ouderwetscher dan de gesproken taal, en zij laten een groote verscheidenheid in de liturgische en kerkelijke gebruiken. Men kan de Oostersche kerken in vier groepen verdeelen: de Byzantijnsche, de Armeensche, de Syro-Chaldeesche en de Koptische. De kerken van binnen en van buiten. Van de verschillende stijlen in. kerk bouw, door deze vier groepen toegepast, toonde spr. interessante lichtbeelden, o.a, van de wereldberoemde Hagia Sofia te Constantinopel, van Roemeensche en Rus sische bedehuizen. Ook van de aankleeding van het inte rieur dezer kerken kwamen duidelijke lichtbeelden op het doek, o.a. van de iko- nostase, de afscheiding, beschilderd met heiligen-beelden, die het „priesterkoor"' voor de geloovigen vrijwel onzichtbaar maakt. Na de weelde van fresco's en mozaïeken In de Byzantijnsche kerken, stak de kale soberheid van de meeste Armeensche, Sy rische, Chaldeesche en Koptische kerken sterk af. De ikonostase, in de Byzantijnsche en in de Orthodoxe Koptische kerken heeft tot doel het altaar en de priesters van het volk te scheiden. De Ikonen. Een midden- en twee zijdeuren laten toe aan de geestelijkheid buiten het koor te komen. Gedurende een deel van de H. Mis blijft de middendeur open, maar de geloovigen hoeven niet zooveel van de Mis te kunnen zien, daar zij de taal der gebeden verstaan en alle gezangen mee zingen, en de diaken gedurig vóór de iko nostase komt staan om den gang der plechtigheden en de daarbij passende ge voelens te vertolken. De naam „Ikono stase" komt voort uit het feit, dat de wand versierd is met ikonen of heiligen-beel den, waarvan twee volgens een vasten re gel moeten geplaatst worden, namelijk het Christusbeeld onmiddellijk rechts en het Mariabeeld onmiddellijk links van de mid dendeur. Ontelbaar zijn de ikonografische pro- dukten der Byzantijnsche schilderkunst. Soms bestaan de ikonen uit een geschil derd gedeelte, b.v. kop, handen- en voeten van den heilige en een metalen daarop bevestigde plaat, die de kleederen en de coratiemotieven in gravuur of boetseering weergeeft. De wanden van een Byzan tijnsche kerk of kapel zijn gewoonlijk met een aantal ikonen versierd, er zijn er ook, die den geloovige maar tijdelijk ter ver eering aangeboden worden, zoo b.v. deze die den heilige v. d. dag of al de heiligen irt de maand vereerd vertoonen. De ge loovigen naderen tot deze ikonen en ko men ze eerbiedig kussen; er zijn er die hetzelfde doen bij al de ikonen in de kerk, die ze eenigszins kunnen naderen. Liturgische gebruiken. Zoowel in de orthodoxe als in de ge ünieerde kerken wordt de H. Mis opge dragen en de Eucharistie bewaard. Er mag echter maar één eigenlijk altaar zijn en één Heilige Mis per dag aan dit altaar worden gecelebreerd; oude liturgische re gels die vroeger ook in het Westen in ge bruik waren. Maar die celebratie geschiedt door alle aanwezige priesters, die te zamen de gebeden, zelfs de woorden der Conse cratie opzeggen. In vele kerken zijn er echter bijkapellen, waar de priesters, die het wenschen de H. Mis alleen kunnen le zen. Het altaar is een eenvoudige, meest een steenen tafel, van vierkanten vorm, kleiner dan in het Westen; er behoeft maar alleen plaats te zijn voor een of twee paar kandelaars, de heilige vaten, de liturgische boeken, het kruis om het volk te zegenen en soms een klein tabernakel. Want er worden Slechts enkele kleine fragmenten van een heilige Hostie be waard, die noodig zi.in voor de Communie der zieken De regel is, dat onder de H. Mis de speciën voor het dageliiksch ge bruik worden geconsacreerd. Behalve bij sommige geünieerden communiceeren de geloovigen onder de twee gedaanten en is het H. Brood gedeesemd. In de kathedralen staat er, behalve de zetel van den celebrant een bisschops- troon aan den rechterkant van het altaar. Dikwijls wordt in de Byzantijnsche kerken de H. Teerspijze voor de zieken niet in een tabelnakel maar in een metalen duif bewaard. De Oostersche geestelijkheid. Na over kerk en altaar gesproken te hebben liet spr. ons kennis maken met de bedienaars van de eeredienst. Ook de orthodoxen hebben echte bischoppen en priesters. Zij behooren tot een zeker aantal,— gansch onafhankelijke kerken, waarvan de belangrijkste een vijftien tal aan hun hoofd een patriarch, soms ook „catholicos" genoemd, tellen. Er zijn ook vijf geünieerde patriarchen, aan 't hoofd van verschillende ritueele groepen, maar allen aan hetzelfde gezag van Z. H. den Paus onderworpen. Een hunner, Z. E. Mgr. Pappouni, patriarch der Katholieke Syriërs, is thans kardinaal. Gansch de Oostersche geestelijkheid draagt zwarte soutane en mantel, waarbij de geünieer den eventueele roode of purperen insignes voegen. Zoo ook bevestigen vele Byzan tijnsche waardigheidsbekleeders en mon niken zoowel orthodoxen als geünieer den een sluier aan den hoogen cylin- drischen hoed of „skoufa". Niet alleen de bisschoppen maar ook vele priesters en monniken dragen een borstkruis. Terwijl de priesters bij de orthodoxen en de meeste geünieerden gehuwd mogen zijn, moet de bisschop het celibaat onder houden en wordt dus dikwijls uit de monniken gekozen. Er zijn een duizendtal orthodoxe bisschoppen en een honderdtal geünieerde. In den Byzantijnschen ritus draagt de bisschop twee sieraden, die oor spronkelijk aan den keizer voorbehouden waren, maar die door den patriarch van Konstantinopel, en weldra door alle bis schoppen werden overgenomen: de kei zersmantel en de kroon. In zijn paleis leeft de bisschop in gemeenschap met de geestelijken die hem in 't bestuur van zijn bisdom bijstaan. Het werk van den priester is uitsluitend het houden der kerkelijke diensten en het bedienen der sacramenten. Sociale organi saties bestaan er bijna niet. In de H. Mis draagt de priester een gewaad dat meer op de Latijnsche koorkap dan op een kazuifel gelijkt. Een zeker aantal Chaldeesche gees telijken en de Koptische orthodoxen be zigen als hoofddeksel niet de „skoufa", maar den tulband. De priesters verdienen maar juist genoeg om te bestaan. Op den buiten werken zij op het veld, bijzonder wanneer zij in het onderhoud van een huis gezin moeten voorzien. De voorbereiding tot het priesterschap is dikwijls van korten duur, enkele maanden volstaan om den wij deling op de hoogte te stellen van zijn toe komstige liturgische functies, bijzonder in dien hij uit een priesterfamilie komt. Bij de orthodoxen zijn er maar enkele semina ries, bij de geünieerden bestaan ze nu bijna overal. De kloosters. Het kloosterleven heeft steeds in het Oosten een groote rol gespeeld. Het leeft er thans nog onder zijn oudsten vorm, zoo wel bij monniken als bij monialen; ieder klooster bestaat op zijn eigen, onder de lei ding van zijn oversten, een algemeene re gel is er niet, de levenswijze wordt be paald volgens de schriften der Heilige Va ders en de eeuwenoude monastische over leveringen, die schriftelijk of mondeling werden bewaard. De meeste kloosters zijn gelegen op afgezonderde plaatsen, midden in het gebergte, zoo b.v. het klooster te Stanichoara in Roemenië, of op een eiland, VESTIBULES WINKELPUIEN SCHOORSTEENMANTELS VENSTERBLADEN ENZ. AGENDA LEIDEN. Woensdag, R.K. Rijtuig- en Wagenmakers- pati-oonsvereen. „St. Jozef', Kring Leiden, café Bremmer, 6 uur. Donderdag, Residentie-orkest 4e Abonne mentsconcert, soliste Erica Morini, Stadsgehoorzaal, 8 uur. Maandag, Propaganda-avond H.K.W. Spre kers de heer de Graaff uit A'dam en pater Tesser O.F.M., foyer van Hotel „Den Burcht", 8.30 uur. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken te Leiden wordt van Zater dag 4 tot en met Vrydag 10 Maart a.s. waargenomen door de apotheken J. E. M. ttn Dijk, Haven 18, tel. 85 en M. Boekwijt, Bt eestraat 74, tel. 552. Te Oeggstgeest: Oegstgeestsche Apotheek Wilhelminapark 8, tel. 274. zooals te Valamo in Finland. Zeer beroemd is het Athosschiereiland ten Noorden van Griekenland, waarvan de twintigtal man nenkloosters een kleine onafhankelijke re publiek uitmaken, enkel voor het manne lijk geslacht toegankelijk. Het getal kloos terlingen kan zeer verschillend zijn, van een tiental tot twee of drie honderd. De twee hoofdbezigheden zijn het gebed en de handenarbeid. Dikwijls leven zy verdeeld in min of meer talrijke groepen, de oud ste monniken of Zusters groepeeren naast zich een zeker aantal jongeren, die dan al net materieel werk moeten verrichten. Bij vrouwen komt dit op zeer groote schaal voor, zij leven met een vijf- of tiental in af zonderlijke huisjes, zoodat die kloosters zeer op onze Nederlandsche begijnhoven gelij ken. Ook mag de overste toelaten, dat som mige religieuzen zich voor een tijd of gansch hun leven als eremijt zouden afzonderen in een hut. Die hutten, zoowel als de ge wone cellen zijn heel eenvoudig, alhoewel altijd met veel ikonen versierd. Sommige monniken slapen op een gewone plank, of op de breede doodkist die ze zich op voor hand vervaardigd hebben. Er zijn met Rome geünieerde kloosters die nog min of meer volgens diezelfde oude tradities leven, de meeste hebben echter een meer moderne aanpassing gekregen. Vele orthodoxe kloosters zijn in verval, andere gloeien nog, maar het echt ascetisme leeft er niet meer, bij gebrek aan persoon lijke vorming en intellectualiteit der over sten en novicemeesters. Ten deele moet men dezelfde opmerking maken voor de geünieerde, bijzonder de vrouwelijke kloosters; een oneindig ar beidsveld ligt daar gereed voor vrouwe lijke krachten, die den moed zouden heb ben zich heelemaal in te lijven bij 't Oos tersche Monachisme om het van binnen uit te hervormen. Een godvruchtig volk. Om te eindigen enkele woorden over het volk en zijn godsvrucht. Het Oostersche volk is een godvruchtig volk, en zelfs de genen, die bijna niets meer aan hun ge loof doen, houden er aan zich uiterlijk bij sommige gelegenheden als zeer godsdien stig te toonen, omdat de ritus dikwijls ver eenzelvigd wordt met getrouwheid aan het ras en het vaderland. In de steden hebben de protestantsche of moderne gedachten in gang gekregen bij de „orthodoxe" elite, ter wijl de geünieerden meerendeels een min derheid vormen, die in 't openbaar leven van weinig tel is. Op het platteland "is het volk in 't algemeen nog arm en primitief, maar zeer godsdienstig. Christus heeft ge zegd. „Komt allen tot mij". Hij heeft mede lijden gehad met het volk en zoo dikwijls zijn gezegende handen over de menigte uit gestrekt. Reeds zijn vele verdwaalde broe ders uit het Oosten tot Hem teruggekeerd, maar er zijn er nog twintigmaal zooveel, die in den grond getrouw zijn gebleven aan het Geloof, maar niet tot den waren schaapstal behooren. Steunen wy, besloot spreker, door medewerking, gebed en gel delijke hulp, het werk van degenen, die tot hen gaan, om( met hun den rechten weg te wijzen, hun de volle waarheid en rijkste geloofsleven terug te schenken. Nadat dr. De Clercq bij de beantwoor ding van enkele vragen, dieper op enkele punten, n.l. op de dogmatische verschiTen en het celibaat, was ingegaan, heeft de voorzitter van G. en W., de heer J. F. X. Sanders, namens alle toehoorders een har telijk woord van dank gesproken. Méér leden voor G. en W.! Bij den aanvang der bijeenkomst had de voorzitter gewaagd van de tevredenheid der leden van G. en W. over het dezen winter geboden programma. Het bestuur verklaarde zich echter minder tevreden, omdat het gaarne méér had gegeven, als dc geldmiddelen niet hadden ontbroken. Een schema gevend van het volgend win- terpn,gramma dat er wederom zeer aan- lokelijk uitziet wekte de heer Sanders alle leden op met animo nieuwe leden aan t* werven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2