HET LEIDSCHE STADHUIS
De strijd in Catalonië
beëindigd
Letteren en Kunst
Negrin zet den
strijd voort
De bezetting van
Hainan
buitenland
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
12 FEBRUARI 1929 12 FEBRUARI 1939
Leidsch jubilé
Wij hebben morgen jubilé
Ik deel dit U slechts mee,
U mocht het zijn vergeten.
En zulk een feest van onze stad
Wie van de burgers zou nu dat
Niet gaarne willen weten?
Er komen bloemengarven dan
Van kind en maagd en vrouw en man
Omdat de feestdag daar is;
Zij komen juichend by elkaar,
Op dat gezegend plekje daar,
Voor 't huis des jubilaris.
Morgen, tien jaar geleden, 12 Februari
1929, brandde het Leidsche Stadhuis af.
Het is een leelijkhuis van hout,
Dat aan den straatkant is gebouwd
En niet ons ten pleiziere,
Maar dat kan toch geen reden zijn
Om op dit heugelijk festijn
Eens prettig feest te vieren.
Dus burgers, treedt nu morgen aan
Komt allen daar vol eerbied staan
Nu 't tien jaar is geleden,
Dat onze brandweer onzen brand
Van ons stadhuis, de trots van 't land,
Met water heeft bestreden.
Draagt bloemen en draagt kransen bjj
Op dit verheven jubeltij
Van onze steun en stutting.
Dan danken wij de Stadsche Raad,
Dat hier nu al tien jaren staat,
De schoone Leidsche schutting.
TROUBADOUR.
1250 MAAL „DE ROZENKRANS"!
De Vereen. Schouwspelers (o. 1. van
Pierre J. Mols) zullen van Zaterdag 18
Febr. af tot en met Woensdag 22 dezer een
serie van zes voorstellingen geven van „De
Rozenkrans", in den Hollandschen
Schouw, te Amsterdam.
De voorstelling van Zaterdag 18 dezer
zal de 1250ste zijn, en een feestelijk ka
rakter dragen.
AUGUSTA DE WIT OVERLEDEN.
In den ouderdom van 75 jaar is te Baarn,
waar zij de laatste jaren verblijf hield,
overleden de bekende schrijfster Augusta
de Wit.
Anna Augusta Henriette de Wit is gébo
ren te Siboga (op Sumatra). Na de H.B.S.
te Utrecht te hebben doorloopen, bezocht
zij het Bedford College te Londen en het
Girton College te Cambridge. Zij was
leerares aan de H.HS. te Batavia en lite
rair medewerkster aan de Javabode en en
kele Nederlandsche dagbladen.
In een door het rechtsche hoofdkwartier
uitgegeven officieel communiqué wordt ge
zegd: De zegevierend oprukkende troepen
hebben gisteren de Fransche greDs bezet
van Puigcerda tot Portbou. De oorlog in Ca
talonië is geëindigd.
Det rechtsche troepen hebben gisteren
om kwart voor vier Puigcerda bezet Het
stadje staat in brand.
Tegen half drie had de volledige staf van
het republikeinsche leger, dat zich in de
buurt der grens had teruggetrokken, zich
reeds bij de Fransche autoriteiten gemeld.
Evenals eergisteren te Perthur kwam ook
gisteren het rechtsche leger tamelijk onver
wacht. te Portbou. Er bevonden zich nog
republikeinsche soldaten op Spaansch ter
rein, toen op 300 M. afstand van den grens
post der eerste groep phalangisten zicht
baar werd.
Een luitenant der phalangisten was de
eerste, die de Fransche grenswacht in den
persoon van een kapitein der mobiele gar
de, kwam begroeten.
Op hun nachtelijken terugtocht uit de
richting van Seo de Urgel hebben de repu-
bleikeinen den oprukkenden vijand eenigen
tijd kunnen ophouden door munitieopslag
plaatsen en benzinedepots op te blazen. Zij
moesten echter wijken voor de tanks der
phalangisten. De Fransche wegen van
Bourg Madame naar het binnenland zijn
volkomen verstopt. Met groote moeite
wordt tusschen vrachtauto's en tanks do .r
een weg gebaand voor de indringende
laatste vluchtelingen.
REPUBLIKEINSCHE REGEERING
VESTIGT ZICH IN MADRID
Negrin heeft medegedeeld, dat Madrid
het officieele hoofdkwartier zal zijn der
republikeinsche regeering.
Negrin en Del Vayo zijn gisteravond te
Valencia aangekomen. Zij hebben reeds een
bespreking gehad met generaal Miaja.
Met de aankomst van Negrin en Del
Vayo in de centrale zone bereidt het volk
zich voor op verder verzet. Alle twijfel, die
nog kon bestaan omtrent het voortzetten
van den strijd, is thans weggenomen. De
benoeming van Miapa tot opperbevelhebber
over alle strijdkrachten wordt een duidelij
ke aanwijzing voor de plannen der regee
ring geacht.
Radio-Valencia heeft een officieele me-
dedeeling van de linksche regeering uitge
zonden, welke o.m. behelst, dat Madrid is
aangewezen als de officieele zetel der re
geering, en waarin dan verder gezegd
wordt: Ondanks alle ondervonden moeilijk
heden is de regeering vastbesloten, tot het
laatste oogenblik de beginselen van de na
tionale vrijheid te verdedigen.
In een gemeenschappelijke vergadering
van vertegenwoordigers van alle republi
keinsche partijen, hebben deze haar trouw
jegens de huidige republikeinsche regee
ring uitgesproken en zich bereid verklaard
tot de offers, die noodig zijn om de verdedi
ging der republiek en de onafhankelijkheid
van Spanje te verzekeren.
Valencia bestookt.
Nadat 10 rechtsche vliegtuigen gister
morgen reeds een aanval hadden onderno
men op Valencia, hebben twintig rechtsche
toestellen binnen een uur tijds ongeveer
150 bommen op de stad geworpen. Een aan
tal deze bommen kwam neer bij de Brit-
sche schepen „Mirupanu" en „Narvia", die
echter niet getroffen werden.
WAT ZICH OP MINORCA AFSPEELDE
Bombardement tijdens onderhandelingen
De Britsche kruiser „Devonshire" is met
450 Spaansche vluchtelingen van Minorca
allen Spanjaarden aan boord, gister
morgen te Marseille aangekomen.
De vluchtelingen deelden mede, dat ge
durende die onderhandelingen op Minorca
gevochten is. Italiaansche vliegtuigen heb
ben het eiland gebombardeerd.
De republikeinsche militaire gouverneur
kwam te Mahon aan boord van den kruiser
en besloot na een gesprek met den recht-
schen kolonel San Luis het eiland over te
geven. Toen brak echter de strijd uit: Ita
liaansche vliegtuigen vernielden 30 huizen,
waarbij een aantal bewoners om het leven
kwam. De „Devonshire" werd door eenige
bomscherven getroffen.
Bij het onderhoud tusschen San Luis en
den milifairen gouverneur waren geen
Britsche officieren tegenwoordig. De onder
handelingen hadden Woensdagochtend
plaats en de „Devonshire" is vóór de aan
komst der rechtsche troepen vertrokken,
Kapitein Muirhead Gould, commandant
van de „Devonshire", heeft een protest-tele
gram tot de regeering te Burgos gericht
Hij had zich als bemiddelaar opgeworpen
opdat de partijen elkaar niet behoefden te
ontmoeten, doch zij gaven er de voorkeur
aan met elkaar te praten. „Mijn eenige
voorwaarde voor hulp was dat er geen bom
bardementen en executies zouden worden
verricht. In den loop van Woensdag begon
een intensieve beschieting en ik telegra
feerde een protest naar Burgos. Daar het
bombardement niet ophield, keerde ik naar
mijn schip terug; later begaf ik mij op
nieuw naar de stad, waar een paniek
heerschte".
Te Londen wordt bevestigd, dat tijdens
het verblijf van de „Devonshire" te Mahon
een luchtaanval op Minorca gedaan is hoe
wel met de rechtsche autoriteiten op Ma
jorca was overeengekomen, dat er geen
aanvallen gedaan zouden worden, zoolang
de kruiser aan de kust van Minorca lag,
terwijl op initiatief van deze rechtsche auto
riteiten de afgezant van Franco aan boord
van de „Devonshire" naar Mahon was ge
bracht. De afgezant was nog op het schip,
toen het door scherven van afweergeschut
werd getroffen. Hij deed, aldus de diplo
matieke redacteur van Reuter, onmiddel
lijk een onderzoek naar de oorzaken en den
oorsprong van den aanval instellen door
de rechtsche autoriteiten. De „Devonshire"
vuurde niet op de aanvallers en is vrijwel
niet beschadigd.
Chamberlain zal Maandag in het Lager
huis een verklaring afleggen over het be
zoek van de „Devonshire" aan Minorca.
FRANCO'S DIPLOMATIEKE
BETREKKINGEN
Frankrijk en de erkenning van Franco
Volgens aanwijzingen, verkregen in de
wandelgangen van de Kamer na het on
derhoud van Daladier met drie delegaties,
zouden de socialisten erop hebben aange
drongen, dat de Fransche regeering te Bur
gos niet de jure zal erkennen, voordat
Spanje en Majorca door de Italiaansche
troepen zal zijn ontruimd.
Uit naam van de FranschSpaansche
groep heeft Flandin er op aangedrongen,
dat Frankrijk zoo spoedig mogelijk te Bur
gos zal zijn vertegenwoordigd.
De Fransche ministerraad zal Dinsdag
a.s. de problemen, gesteld door de gebeur
tenissen in Catalonië, bestudeeren.
De betrekkingen met België
De Spanjaard De Zulueta heeft den Bel
gischen minister van Buitenlandsche Za
ken Janson, zijn geloofsbrieven overhan
digd voor zijn functie van agent-generaal
der regeering van Franco bij de Belgische
regeering.
De Belg Marcel Polain is in dezelfde hoe
danigheid benoemd bij de regeering te Bur
gos. Hij zal zich naar zijn standplaats be
geven.
DRIEHOEKSPOLITIEK.
Italië zon er niet vreemd aan zijn.
Verantwoordelijke kringen te Tokio stel
len de bezetting van het eiland Hainan zui
ver voor als bestemd om den Chineeschen
tegenstand te breken.
Welingelichte nationalistische kringen
wijzen er evenwel op dat de bezetting een
diepere beteekenis heeft. Zij aarzelen niet
te zeggen, dat het geen toeval is, dat de
Japansche actie samenvalt met het streven
van de as Rome-Berlijn in de Middelland-
sche Zee. Zij verhelen niet, dat de krijgs
verrichtingen in Zuid-China zich afspelen
in de invloedszones van Frankrijk, Groot-
Brittannië en de Vereenigde Staten, welke
landen door Japan er van beschuldigd
worden het verzet van Tsjang Kai Sjek te
steunen. Voorts wijst men er op, dat zich
nog steeds een Japansche legermacht aan
de grens van Mandsjoekwo bevindt, en dat
deze in reserve wordt gehouden, totdat de
driehoeksmogendheden een gezamenlijk
optreden in Europa en Azië tegen de Kom
intern mogelijk achten. Dat tijdstip is nog
niet daar, en dit verklaart de defensieve
houding van dat leger. Maar zoodra Italië
en Puitschland hun streven naar het Oos
ten zullen richten,, zou het Japansche le
ger gereed zijn, hen met volle kracht te
helpen. Japan zal dus handelen of in het
Noorden of in het Zuiden, naarmate Duitsch
land en Italië zullen verkiezen te hande
len in het Oosten of het Zuiden van
Europa
Italië zou, zoo verklaart men verder, niet
vreemd zijn aan de bezetting van Hainan.
De indruk in Engeland.
Officieele Engelsche kringen hebben tot
dusverre nog slechts in korte telegrammen
uit Tokio berichten ontvangen over de ont
scheping van Japanneezen op Hainan en
kunnen onder deze omstandigheden nog
geen oordeel vormen over de strekking dier
berichten, noch de beteekenis der Japan
sche actie afmeten.
In dit verband kan gewezen worden op
de verklaring, die Butler op 27 Juni in het
Lagerhuis heeft afgelegd:
De Fransche en Britsche regeeringen heb
ben de Japansche regeering duidelijk te
verstaan gegeven, dat zij een bezetting van
Hainan door Japansche troepen zouden be
schouwen als van zoodanigen aard, dat
daardoor betreurenswaardige complicaties
zouden kunnen worden gewekt.
Parijs zal waarschijnlijk protesteeren.
In hun commentaren over de Japansche
bezetting van het eiland Hainan tegenover
Fransch Iudo-China, schrijft de „Jour" o.a.:
„Hoe het ook zij, Italië en Duitschland zijn
van tevoren van dit optreden op de hoogte
gesteld, en Irankrijk, dat er rechtstreeks
bij betrokken is, is er buiten gehouden.
Waarschijnlijk zal een zeer krachtig pro
test tot de Japansche regeering gericht wor
den, en waarschijnlijk zal Frankrijk in dit
proest niet alleen staan.
Washington houdt zich er buiten.
In Amerikaansche diplomatieke kringen
wordt de bezetting van Hainan vooral be
schouwd aas een politiek gebaar, dat ten
doel heeft, de kracht of de zwakte van de
Fransch Britsche entente in het Verre Oos
ten in het daglicht te stellen.
In Ameukaansche diplomatieke kringen
overweegt men geenerlei diplomatieke ac
tie of geste, aangezien Hainan Chineesch
grondgebied is.
BELGIË
DE REGEERINGSCRISIS
EERST MOET DE KWESTIE-MARTENS
VAN DE BAAN.
Koning Leopold heeft gisteren Spaak
ontvangen en hem verzocht in samenwer
king met anderen te streven naar een op
lossing van de zaak-Martens, die de ge
moederen zal doen kalmeeren. In afwach
ting daarvan heeft de Koning zijn bespre
kingen gestaakt.
Het schijnt, dat Spaak, die eerst tegen
het vertrek van dr. Martens gekant was, er
thans naar streeft een oplossing te doen
aanvaarden, waarbij wordt toegelaten, dat
het nieuwe Academielid aftreedt. Vele le
den van de Vlaamsche Academie der Me
dicijnen, gesteund dcor de Vlaamsche lei
ders, hebben echter den vasten wil te ken
nen gegeven, af te treden als Martens hun
gezelschap zou verlaten. Op het oogenblik
kan omtrent het resultaat van de bespre
kingen van Spaak niets gezegd worden.
DUITSCHLAND
PRINSES KT RA VAN RUSLAND
HEEFT EEN ZOON.
De gemalin van Ludwig Ferdinand van
Pruisen, groothertogin Kyra van Rusland,
heeft het leven geschonken aan een zoon.
ENGELAND
DE PALESTINA-CONFERENTTE.
Arabieren stellen hun eischen.
De Arabieren hebben een verklaring
gepifbliceerd, waarin zij zeggen, dat hun
zaak op het natuurlijke recht van het
volk berust in het ongestoord bezit van
zijn land te blijven. De poging om een
Jcodsch Nationaal tehuis in Palestina
te vestigen moet men laten varen. Het
mandaat moet worden afgeschaft en in de
plaats daarvan moet een verdrag worden
gesloten, gelijk aan dat tusschen Engeland
en Irak, tot instelling van een souvereinen
Arabisch-Palestijnschen staat. Voorts moe
ten zoowel de Joodsche immigraties als
alle grondtransacties onmiddellijk worden
gestaakt.
Volgens welingelichte kringen zouden
de Britsche gedelegeerden te verstaan
hebben gegeven, dat de Joodsche immi
gratie onmogelijk als tot dusver kan blij
ven doorgaan.
Ofschoon de besprekingen nog niet in
dit stadium gekomen zijn, zouden de En-
gelschen bij de voorloopige besprekingen,
welke da laatste weken met de gedelegeer
den der Arabische staten gevoerd zijn, zich
de medewerking van deze staten hebben
verzekerd voor het opnemen van de Jood
sche immigratie, o.a. van Irak, dat zich
bereid zou hebben verklaard, 300.000 Jo
den op te nemen.
Meeningsverschil in het kamp van
Nasjasjibi.
Gemeld wordt, dat Nasjasjibi, de voor
zitter der Nationale Verdedigingspartij,
plotseling ziek is geworden.
Volgens Reuter zijn aan deze plotselin
ge ongesteldheid interessante bijzonderhe
den verbonden.
Zooals bekend, is medegedeeld, dat de
Arabische delegaties, t.w. van den ex-
Moefti en van de partij van Nasjasjibi tot
overeenstemming waren gekomen. De pu
blicatie hiervan volgde na een bezoek van
zekere gedelegeerden van de partij van
den ex-Moefti aan Nasjasjibi's hoofdkwar
tier, waar zij, naar verluidt, er in slaagden
toegang te verkrijgen tot het vertrek van
laatstgenoemde, zonder tusschenkomst van
andere gedelegeerden.
Toen de andere gedelegeerden van de
Verdedigingspartij het besluit van hun lei
der. Nasjasjibi, vernamen, kwam het tot
een stormachtig tooneel, waarbij Fakhri
Bey en Nasjasjibi dreigden naar Palestina
te zullen terugkeeren. Laatstgenoemde
kon echter overreed worden zijn werk
zaamheid in de delegatie van de Nationale
Verdedigingspartij voort te zetten, doch in
de boezem van deze delegatie heerscht
thans verschil van meening, waarover
Nasjasjibi zich eerst wenscht te beraden.
Dit en het feit, dat hij een lichte influenza
heeft, hebben hem doen besluiten in zijn
hotel te blijven. Het is nu niet waarschijn
lijk, dat Nasjasjibi aan de besprekingen
met de Britsche regeering zal deelnemen
vóór de aankomst van den gedelegeerde
Ferraj uit Jeruzalem, wien, zooals reeds
gemeld, telegrafisch verzocht is onverwijld
naar Londen te komen.
AMERIKA
SENAATSCOMMISSIE VOOR
MILITAIRE ZAKEN.
De Amerikaansche Senaatscommissie
voor militaire aangelegenheden is over
eengekomen den leden toe te staan, voort
aan mededeeling te doen uit de geheime
zittingen, behalve voor zoover het militai
re geheimen betreft.
De commissie verwierp een motie, waar
bij er op werd aangedrongen een open
bare vergadering te houden over de ver
dedigingsprogram der regeering.
