Bij het overlijden van Paus Pius XI
„Sede Vacante"
Wie thans de Kerk besturen.
Kardinalen achter slot en grendel
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1939 30ste Jaargang No. 9259
S)e£cidóoKeSou/fca/nt
Bureaux Papengracht 32» Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
In het Vaticaan.
OVERBRENGING VAN HET LIJK NAAR
DE ST. PIETER.
Het stoffelijk overschot van den H. Va
der is vandaag van de Sixtijnsche kapel
overgebracht naar den Sint Pieter. Het
gebalsemde lijk is met het pauselijk or
naat bekleed.
In de Sixtijnsche kapel rustte het stoffe
lijk overschot op een catafalk, waarom
heen twaalf kaarsen branden. Twee edel-
garden, met helmen op het hoofd en ont-
bloote zwaarden, de bandelieren om-
floersd, hielden de wacht in gezelschap
van twee geheim-kamerheeren in zwarten
toog. De Paus was toen nog gekleed in
een rooden schoudermantel, het hoofd ge
dekt met een rooden muts met hermelij
nen rand.
Het gelaat van den ontslapene heeft een
uitdrukking van groote gemoedsrust.
De toevloed van rouwdragende geloovi-
gen was zoo groot, dat de toegang tot de
kapel versperd wordt. Buiten, in den kou
den nacht, stond een onafzienbare menig
te, waartusschen zich talrijke geestelijken
bevinden, rustig te wachten op het oogen-
blik, waarop zij toegelaten zouden worden
voor de laatste hulde aan den Paus.
GRAAF CIANO OP HET VATICAAN.
Om half zeven gisteravond is de Ita-
liaansche minister van Buitenlandsche Za
ken, graaf Ciano, vergezeld van den Ita-
liaanschen ambassadeur bij den Heiligen
Stoel, op het Vaticaan aangekomen. Hij
bracht de deelneming over der Italiaan-
sche regeering.
Vervolgens heeft hij zich, vergezeld van
kardinaal Pacelli, naar de Sixtijnsche ka
pel begeven, waar hij het stoffelijk over
schot van den Paus den Romeinschen
groet gebracht.
Na geknield en gebeden te hebben,
bracht graaf Ciano opnieuw den Romein
schen groet, waarna hij het Vaticaan ver
liet.
Om 19 uur kwam de gouverneur van
Rome op het Vaticaan aan.
VOORBEREIDINGEN VOOR HET
HET CONCLAAF.
De technische afdeelingen van het Vati
caan zijn reeds begonnen met de noodige
voorbereidingen voor het conclaaf, waar
van de juiste datum nog niet schijnt vast
te staan, doch dat, naar men aanneemt,
over circa twee weken zal beginnen, op of
vóór 28 Februari. Men is reeds bezig met
de tronen op te stellen voor de 62 kardi
nalen, die zullen vergaderen om den nieu
wen Paus te kiezen. Op den dag na de
plechtige opening van het conclaaf in de
Sixtijnsche kapel, beginnen de stemmin
gen, die viermaal daags gehouden worden,
twee des morgens en twee des middags.
Degene, die tot Paus gekozen wordt, moet
tweederde van de stemmen behalen.
AMERIKAANSCHE KARDINALEN
REIZEN AF.
Kardinaal Mundelein, die met vacantie
in Florida vertoefde, heeft den trein naar
New York genomen, waar hij zich heden
waarschijnlijk zal inschepen met bestem
ming Rome.
Kardinaal Dougherty, de aartsbisschop
van Philadelphia, bereidt zich eveneens
voor op een reis naar Rome.
Men twijfelt er echter aan of kardinaal
O'Connell, de aartsbisschop van Boston,
die zich thans wegens gezondheidsredenen
op de Bahama-eilanden ophoudt, de reis
naar Rome zal kunnen maken.
DE VRIJHEID VAN DE KARDINALEN.
In de Gazzetta Ufficiale wordt medege
deeld, dat de regeering nauwkeurige op
drachten heeft gegeven ter uitvoering van
artikel 21 van het Verdrag van Latera-
nen, opdat vooral de volledige vrijheid zal
worden gewaarborgd van de kardinalen en
op Italiaansch gebied geen daden worden
begaan, die op eenigerlei wijze de bijeen
komsten van het conclaaf zouden kunnen
storen.
Rouwbeklag.
Vele staatshoofden hebben door middel
van hun gezanten hun deelneming betuigd
bij het overlijden van Z.H.
Namens den President der Vereen.
Staten heeft Huil aan kardinaal Pacelli
het volgende telegram gezonden:
„Roosevelt wenscht u uitdrukking te
geven aan zijn innige deelneming met het
overlijden van Z.H. Paus Pius XI. Zijn
grootmoedige hoedanigheden, zijn ijveren
voor vrede en verdraagzaamheid hebben
hem de harten doen winnen van alle ras
sen en alle godsdiensten. Het bericht van
zijn dood heeft in de harten van alle Ame
rikanen diepe droefheid veroorzaakt".
Hitier heeft staatsminister Meissner op
dracht gegeven den Apostolischen nuntius,
mgr. Orsenigo te condoleeren met den
dood van Paus Pius XI. Ook Rijksminister
von Ribbentrop heeft den Apostolischen
nuntius de deelneming van hemzelf en de
Rijksregeering doen toekomen.
Motie van den Grooten
Fascistischen Raad,
De gisterenavond onder voorzitterschap
van Mussolini bijeengekomen Groote Fas
cistische Raad heeft een motie aangenomen
waarin hij „eerbiedige hulde brengt aan
de nagedachtenis van Paus Pius XI, die de
verzoening tusschen de Kerk en den Ita-
liaanschen Staat wilde en die door het con
cordaat betrekkingen van samenwerking
heeft gevestigd tusschen den Staat en de
Kerk, waardoor de Fascistische en Katho
lieke eenheid van het Italiaansche volk
werd gewaarborgd"
In geheel Italië zijn de bioscopen en
schouwburgen gesloten.
Bij den Internuntius te
Den Haag.
Bij de Pauselijke Internuntiatuur te
's-Gravenhage zijn talrijke telegrafische en
andere betuigingen van deelneming in ver
band met het overlijden van den Paus ont
vangen.
Van de gelegenheid tot teekening van
het rouwregister heben verscheidene leden
van het corps diplomatique en vele auto
riteiten, o.w. minister Steenberghe, ge
bruik gemaakt.
Ook de minister van Koloniën, de heer
Ch. Wel ter bracht een rouwbezoek.
Rouwbeklag van H. M. de
Koningin.
In opdracht van H. M. de Koningin heeft
de opperkamerheer mr. W. J. baron van
Lynden gisterenavond een bezoek van
rouwbeklag gebracht aan den internum
tius.
TELEGRAM VAN DEN DUCE
AAN KARD. PACELLI.
Acht dagen hofrouw in Italië.
Mussolini heeft het volgende telegram
gezonden aan Z. H. Em. kardinaal Pacelli:
„Het heengaan van den Paus der Verzoe
ning is een ongeluk voor de Kerk en voor
'het Italiaansche vol'k.
Uitdrukking gevend aan de gevoelens
van het Italiaansche volk, zend ik Uwe
Hoogwaardige Eminente en aan de overige
leden van het H. College de condoleances
van de fascistische regeering en van mij
zelf.
(w.g.) Mussolini".
Het Italiaansche hof heeft besloten voor
den duur van acht dagen rouw aan te ne
men in verband met 's Pausen dood.
De Italiaansche regeering heeft bepaald,
dat vandaag en op den dag der bijzetting
alle openbare vermakelijkheden verbo
den zijn, terwijl alle scholen op den dag
der bijzetting worden gesloten.
De prins van Piemont zal vandaag na
mens den koning en graaf Ciano namens
den duce de laatste eer aan het stoffelijk
overschot van Z. H. den Paus 'bewijizen.
DE PAUS IN DE ZITTING DER
FRANSCHE KAMER HERDACHT.
De president van de Fransohe Kamer,
Herriot, heeft gistermiddag in de Kamer
hulde gebracht aan de nagedachtenis van
den Paus. De Kamer 'heeft deze woorden
staande aangehoord.
Na het overlijden van den H. Vader in
den vroegen morgen van 10 Februari is
het bestuur van de Kerk overgegaan in
handen van den Kardinaal Camerlengo,
n.l. Kardinaal Pacelli, die wordt bijgestaan
door een commissie van drie Kardinalen,
n.l. Kardinaal Granito Pignatelli di Bel-
monte, Kardinaal Caccia Dominioni en
Kardinaal O'Connell, aartsbisschop van
Boston.
Kardinaal Pacelli, sinds 1930
Kardinaal Staatssecretaris, een buitenge
woon diplomaat, werd in 1876 in Rome ge
boren als zoon van een advocaat bij het
Pauselijk Consistorie. SReeds in 1901 trad
hen in dienst van hef Pauselijk Staatsse
cretariaat. In 1917 werd hij benoend tot
Pauselijk Nuntius 'n iffcnchen. Hier leidde
hij de vredesbemiddelingen van Paus Be-
nedictus XV bij de Duitsche regeering,
welke bemiddeling geen resultaat had.
Van 1920 tot 1929 was hij Nuntius in Ber
lijn.
Kardinaal Granito Pignatelli
di Belmonte werd in 1851 te Napels
geboren, in 1893 werd hij geroepen om zijn
talenten in dienst te stellen van het Pau
selijk Staatssecretariaat. Hetzelfde jaar
werd hij uitverkoren om de Kardinaals
hoed over te brengen naar Kardinaal Lo-
cot, aartsbisschop van Bordeaux, terwijl
mgr Radini Hedeschi de Kardinaalshoed
overbracht aan Kardinaal Bourret, bis
schop van Rhodes. Van deze pauselijke
delegatie maakte ook Achille Ratti deel
uit, die destijds verbonden was aan de
Ambrosiaansche bibliotheek van Milaan.
Kardinaal Pignatelli di Belmonte verte
genwoordigde Pius X bij de kroning van
George V van Engeland, en in 1911 werd
hij tot Kardinaal verheven. Toen in 1930
Kardinaal Vanutelli op 93-jarigen leeftijd
overleden was, werd hij de deken van het
H. College.
Nu, bij den dood van den Paus, is de
autoriteit van den Kardinaal Deken zeer
groot. Hij is voorzitter van de bijeenkom
sten der Kardinalen, die na den dood van
den^Paus met het tijdelijk bestuur van de
Kerk belast zijn.
De Kardinaal Camerlengo zorgt voor de
materieele organisatie van het Conclaaf,
terwijl de Kardinaal Deken de verkiezing
zelf voorzit en aan den nieuw gekozen
Paus zijn toestemming vraagt.
Kardinaal O'Connell is de oud
ste der Kardinaal-Priesters. Hij werd ge
boren in 1859 te Lowell in de Vereenigde
Staten. In 1901 werd hij benoemd tot bis
schop van Portland. In 1906 maakte hij
deel uit van een missie van Pius X naar
den Mikado van Japan. In 1907 werd hij
aartsbisschop van Boston. In 1911 werd hij
verheven tot Kardinaal. Hij is met Kar
dinaal Pignatelli di Belmonte de eenigste
overlevende Kardinaal, die nog door Paus
Pius X gecreëerd werd.
Daar zijn bisschopsstad zoo ver verwij
derd is van Rome, kwam hij tweemaal te
laat op het Conclaaf, zoodat hij niet kon
deelnemen aan de Pauskeuze. Zoo groot
was zijn droefheid erover, dat Pius XI op
zijn aandringen de termijn van den aan
vang van het Conclaaf verschoof, zoodat
het Conclaaf nu niet op den tienden, maar
op den vijftienden dag( hoogstens den
achttienden dag) na het overlijden van
den H. Vader zal aanvangen.
Kardinaal Caccia Dominioói
is bij de Rome-pelgrims een van de meest
bekende Kardinalen. Bijna altijd bevond
hij zich rechts van den troon van Pius XI
tijdens de audiënties in de St. Damasus-
hof of in de zaal der Zegeningen. Hij werd
in 1877 geboren te Milaan uit de familie
der graven Caccia-Dominioni. Hij was lid
van de Pauselijke Legaties naar de Eucha
ristische Congressen van Sydney, Chica
go en Buenos Aires. Hij werd in 1935 tot
het Kardinalaat verheven. Hij is de oud
ste der Kardinaal-Diakens, en als zooda
nig komt hem het recht toe om den nieu
wen Paus te kronen, en hij heeft ook het
voorrecht om onmiddellijk na de beslis
sende stemming den naam van den tot
Paus gekozen Kardinaal aan te kondigen.
Strenge bepalingen van het conclaaf
De a.s. Pauskeuze.
Het woord Conclaaf (afgeleid van Clavis
is sleutel) waarmede de geheele Paus
keuze wordt aangeduid, is eerst de uitdruk
king geweest voor de plaats, waar zich de
Pauskeuze afspeelde.
Met elkaar in verbinding staande ver
trekken van het Vaticaansche paleis wor
den door muren en schotten geheel afge
scheiden, en alleen door van binnen en van
buiten scherp bewaakte draaideuren wordt
het hoogst noodige verkeer gehandhaafd.
De vensters zijn van buiten van blinden
voorzien, en van binnen met lood bezegeld.
De afsluiting en de in vroegere tijden ri
goureuze, nu wat verzachte beperking der
persoonlijke vrijheid van de Kardinalen
heeft het uitgehproken doel om eerstens de
Pauskeuze te verhaasten en vervolgens om
ieder contact van de kiezers met de buiten
wereld onmogelijk te maken. Komende en
uitgaande brieven worden gecensureerd en
er kan niet rechtstreeks getelefoneerd wor
den. Iedere Kardinaal mag twee Kamerhee-
ren meebrengen, een geestelijke als secre
taris een een bediende. Volgens de nieuwe
bepalingen van Pius XI betreffende de
Pauskeuze moet de secretaris echter voort
aan een leek zijn. Vroeger moest de kiezer
zelf zijn etensvoorraad meebrengen (brood,
wijn en water), maar nu zorgen de keu
kens, die in de vertrekken van het Con
claaf gelegen zijn, voor de nog steeds
bepaalde voorschriften gebonden voedsel
voorziening der deelnemers aan het Con
claaf. Iedere Kardinaal heeft een eigen ka
mer, waarin slechts een bed, een tafel en
enkele stoelen staan. Alle voorschriften
over de organisatie van het Conclaaf moe
ten punctueel opgevolgd worden, anders is
de Pauskeuze volgens het kanonieke recht
ongeldig.
Met het oog op de buitenlandsche Kardi
nalen begint de Pauskeuze eerst op de vijf
tiende of ten laatste op de achttiende dag
na het overlijden van den H. Vader, dus op
25 Februari of uiterlijk 28 Februari. (Deze
bepaling is door den overleden Paus ge
maakt. Tot nu toe begon de Pauskeuze op
den tienden dag). De aanwezige leden
van het College van Kardinalen de helft
plus een is vereischt wonen des morgens
in de Paulijnsche Kapel de H. Mis ter eere
van den H. Geest bij, zij luisteren naar een
in het Latijn gestelde predikatie over de
plichten van de kiezers en zij ontvangen de
H. Communie. De plechtige intocht in het
Conclaaf, verbonden met de herhaling van
de eed in de Six 'jnsche Kapel, moet nog
dienzelfden dag geschieden. Daarna begeeft
EUGENIUS PACELLI
Camerlengo der H. Kerk.
iedere Kardinaal zich naar zijn cel, die hem
door het lot is toegewezen. Tegen zeven uur
in den avond, nadat driemaal een klok is
geluid, roepen de ceremoniemeesters „Ex
tra Omnes" en alle personen, die niet aan
het Conclaaf deelnemen, moeten de voor
het Conclaaf aangegeven vertrekken ver
laten. De deuren worden van binnen en van
buiten gegrendeld, en de Kardinaal Ca
merlengo gaat, door drie Kardinalen bege
leid, alle vertrekken rond om te zien of alle
regels van het Conclaaf in acht zijn geno
men. Tijdens het avondmaal worden buiten
op het St. Pietersplein de wachtvuren van
de Italiaansche infanterie aangestoken.
De eigenlijke verkiezing
Den volgenden morgen begint de eigen
lijke verkiezing in de Sixtijnsche Kapel. De
Kardinalen, met de violette rouwkleeding
en met het witte koorhemd wonen, zonder
zelf te celebreeren, de H. Mis bij en bidden
de hymne „Veni Creator Spiritus". Hierna
volgt de eerste verkiezing. Van de drie
rechtens toelaatbare vormen is sinds lan
gen tijd nog slechts de geheime keuze door
briefjes overgebleven. Het in drieën ge
deelte papier wordt in het midden, zoo mo
gelijk met verdraaid handschrift, voorzien
van den naam van den persoon, die de Kar
dinaal als Paus wil kiezen. Boven plaatst
hij zijn eigen naam, eronder zijn kengetal
en zijn kiesspreuk. Hierna wordt het bo
venste en onderste gedeelte tweemaal ge
vouwen en verzegeld, zoodat eigen naam
en kiesspreuk verborgen zijn, terwijl de
naam van den gekozene in het midden vrij-
blijft. Hierna worden de briefjes ook in
midden gevouwen. Zoo is het mogelijk later
na te gaan, of de Kardinaal eventueel op
zichzelf gestemd heeft.
Na elkander verheffen de Kardinalen
zich van hun zetel en met het stembriefje
in de opgeheven rechterhand gaat ieder
apart naar het houten altaar, dat opge
richt is voor het marmeren altaar van de
kapel. Op dit altaar branden zes kaarsen.
Na een gebed en na de luidop afgelegde
eede, dat hij met Christus als Zijn getuige
naar zijn geweten gekozen heeft, legt hij
zijn biljet op de pateen, die boven een kelk
ligt, neemt dan de pateen op en laat het
briefje in de kelk glijden. Na een buiging
voor het Kruisbeeld keert hij naar zijn
plaats terug.
Het rookwolkje
Als alle stemmen op deze wijze zijn af
gegeven, wordt de bedekte kelk geschud,
daarna wordt briefje voor briefje in een
tweede kelk gelegd, die op een tafel staat
in het midden der kapel, om na te gaan
of alle kiezers hun plicht hebben vervuld.
Zonder de zegels te schenden gaan de
briefjes door de handen van drie stemopne-
mers, waarvan de laatste iedere gekozen
naam met luide stem voorleest. Aan een
keuze-commissie komt dan de zorg toe het
resultaat van het totaal aantal uitgebrachte
stemmen bekend te maken, waarna dit re
sultaat door revisors opnieuw wordt onder
zocht. Wanneer geen enkele candidaat twee
derde meerderheid heeft weten te behalen,
worden de briefjes tesamen genaaid met
nat hooi en stroo in een oven verbrand en
de walmende rook de sfumata die op
stijgt uit de schoorsteen boven de Sixtijn
sche kapel verkondigt aan de menigte die
buiten te wachten staat dat de stemming
nog onbeslist is gebleven. Wanneer de
