De beteekenis van Hainan Stil'e Oceaan ly' JLjifÜ fyA koop SUNLIGHT ZEEP L^LJÜQgü RADIO-PROGRAMMA'S LUCHTVAART FAILLISSEMENTEN VRIJDAG 24 FEBRUARI 1939 HIP i.wmerwr r-'rr»j,f^p VIERDE BLAD - PAG. 13 in de Langzaam wordt het prestige van Engeland en Frankrijk vernietigd Hainan is een eiland aan de Chi- neesche kust. Maar wij moeten daarbij niet denken aan eilandjes zooals er vroeger in de Zuiderzee lagen, of aan een van de Wadden eilanden. Het eiland Hainan be slaat een oppervlakte van 38.000 vierkante kilometer, en wordt be woond door ongeveer drie millioen menschen. Het bericht, dat het eiland Hainan door de Japanneesche troepen was bezet, heeft in de hoofdsteden van Frankrijk, Engeland en zelfs in de Vereenigde Staten een kleine paniek gewekt. Er werd heftig gesproken en gedelibereerd, maar ten slotte heeft men ook deze slag weer rustig toegevoegd aan de reeks van slagen, die men liever vergat. En weer is een stukje prestige van Enge land en Frankrijk afgebroken. Was het eiland Hainan dan zoo belangrijk voor de vele schepen, die hier copra, var kens en suiker kwamen inladen? Is het ver lies zoo onherstelbaar, nu de Fransohe en Engelsche maatschappijen tevergeefs heb ben uitgekeken naar de natuurlijke rijk dommen aan grondstoffen op dit groote eiland? Er is nog wel een andere reden, waarom de bezorgdheid van Frankrijk en Engeland gestegen is, nadat in den morgen van 9 Fe bruari de fusiliers van Admiraal Kondo, den bevelhebber van het vierde Japansche eskader, aan de Westkust van Hainan aan land gingen. Het belang van Hainan bestaat vooral en bijna uitsluitend in zijn geografische lig ging en strategische positie. Wie het eiland Hainan bezit, beheerscht ook de golf Tonkin. Hainan is in vogelvlucht ongeveer 300 K.M. verwijderd van Hai phong en ongeveer 400 K.M. van Hanoi. Ernstig wordt nu de Fransche kolonie In dochina bedreigd. Nog geen vier en twintig uur waren de Japanneezen in Hainan ge land, of reeds werd het voornemen te ken nén gegeven, om een groot vliegveld aan te leggen en van het eiland een vlootbasis te maken. De conclusie van dit alles is, dat de strategische waarde van de Fransche basis Kouang-Tchéou daardoor tot nul wordt teruggebracht. De paniek in Londen was geen louter „medelijden" met Frank rijk; daar behoeft men bij de tegenwoor dige politiek niet veel op te rekenen. Maar Engeland is door de Japansche bezetting van Hainan niet minder getroffen dan Frankrijk; Hainan is gelegen tusschen Hongkong en Singapore; het is kinderspel voor Japan, om eventueel de verbinding tusschen deze twee Engelsche steunpunten te verbreken, waardoor er van de offen sieve en defensieve waarde van Hongkong niet veel meer overblijft. Overigens kunnen vanuit Hainan tamelijk gemakkelijk mili taire operaties worden ondernomen tegen de Philippijnen, die in zekeren zin nog steeds onder de Vereenigde Staten staan. Kortom, Hainan is een onvergelijkelijk waardevol strategisch punt, en de Duitsohe pers heeft eveneens de aandacht gevestigd op het feit, dat hierdoor eventueel de toe gang tot de Chineesche zee versperd kon worden. Frankrijk heeft geprotesteerd, want in een oude overeenkomst werd wel een en ander over het bewuste eiland bepaald. Maar ook dit protest is de weg gegaan van de meeste protesten in den laatsten tijd. In 1897 ging China een overeenkomst aan met Frankrijk, waarbij het beloofde, dit eiland nooit aan een derde mogendheid af te staan. In 1907 kwam Frankrijk tot een accoord met Japan, waarbij dit laatste land beloofde de „status quo" in de Chineesche Zee te handhaven. De bezetting van het eiland is dus for meel in strijd met het eenmaal gegeven woord. Maar nu beweren de Japanneezen «enerzijds, dat dit eiland het centrum was van wapenhandel voor het Chineesche later in ongeschonden staat zal worden bezetting maar tijdelijk is en dat het eiland ater in ongeschonden staat zal worden teruggegeven aan China. De vraag is alleen: wie zal dat geloo- ven?. Het is nog maar kort geleden, dat de Ja pansche autoriteiten, aan de gezanten van Frankrijk en Engeland in Tokio verklaar den, dat er in het geheel geen plannen be stonden om Hainan te bezetten. In ieder geval is de bezetting van Hainan een slag in het gelaat der Westersche mo gendheden, of beter gezegd der Westersche democratiën, want Italië en Duitschland schijnen Japan te hebben aangemoedigd tot deze daad. De Chineezen hebben Hainan de laatste jaren meer beschouwd als een kolonie, dan als een deel van het eigenlijk gezegde Chi na. Maar Tsjang-Kai-Tsjek weet heel goed, welke waarde het eiland hee't en welk een wapen het is tegerover de bezittingen van Engeland en Frankrijk. HU heeft dan ook doen weten, dat hy de inname van Hainar. als de meest belang rijk gebeurtenis sinds het begin der vij andelijkheden beschouwde. Hy verklaarde, dat het in zyn oogen „het begin van de R3 ZEEP V4N ONBEKENDE HERKOMST GEMENGDE BERICHTEN TWEE WIELRIJDERS BOTSTEN TEGEN ELKAAR. Een hunner gedood. Gistermiddag omstreeks half zes zyn op het rijwielpad, gelegen langs den Provin cialen Weg tusschen St. Oedenrode en Mjnsel, naby een steenfabriek twee wiel rijders die in tegenovergestelde richting reden, met elkaar in botsing gekomen. Ten gevolge van die aanrijding u een der wiel rijders over zyn stuur geslagen en met het hoofd op het betonnen rywielpad terecht gekomen. Het slachtoffer werd kort na het ongeval per auto overgebracht naar het S' Oda-gesth'ht te St. Oedenrode, waar by, zonder tot bewus'zijn te zyn gekomen, omstreeks half negen is overleden. De man, die vermoedelyk de aanrijding heeft veroorzaakt, heeft zich kort na het ongeval verwilderd en is tot nu toe onbe kend gebleven De getroffere, de gehuwde J. Vervoorl un Son, vadc van vijf kinderen, kwam mei vijf arbe'ders uit Son, waar hij als timmerman werkzaam was. De gemeente-politie van St. Oedenrode ht-fcft de zaak in onderzoek. ARBEIDER DOOR MACHINE GEGREPEN. In de draadfabriek „Neerlandia" aan den verlengden Hoogravenschen weg onder de gemeente Jutphaas is gistermiddag de 36- jarige arbeider J. P. T. uit Den Haag door een draadtrekmaehine gegrepen. De man liep hierbij zware verwondingen op en overleed tydens het vervoer naar een der ziekenhuizen. DOODELIJKE VAL. Te Utrecht is gisteravond de 23 jarige dienstbode J. Smier uit Nieuwe Pekela, dienstbode bij de kinderarts dr. Carstens, op tot dusverre onopgehelderde wijze uit het raam van de derde verdieping van de dokterswoning aan het Servaasbolwerk ge vallen. Zwaar gewond vond men het meisje in den tuin aan de achterzijde van het huis liggen. In hopeloozen toestand werd zij op genomen en naar het Stads- en Acade misch Ziekenhuis vervoerd, waar zij in den loop van den avond is overleden. RANGEERMOTOR DOOR OPENSTAANDE SPOORBRUG GEREDEN. De machine kwam op een passeerend schip terecht. Gistermiddag is nabij het station Mee- denMuntendam een rangeerende locomo tor door de opengedraaide spoorbrug over vloot-overheersching van Japan in de Stille Oceaan" zou zijn. En hy sloeg de spijker niet ver naast, toen hy eraan toe voegde: „Ik begrijj niet hoe de naties, die in het Verre Oosten vitale belangen heb ben, deze gevaarlyke ontwikkeling zonder angst kunnen gadeslaan". En zouden er nog Franschen of Engelschen zijn, die zich il lusies maken over <-"« welwillendheid van de Japanneezen en over de juistheid van de verklaring, dat Frankrijk en Engeland zich werkelyk niet bezorgd behoeven te maken, dan zouden zy spoedig genezen bij het na slaan van verschillende leidinggevende bla den. De „Miyako", het Japansche dagblad, dal tot op heden voor zeer gematigd doorgaat, schreef: „De aanval op Hainan is voldoende om een einde te maken aan de dreigingen van Engeland, Frankryk en de Vereenigde Staten. De „Frankfurter Zeitung" meent: „De be zetting van Hainan is het antwoord van Japan op zekere intimideerende manoeu vres der democratische mogendheden De „Kokumin", hel urgaan va de Japan neesche extremisten verklaart: „Niet alleen de strategische waarde van Hongkong, het symbool van de Engelsche macht in China, is totaal verdwenen, maar er 's ook een heftige slag toegebracht aan de basis van Singapore, waarvan de uitwerking niet al leen tydelijk is, maai zwaar zal wegen voor de toekomstige diplomatie van Ja pan En vanuit Rome geeft het Italiaansche blad „Messagero" nog een stille wenk: „De bezetting van Hainan is het teeken, dat de driehoek Rome-Tokio-Berlyn functio neert en nog betei zou kunnen functionee- ren". Dergelijke citaten zou men met tientallen kunnen aanhalen; telkens ziet de toekomst er somberder uit voor de koloniale mogend heden in het Verre Oosten. Alle hoop der democratiën is nu gevestigd op Maarschalk Tsjang Kai Tsji k. Want als Japan in China een débacle teg.moet gaat, dan kan de po sitie der andere mogendheden weer ver sterkt worden. een der kanalen aldaar gereden, in de diep te gestort en terechtgekomen boven op een passeerende tjalk van den schipper J. Ame rika, welke op weg was van Veendam naar Winschoten. De machinist wist nog tijdig van den locomotor te springen en zich al dus in veiligheid te stellen. Het dek van het schip werd zwaar beschadigd, doch van de opvarenden kreeg niemand eenig letsel. Het ongeluk schijnt te moeten worden toegeschreven aan het feit, dat de riïachi- r.ist niet, of pas op het laatste oogenblik, heeft bemerkt, dat het brugsein op onvei lig stond en de brug was geopend De brug wachter, die zag, wat er ging gebeuren, trachtte den machinist nog te waarschu wen, doch tevergeefs. Het sporwegverkeer op de lyn Stads kanaal—Zuidbroek, dat over enkel spoor gaat, is thans ernstig gestoord. De passa giers in beide richtingen moeten voor de plaats van het ongeval den trein verlaten en over een andere brug naar de overzijde loopen, waar zij xn een anderen trein hun reis kunnen voortzetten. Uit Utrecht is met spoed een kraanwa gen ontboden, daar die van Groningen den zwaren last niet kan tillen. HET VERDACHTE STERFGEVAL VAN EEN KIND IN ROTTERDAM. Eenigen tijd geleden is in een woning in de Zoutziederstraat te Rotterdam een kind je van zes maanden plotseling overleden, waarna de politie een onderzoek heeft in gesteld en de moeder arresteerde. Zooals ook is gemeld, is de vrouw in het huis van bewaring opgesloten. De sectie op het lijkje heeft, naar wij thans vernemen, uitgewezen, dat het kind niet, zooals eerst werd vermoed, door ver stikking om het leven is gekomen, maar ten gevolge van een stuip, welke door ver keerde voeding zou kunnen zijn ontstaan. Een restant van de voeding en een flesch- je, welke in beslag zyn genomen, worden thans onderzocht. De vtouw bevindt zich nog in het huis van bewaring. INVAL IN EEN SPEELHOL TE AMSTERDAM. Gezelschap spelers betrapt. Reeds langen tijd had de politie van het bureau Singel te Amsterdam het vermoe den, dat er in het perceel Keizersgracht 639 dingen gebeurden, die niet geheel in orde waren. Toen dit vermoeden nog ster ker werd, omdat rechercheurs waarna men, dat een aantal personen op geregelde tijden in het bewuste perceel bijeen kwam en dit feit ook gistermiddag werd gecon stateerd, werd besloten een inval te doen. Dit gebeurde om vijf uur, toen eenige re chercheurs zich by de woning vervoegden. Nadat zy hadden aangebeld en de deur op normale wijze werd geopend, betrapten de rechercheurs in een der kamers zes mannen, die zich hier om de roulette had den verzameld en zichtbaar schrokken, toen zy de politie zoo plotseling en onver wacht voor hun neus zagen staan. Het gezelschap werd meegenomen naar het bureau Singel en nadat proces-herbaal was ongemaakt, weer op vrije voeten ge steld. Het speelmateriaal is in beslag ge nomen. Uit de verhooren is gebleken, dat het gezelschap in het bewuste perceel een kamer had gehuurd om hazard te kunnen spelen. ONVEILIG STRAND. Het strand te Scheveningen is onveilig van strandpaal 93 tot Katwijk op Maandag 27 Februari t.m. Vrijdag 3 Maart telkens van 10 tot 16 uur, wegens schietproeven met geschut. De aandacht wordt er op gevestigd, dat het strand eerst weder toegankelyk is, na dat de roode vlaggen, welke de onveilige strook aanduiden, zyn ingehaald. ^<5 <0® 0%o(rt£6 V®. ZATERDAG 25 FEBRUARI 1939 HILVERSUM H. 415.5 M. KRO-Uitzen- ding. 8.009.15 Gramofoonmuziek (Om 8.15 Berichten) 10.00 Gramofoonmuziek 11.30 Godsdienstig halfuurtje 12.00 Berichten 12.15 KRO-orkest 1.00 Gra mofoonmuziek 1.20 KRO-Melodisten en solist 2.00 Voor de rijpere jeugd 2.30 Gramofoonmuziek 2.45 Kinderuurtje 4.00KRÜ-orkest 4.45 Gramofoonmuziek 5.00 KRO-Melodisten en solisten 5.45 KRO-Nachtegaaltjes 6.15 Gramo foonmuziek 6.20 Journalistiek week overzicht 6.45 Berichten, gramofoon muziek 7.00 Berichten 7.15 Causerie over de moderne Engelsche letterkunde 7.35 Actueele aetherflitsen 8.00 Be richten ANP, mededtelingen 8.15 Overpeinzing met muzikale omlysting 8.35 Gramoioonmuziek 8.45 KRO-Melo disten en solisten (Om 10.00 „Wat nu') 10.30 Berichten ANP. 10.40 Sportover- zicht 10.55 Gramofoonmuziek 11.00 Declamatie met muzikale omlysting 11.3012.00 Gramofoonmuziek. HILVERSUM L 1875 en 301.5 M. VARA- Uitzending. 10.0010.20 v.m. en 7.308.00 VPRO. 8.00 Gramofoonmuziek (ca. 8.16 Berichten) 10.00 Morgenwyding 10.20 Voor Arbeiders in de Continubedrij ven 12.00 Gramofoonmuziek (ca. 12.15 Berich ten) 2.00 Filmpraatje 2.15 Esmeralda 3.00 Reportage 3.30 Utrechtsch Ste- delyk orkest, soliste en Aerdenhoutsch Vrouwenkoor (opn.) 4.30 Schaakles 4.50 Utrechtsch Stedelyk orkest (opn.) 5.15 Gramofoonmuziek 5.30 Filmland 6.00 Orgelspel 6.28 Berichten 6.30 Uit de Roode Jeugdbeweging 7.00 VARA- Kalender 7.05 Gramofoonmuziek 7.10 Politiek radiojournaal 7.30 Cursus „Ne derlanders in Amerika" 8.00 Herhaling S.O.S.-Berichten 8.03 Berichten ANP, VARA-Varia 8.20 VARA-orkest 9.00 Radiotooneel 9.15 En nuOké 10.25 Toespraak „Nog twee maanden" 10.30 Berichten A^NP 10.40 Community- Singing (opn.) 11.00 De Ramblers 11.3012.00 Gramofoonmuziek. DROITW1CH. 1500 M. li.20 Gramofoon muziek 12.05 Pianovoordracht 12.35 Gramofoonmuziek 1.20 Het BBC- Theater-orkest 2.20 Orgelspel 2.50 Mantovani en zyn Tipica-orkest 3.15 Sportreportages 5.20 Jack Payne met zyn Band 6.20 Berichten 6.50 Sport- praatje 7.05 Blazers-Trio en piano 7.20 Het John Dickinson (Apsley) orkest 7.50 Actueele uitzending 8.20 Music- Hall-f-rogramma 9.20 Berichten 9.45 Uit Amerika: Amerikaansch overzicht 10.00 Radiotooneel 11.00 Pianovoordracht 11.25 Fransche causerie: ,,L'Alsace depuis la guerre" 11.40 Billy Cotton en zyn Band 11.5012.20 Dansmuziek (gr. pl.). RADIO PARIJS. 1648 M. 9.00 Gramo- mofoonmuziek 10.05 Conservatorium- orkest 12.30 Zang 1.00 Gramofoon muziek 1.05 Jane Evrard's damesorkest 2.35 Gramofoonmuziek 2.50 Zang 3.30 Gramofoonmuziek 3.35 Zang 3.50 Pianovoordracht 4,05 Zang 5.05 Piano- voordracht 5.20 Gramofoonmuziek 5.45 Chansons 6.00 Gramofoonmuziek 7.20 Het Fr. Gras-orkest 8.35 Viool voordracht 8.50 Radiotooneel 9.30 Variété-programma 10.25 Symphonie- concert m.m.v. het Amicitia-koor 10.50 Gramofoonmuziek 11.2012.50 Jo Bouil lon en zijn orkest. KEULEN. 456 M. 5.50 Gramofoonmuziek 6.30 Walter Raatzke's orkest 7.50 Het 'Danziger Landesorkest 11.20 Om- rocp-Amusementsorkest 1.30 Gramo foonmuziek 3.20 Omroep-Amusements- orkest en solisten 6.30 Winterhulp programma 8.20 Omroeporkest en so listen 9.30 Leo Eysoldt's orkest, vroolyk instrumentaal kwintet en solisten 11.20 Gramofoonmuziek 1.202.20 Omroep orkest. BRUSSEL. 322 en 484 M. 322 M. 12.20 Gramofoonmuziek 12.50 en 1.30 Omroep orkest 1.50 Gramofoonmuziek 2.25 en 3.05 Orgelspel 3.20 Gramofoonmuziek met toelichting 4.20 Het José Guéda- riana-orkest (4.505.05 Gramofoonmuziek) 6.20 Omroeporkest en -koor, solist en gramloonmuziek 8.20 Gramofoonmuziek 8.30 Radiotooneel 9.20 Cabaretpro gramma 10.30 Populair concert11.20-— 12.00 Dansmuziek (gr. pl.). 484 M.: 12.20, 1.30—2.15 en 2.55 Gra mofoonmuziek 3.20 Het Trio Pro Musica 3.55 Accordeon en zang 4.20 Gramo foonmuziek 5.30 en 5.55 Jean Omer en zyn orkest 6.35 Gramofoonmuziek met toelichting 7.10 en 7.35 Gramofoonmu ziek 8.20 Variété-programma (9.00—9.30 Reportage) 10.30 Belgisch Pianokwartet 11.2012.20 Gramofoonmuziek. DEUTSCHLANDSENDER. 1571 M. 7.30 Otio Dobrindt's orkest, pianoduo Hans Bund en solisten 9.20 Berichten 9.50 Strykkwartet 10.05 Berichten 10.20 12.00 Omroep-Amusementsorkest en so listen (opn.). GEM. RADIO DISTRIBUTIE-BEDRUF 3de Programma: 8.00 Keulen 9.20 Radio PTT' Nord of diversen 10.05 Radio Parijs 12.05 Radio PTT Nord of diver sen 12.20 Brussel VI. 1.30 Keulen 2.55 Brussel Fr. 3.20 Keulen 5.20 Brussel Fr. 6.20 Brussel VI. 7.50 Keulen. 4de Programma: 8.00 Brussel VI. 9.20 Diversen 10.35 Londen Reg. 12.05 Droitwich 3.15 Brussel VI. 5.20 Droitwich 9.45 Londen Reg. 10.20 Brussel VI. 10.30 Brussel Fr. 11.10 Londen Reg. 11.40 Droitwich. Rheumafische pijnen Mijnhardtjes maken U geheel pijnvrij. Doou 30 on 50 ct. Bullenlandsctie berichten MUURSCHILDERINGEN IN SPANJE ONTDEKT In een kluis nabij Vitoria, de hoofdstad van de Baskische provincie Alava, heeft men eenige muurschilderingen gevonden, welke vermoedelijk uit de veertiende eeuw zyn. De schilderingen, welke uitstekend be waard zyn gebleven, zyn uniek in de pro vincie Alava, alhoewel men gelyksoortig veertiende eeuwsch werk aan het licht ge bracht heeft in de naburige provincie Na varre. OPVOERING VAN „HAMLET" IN JAPAN VERBODEN De politie te Osaka heeft de opvoerin gen van „Hamlet" het eerste werk van Shakespeare, dat in het Japansch vertaald werd, verboden op grond van het feit, dat de vertooning „krenkend" zou kunnen zyn voor de openbare zeden". Hoe dit het g^val kan zijn, vermeldt de politie niet, maar men gelooft, dat de twee voornaamstt redenen voor het verbod zijn: de ongunstige voorstelling van het koning- schao en Hamlet's „gevaardijke gedachten". „Hamlet" is langen tijd het populairste stuk van Shakespeare by het Japansche pu bliek geweest. BARON FOUCACOURT EN ZIJN ECHTGENOOTE VERONGELUKT In den Franschen Soedan. Volgens een draadloos bericht uit Algiers is de voorzitter van de Fransche vereeni- ging voor luchtsport, baron Foucacourt te zamen met zyn echtgenoote by een vlieg tuigongeval in den Franschen Soedan, 200 K.M. ten Noord-Oosten van Faya om het leven gekomen. Beiden waren 11 Februari j.l. uit Algiers vertrokken om een ontdekkingsreis naar de bronnen van den Nijl te ondernemen. DE VLIEGTOCHT VAN DE HEEREN HEYMANS EN ROUS Slecht weer en tegenwind De sportvliegers Heymans en Rous heb ben op hun tocht naar Nederlandsch-Indië nog vaak met slecht weer te kampen. Woensdagochtend vertrokken zy met hun toestel uit Aleppo, en hadden met een krachtigen anti-cycloon te kampen. Niette min bereikten zy Bagdad tydig genoeg om hun tocht voort te zetten. Ook op het ver dere gedeelte van de route hadden zy ech ter last van felle regenbuien en krachtigen tegenwind, zoodat zy Basra niet meer kon den bereiken en tegen het vallen van de duisternis noodgedwongen een landing moesten maken by de kleine post Joliba, waar zy den nacht doorbrachten, zonder evenwel gelegenheid te hebben van dit station uit een aankomst-telegram te ver zenden. Gisteren vertrokken zy van Joliba en vlogen, begunstigd door prachtig weer, via Basra, waar een landing werd gemaakt, naar Dj ask. DE TOCHT VAN DE CLIPPER XVIÏi De geweldige vliegboot Clipper XVIII, die 74 passagiers kan vervoeren, is gister middag om zes uur pL t. te Honolulu ge land. Honolulu is de eerste stopplaats voor de vlucht San FranciscoHongkong. De Clip per heeft 2400 mijl afgelegd in 15 uur 50 minuten. DE POSTVLUCHTEN OP NED.-INDIë De positie der K.L.M.-postvliegtuigen op de Indië-lijn was gisteravond als volgt: Op de uitreis bleef de „Wielewaal" wegens slecht weer te Lyon. De „Buizerd" bereikte Basra en de „Zilverreiger" Singa pore. Op de, thuisreis landde de „Emoe" te Medan en de „Nandoe" te Jochpur. De „Uil" is van Indië komend gistermid dag om 16.11 uur op Schiphol geland. Uitgesproken: H. B. Stevens, bouwkundige, Woer den, Nasaukade 23. Cur.: ror. H. J. P. H?mFi"g, Utrecht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 13