DONDERDAG 16 FEBRUARI i»3!»
30ste Jaargang No. 9263
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven rie pa*. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Ons bijzonder onderwijs
Als de ouders hun kinderen toe
vertrouwen en overgeven zoo goed als
zonder eenige controle aan de school,
is het voor hen van zoo'n eminent be
lang, geeft 't hun een blijde gerust
stelling, als zij weten, dat de onderwij
zers hun kinderen zullen onderwijzen,
zullen opvoeden in hun geest.
Daarom wordt ook in ons vaderland
door de overgroote meerderheid der be
trokken ouders het bijzonder onderwijs
zóó gewaardeerd.
Men noemt ons, Katholieken, tegenstan
ders van het openbaar onderwijs.
Dat is betrekkei ij k waar.
Wij willen onder de huidige omstandig
heden het openbaar onderwijs zeker niet
opheffen! En wij willen ook, dat het open
baar onderwijs, waar het is en waar het
moet zijn, zoo goed is, als maar mogelijk
kan worden geacht!
Maar wij willen tevens in het alge
meen beschouwd voor de principieele
voorstanders van het bijzonder onderwijs
dat principieel onderwijs, dat zij voor hun
kinderen wenschen; wij willen in het
algemeen beschouwd financieele gelijk
stelling tusschen openbaar en bijzonder
onderwijs.
En wij hebben het voorrecht, deze finan
cieele gelijkstelling in ons vaderland voor
het lager onderwijs geheel en al te bezit
ten!
Wij hebben dat voorrecht; dank zij de
nog al 'ns gesmaaldepolitiek!
Men leze nu 'ns het volgende:
Zondag 5 Februari 1.1. werd in alle
Katholieke kerken van het Aartsbis
dom Keulen 'n Herderlijk Schrijven
voorgelezen van Kardinaal Schulte,
Aartsbisschop van Keulen. Dit schrij
ven was gericht tegen de Gemein-
schaftsschule en tijdens de voorlezing
werden de menschen verzocht, indien
zij zich tegen de Gemeinschaftsschule
verklaarden, dit door het opsteken van
hun hand kenbaar te maken. Geest
driftig en spontaan vormden de ker
ken een zee van opgestoken handen.
Waar men ginds nu voor moet vechten,
vrijheid van onderwijs, bezitten wij hier.
Zijn wij er dankbaar genoeg voor?
Zijn wij actief genoeg, om, voorzoover 't
van ons afhangt, dat voorrecht te behou
den?
Benutten wij dat voorrecht ook vol
doende?
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BRUSSEL: De Belgische regeeringscrissi
is nog niet opgelost. Op het oogenblik is
de heer Pierlot bezig om te trachten een
oplossing te vinden voor de impasse, waar
in de kwestie-Martens het land gebracht
heeft. Het is wel tragisch, dat de onmid
dellijke voorganger van Pierlot, Henri Jas
par, thans plotseling is overleden. Een
paar dagen geleden was hij nog volop in
de weer voor de vorming van een kabinet,
doch hij kon niet slagen. De vermoeienissen
van die dagen hebben hem blijkbaar geen
goed gedaan; hij moest geopereerd worden,
doch ondanks dit chirurgisch ingrijpen is hij
gisteren overleden. Jaspar was Katholiek.
Hij heeft allerlei regeeringsfuncties be
kleed en welhaast in alle departementen
een ministerspost vervuld. Met de Vlamin
gen stond hij op niet al te goeden voet.
LONDEN: Volgens berichten uit Londen,
zou de Engelsche regeering reeds besloten
hebben, de regeering van gen. Franco „de
facto" te erkennen. Met de publicatie daar
van zou men willen wachten totdat de
Fransche regeering een besluit zou heb
ben genomen in deze kwestie. Vooral van
de Fransche regeering is dit een delicate
aangelegenheid, omdat de republikeinsche
sympathieën nog altijd zeer sterk zijn in
Frankrijk en de republikeinsche regeering
rog altijd niet gehjel verslagen is. Daar
om zal van een erkenning „de jure" in
geen geval sprake kunnen zijn, ofschoon
sommige landen (o.a. Ierland) daartoe
reeds zijn overgegaan. De Engelsche re
geering schijnt het echter nog niet zoover
ie willen laten komen.
Pontificale Requiemmis voor
Z.H. Paus Pius XI
In de St. Jacobuskerk
te 'sGravenhage
De pauselijke internuntius mgr. Paolo
Giobbe heeft hedenmorgen in de St. Jaco
buskerk in de Parkstraat te 's Gravenhage
een pontificale Requiem-Mis gecelebreerd
voor de zielerust van Z.H. Paus Pius XI.
Voor deze plechtigheid was in de ruimte
voor het priesterkoor een catafalk ge
plaatst, gedekt met zwart laken met zilver
geborduurd, waarop de tiara op een wit
kussen en de stola geplaatst waren. Ter
weerszijden van de catafalk waren drie
lange zilveren candelabres met gele kaar
sen geplaatst, die een zacht licht uitstraal
den. Een eenvoudige versiering met pal
men voltooide deze aankleeding. De pila
ren van het priesterkoor waren met zwart
laken bekleed en het altaar was met paarse
tulle versierd.
Tusschen tien uur en half elf Vulde het
kerkgebouw zich met genoodigden voor
deze plechtigheid. Als altijd bij zulke ge
legenheden vielen op de rijke ambtsgewaden
en schitterende decoraties van de gezanten
van vreemre mogendheden, van de minis
ters en andere vooraanstaande aanwezigen.
In toga waren de leden van het Permanente
Hof gekleed.
Op de eerste rijen ter linkerzijde (evan
gelie-zijde) voor het hek, dat toegang geeft
tot de ruimte voor het priesterkoor, waren
gezeten de minister-president, dr. H. Colijn
en de ministers van Justitie, van Onderwijs,
van Waterstaat, van Economsiche Zaken,
van Sociale Zaken en van Koloniën. Verder:
de vice-president van den Raad van State,
jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland, de pro
cureur-generaal bij den Hoogen Haad, mr.
W. J. Berger, de voorzitter van de Algemee-
ne Rekenkamer, de heer R. Zuyderhoff,
jhr. mr. O. F. A. M. van Nispen tot Se-
venaer, oud-gezant bij den Heiligen Stoel,
de voorzitter van de Tweede Kamer, mr.
J. R. H. van Schaik, de gouverneur der Re
sidentie, luitenant-generaal J. J. G. baron
van Voorst tot Voorst, de burgemeester van
Den Haag, mr. S. J. R. de Monchy, de se
cretaris-generaal van het departement van
Buitenlandsche Zaken, jhr. mr. A. M.
Snouck Hurgronje en de chef van de diplo
matieke afdeeling van dat departement,
mr. E. N. van Kleffens.
Ter rechterzijde voor dit hek waren ge
zeten de minister van Buitenlandsche Za
ken, mr. J. A. N. Patijn met den deken en
zeer vele leden van het corps diplomatiqueè
Achter de diplomaten hadden plaats geno
men de president en de vice-president van
het Permanente Hof van internationale jus
titie, onderscheidenlijk de heer J. G. Guer
rero en sir Cecil Hurst, eenige rechters in
dat Hof, onder wie de Nederlandsche rech
ter, prof. jhr. mr. W. J. M. van Eysinga en
de griffier van dat Hof. de heer Lopez Oli-
van. Velen van deze genoodigden waren
-vergezeldr van hun dames. Zij werden ont
vangen door jhr. mr. G. C. J. van Reenen,
chef van het kabinet van den minister van
Buitenlandsche Zaken, bijgestaan door mr.
Crommelin, jhr. mr. G. Beelaerts van Blok
land, dr. Boon en mr. Luns, allen van het
departement van Buitenlandsche Zaken.
Vlak bij den troon van den internuntius,
ter zijde van de catafalk, waren de zetels
bestemd voor de vertegenwoordigers van
H.M. de Koningin. Het waren H.Ms. groot
meester gep. luitenant-generaal tit., J. H. F.
graaf du Monceau en kapitein-luitenant ter
zeer jhr. E. J. van Holthe, ter andere zijde
van de catafalk was de zetel van mgr.
Cagna, secretaris van de internuntiatuur.
Ter zijde van de zetels, bestemd voor H.M.'s
vertegenwoordigers waren de plaatsen van
mevrouw van Tuyll van SerooskerkenBo-
reel, grootmeesteres van de Koningin en
H.M.'s dames du palais, mevr. Snouck Hur
gronjevan Tets en mevrouw de Brauw-
van Reenen.
De minister van Binnenlandsche Zaken
had zich doen vertegenwoordigen door mr.
H. W. J. Mulder, chef van de afdeeling
binnenlandsche bestuur, de minister van
Financiën door baron J. C. E. van Lijn
den, hoofd van den rijksgebouwendienst.
Voorts waren er leden van het Amster-
damsche college van B. en W. van den
Amsterdamschen gemeenteraad, hoofden
van diensten van publieke werken en ver
der vele architecten, waaronder tal van
inzenders van ontwerpen.
Ten slotte waren in de ruimte voor het
priesterkoor, waar anders de communie
banken staan, gezeten vertegenwoordigers
van het kapittel van de Balije Nederland
der Souvereine Orde van Malta, van het
Convent der Commenderij Nederland der
Johanniter-orde en van de orde van den
Heiligen Gregorius den Groote en vele
R.K. geestelijken uit den Haag.
Op het priesterkoor was de troon van
den internuntius, mgr. Paolo Giobbe.
Verder werden in het kerkgebouw opge
merkt: generaal-majoor jhr. J. Th. Alting
von Geusau, commandant van de eerste
divisie, gep. luitenant-generaal P. J. van
Munekrede, lid van het hoog militair ge
rechtshof, staatsraad mr. dr. D. A. P. N.
Kooien, de burgemeesters van Noordwijk
en van Rijswijk, prof. mr. van Kan, oud
lid van den Raad van Nederlandsch-Indië,
de oud-ministers mr. T. J. Verschuur,
voorzitter van de R.K. Staatspartij, mr. dr.
L. N. Deckers, voorzitter van de Katho
lieke Tweede Kamerfractie en mr. H. P.
Marchant, verschillede Katholieke leden
van de beide Kamers der Staten-Generaal,
de Haagsche wethouder ir. L. J. M. Fe-
I ber, de kapitein van den generalen staf A.
I H. J. L. Fiévez, als vertegenwoordiger
van den R.K. Officieren Bond, Katholieke
leden van den Haagschen gemeenteraad en
verschillende hoofden van kloosters en ge
stichten.
Even over half elf reden de verte
genwoordigers van H. M. de Koningin
in een gala-rijtuig voor den ingang van
de kerk. In het portaal waren te hun
ner verwelkoming aanwezig de Pau
selijke internuntius en zijn secretaris
met den deken van 's-Gravenhage.
Terwijl alle aanwezigen zich van hun
plaatsen verhieven werden Hr. Ms. ver
tegenwoordigers naa? de voor hen bestem
de zetels geleid. De plechtigheid nam
daarna een aanvang.
Bij de H. Mis fungeerde naast den
celebrant mgr. P. Giobbe als presbyter
assistens mgr. J. M. van der Tuyn.
Troondiakens waren mgr. J. J. J.
Noordman, hoofdaalmoezenier van le
ger en vloot en mgr. dr. Th. J. F. Ver
hoeven. Pastoor G. A. Bulters O.F.M.
en pastoor Vermeulen S.J. waren resp.
diaken en subdiaken. Als ceremoniarii
fungeerden de weleerw. heeren A. J.
van den Oudenhoven en dr. Ramselaar.
Het koor van de parochiekerk, versterkt
door leden van andere katholieke zang
koren, zong onder leiding van den heer P.
van den Oever de vierstemmige Requiem
mis van Perosi. Voor den aanvang der
plechtigheid speelde de organist, de heer
J. H. Kapteyn, de Prélude Funèbre van
Alphonse Maily en na afloop een treur-
marsch van Mendelssohn.
De secretaris van de Internuntiatuur
deed de vertegenwoordigers van de Ko
ningin na afloop der plechtigheid uitgelei
de, waarna de overige aanwezigen de kerk
verlieten. q
PONTIFICALE REQUIEM VOOR
Z.H. Wbs XI.
In de Kathedraal te Haarlem.
Hedenmorgen om 9 uur heeft Z.Hoogw.
Excellentie Mgr. J. P. Huibers onder gToote
belangstelling in de Kathedrale kerk te
Haarlem een pontificale Uitvaart-mis ge
celebreerd voör Z.H. Paus Pius XI.
De Bisschop werd geassisteerd door Mgr.
H J. M. Taskin, Proost van het Kathedraal
Kapittel, als presbyter assistens, de hoog-
eerw. heeren J. C. Aalberse, Officiaal van
het Bisdom, en J. H. Niekel, Directeur van
het Philosophicum als troon-diakens, de
weleerw. kapelaans J. Heyink, diaken en
kapelaan A. Blok, sub-diaken.
Beide secretarissen van het Bisdom fun
geerden als ceremoniarissen.
Het hoogaltaar was in zware rouw ge
huld.
In het midden van de kerk was een ka
tafalk opgericht, terwijl achter het altaar
het wapen van Z.H. den Paus was opge
hangen.
De Gregoriaansche gezangen werden uit
gevoerd door het Kathedrale koor, onder
leiding van kapelaan dr. L. Kat.
Mgr. Huibers verrichtte na de H. Mis de
absoute.
Bij deze plechtigheid waren o.a. tegen
woordig het volledige hoogwaardig kapit
tel, het gemeentebestuur van Haarlem,
Burgemeester, Wethouders en Secretaris, de
leden van Ged. Staten mr. J. B. Bomans
en mr. P. J. Witteman, de president van de
Haarlemsche Rechtbank mr. G. Sluis, en
vele anderen.
PONTIFICALE REQUIEM TE UTRECHT.
Vanmorgen heeft de Aartsbisschop van
1 Utrecht, Z H. Exc. Mgr. J. de Jong, in de
metropolitaankerk aan de Lange Nieuw-
straat een pontificale Requiemmis opge-
1 dragen voor de zielerust van Paus Pius
XI. Mgr. de Jong werd hierbij geassisiteerd
door Mgr. D. Huurdeman, vicaris-gene
raal van het Aartsbisdom en plebaan J.
1 Batenburg als troondiakens, Mgr. G. van
1 Schaick, proost van he mtetropolitaan ka
pittel, als presbyter-assistens, de hoogeer-
1 waarde heeren Th. Knuvelder, deken van
de stad Utrecht en S. A. van der Loo, offi-
t ciaal van het Aartsbisdom, respectievelijk
als diaken en sub-diaken. Het zangkoor
voerde de Gregoriaansche Requiem-Mis
uit.
t Velen woonden de plechtigheid bij, o.w.
wethouder Zegers namens het gemeente-
1 bestuur.
HET STOFFELIJK OVERSCHOT VAN
PAUS PIUS XI.
De geloovigen hebben verlof gekregen,
de crypte, waar het stoffelijk overschot van
Paus Pius XI z.g. rust, te bezoeken. De ba
siliek van St. Pieter is den geheelen dag
van 's morgens zeven tot des namiddags
t vijf uur geopend en gedurende dien gehee
len tijd treft men bij het graf groepen ge
loovigen aan, die eerbiedig geknield voor
's Pausen zielerust bidden.
DE VERKIEZING VAN EEN NIEUWEN
PAUS.
De Romeinsche bladen melden, dat de
naam van den nieuw gekozen Paus ter
stond door middel van het Vaticaansche
radio-station aan de geheele wereld zal
worden bekend gemaakt, zelfs nog voor dit
door kardinaal Caccia Dominioni op het
St. Pietersplein geschiedt.
UITVAART-DIENSTEN.
Naar wij vernemen zal de volgende week
in alle katholieke kerken van Nederland
een gezongen Requiem-mis worden opge
dragen voor de zielerust van Z. H. den
Paus.
De Paus en de Pers
Voorvechter voor de katholieke krant.
Door heel Zijn Pontificaat is het inte
resse van Z. H den Paus voor de pers als
draagster der waarheid zeer opvallend. Hij
noemde zich een zoon van zijn tijd; be
greep en doorzag vanuit de zuivere hoog
te van zijn ambt wat een macht de pers
ten goede het verspreiden en beleven
der waarheid, het geluk der menschen
is. Maar evengoed, wat een grootmacht de
pers is tot het verderf der menschhcid
vervreemding en bestrijding van God, en
verheerlijking van het groftste materia
lisme.
Geen geestelijke of wereldlijke leider
der menschen heeft zoo veel gesproken en
geschreven, en telkens weer doen schrij
ven over het belang der Goede Pers, dan
Pius XI. Er is uitgerekend, dat de H. Va
der tot Mei 1936 in niet minder dan 130
officieele stukken op de beteekenis van de
Pers gewezen heeft, dat is gemiddeld iede
re maand van zijn Pontificaat.
De Paus zag de macht van de Pers als
een der grootste machten, die zijn devies,
het ideaal ook der Kerk, kunnen verwe
zenlijken; de uitbreiding van het onzicht
bare Rijk van Christus in de zielen, door
in de harten den vrede te brengen, die de
wereld niet geven kan.
„Een dagblad zou in staat zijn, heel wat
krachtdadiger dan talrijke periodieken, die
ieder hun eigen doel nastreven, en die on
gelukkigerwijze zooveel kostbare energie
opslorpen, de christelijke waarheid te ver
spreiden, en de problemen en gebeurtenis
sen van den dag te bespreken in het licht
der eeuwige beginselen van het H. Evan
gelie en de leer der Kerk, tot christelijke
opvoeding van geheel het volk, en het her
stel in Christus van het geheele indivi-
dueele leven"
Aldus heeft de H. Vader eens tot een
Amerikaansch bisschop gezegd.
VERDACHTE
WAARHEIDSLIEFDE
„Tegen de N.S.B. is alles geoorloofd,
zoo schreef het propaganda-bureau
van de R.K.S.P., wellicht zullen er
dooden vallen maar dat hindert niet".
Aldus „Volk en Vaderland" van 3 Fe
bruari j.l. in een oproep tot steun aan het
„strijdfonds" der N.S.B. „De Utrechtsche
Courant" van 6 Februari j.l. noodigde de
„opstellers" van Vova uit, te bewijzen, dat
een erkende instantie van de R.K. Staats
party ooit zulk een uiting had gedaan. De
opstellers voldeden na eenige moeite aan
die sommatie, na vooraf te hebben toegege
ven, dat zij „uit 't hoofd citeerden", een
gevaarlijke bezigheid bij het lanceeren van
beschuldigingen, waarvan de ernst den hee
ren opstellers misschien ontgaat, maar die
voor fatsoenlijke en verantwoordelijke lie
den zeer zwaar weegt. In het N.S.B week
blad van 10 Februari wordt het „bewijs"
geleverd, door overgave van een publicatie
in „De Wekelijksche Nieuwsbron" van 4
September 1936, die een circulanre publi
ceerde, waaraan bovenstaand „citaat" is
ontleend. De circulaire, aldus de Wekelijk
sche Nieuwsbron was ter publicatie toege
zonden door het Centraal Propaganda-Bu
reau der R.K. Staatspartij, Mauritskade 23,
Den Haag.
Zouden de opstellers van Vova zij we
ten toch zoo goed, wat de Staatspartij wil
en doet niet weten, dat het Partijbureau
der R.K. Staatspartij gevestigd is Maurits
kade 2 5, Den Haag, en zouden de heeren
opstellers van Vova niet weten, dat aan het
Partijbureau verbonden is een Centrale
Propaganda Dienst en geen Centraal
Propaganda-Bureau? Zouden de opstellers
van Vova niet weten, dat het Algemeen
Secretariaat der R.K. Staatspartij in Sep-
temper 1936 een circulaire verzond, waarin
gewaarschuwd werd tegen een „verdacht
pamflet van provoceerenden aard". In die
circulaire staat o.m.:
„De samenstellers van dit pamflet, dat
uit Den Haag verzonden is, zijn net
niet slim genoeg geweest. Zij spreken
van een Propaganda Bureau (niet:
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De Engelsche regeering zon reeds beslo
ten hebben, Franco „de facto" te erkennen.
(2de blad).
Henri Jaspar overleden. (2de blad).
Het Amerikaansche defensie-plan door
het Huis van Afgevaardigden goedgekeurd.
(2de blad).
Binnenland
De plechtige ingebruikneming van het
vernieuwde Missie-college te Katwijk. (2de
blad).
Plechtige Requiem-Missen voor Z. H.
den Paus z.g. te 's Gravenhage en te Haar
lem. (1ste blad).
„Dienst") en zij hebben zich vergist in
het huisnummer van het Dr. Schaep-
manhuis, dat is gevestigd aan de Mau
ritskade no. 2 5 (niet 23). De inhoud en
strekking van dit gestencilde pamflet,
dat zich op verschillende plaatsen van
een doorzichtige woordenkeuze
bedient, verraden duidelijk een provo-
ceerende bedoeling"
Samenvattend stelde het Algemeen Se
cretariaat der R.K. Staatspartij uitdrukke
lijk vast:
1. dat het hoegenaamd niets te maken
heeft noch met de samenstelling noch met
de verspreiding van dit pamflet, waarin
met valsche bedoelingen naam en adres
van het Partijbureau foutief worden ver
meld;
2. dat ernstig moet gewaarschuwd tegen
de geraffineerde poging om de Katholieken
van Noord-Brabant en Limburg in conflict
te brengen met den uitdrukkelijken wensch
en het voorschrift van den Bisschop van
Roermond;
3. dat de Katholieken van Noord-Bra
bant en Limburg nogmaals behooren te
worden aangespoord om getrouw en nauw
keurig de aanwijzingen te volgen welke het
bevoegde gezag hen op ondubbelzinnige
wijze heeft gegeven.
Wij hebben zoo den indruk, dat de Vova-
scribenten met bovenstaande zeer goed be
kend waren. Zij zouden anders in 1936,
1937 en 1938 wel een hun dienstig gebruik
hebben gemaakt van de „moordhetze" der
Staatspartij.
„De herkomst dezer provocatie? aldus
de Utrechtsche Courant. Er is indertijd
naar gevorscht, doch verder dan tot
vermoedens is men nooit kunnen ko
men. En al dringt er zich een heel sterk
naar voren, we willen het niet uitspre
ken. Beschuldigingen mogen voor ons
slechts op zekerheden berusten. We
willen „Volk en Vaderland" intusschen
wel uitnoodigen de triomfvaan in te
halen, om zijn lezers mede te deelen,
dat het de R.K. Staatspartij ten on
rechte van onzedelijke en onmensche-
lijke stellingen heeft beticht.Ook te
gen de R.K. S. P. is niet alles geoor
loofd!"
DE VERGADERING VAN DEN
FASCISTISCHEN RAAD.
Ingrijpende hervormingen op onderwijs
gebied.
ROME, 16 Febr. Op voorstel van den
minister van onderwijs heeft de Groote
Fascistische Raad gisteravond, onder voor
zitterschap van Mussolini, een nieuwe re
geling van het onderwijs goedgekeurd. Het
betreft hier, zoo meldt Stefani, zeer belang
rijke hervormingen, welke een volledige
vernieuwing moeten brengen op dit ge
bied en de positie van de school bepalen
in den fascistischen staat.
Krachtens de hierin gehuldigde opvattin
gen, vormen de school, de jeugdorganisa
tie en de universitaire groepen tezamen
het militaire instrument van de fascisti
sche opvoeding, waartoe de burgers ver
plicht zijn tot hun 21ste jaar. De studen
ten der universiteiten moeten bovendien
lid zijn van de fascistische studentengroe-
pen.
De studie beoogt hun cultureele en mo-
reele vorming en tevens hun politieke en
militaire voorbereiding. Handenarbeid in
bepaalde perioden zal van het onderwijs
deel uitmaken. Er zal strenge controle ge
houden worden op de te gebruiken school
boeken.
