Eerste Radiorede van Z, H.
Paus Pius XII
Habemus Pontificem -
Wij hebben een Paus
Gouden glans over de eeuwige stad
DE
VRIJDAG 3 MAART 1939
30ste Jaargang No. 927 6
Bureaux Papengracht 38. Adv. en Abonn,-tarieven zie pag.
Telefoon: Eedactie 15, Administratie 935, DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Z.H. PAUS PIUS XII
Oproep tot vrede
VATICAANSTAD. 3 Maart. Vanmiddag te negen minuten over twaalf
(Italiaanschen tijd) sprak Z. H. Paus Pius XII zijn eerste boodschap tot de
geheele wereld uit voor de radio.
De Heilige Vader sprak vier en een halve minuut, waarna hij zijn ze
gen gaf.
Hij hield een hartstochtelijk pleidooi voor den vrede tusschen alle landen,
alsmede voor rechtvaardigheid, liefde en eensgezindheid.
Hij bad, dat alle volken mogen komen tot welvaart en vooruitgang in
beschaving.
De Paus sprak met een heldere, duidelijke stem.
Na den pauselijken zegen werd een korte Latijnsche hymne gezongen.
I
„GROOTE VREUGDE"
Terwijl iedereen in volkomen kalmte
zich aan de gewone dagelijksche bezighe
den wijdt het conclaaf is wel begonnen,
maar een keuze volgt immers pas na en
kele dagen en de avondbladen hebben ons
doet weten, dat de „sfumata", de rook
pluim van het Vaticasn zwart gekleurd
was doet plotseling het onstuimig ge
beier van de klokken, overal in het rond,
vermoeden, dat er iets bijzonders op han
den moet zijn. En even later zweeft door
de radio het overrompelend nieuws onze
huizen binnen: „Ik verkondig u een groote
vreugde. Wij hebben een Paus, de zeer
eerbiedwaardige Kardinaal Eugenio Pa-
celli. Hij heeft den naam van Pius aange
nomen".
En het onbedaarlijk juichen van een
niet te bedwingen menigte zet zich voort
over heel de wereld heen; waar Katholie
ken zijn, zullen ook harten en hoofden met
jubel en dankbaarheid vervuld zijn: wij
hebben een Paus, Petrus leeft. Hij wordt
in Pius XII weer voortgezet.
Dit is de groote vreugde, die inderdaad
als een schok door de wereld gaat.
Pas is een groote Pius van ons heenge
gaan en de Kerk van Christus volde het
verscheiden van dezen reus als een smar
telijk verlies. En men mag terecht betwij
felen, of ooit in den loop der geschiedenis
de geheele Kerk zoo vurig om een goeden
Paus smeekte, als juist bij dit conclaaf: nu
van zoovele zijden donkere schaduwen
over de wereld hingen en iedereen be
greep, dat de nieuwe opvolger van Petrus
een ontzagwekkende last te torsen kreeg.
Allerwege kon men ook in de kranten le
zen, dat in Rome een lang conclaaf ver
wacht werd. Want het zou niet gemakke
lijk zijn, juist in dezen tijd een meerder
heid van twee derden der Kardinalen op
een candidaat te vereenigen. Zeker, Kar
dinaal Pacelli werd genoemd, Pacelli. die
door zijn karakter en zijn loopbaan zich
zoo bijzonder onderscheidde. Maar het was
immers de gewoonte niet, om den Staats
secretaris van den overleden Paus te kie
zen, en bovendien: zou het in de gegeven
omstandigheden niet verstandiger zijn,
juist in deze moeilijke tijden met een ho
mo novus" naar voren te komen, een ge
heel nieuwe man, die opnieuw zijn eigen
standpunt kon kiezen tenopzichte van de
brandende vragen, waarvoor de Kerk zich
juist nu geplaatst zag? Het is zeker, dat
de diplomatie van bepaalde kringen ver
holen of openlijk in deze richting geïnsi
nueerd heeft.
Het bleken menschelijke overwegingen
te zijn!
De Geest waait, waarheen H ij wil; het
is bijzonder treffend, dat men juist nü, in
deze omstandigheden, binnen 24 uur,
wat nog geen conclaaf aanschouwde!
den nieuwen Paus gekozen heeft en daar
bij onvervaard van een oude gevestigde
traditie is afgeweken.
Deze keuze is werkelijk een gebaar, in
z'n diepste wezen een goddelijk gebaar:
Pius XI is dood, maar ziet, hij leeft nog:
zijn rechterhand, zijn afgezant naar zoo
veel landen, zijn „stem" op zooveel con
gressen, volgt hem op: wéér nam hij den
naam van Pius aan.
„Pace, pace", fluisterde Pius XI op zijn
doodsbed. Het was zijn laatste woord. De
kardinalen hebben het misschien als een
testament beschouwd: het heilig College
heeft het overgenomen en er „Pacelli"
van gemaakt.
En Pacelli, die zich bij zijn verheffing
tot het kardinalaat als wapenspreuk de
woorden koos: „Opus justitiae pax", „de
daad van gerechtigheid brengt vrede", Pa
celli, die de vredesbode van Benedictus
XV in Duitschland was (Wilhelm II heeft
hem in zijn gedenkschriften zoo teekend
beschreven!), zal zeker als Paus een man
van den vrede zijn, maar van een vrede,
die de vrucht is der gerechtigheid.
Deze nobele, hooge gestalte (een Sauls-
gestalte, die als een reus boven de menig
te uitrijst) met het fijnbesneden, asceti
sche gelaat, geheel en al zelfbeheersching,
geheel en al „diplomaat", maar toch met
een trek van innemende zachtheid en hei
lige, zuivere liefde, een edelman en een
heilige, vriend van de eenvoudigen en de
kindertjes, verschijnt als een engel in ons
midden, om inderdaad in deze troebele da
gen niet op de eerste plaats de leider der
kerkelijke diplomatie, maar bovenal de
stem van Christus te zijn. Wie er goed
óver nadenkt, zal er steeds enthousiaster
om worden: in deze keuze heeft het won
der der goddelijke leiding, het lichten en
ademen van den Geest zich weer bijzon
der tastbaar geopenbaard.
„Non nuntius, sed angelus", heeft, met
een geestige woordspeling, een Duitscher
van hem gezegd, toen hij in 1917 als vre
desbode naar München kwam. Beide
woorden beteekenen afgezant, maar het
tweede, van Griekschen oorsprong, heeft
den heel bijzonderen zin van afgezant uit
den hemel, uit het rijk van Gods juichende
geesten, aangenomen.
Niet een bode, maar een engel!
Wij moeten hief wel aan den overigens
zoo in twijfel getrokken profetie van Ma-
lachias denken, die dezen Paus als den
„pastor angelicus", den engelachtigen her
der heeft aangekondigd.
De engelachtige Herder! Inderdaad: be
zie hem op zijn portretten en merk dan
dat vergeestelijkte, onaardsche op, dat los-
ONBESCHRIJFLIJKE JUBEL
(Van een bij zonderen correspondent).
ROME, Vrijdagmiddag.
Zelden heb ik Rome zoo schoon gezien
als op dezen eersten Donderdagnamiddag
van deze lentemaand. De ondereaande
vooi jaarszon had heel de lucht m gouden
gloed gezet, waartegen de contouren dei-
eeuwenoude gebouwen van Vaticaanstad
donker en scherp afstaken. Aan den ver
ren einder vervloeide het goud der wegzin
kende zon in vuurroode en Ducprren stre
pen. Zoo daalde de avond van dezen
zwaarwichtigen dag vol spanning over de
Eeuwige Stad. Reeds sedert de middaguren
stroomde het Romeinsche volk over de Ti-
berbrug en de Via della Conciliazione naar
het breede St. Pietersplein waar de solda
ten, vier rijen dik, een afzetting vormden,
't Is, alsof iedereen er een voorgevoel van
had, dat het dezen avond gebeuren ging,
dat de nieuwe Paus gekozen zou worden.
Er staan reeds vier groote schijnwerpers
opgesteld om straks, wanneer de teere wit
te gestalte van den nieuwen Paus op de
buitenloggia van den Sint Pieter verschijnt
om den zegen „Urbi et Orbi" te geven zijn
heele figuur in een zee van licht te zet
ten.
Aller oogen staren naar de schoorsteen
van de Sixtijnsche kapel; onze oogen zijn
vermoeid van het turenof we geen
rookwolkje zien.
En eindelijk te half zes stijgt een hel
witte rookzuil omhoog. Het volk is haast
waanzinnig van blijdschap; men vliegt
elkander om den hals, men omhelst elkaar.
De luidsprekers dragen het groote nieuws
door de stad en 't is of heel Rome leeg
stroomt naar San Pietro, waar het ontzag
gelijk groote plein de menschenmassa niet
kan bevatten. Autobussen en taxi's voe
ren steeds nieuwe enthousiaste menschen
aan. Men klimt op de colonnaden van Bor-
nini, men is ongeduldig. Uren schijnen de
minuten te duren tusschen de Pauskeuze
en het oogenblik. dat de Kardinaal Staats
secretaris van het Conclaaf den naam
komt bekend maken. Eindelijk gaan de
deuren open; het groote tapijt wordt uit
gespreid. De leden der Palatijnsche wacht
komen aangemarcheerd en betrekken hun
zijn van alle wereldsche bekommernis,
een engel in menschengedaante.
Maar tegelijkertijd een herder, een met
een heel groot harVdie zoo graag de kin
derkopjes bekruiste en streelde, een wijze
ook, met een diepen vèrzienden blik,
wiens eenige bekommernis de gerechtig
heid en de vrede in het Rijk van Christus
zijn.
Wij hebben weer een Paus; dit is inder
daad onze wijdsche, brandende vreugde.
Stralend is de zon over de wereld opge
gaan, de vlaggen wapperen in het licht.
De zeilen van Petrus' scheepje staan ge
bold onder den goddelijken wind.
Petrus leeft! Christus leeft!
Ewiva il Papa! Evviva Pio duodecimo!
Viva, viva!
Dr. HENRI VAN ROOIJEN,
Kruisheer.
Zoeterwoude, 3.. Maart :39.
stelling om aanstonds de militaire eer te
bewijzen aan den nieuwen Paus. Plotse
ling valt er een greote. stilte als een rijzi
ge priesterfiguur in de avond-schemering
in de buitenloggia verschijnt en den naam
van den nieuwen Paus bekend maakt. Zoo
dra hij slechts de voornaam Eugenio ver
noemd heeft, breekt een onbeschrijflijk
gejubel los, dat oorverdoovend aanzwelt en
uitgroeit tot een storm van enthousiasme.
Intusschen is de nieuwe Paus met
de teekenen zijner waardigheid be
kleed en in plechtigen stoet via de
Scala Regia en de zaal der Zegeningen
naar de buitenloggia gebracht. Er gaat
'n schok van ontroering door de men
schenmassa: de nieuwe Paus! Met
vaste stem zingt Pius XII dan het „Sit
nomen Domini benedictum!" en spreidt
de nieuwe plaatsbekleeder van Chris
tus hier op aarde zijn zegen over de
stad en de geheele wereld.
Spontaan wordt een „Te Deum" aange
heven en het „Christus Vincit". Intusschen
is de avond over de stad gevallen. In de
Sint Pieter reeds en ook in Rome schitte
ren duizenden lichtjes als een weerspie
geling van de blijheid van het volk over
den nieuwen Paus, den heiligen man, die
als een Engelachtige Herder over de Hem
toevertrouwde kudde waken zal.
Data uit het leven van
Paus Pius XII
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
WU HADDEN GISTERAVOND HET
VOORRECHT ONZEN ABONNé'S EEN
EXTRA-EDITIE TER GELEGENHEID
VAN DE PAUS-KEUZE TE DOEN BE
ZORGEN.
VOOR ONZE POST-ABONNé'S VOE
GEN WIJ DIT EXTRA-BLAD BIJ DIT
NUMMER.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Naar verluidt, zal Schuschnigg niet ver
volgd worden. (3de blad).
De Arabische tegenvoorstellen op de Pa-
lestijnsche conferentie zijn voor Engeland
niet aanvaardbaar. (3de blad).
Een massa-moordenaar te Lyon gearres
teerd. (4de blad).
Binnenland
Program van Minister Romme. (Ie blad)
De kamerheer en hofmaarschalk van H.M.
de Koningin baron de Smeth ten gevolge
van een auto-ongeluk overleden. (1ste blad)
Felle brand te Haarlemmermeer. (1ste
blad).
Voorgeschreven gebeden In
het Bisdom Haarlem
voor Z.H. Paus Plus XII
Wij schrijven bij deze voor, dat op Zon
dag 5 Maart in alle kerken en kapellen
van Ons Bisdom na de Hoogmis, onder
het luiden der klokken, het Te Deum met
gebed voor den Paus gezongen worde, om
God te bedanken voor de keuze van den
nieuwen Paus.
Vervolgens, dat in alle vastgestelde
F.H. Missen tot en met den dag van de
Kroningsplechtigheid de Oratii pro Papa
„Tamquam pro re gravi" worde gebeden
om Gods zegen af te smeeken over zijn
Opperherderlij k besruur.
J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem.
Haarlem, 3 Maart.
Het program van
minister Romme
2 Maart 1876: Eugenio Pacelli te Rome
gebcren.
2 April 1899: Priester gewijd.
1901: In dienst van het Pauselijk Staats
secretariaat.
19091914: Professor in de Kerkelijke
Diplomatie aan de Pauselijke Academie
der „Nobili Ecclesiastici".
1911: Ondersecretaris van de Congrega
tie voor Buitengewone Kerkelijke aangele
genheden.
1912: Prosecretaris van de Congregatie
voor Buitengewone Kerkelijke Aangele
genheden.
23 April 1917: Titulair bisschop van
Sardes en Pauselijk Nuntius in München.
13 Mei 1917: Bisschop gewijd door Bene
dictus XV in de Sixtijnsche Kapel.
22 Juni 1920: Nuntius te Berlijn.
1929: Terugkeer naar Rome.
16 December 1929: Tot Kardinaal ge
creëerd door Pius XI.
7 Februari 1930: Benoemd tot Staatsse
cretaris als opvolger van Kardinaal Gas-
parri.
October 1934: Pauselijk Legaat bij Inter
nationaal Eucharistisch Congres in Buenos
Aires.
1 Maart 1935: Benoemd tot Camerlengo
van de H. Roomsche Kerk.
1935: Pauselijk Legaat bij het Plechtige
Triduum in Lourdes.
1936: Reis naar de Vereenigde Staten.
1937: Reis naar Lisieux als Pauselijk Le
gaat.
1938: Pauselijk Legaat bij het Eucharis
tisch Congres te Boedapest.
2 Maart 1939: Gekozen tot opvolger van
Paus Pius XI. Hij aanvaardt den naam
Pius XII.
Minister Romme doet in de Memorie van
Antwoord over de begrooting van Sociale
Zaken enkele mededeelingen aan de Eer
ste Kamer, waarvan de belangrijkste zijn:
Een ontwerp van een wettelijke vacan-
tie-regeling is in voorbereiding;
de regeling in zake vervroegde pensioen-
neering in het typografisch bedrijf zal
waarschijnlijk op 1 April a.s. in werking
kunnen treden;
liet wetsontwerp op de ondernemingspen
sioenfondsen zal, naar vertrouwd wordt,
binnen niet te langen tijd het departement
kunnen verlaten;
in voorbereiding is een algemeene maat
regel van bestuur, welke mogelijk maakt
het plakken van rentezegels te vervangen
door machinale stempeiing;
in voorbereiding is een ontwerp tot wij
ziging van de invaliditeitswet, waarbij een
voorziening wordt getroffen ten behoeve
van z.g. kleine zelfstandigen, ouder dan 35
jaar, die ten gevolge van de crisis loon
arbeiders zijn geworden;
.een ontwerp tot wettelijke regeling van
de werkloosheidsverzekering is voor advies
bij den Hoogen Raad van Arbeid;
een ontwerp-algemeene maatregel van
bestuur in zake verdeeling van den be
schikbaren arbeid is aanbangig bij den Hoo
gen Raad van Arbeid;
de regeering vertrouwt zeer binnenkort
nadere mededeelingen aan de Staten-Gene-
raal te kunnen doen met betrekking tol
het rapport-Westhoff.
